چهارم ، شماره 1159 ژانويه 1997 ، سال دي 1375 ، 1 چهارشنبه 12
|
|
كيستم؟ من
بيسرپرست كودكان
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
محيط حتي و اداريدارند كاركردي بنابهضرورت شبانهروزي محيطهاي
چنينكودكاني بنابراين ميشود يكبارتعويض چندسال هر زندگيكودكان
كم كم و ميآورند بدست خويش پيرامون موردمحيطهاي در شناختي
نكنند پيدا كسيدلبستگي يا چيزي به كه تجربهميكنند
نيافته شانهاي خودش چون نميكند ، پاك را كسي اشك شبانهروزي كودك
بگريد خويش اندوه بر و گذاشته آن بر سر كه
مصلحي مرضيه
شهرداري وظايف يكياز سال 1268 در قانونبلديه نخستين براساس
بلديهدر قانون دومين آن پساز بود ، راهي سر اطفال نگهدارياز
در دارالايتام قانوننخستين اين اجراي در.تصويبشد شمسي سال 1328
در دارالرضا نخستين و تهران قزوين دروازه نام به محلي در سال1330
داد ادامه خود كار به سال 1334 تا و يافت گشايش تهران دولت دروازه
تهران ، بهداري شامل عمومي معاونت مستقل بنگاه سال 1334 در اينكه تا
بنگاه اين كه شد تشكيل شهرداري در نوانخانه و دارالايتام بيمارستان ،
سال 1339 در و داد تغيير كودكان پرورشگاه نام به را دارالايتام نام
در.آمد بوجود گداخانه به معروف امينآباد عمومي تعاون بنگاه شمسي
كه ميشدند نگهداري ولگرد كودكان و قاچاقچيان ولگردان ، متكديان ، آنجا
و گندم انبار نام به محلي به متكديان تهران وقت شهردار بازديد از پس
و (لشگر راه چهار اميرآباد) يك شماره شبانهروزي به دختر كودكان
منتقلشد ، (سينا خيابان) شبانهروزيشماره 3 نام به محلي به پسر كودكان
.ماندند باقي درامينآباد نيز ديوانهها و
پرورشي كودكانباكانون پرورشگاه بنگاهمستقل شمسي سال 1341 در
راتشكيل تهران شهرداري سازمانتربيتي و شد ادغام امينآباد كودك
.داد
تربيتي سازمان به تبديل جديد اساسنامه با تربيتي سازمان سال 1345 در
نگهداري موسسه بزرگترين گسترش ، و توسعه از پس كه شد پايتخت شهرداري
.بود بيپناه كودكان
را پرورشگاه نام پايتخت شهرداري سازمانتربيتي شورايعالي سال 1349
جهت جديد نامههاياجرايي آيين و داد تغيير شبانهروزي به
.كرد برنامههاتنظيم
اوايل از نيز خيريه شهرداري ، جمعيت فعاليتشبانهروزيهاي با همزمان
بصورت فرزندان نگهداري صرف را فعاليتخود از قسمتي آذر 1322
به كمك محدودبه سال 1333 تا فعاليت اين.نمود شبانهروزي
.بود نيازمند و خانوادههايبيبضاعت
كودكان از كه افتتاحشد ونك درميدان شيرخوارگاهديگري سال 1350 در
.ميكرد نگهداري تا 3ساله نوزاد
آن از بعد و بطورمختلط سالگي سن 12 سهسالگيتا سن از بعد بچهها
.ميشدند نگهداري جداگانه بطور پسران و دختران كانونهاي در
در وشيرخوارگاهها شبانهروزيها ايجاد با سال 1357 تا سازمان اين
شيرخوارگاه واحد بصورت نمودو فعاليت ايران شهرهايمختلف
در ادغام تا دختر و پسر جوان كاركنان كانون مهدكودك ، شبانهروزي ،
.داد ادامه خود فعاليت به كشور بهزيستي سازمان
آنها وظايف وادغام خيريه جمعيت و تربيتيشهرداري سازمان انحلال با
به وابسته شبانهروزيهاي سال1359 از كشور بهزيستي درسازمان
.شد منتقل بهزيستي سازمان به نيز شده ياد موسسات
در و بهزيستي سازمان نظر زير بيسرپرست كودكان تاكنون فوق تاريخ از
شبه داخلمجتمع شبانهروزي شبانهروزيمستقل ، قالبشيرخوارگاه ،
.ميشوند نگهداري خانهفرزندان و خانواده
شوند سپرده شبانهروزي به كودكان ميشود باعث كه عللي
يكديگر از والدين جدايي و طلاق بودنوالدين2ـ مجهولالمكان 1ـ
ازآنان يكي يا والدين فوت 3ـ
پدر توسط خانواده ترك 4ـ
والدين اعتياد 5ـ
والدين واجتماعي اخلاقي صلاحيت عدم 6ـ
صعبالعلاجوالدين بيماري 7ـ
والدين اقتصادي فقر 8ـ
والدين بودن مفقودالاثر 9ـ
خانواده در ناسازگاري آشفتگيو نابساماني ، وجود 10ـ
بهيكديگر نسبت والدين خيانت 11ـ
طبقاتيوالدين و اعتقادي اختلاف 12ـ
خانواده فرزندان كثرت 13ـ
يانامادري ناپدري وجود 14ـ
مجدد ازدواج 15ـ
والدين بودن زنداني 16ـ
خانه از كودكان فرار 17ـ
عمومي معابر و مجامع كودكاندر كردن رها و طرد 18ـ
دارد وجود شبانهروزي و خانواده محيط بين كه تفاوتهايي
از.باشد داشته وتعلق مالكيت احساس درخانواده كه ميآموزد كودك
آن مالك و راصاحب خود ميشود تهيه اسباببازيبرايش كه ابتدا همان
كند بازي آن با كه ميدهد ديگري كودك به را آن بود مايل اگر.ميداند
.ميفشرد آغوش در را خود عروسك همچنان نبود مايل چنانچه و
و قفسه در راچگونه لباسها حتي و بازي كهوسايل ميگيرد تصميم خودش
ميآموزد همچنين.نمايد مرتب را خودشآنها بهميل و كند كمدجاسازي
هر نزند ، دست خود مادر و پدر و برادر و خواهر وسايل به اجازه بدون
كه چيزي براي كه ميشود موجب امر همين دارد ، را خود مخصوص حريم كس
محيطهاي در كه حالي در باشد كوشا آن نگهداري در شده قائل ارزش دارد
وملزومات وسايل اداريدارند كاركردي بهضرورت ، بنا كه شبانهروزي
يك چندسال هر كودكان زندگي حتيمحيط.جابجاميشود بنابهضرورت
قرار استفاده دستهجمعيمورد بطور بازي وسايل.ميشود تعويض بار
بطور كه زندگي اوليه روزهاي همان از كودكاني چنين اين ميگيردبنابر
تجربه كمكم ميآورند بدست خويش پيرامون محيط درمورد شناختي طبيعي
.نكنند پيدا دلبستگي كسي يا چيزي به كه ميكنند
انبوه طريق آنانبه نياز مورد وسايل پوشاكو موارد اكثر در حتي
كه حالنميكند نظري ابراز آن شكل و نوع در كودك معمولا و ميشود تهيه
.نمايد آنكوشش نگهداري در چرا بهاونيست متعلق چيزي
خود ، به متعلق آنرا اعضاي و ميداند بهخانواده متعلق را خود كودك
به نسبت احتمالي آسيبهاي مقابل در كودكان كه شده بسيارمشاهده
فرزند اگر مثلا ميدهند ، نشان عكسالعمل خود كوچكتر برادر و خواهر
آنكه بدون بزرگتر فرزند دهد ، قرار آزار مورد ديگري كودك را كوچكتر
دفاع خويش برادر يا خواهر ناخودآگاهاز كيست مقصر باشد متوجه
را خود بلكه ميداند ، خويش پشتيبان را خانواده تنها نه كودك ميكند ،
ميآموزد ميداند ، سهيم خانواده تعاملات و درگيريها در نوعي به نيز
كمتر ناراحتاست پدر اگر باشد ديگران علاقه مورد و بدارد دوست
كودكانه زبان همان با او از ميكند گريه خواهرش اگر ميكند ، سروصدا
از خود ، به متعلق را همه و ميداند همه به رامتعلق خود.ميكند دلجويي
جاي كوچكش قلب در محبت و مهر و صفا و همدردي احساس كه است جا همين
هيچچيز و كس هيچ به شبانهروزي نظام در كودك كه حالي در.ميگيرد
معين ساعتي در و ميآيند معين ساعتي در كاركنانببندد دل نميتواند
را مربي يك امروز.نيست ثابت كناركودك در چيز هيچ و كس هيچ ميروند ،
كودكي فردا و اوست اتاقي هم كودكي امروز را ، ديگري فردا و ميبيند
.ديگر
لوس را خود برايكسي نتوانسته چون رانميخرد ديگري ناز كودك اين
آن سربر كه نيافته شانهاي چونخودش نميكند ، پاك را اشككسي.كند
... و بگريد اندوهخويش بر و گذاشته
ثابت نگهداريالگوي و تربيت و تحتتعليم فرزندان خانواده در
رهگذر اين در.ميگيرند ميباشدقرار مادر و پدر كههمانا پرورشي
و عاطفه كانونآموزش محبت ، و عشق عنوانكانون به خانواده كه است
تكوين باعث و ميكند نقش ايفاي فرهنگ و تمدن كانونانتقالدهنده
محيطهاي در كه درحالي ميشود فرزند اجتماعي و رواني تعادل و شخصيت
تربيتو و تعليم براي خاصي و ثابت الگوي وجه هيچ به شبانهروزي
زندگيشان طول در دائمافرزندان و است نداشته وجود فرزندان نگهداري
و مختلف باورهاي و شخصيتها با متفاوت و مختلف افراد با پرورشگاه در
.ميپذيرند تاثير و بوده ارتباط و تماس در متضاد بعضا
فردا و آشناميشود تربيتياو باروش و راميبيند مربي يك امروز كودك
شبانهروزي مسئول تغيير با همچنينديگر سليقهاي با و ميآيد ديگري
كودك.ميشود شمرده بياساس گذشته ضوابط و وضع جديدي ضوابط و مقررات
كسي چه !كرد بايد چه !ميشود چه فردا مضطرباست ، و سرگردان دائما كه
شخصيتي ساختار برروي سوء تاثيرات اينتغييرات آيا...و تغييرميكند؟
كودكنميگذارد؟
دل خانواده ازاعضاي يكي به كودك خانوادههاينابسامان در حتي
رامتعلق خودش و ميداند راازخود او ميكند ، ائتلاف بااو ميبندد
اطمينان و اعتماد مسئله كه حالي در.. و اواعتمادميكند به او ، به
.ميشود رنگتر كم روز هر شبانهروزي محيطهاي در
آنان نقش ايفاي ميكنندكه ايفا را خاصي يكنقش هر خانواده اعضاي
پدر آنميشود ، اعضاي تكتك و نظامخانواده پويايي و موجبتكامل
اعضاي معنوي و مادي تكيهگاه و سرپرست و عمومي مايحتاج تامين مسئول
و است خانواده هستي وكليد عاطفه و عشق كانون مادرميباشد خانواده
ايفاي و قبول در را خانواده اعضاي از يك هر خويش درايت و مديريت با
.ياريميكند نقششان
به مادر و عملكردپدر و نقش با ضمنآشنايي كودك فضايي چنين در
پي نيز خانواده سيستم و قبالآن در خويش ومسئوليتهاي وظايف
بخصوص مادر و مفهومپدر شبانهروزي درمحيطهاي كه حالي در.ميبرد
زندگي محيطهايي درچنين شيرخوارگي از كه كودكاني از آندسته براي
نقش و وظايف آنكه به رسد چه تا.است درك غيرقابل اساسا كردهاند
با مرد اصولا كه دخترانه شبانهروزي يك در مثلا كنند درك را آنان
رئيس گاهي و مددكاران و تربيتي مربيان كليه و ندارد دائمي تماس آنان
داشته تصوري پدري و پدر مفهوم از ميتواند چگونه هستند زن واحد
باشد؟
كه دارند وظايفخاصي و نقشها پسر و خانوادهدختر در ديگر طرف از
حتي.ميشوند آشنا آنها با تربيتيخانواده ارزشهاي و طبقنگرشها بر
محيطهاي كه حالي در نيست تجربه از خالي نيز آنان مجادلات و درگيريها
.است ارتباطات اين از خالي شبانهروزي
مسايل قبال در ووابستگي عاطفي روابط لحاظداشتن به خانواده اعضاي
و حادثه هر مقابل ودر هستند حساس و مسئول يكديگر سرنوشت ومشكلاتو
افراد كه شيرين و تلخ تجربيات.ميدهند نشان واكنش خود از رويدادي
وابستگيهاي و علايق تحكيم و قوام ضمن هستند روبرو آنان با خانواده
فردي چنانچه بوجودميآورد ، آنها بين وتعاون همكاري روحيه اعضا ،
احساس اعضا ساير شود ياآسيبي مشكل دچار خانواده ازاعضا
در برميآيند حلآن و رفع صدد در تعاون همفكريو با كرده مسئوليت
وجود عدم متقابلو عدماعتماد دليل به شبانهروزي كهدر حالي
به نسبت افراد كه نميكنيم برخورد پديدهاي چنين با عاطفي روابط
نشان يكديگرواكنش وناراحتيهاي مشكلات مقابل در داشته ، مسئوليت يكديگر
.دهند
اجتماعي روابط حتيهمسايگان و آشنايان و بااقوام خانواده در كودك
و مراسم با ميآموزد تازه تجربهاي بازديدي و ديد هر در.ميكند برقرار
بار فعال و اجتماعي فردي كلي بطور شده آشنا خاص رسوم و آداب
.ميآيد
اين كردن برطرف.نيست موقت و نيازمقطعي يك خويشاوندي به نياز
به هيچگاه انسان كه دارد بستگي اين به آنها به پاسخگويي و نيازها
خود ارتباطها همواره و نباشد خويش عشيره با ارتباط پيوندو قطع فكر
.نمايد تقويت و حفظ را بستگانش با
ديگران وعواطف ملاطفت محبت ، كهنيازمند شده آفريده طوري انسان
مذكورفقط نيازهاي.است گوشهگيريگريزان و تنهايي از نوعانسان.ميباشد
از انسان ازخويشتن دفاع مثل هم مادي درجنبهاست روحي جنبه از
.نيست خويشاوندانخودبينياز
و عروسيها ازجمله مختلف مراسم در باشركت كودك ديگر طرف از
در كه ميآموزد مرور به ديگران با اجتماعي روابط داشتن و سوگواريها
بگذارد ، احترام ديگران به داده نشان خود از مناسب رفتاري مجلسي هر
و مييابد پرورش آداب مبادي فردي چنين.كند نظر اعلام ضروري درمواقع
نمايد عقيده ابراز برقراركرده ارتباط ديگران با ميتواند سهولت به
شود تنها اجتماع در عللي به اگر چنانچه گيرد ، بهره ديگران وازنظرات
خود زندگي ديگران اتكابه بدون و نفس به اعتماد با كه بود خواهد قادر
ارتباطات چنين شبانهروزي محيطهاي در كه حالي درنمايد اداره را
شبانهروزيها محدوده همان در اينكه يا و ندارد وجود اصلا يا اجتماعي
مناسبات از بسياري كودكان نتيجه در ميگيرد ، انجام خاص چارچوبي در و
زندگي كه زماني.نميكنند لمس و نديده عينه رابه اجتماعي روابط و
با ومعاشرت ديگران با رابطه برقراري از ميكنند آغاز را خويش مستقل
.ماند خواهند عاجز جامعه مختلف افراد
هوش و رواني -بررشداجتماعي محيطي عوامل كرد؟تاثير بايد چه
وجامعهشناسان روانشناسان بررسي مدتهاستمورد بيسرپرست كودكان
و بنامپرورشگاه مراكزي و درموسسات ايتام زندگي.گرفتهاست قرار
بطور هريك كه مختلفياست ناهنجار ابعاد خانهها ، داراي يتيم يا
زندگي پيرامون مختلف تحقيقات كنار در ميباشد ، بررسي جداگانهمحل
شناخت ، ميتوان ضايعات اصلي هسته عنوان به آنچه واقع در پرورشگاهي ،
عاطفي شناختي ، هوشي ، نامساعد رشد نهايتا كه است عاطفي نامساعد محيط
.ميآورد بهارمغان را اجتماعي و
-اجتماعي رشد بر موثر محيطي عوامل تاثيرگذار و مهم شاخصهاي از يكي
اهميت لحاظ به اينجا در است ، آنان پرورش و تربيت نحوه افراد رواني
كه كودكان تربيتي روشهاي از مختصري ذكر به تربيت و تعليم موضوع
برروي آنها از برخي اعمال نتايج و فن اساتيد نظرات از برگرفته
بعنوان است شده تجربه نگارنده توسط بيسرپرست كودكان از تعدادي
:ميپردازيم پيشنهاد
كه كرد راهنمائي را كودك -بكارگيريانديشه و تفكر به تشويق o
با و نباشد بيتفاوت پديدهاي هر به نسبت.بپردازد تفكر به بيشتر هرچه
.بيابد ديگرانرا و خود مشكلات و راهحلمسائل بتواند فكر و كمكانديشه
به را انديشيدن و كردن فكر كه باشد اين مربيانبايد مهم رسالت
بايد.كنند عادت كردن فكر به بتدريج آنان تا دهند ، تعليم فرزندان
بجاي آورده ، بوجود آرامآرام فرزندان روح در را عاقبتانديشي روحيه
مورد را كار خود انديشه و عقل با تا دهند فرصت آنان به نكن و بكن
.دهند قرار سنجش و ارزيابي
تقويت.بقاست جهتادامه انگيزه بهترين اميد-آرزو و اميد دادن o.
موجباتافسردگي و ميشود وي وپويايي تحرك موجب كودك در ايننيرو
حيات و عاملسازندگي اميد كه همانگونه البتهميبرد بين از را وي
زياده خيالبافيو به تبديل نشد آنمشخص براي حدومرزي استزمانيكه
.است نابودي و هلاكت كهموجب ميگردد طلبي
استبربسياري تسكيني معبود با نياز رازو -مذهبي احساس پرورش o.
وبراو شود آشنا خدا با چنانچهكودك دروني ، وناملايمات عقدهها از
خواهد استوارترتحمل و راحتتر را ازمشكلات بسياري نمايد توكل
و تنها بزرگ جهان اين در را خود بيسرپرست ، معمولافرزندان.نمود
و تكيهگاه كدام پشتيباني ، و تكيهگاه هيچ بدون ميدانند ، پريشان
خدا مفهوم با بايد را كودك خداست؟ از استوارتر و قويتر پشتيباني
ناظر و حامي مراقب ، پيوسته و دارد دوستش او كه بداند نمود ، آشنا
.اوست
به ميشودبايد آغاز بازي از روشابتدا اين -فعاليت و كار o.
را آنها تميزنگهدارند ، را خويش بازي وسايل شودكه آموخته كودكان
با بايد بزرگتر افراد مورد در..و كند درست كاردستي مرتبكند ،
احساس خويش محيطي امكانات و زندگي مورد در تا گردد برخورد طوري آنان
را خود زندگي محل...و چيدن و نظافت به مربوط امور كرده ، مسئوليت
قبيل اين شبانهروزي محيطهاي اكثر در متاسفانه.دهند انجام شخصا
زندگي ، مايحتاج خريد قبيل از اموري).ميگردد انجام پرسنل توسط امور
(...و ديوارها و دربها نظافت و شستشو
ضروري انسان واحساس قلب فكر ، و عقل جسم ، خيال ، براي فعاليت و كار
از تا شود پيشبيني كودك طرحيبراي و كاري هميشه است ، بايد
.گردد جلوگيري او خيالپردازي
زائل وي شودانرژي گرفته نظر در برايكودك مختلف فعاليتهاي اگر
نتيجه كودك ديگر ازطرف.ميشود خلاقيت و صرفنوآوري و نميشود
و مفيد رافردي خود اين بنابرراميبيند خود كوشش و زحمات
مستقيمي بستگي آينده در آنان حيثيت و شخصيت نهايت در.ميداند سودمند
:است كرده نقل بنيامينفرانكلين.دارد آنان استقلال با
بشويد اينعروس داماد بخواهيد شما اگر.دارد نام كار زندگي عروس
.داشت خواهد نام شماسعادت فرزند
خواه و ارادي بصورت خواه است ، نقشپذير كودك-الگو ارائه o.
الگو از ما منظور و الگوهاست رفتار براساس او نقشپذيري غيرارادي
تقليد آن از طفل و ميگيرد قرار كودك برابر در كه است مدلي و نمونه
.مينمايد
.باشد كودك زندهبراي الگوي بهترين مربيميتواند سلوك و رفتار طرز
تربيتي مسائل به نسبت وآگاه صالح افراد از است اينشايسته بنابر
.استفادهشود پرسنل ديگر و مربيمدير از اعم روزيها شبانه در
محل و وپرسنل مديريت در مستمر وتحولهاي تغيير از همچنين
و وابستگي نكند ، تغيير مربي چنانچهآيد بعمل جلوگيري شبانهروزي
راحتتر وي طرف از مطروحه مسائل آمده پديد فرزندان و او بين دلبستگي
نمايش و داستانها شنيدن.ميگيرد قرار پذيرش مورد كودك طرف از بهتر و
براي سرمشقي و الگو مانند ميتواند آن پيرامون بحث و آموزنده فيلمهاي
به بتواند تا دارد الگويي به نياز انساني هر بهرحال.باشد كودكان
.بخشد جهت خويش زندگي شيوه
در ندارد ، بهنفس اعتماد كه كودكي-بهنفس اعتماد حس ايجاد o.
همين دليل به و بوده ديگران به اتكاء به نيازمند كارها انجام
خانواده ، از دوري ديگر طرف از.ميگردد نيز حقارت احساس دچار وابستگي
اضطراب و شديد ترس باعث...و گذشته تلخ وقايع محروميتها ، و ناكاميها
و نقش واگذاري لازم ، آگاهيهاي دادن.ميگردد بيسرپرست كودكان مداوم
وي تشويق و تحسين امور ، در موفقيتها كسب براي زمينه ايجاد مسئوليت ،
و وي ترس و اضطراب موجبات بردن بين از ميكند ، ارزندهاي كار كه زماني
.بخشد نفس به اعتماد كودك به ميتواند ديگر مطالب بسياري
فراهم كودك رادر رضايت و دلگرمي تشويقموجبات -تنبيه و پاداش o.
كار تابا است مايل كودك شكوفاميسازد ، را وي نموده ، استعدادهاي
براي آن پي در و جلبنموده را بزرگتران توجه رضايتو خويش رفتار و
كودكان خورده شكست روح تشويق طريق از نمايد ، حيثيت و آبرو كسب خويش
رفته ، بين از آنان كمبيني خود و حقارت احساس شده ، تقويت بيسرپرست
و آنان بين حسنه روابط رشد و زندگي ، به ايمان و اراده تقويت باعث
.ميگردد ديگران و مربي
و دارد حدودي تشويق مانند ولي.است تربيتي روشهاي از يكي نيز تنبيه
تنها نه تنبيه مثال بطور چنانچهاست خاصي ضوابط و حفظاصول بر مبتني
در بايد بلكه نمايد ، متزلزل را كودك شخصيت و بوده توهينآميز نبايد
.باشد وي سازندگي جهت
شبانهروزي مراكز در مشاورهاي مراكز ايجاد تربيتي ، مسائل از گذشته
افراد به مربوط امور در اصلاحاتي منشا ميتواند رسيده بنظر ضروري
را خود كشورهاموفقيتهاي از بسياري.گردد نوجوان قشر بخصوص بيسرپرست
چنين مرهون كودكانبيسرپرست مشكلات و معضلات زمينهرفع در
در كردهو حس را مراكزي چنين نيزلزوم كشورها از خيلي.مراكزيميدانند
مبادرت مشاوره و راهنمايي خدمات راهاندازيمراكز و ايجاد جهت
.ميكنند
خدمات همين ژاپن كشور در اجتماعي سرويسهايخدمات از يكي جمله از
:شده گزارش بطوريكه است ، بوده مشاوره و راهنمايي
شهر درسرتاسر كودكان مشاوره و خدماتراهنمايي مركز يازده تعداد
را كودكان مسائلگوناگون تخصصي مشاورههاي با داردكه وجود توكيو
مورد در پيشرفتهايي است توانسته و داده قرار درمان و موردارزيابي
را آنان و داشته نوجوانان بزهكاري و نامناسب رفتارهاي نمودن خنثي
.نمايد تشويق سالم رشدي بطرف