چهارم ، شماره 1176 ژانويه 1997 ، سال بهمن 1375 ، 21 سه‌شنبه 2
|
| |||||
مغز در گرافيك وكار ساز
پژوهش دومين‌سمينار مناسبت به رحيم ، نجل عبدالرحمن دكتر سخنان
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
گرافيك‌ايران
ارزش‌گذار دستگاه عرصه ، دراين گرافيك هنرمند هادي راهنماو
طلب ، فشرده هستي و ساز نيروي‌طبيعت‌زندگي توسط كه است معيارسازي و
است زندگي به احترام و انسان عشق‌به وپيامش است ما مغز در
كار و عنوان‌ساز با است مقاله‌اي مي‌گذرد ، نظرتان از كه مطلبي:اشاره
ايران پژوهش‌گرافيك همايش دومين در بار نخستين براي كه مغز در گرافيك
نجل دكترعبدالرحمن توسط ماه دي روز 20 در معاصرتهران هنرهاي موزه در
بين موقت هرچند پلي است ، شده سعي مقاله اين در.است شده ارائه رحيم
.شود ايجاد هنرگرافيك و عصبشناسي علم
از اعصاب و مغز متخصص عنوان به من كه باشد آور تعجب شما براي شايد
.مي‌گويم سخن گرافيك
آمده‌ام معاصر هنرهاي موزه سالن‌كنفرانس به نيت اين با امروز ولي
علم يعني هنر ، مرزهاي آن‌سوي از روشن و صريح پيامي حامل تا
.باشم
شناخت مغز ، كار و ساز شناخت بدون كه است اين ساده بطور من پيام
ميسر وشايدـ بايد كه طور آن آن‌ـ اهميت و پيدايش چگونگي و گرافيك
.نيست
اوج دنياي در مستقل هنر يك به‌عنوان گرافيك وقتي چرا؟ پرسيد خواهيد
بي‌واسطه نمي‌بايست چرا كند ، اندام عرض مي‌تواند گروهي ، رسانه‌هاي نقش
.شود فهميده و شناخته
انسانها بين ارتباطي وسيله هر آن‌اينكه.ساده دليل يك به مي‌گويم من
به‌عنوان انسان به احتياج باشد ، باز غيرمستقيم و پيچيده كه قدر هر
وجود بدون اطلاعات.رمزگشايي‌دارد و رمزگذاري براي ومقصد ، مبدا
پيدا شكل ما مغز در خبري و اطلاعاتي رمزهاي.نيست اطلاعات ما ، انساني
ارزش مغز ، وكار ساز شناخت بدون بنابراين.مي‌يابد تكوين و مي‌كند
و رمزگذاري كه گرافيك وهنر گروهي رسانه‌هاي ارتباطات ، اطلاعات ، واقعي
شناخته مي‌گيرد ، انجام ما ، انساني مغز در فقط همه ، رمزگشايي
امروزي پراطلاعات و پرارتباطات دنياي در انسان نقش اگر حالنميشود
چه و باشد مهم اين جوابگوي نمي‌تواند سنتي روانشناسي چرا است ، محورين
داريم؟ شناسي مغز به لزومي
مغزشناسي ، بدون روانشناسي ، كه بگويم بايد مهم سوال اين به پاسخ در
و بپردازد رفتار مستقيم مشاهده به و كند بسنده سطح به كه است مجبور
نقش و ناخودآگاه به كه هنگامي و نبيند ، مغز كاركرد با را آن رابطه
شود گمان و حدس به متوسل كه است مجبور مي‌پردازد ، انساني رفتار در آن
.كند توجيه مغزي ساختار با رابطه در را آن نتواند و
مي‌دانيم ، ناخودآگاه با كارمغز درباره امروز ما كه را چيزي آن
ساخت به رسيدن راه تنها.شود چنين اين روزي كه است داشته آرزو فرويد
سازمان‌بندي چگونگي بررسي‌مستقيم خودآگاهي و ناخودآگاه كاردقيق و
به سنتي روانشناسي كه را آن‌چه زيرااست ما مغز عميق وكاركردلايه‌هاي
ما مغز عمق در متعدد درلايه‌هاي تمامي به مي‌گويد ، آن‌ناخودآگاه
تا مي‌كند كمك ديروز به‌روانشناسي امروز ، مغزشناسي واقع در.شكل‌مي‌گيرد
آگاهي از مستور و پنهان كه‌كارش مغز از بخش آن فعاليت كار و به‌ساز
.كند پيدا آن‌دسترسي به و ببرد پي است ، ما وشعور
چطور رسيد؟ مهم اين به مي‌توان چگونه چنين‌است اگر مي‌شود پرسيده حال
در يا و مي‌كند گرافيك كار كه هنگامي در مثلا زنده انسان مغز مي‌شود
مورد است ، آن از بردن لذت حال در و است ايستاده گرافيكي كار مقابل
گيرد؟ قرار كندوكاو
گذشته‌در قرن يك طول در نيز ومغزشناس عصبشناس دانشمندان مشكلات
لايه‌هاي كاركرد چگونگي از تاكنون اطلاعاتي‌كه.است نهفته سوال همين
دليل همين به است ، آمده دست مشكل‌به بسيار است ، موجود مغز مختلف
چگونگي درباره اطلاعات اين بسياري‌از.بدانيم را آنها قدر بايد
نظر از كه حيوانات مغز بررسي طريق از انسان مغز كار و سازمان‌بندي
كالبد روي از وهمچنين ميمونها مثل انسان ، به نزديك مغزي كاركرد
بدست مرگ ، از پس مغزي بيماري با مقايسه در سالم انسان مغز شكافي
انقلابي تكنولوژي‌پزشكي ، باپيشرفت گذشته ، سال بيست در.است آمده
اكنون هم وما است آمده بوجود زنده انسان مغز از درتصويربرداري
جزئيات از چندبعدي مجازي برش‌هاي به‌صورت دقيق عكس‌هايي مي‌توانيم
قادريم ضمن در و باشيم داشته زندگي حال در انسان مغز ساختماني
بخشهاي كار نحوه از غيرمستقيم طور به كه بگيريم مغز از عكس‌هايي
و كوتاه چند هر مي‌دهند ، اطلاع خاص ، فعاليتي انجام درحين مغز مختلف
حدي آن به تكنيك‌ها اين آينده سال ده در كه اميدواريم ماباشد ناقص
كارهاي انجام حين در مغز فعاليت طرز از دقيق‌تري عكس‌هاي كه برسد
قادر حتي و بگيريم گرافيكي اثري تماشاي هنگام يا و طراحي چون پيچيده
بتوانيم دقيقا بگيريم‌و مغزي فيلم فعاليت‌ها ، اين جريان در كه باشيم
.بشناسيم گرافيك به پرداختن درهنگام را مغزي فعاليت طرح چگونگي
درون از توانستيم ما زحمت همه بااين اگر كه است اين بعدي سوال حال
ناخودآگاهي فعاليت‌هاي از وبعضي بگيريم خبر آن عميق لايه‌هاي و مغز
شناخت و فهم به كمكي بشناسيم‌چه مي‌افتد ، اتفاق ما مغز در راكه
آن خبري و ارتباطي قدرت كه است امروزي هنري گرافيك گرافيك‌مي‌كند؟
پرداختن مدد با تا ندارد وجود نيازي ظاهرا و مي‌شود روشن‌تر روزبروز
.رابشناسيم آن مغز ، كار طرز به
اگر است ، تصويري هنري گرافيك ، اگر.نيست چنين اين بگويم مي‌خواهم من
كرده پيدا امروز شلوغ و پيچيده جهان در قوي اطلاعات و ارتباطي قدرت
حال.دارد مغزشناسي دانش به نياز گرافيك علل ، همين به درست است ،
از شده‌اي فشرده خلاصه ساده ، ضمن در و سربسته تابطور مي‌خواهم اجازه
بگويم برايتان را مغز تصويرپردازي زمينه در امروز علمي دستاوردهاي
مي‌دهد ، اجازه من اندك دانش كه جايي آن تا گرافيك با را آن وارتباط
ديگري ، هرپديده از بيش شايد مغز در زمينه‌تصويرسازي در.كنم روشن
.است شده علمي‌انجام تحقيق و بررسي
مغز در خاصي نورونهاي يا عصبي ياخته‌هاي است شده معلوم اينكه اول
تحريكات دارندوتوسط ارتباط ما بينايي سيستم با اينها كه دارند وجود
نورونها اين از گروههايي.مي‌كنند پيدا تخصص و مي‌افتند كار به بينايي
باشند قادر بايد مي‌گيرند ، بعهده رشد طول در بتدريج را خاص كاري كه
مغزي ، امور ساير و بينايي به مربوط تخصصي گروههاي ساير و خودشان بين
تقويت را ارتباطات اين توانستند اگر و كنند برقرار زيادي ارتباطات
در پديده اين.مي‌ميرند و مي‌شوند خارج گردونه از وگرنه مي‌مانند كنند ،
.دارد اهميت بي‌نهايت مغز كاركرد چگونگي مورد
براي مغزمان در يافته‌اي بخش‌هاي‌تخصص ما كه است شده معلوم چنين
اين تخصصي كار كه مي‌شود اساسي‌مطرح سوال اينجايك.داريم بينايي
بقايشان راز و دارند غني ارتباطي شبكه كدام هر كه عصبي ياخته‌هاي
چيست؟ است ، آنها غني ارتباطات ايجاد همين در نيز
نورونها اين تخصصي كارهاي كه نظرمي‌رسد به اينطور كه اينجاست جالب
.مي‌كنند پيدا نيز تصويري وهنرهاي نقاشي تحول سير با هماهنگي نوعي
خطهاو حاشيه‌ها به اينها كه هستند نورونها از بسياري مثال بعنوان
به ديگر عدهايهستند حساس مختلف جهت‌هاي در متحرك و ساده طرحهاي
و هستند حساس.. و ميدان عمق حركت ، به عده‌اي اشكال ، به عده‌اي رنگ ،
بينايي به مربوط مغزي خاكستري درقشر را خاصي جايگاه نيز دسته هر
عكاسي دوربين يك مثل مغز تصورمعمول ، خلاف بر يعني.مي‌كنند اشغال
به تصويري مشخصه هر.مغزمي‌شكند در تصوير.نمي‌كند عمل يافيلمبرداري
به‌طريقي مي‌بايست اين‌مشخصه‌ها و مي‌رود پردازش براي مغز خاصي‌از جاي
گيرد شكل تصويري تا شوند ، جمع هم با مجددا
يا تجريد يا انتزاع بسوي خود باسير گرافيك و نقاشي كه مي‌بينيم ما
نيز دانشمندان داردو عنايت ناخودآگاه‌مغزي پديده اين به آبستره ،
از و كرده‌اند روي آبستره نقاشي به مغز در پديده‌ها اين كشف براي
آزمايشات براي شده‌اند تابلوهاي‌موندرياني‌معروف نام به كه تابلوهايي
و حركت مثل موارد ساير در و رنگ به نگاه حين در مغز از تصويربرداري
.كرده‌اند استفاده شكل
صورت ما مغز در تخصص‌يابي و انتخاب اين چگونه كه است اين ديگر سوال
مي‌گيرد؟
كل در كه است اين انسان ، وازجمله زمين روي موجودات طبيعت
از كه چه آن ميان از حيات وادامه بقا براي يعني.هستند انتخابگر
سودمند بقايشان براي كه تشخيص‌مي‌دهند و مي‌رسد آنها به حس طريق
مي‌كنند حفظ و مي‌كنند قبول معني‌دار و مهم علائم بصورت را آنها هستند ،
روند اين در و.مي‌دهند قرار پردازش مورد اطلاعات ، به‌عنوان و
خبري ارزش و است بي‌فايده مضر ، زائد ، نيست ، مفيد كه چه آن انتخابگري
جريان در زنده موجود كه است چنين.مي‌شود حذف ندارد ، اطلاعاتي و
فرمائيد توجه.ببرد در به سالم جان مي‌تواند محيطي ، اتفاقات بمباران
نيز انتخاب مي‌شود ، پيچيده‌تر موجود كه چه هر انتخاب ، روند در كه
و مي‌شود ، بيشتر نيز انتخاب براي امكانات دامنه يعني.است پيچيده‌تر
مغز شدن پيچيده با ترتيب بدينميشود افزوده نيز عمل آزادي درجه
به امكانات ، ميان از انتخاب ، براي ما مغز عمل آزادي دامنه بر انسان
.مي‌رسد مي‌دهد ، اجازه ما بدن زيست‌شناسي چارچوب كه خود ، حد بالاترين
روند اين حيات ، تداوم و بقا حفظ و تطبيق در نيز ما بينايي سيستم
.مي‌كند طي را مغزـ ناخودآگاه سطح در انتخابگري‌ـ
سطح هر در چگونه انتخاب اين است‌كه اين دراينجا اساسي و مهم مسئله
چيست؟ انتخاب معيار مي‌گيرد؟ صورت ما مغز از لايه‌اي و
زيست تداوم و حفظزندگي انتخاب ، معيار كلي بطور گفتم ، كه همانطوري
.است
مي‌شود؟ اعمال مغز در چگونه اصل اين حال
تمامي نظرمي‌رسد به كه كنم اشاره مهم مسئله اين به اينجا در بايد
در تصويري و بينايي مختلف مشخصه‌هاي از رديابي زمينه در تخصصي فعاليت
و نوعي تكامل طول در چه فعال ، انتخاب و جستجو براساس عصبي ياخته‌هاي
حفظ براي آنها كه است اهميتي براساس نيز اين و مي‌گيرد شكل فردي چه
مي‌سازيم ، بيرون دنياي از كه تصويري در بايد ماميكنند پيدا زندگي
بشناسيم طور آن را آن بتوانيم تا كنيم تحميل آن به را دلخواه نظمي
.كنيم استفاده آن از خود حيات تداوم براي وجهي بهترين به بتوانيم كه
بداند آنكه بدون را رنگي تيره سايه‌متحرك كه است كافي قورباغه براي
تابراي كند حس خود سر بالاي در ديگري ، چيز يا است پروانه‌اي‌پرنده آن
بينايي اوليه اين‌مشخصه‌هاي است ممكن ما براي اما.كند اقدام آن شكار
به فقط كه داريم نيز را مغزي ياخته‌هاي چنين.نيست كافي ولي باشد ، لازم
فراتر ازاين ما بينايي دستگاه ولي مي‌دهند ، پاسخ بينايي مشخصه‌هاي‌ساده
آنكه بدون تيره كوچك جسم‌سياه شكار اهميت قورباغه ، براي.است رفته
براي كه مي‌شود معني‌دار جهت اين از باشد ، داشته اهميت آن مشخصات ساير
با رابطه در ديدنيها معني نيز انسانها ما براي.مي‌شود لازم او بقاي
مي‌تواند خودمان همنوعان و حيات‌مان براي چيز آن كه است استفاده‌اي
وجود ما بيرون در تصويري معاني اينجا در.مي‌شود ايجاد باشد ، داشته
.مي‌دهد معني بيرون تصويري جهان به كه است ما مغز فعاليت اينندارند
خاص مشخصه‌هاي خود ، آگاهانه‌مغز بعد و ناخودآگاهانه انتخاب با ما
با رابطه در آنها به و مي‌گيريم دنياي‌بيرون از را تصويري و بينايي
و احتياجات نيازها ، با دقيقا معاني اين و معني‌مي‌دهيم خودمان ،
وجود محور معني‌در.است ارتباط در زيست تداوم براي ما خواسته‌هاي
جهت اين از مي‌سازد ، ما مغز كه تصاويري و اشكال.مي‌گيرد شكل ما
ما مغز.گرفته‌اند شكل ما زيستي نيازهاي هدايت تحت كه مي‌شوند معني‌دار
هدايت‌گر نيروي اين طريق از انتخابگري به تصويرسازي ، مختلف سطوح در
.مي‌پردازد مغزي درون
كجايند؟ انتخابگر و هدايت‌گر نيروهاي اين
زندگي بقاي كارشان‌حفظ و شده‌اند تعبيه مغز مختلف لايه‌هاي در اينها
با مستقيما كه داريم مناطقي وعميق دروني قسمت در ابتدا در.است
هيجانات و احساسات و عواطف دنياي به سپس مربوطندو غرايز كار
در و دارد قرار مغز بينابيني لايه‌هاي در نيز آن كه مي‌رسيم عاليتري
را گذر در اطلاعات سرند و انتخاب و تنظيم كار پائين ، و بالا با ارتباط
از را بد كه داريم را تنبيه و پاداش مناطق اينجا در.دارد عهده به
دلخواه نظم كارتصويرسازي به و مي‌كند مجزا ناسره از را سره و خوب
تقويت براي مخ ، قشر كار با درارتباط مناطق اين كار.مي‌بخشد را
و اغنا و رضايت احساس با كه مي‌باشد شده تصويري‌بازنمايي الگوهاي
.مامي‌افزايند تصويري دنياي معاني غناي به كه مي‌شود همراه لذت
امكانات تامين و حفظ اصل از پيروي با نيز مغز از بخش اين هدايت
كه هرچه -انتخابگري يا و سرندگري غربالگري ، .مي‌گيرد صورت حياتي
.مي‌گيرد انجام اصل اين مطابق -بگوئيم
دارد ادامه
