چهارم ، شماره 1175 ژانويه 1997 ، سال بهمن 1375 ، 20 دوشنبه 1
|
|
رمضان مبارك ماه معتقدات و آداب
كه بود آشتي‌كنان‌كساني مراسم رمضان ، نيك‌در بسيار كارهاي جمله از
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
فرهنگ در رمضان ماه بود ايجادشده كدورت و نقار آنها دلايلي‌بين بنابه
مسلمانان.انسانهاست شدن زنده و بركت ماه و خدا ماه رمضان ماه عامه
را پلشتي‌ها و وپليدي‌ها مي‌پردازند خود روان و تطهيرروح به ماه اين در
توجه عزيز ماه اين ومناسك اعمال به اگر.مي‌سازند خوددور از
و آداب با رمضان ماه اعمال ما ، ميهن از نقطه هر در كه شود ، مي‌بينيم
.مي‌دهد تشكيل را ما فرهنگي ميراث از بخشي كه است همراه خاصي مراسم
و هستند فراواني اهميت و قدمت داراي عمومي ريشه‌دار سنت‌هاي اين
اين متاسفانه.هستند برخوردار اجتماعي حرمت از قدمت اين به‌واسطه
قرار فراموشي معرض در تجدد عوارض هجوم در امروزه مراسم و آداب
ادامه خود حيات به گذشته از كمرنگ‌تر بسيار نيز تعدادي و گرفته‌اند
و زيبا رسوم و اين‌آداب از نمونه‌هايي به مقال اين در.مي‌دهند
.مي‌شود اشاره آنها كاركردهاي
اواخر از روستاهاي‌ايران و شهرها تمام رمضان‌در ماه پيشواز
خودرا ايران مسلمانان و ديده‌مي‌شود فراواني نيمه‌شعبان ، جنبوجوش
و نظافت به زنان ميان ، اين در.مي‌كنند رمضان‌آماده ماه پيشواز براي
براي بيشتري فراغت مبارك ماه روزهاي در تا مي‌پردازند خانه‌تكاني
چهره از كثافات زدودن با همچنين و باشند داشته ماه اين خاص عبادت
خودرا منازل افراد نقاط ، بعضي در.بروند قرآن بهار استقبال به خانه
در.مي‌پردازند خانه‌ها ديوار كردن سفيد به روستاها در و مي‌كنند رنگ
از قسمتي به حال درعين تا است دم‌بخت دختران برعهده نظافت موارد اكثر
دارد وجود نيز باوري دراين‌موارد و بشوند آشنا خانه در خود وظايف
كند ، شركت رمضان ماه در خانه نظافت امر در كه دختري آن براساس كه
گرداندن پاكيزه كار كه دارند توجه نيز حتما و مي‌شود گشوده او بخت
.نخواهدداشت شگون زيرا نگردد محول غروب بعداز به خانه
و مساجد بلكه نمي‌شود محدود خانه محيط به تنها پاكيزگي و روب و رفت
نظافت روزها اين در نيز ديگر عمومي اماكن و حسينيه‌ها و تكيه‌ها
تا مي‌كنند شركت امر اين در طيبخاطر با و داوطلبانه جوانان و مي‌شوند
عاملي و مي‌گيرد صورت جمعي به‌صورت كار اينببرند بهره‌اي آن ثوابت از
ميان تعاون و همكاري روحيه و است افراد ميان متقابل ارتباطات جهت در
افراد پاكيزگي به نوبت محله و خانه نظافت بعدازميكند ايجاد آنها
ماه نيت غسل استحمام ، بعداز رمضان ماه اول شب در بدين‌منظور.مي‌رسد
مراسم و آداب اين در مهم مسائل از يكي نيت امر.مي‌آورند به‌جاي رمضان
.است افراد روحي آمادگي از نشان جسمي ، آمادگي بر علاوه زيرا است
در كه است رمضان مبارك تهيه‌مايحتاج‌ماه ديگر ، كارهاي ازجمله
رمضان ماه در كار و كسب روزها آن در زيرا داشت بيشتري رونق گذشته
ماه اين از قبل را خود مايحتاج مردم بود لازم و مي‌شد متوقف تقريبا
اين فهرست در كه اين است توجه قابل مورد اين در كه آنچه.كنند تهيه
ماه اين غذايي عادات از نشان كه مي‌خورد چشم به خاصي اقلام مايحتاج
قبل ماههاي به نسبت خرما و نان‌جو و عدس مصرف دوران آن در مثلا بود ،
و علي حضرت عقايدمردم ، بنابر زيرا مي‌كرد پيدا چشمگيري افزايش
.مي‌كردند افطار عدس و خرما و جو نان با را خود روزه ائمه‌اطهار
بود آشتي‌كنان‌كساني مراسم رمضان ، ماه نيك‌در بسيار كارهاي ازجمله
اين در.بود جدايي‌انداخته ايشان مابين وكدورت نقار به‌علتي كه
براي افراد خود گاهي و مي‌كردند پادرمياني ريش‌سفيدان اوقات گاهي ميان
روستاها از رمضان ماه از قبل دوران درميگذاشتند جلو قدم آشتي
روستاها و آباديها به روحاني اعزام مبني‌بر مجتهدان براي درخواستهايي
آن هزينه‌هاي آبادي همان مردم روحانيون ، اعزام صورت در كه مي‌رسيد
هزينه‌ها اين آبادي مساجد موقافات از يا و مي‌كردند تقبل را روحاني
نظارت روستا بزرگان و ريش‌سفيدان كارها ، اين تمام بر.مي‌شد تامين
به‌نام ويژه‌اي مراسم گذشته ، در رمضان ماه آغاز از يك‌روزقبل.داشتند
به روستا يا شهر هر مردم روز اين در كه مي‌شد انجام كلوخ‌اندازان
همراه خود با را غذاها و خوراكيها انواع و مي‌رفتند اطراف گردشگاههاي
روز اين و مي‌پرداختند بازي و تفريح به نشستن دورهم ضمن و مي‌بردند
آماده‌سازي مراسم اين درواقع مي‌رساندند پايان به شادي و خرمي با را
افراد به‌نوعي مناسك اين در و بود رمضان ماه به شدن وارد براي افراد
كه شادماني و تفريح علاوه‌بر زيرا مي‌كردند آماده را خود جسم و روح
تناول روز اين در كه هم غذاهايي مي‌شد ، افراد روحيه رفتن بالا باعث
غذاها اين انواع از مثلا.بودند برخوردار زيادي انرژي از مي‌شوند
شيريني و برنج انواع طاس‌كباب ، كله‌پاچه ، حلوا ، شله‌زرد ، به مي‌توان
.هستند غني بسيار انرژي ذخائر و كالري ازنظر كه داشت اشاره
انواع با مبارك‌رمضان ماه حلول گذشته روزه‌در براي آمادگي
سوي از هلال‌ماه رويت به ميان‌مي‌توان اين از كه.مي‌شد شيوه‌هامعين
مساجد ، گلدسته‌هاي و مناره‌ها از نقاره نواختن جامع‌الشرايط ، مجتهد
خروس ، بانگ آسمان ، در ستارگان و ماه مكان و موقعيت تشخيص توپ ، شليك
تلفن زنگ اواخر ، اين در و شيپور و طبل صداي كشيدن ، جار مناجات ، صداي
روند آساني به شيوه‌ها اين به نگاهي.داشت اشاره شماطه‌دار ساعت زنگ و
مي‌شود ملاحظه و مي‌دهد نشان را جامعه يك در فرهنگي و اجتماعي تغييرات
تغيير فردي حالت به حالت‌جمعي از سحر وقت تعيين سو اين به گذشته از
به‌وسيله‌افراد فرد موارد اكثر گذشته‌در در يعني.است داده شكل
و ساعت كردن باكوك فرد خود امروزه ولي مطلع‌مي‌شد موضوع از ديگر
واقع در.مي‌شود مطلع وقت‌سحر از خود خانه در بازكردن‌راديو يا
است روشن و مي‌كند هويدا به‌خوبي را فرهنگي تغييرات اين سيرتكنولوژي
.است كرده تغيير اجتماعي روابط در كاركردها و مشاغل از بسياري كه
سحر آداب و اعمال
و وضو گرفتن بعداز و مي‌شوند بيدار سحر از قبل دوساعت معمولا افراد
و غذا خوردن بعداز و مي‌كنند روزه گرفتن به نيت خداوند ، با مناجات
بعداز و مي‌گيرند وضو صبح اذان وقت از يافتن اطلاع با سحري يا چاي
به‌همان اذان تعيين‌وقت.مي‌شوند مشغول صبح نماز خواندن به اذان شنيدن
كسي موقع‌اگر اين درشد ذكر آن تعيين‌وقت و سحر درمورد كه صورتي‌است
.بگيرد سحري بدون را روزه بايد نشود سحري‌بيدار خوردن براي
كار در ازافراد تعدادي ماه ، اين به‌دليل‌شرايط رمضان ماه آغاز با
و شيريني‌پزي مشاغل داراي كه افرادي گذشته درميدهند تغييراتي خود
معمولا داشتند سروكار تغذيه با كه بودند دست اين از مشاغلي و جگركي
بوي علاوه‌بر زيرا مي‌كردند منتقل افطار بعداز به روز از را خود كار
افتادن رونق از مي‌گشت ، روزه‌داران ناراحتي باعث كه پخت‌وپز از حاصل
بر مزيد مردم ، روزه‌داري به‌دليل رمضان ماه روزهاي در مشاغل اينگونه
اينگونه معمولا و دارد وجود جريان اين هم هنوز امروزه.مي‌گشت علت
كارهاي دوران ، اين در.مي‌كنند آغاز را خود كار افطار بعداز مشاغل
كارهايي و مي‌گيرد انجام روز از محدودي ساعات در نيز طاقت‌فرسا و مشكل
.مي‌گيرد انجام روز نوبت چند در قصابي و نانوايي مانند
اين در خاصي رونق از قرآن ختم مجالس دادن ترتيب موارد اين از به‌غير
مجالس اينگونه خانه‌ها ، و تكايا و مساجد اغلب در و.است برخوردار ماه
سوره‌اي قرائت يا و قرآن ختم به موفق هركس جلسات اين در و مي‌شود برپا
.مي‌كند ميهمان شيريني به را جلسه مي‌شود ، اعضاي قرآن از
گوناگون‌تعيين شيوه‌هاي به موقع‌افطار سحر ، زمان افطارهمچون
اينكه بعداز.سحراست تعيين شيوه‌هاي تقريبامشابه كه مي‌شود
افطار سفره سر بر مي‌آورند به‌جا را عشاء و مغرب نماز روزه‌داران
دانه‌اي يا و جو نان لقمه‌اي با و مي‌خوانند را افطار مخصوص دعاهاي
در رسوم و آداب هم روزه گشودن در حتي كهميگشايند را خود روزه خرما
حضرت اعتقاداتي بنابه كه چرا دارد تاثير خوراكي و غذا نوع تعيين
.مي‌كردند افطار را خود روزه خرما و جو نان با اطهار ائمه و (ع)علي
است ديگران به افطاري دادن پسنديده بسيار رسوم از يكي ميان اين در
راغب و مايل افطاري‌بسيار دادن به بردن ، ثواب براي روزه‌داران كه
در و مي‌شوند شريك روزه‌مهمانان ثواب در معتقدند كه هستندچرا
بلوغ سن قبل‌از را كودكان اگر كه‌معتقدند آنجا از شهرها اغلب
بهره كار اين ثواب از ومادران پدر كنند ، روزه به‌گرفتن تشويق
تا تشويق‌مي‌كنند پائين سنين از كودكان‌را لذا مي‌برند ، فراوان
كنند عادت گرفتن روزه كودكان‌به آن ، ثواب بر تاعلاوه بگيرند روزه
را اين‌روزه و نيفتند به‌زحمت واجبشد آنها بر روزه كه وزماني
كسي اگر برعكس و.مي‌نامند پيوندي ياروزه گنجشكي روزه‌كله به‌نام
.مي‌كنند مجازات را او ريشخند و متلك با بكند روزه‌خواري
گرفت نتيجه مي‌توان رسوم و آداب اين از مجموع در نتيجه‌آنچه
وزشت بد و خوب با مي‌دهد انجام كه كارهايي مقابل در انسان كه است اين
امور اين.دارد تماس بي‌ديني و دينداري وبي‌قانوني ، قانون و زيبا و
در.دارد تسلط انسان فردي جنبه بر و داشته اجتماعي كاملا منشاء
بر و هستند توجه مورد سخت اخلاقي معيارهاي و اخلاقي قضاوت‌هاي اجتماعات
خوابيدن ، مانند ملاكهايي مثلا.مي‌افتند موثر افراد اجتماعي رفتار
ماه شرايط در ديگر فعاليت‌هاي از بسياري و كردن استراحت غذاخوردن ،
مثال به‌عنوان.مي‌گيرند قرار مردم اخلاقي قضاوت‌هاي درمعرض رمضان
نوع اين از مي‌كنند روزه‌خواري به تظاهر به‌نوعي كه افرادي تمسخر
فرهنگ از مهمي بخش كه رمضان رسوم و آداب ازطرفي.است اخلاقي قضاوت‌هاي
مي‌آورد فراهم را انساني روابط وحدت‌بخش زمينه‌هاي مي‌دهد تشكيل را ما
ماه روزهاي در عمومي اماكن نظافت مانند كارها از بسياري بودن جمعي
ازجمله افراد به تعاون و كمك و دستگيري قرآن ، ختم مجالس رمضان ،
به‌شمار عزيز ماه اين كاركردهاي از كه است اجتماعي وحدت‌بخش اعمال
تقويت‌كننده و مي‌دهند خاصي نظم افراد رفتار به اعمال اين.مي‌آيد
ماه ديگر مهم كاركردهاي ازجمله.هستند افراد ميان روابط و همكاري
.است افراد شدن اجتماعي و جامعه‌پذيري براي روندي ايجاد رمضان ،
روزه گرفتن به تشويق مادر و پدر توسط پائين سنين از كه كودكاني
با كودكي از و مي‌گيرند قرار شدن اجتماعي روند در درواقع مي‌شوند
به‌طور را جامعه نظم و مي‌شوند آشنا خود وظايف و جامعه فرهنگ
.مي‌گيرند آموزش ناخودآگاه
