چهارم‌ ، شماره‌ 1184‏‎ ژانويه‌ 1997 ، سال‌‏‎ بهمن‌ 1375 ، 30‏‎ پنجشنبه‌ 11‏‎


مرتب‏‎ توليدي‌‏‎ صنعتي‌‏‎ شركت‌‏‎
(عام‌‏‎ سهامي‌‏‎)‎
درآسيا‏‎ لندرور‏‎ توليدكننده‌‏‎ اولين‌‏‎

قرآن‌‏‎ با‏‎ برخورد‏‎ شيوه‌‏‎ دو‏‎

زهد‏‎ و‏‎ تقوا‏‎ به‌‏‎ تظاهر‏‎ و‏‎ مي‌شوند‏‎ زياد‏‎ متظاهران‌‏‎ و‏‎ مقدس‌مابان‌‏‎ وقت‌‏‎ هر‏‎
رايج‌‏‎ استفاده‌چي‌ها‏‎ طرف‌‏‎ از‏‎ كردن‌‏‎ نيزه‌‏‎ و‏‎ قرآن‌‏‎ سياست‌‏‎ مي‌كند ، ‏‎ پيدا‏‎ بازار‏‎
مطهري‌‏‎ مرتضي‌‏‎ شهيد‏‎ استاد‏‎ مي‌شود‏‎
كتاب‏‎ در‏‎ مرتضي‌مطهري‌‏‎ شهيد‏‎ استاد‏‎ نوشتار‏‎ از‏‎ جستاري‌‏‎ زير ، ‏‎ بحث‌‏‎:اشاره‌‏‎
به‌‏‎ نگاه‌‏‎ نوع‌‏‎ دو‏‎ و‏‎ شيوه‌‏‎ دو‏‎ پيرامون‌‏‎ كه‌‏‎ مي‌باشد‏‎ (ع‌‏‎)‎علي‌‏‎ ودافعه‌‏‎ جاذبه‌‏‎
اهميت‌‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ ضمن‌‏‎ استاد ، ‏‎.‎است‌‏‎ پرداخته‌‏‎ تحليل‌‏‎ بحث‌و‏‎ به‌‏‎ مجيد‏‎ قرآن‌‏‎
به‌‏‎ خداوند ، ‏‎ كلام‌‏‎ به‌‏‎ ايمان‌‏‎ پرتو‏‎ در‏‎ قرآن‌مجيد‏‎ فهم‌‏‎ و‏‎ بصيرت‌‏‎ مسئله‌‏‎
شعارهاي‌‏‎ و‏‎ مظاهر‏‎ از‏‎ بااستفاده‌‏‎ را‏‎ مردم‌‏‎ عامه‌‏‎ كه‌‏‎ گروه‌هايي‌‏‎ از‏‎ انتقاد‏‎
دنيوي‌‏‎ مقاصد‏‎ قرآن‌ ، ‏‎ از‏‎ دروغين‌‏‎ تفسيرهاي‌‏‎ پرتو‏‎ در‏‎ و‏‎ مي‌فريبند‏‎ ضدارزشي‌‏‎
شب‏‎ فرارسيدن‌‏‎ به‌مناسبت‌‏‎ اينك‌‏‎.‎است‌‏‎ پرداخته‌‏‎ مي‌كنند‏‎ دنبال‌‏‎ را‏‎ خود‏‎
بزرگترين‌‏‎ و‏‎ ناطق‌‏‎ قرآن‌‏‎ خود‏‎ كه‌‏‎ (‎ع‌‏‎)علي‌‏‎ اميرالمومنان‌‏‎ شهادت‌‏‎ اندوهبار‏‎
كه‌‏‎ مطهري‌‏‎ استاد‏‎ كلك‌‏‎ از‏‎ را‏‎ زير‏‎ مقاله‌‏‎ بود ، ‏‎ الهي‌‏‎ آيات‌‏‎ روشنگر‏‎ و‏‎ مفسر‏‎
خوانندگان‌‏‎ حضور‏‎ به‌‏‎ بود ، ‏‎ روزگار‏‎ روشنگران‌‏‎ و‏‎ علوي‌‏‎ مكتب‏‎ شيفتگان‌‏‎ از‏‎ خود‏‎
.مي‌كنيم‌‏‎ تقديم‌‏‎ گرامي‌‏‎
رايج‌‏‎ مسلمين‌‏‎ ميان‌‏‎ كم‌وبيش‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ قرن‌‏‎ سيزده‌‏‎ كردن‌‏‎ نيزه‌‏‎ بر‏‎ سياست‌قرآن‌‏‎
به‌‏‎ تظاهر‏‎ و‏‎ مي‌شوند‏‎ زياد‏‎ متظاهران‌‏‎ و‏‎ مقدس‌مابان‌‏‎ وقت‌‏‎ هر‏‎ است‌ ، مخصوصا‏‎
طرف‌‏‎ از‏‎ كردن‌‏‎ نيزه‌‏‎ بر‏‎ قرآن‌‏‎ سياست‌‏‎ مي‌كند ، ‏‎ پيدا‏‎ زهدبازار‏‎ و‏‎ تقوا‏‎
:آموخت‌‏‎ بايد‏‎ اين‌جا‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ درس‌هايي‌‏‎مي‌گردد‏‎ رايج‌‏‎ استفاده‌چي‌ها‏‎
قدس‌‏‎ مظهر‏‎ بي‌خبرها‏‎ و‏‎ نادان‌ها‏‎ و‏‎ جاهل‌ها‏‎ وقت‌‏‎ هر‏‎ كه‌‏‎ اينست‌‏‎ اول‌‏‎ درس‌‏‎ - الف‌‏‎
وسيله‌‏‎ بدانند‏‎ عملي‌‏‎ مسلمان‌‏‎ سمبل‌‏‎ را‏‎ آنها‏‎ مردم‌‏‎ و‏‎ شوند‏‎ شناخته‌‏‎ وتقوا‏‎
را‏‎ آنها‏‎ همواره‌‏‎ زيرك‌ها‏‎ اين‌‏‎.‎مي‌افتد‏‎ منفعت‌پرست‌‏‎ زيرك‌هاي‌‏‎ خوبي‌به‌دست‌‏‎
افكار‏‎ جلو‏‎ محكم‌‏‎ سدي‌‏‎ آنها‏‎ وجود‏‎ از‏‎ و‏‎ مي‌دهند‏‎ قرار‏‎ مقاصدخويش‌‏‎ آلت‌‏‎
رسما‏‎ ضداسلامي‌‏‎ عناصر‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ شده‌‏‎ ديده‌‏‎ بسيار‏‎مي‌سازند‏‎ واقعي‌‏‎ مصلحان‌‏‎
به‌‏‎ اسلام‌‏‎ عليه‌‏‎ را‏‎ اسلام‌‏‎ خود‏‎ نيروي‌‏‎ كرده‌انديعني‌‏‎ استفاده‌‏‎ وسيله‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎
وسيله‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ در‏‎ توجه‌فراواني‌‏‎ غرب‏‎ استعمار‏‎ انداخته‌اند ، ‏‎ كار‏‎
زمينه‌‏‎ در‏‎ خصوصا‏‎ مسلمين‌‏‎ احساسات‌‏‎ كاذب‏‎ تحريك‌‏‎ از‏‎ خود‏‎ موقع‌‏‎ در‏‎ و‏‎ دارد‏‎
مثلا‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ شرم‌آور‏‎ چقدر‏‎.‎مي‌نمايد‏‎ بهره‌گيري‌‏‎ مسلمين‌‏‎ ميان‌‏‎ تفرقه‌‏‎ ايجاد‏‎
مردمي‌‏‎ همان‌‏‎ و‏‎ برآيد‏‎ خارجي‌‏‎ نفوذ‏‎ راندن‌‏‎ بيرون‌‏‎ درصدد‏‎ دلسوخته‌اي‌‏‎ مسلمان‌‏‎
در‏‎ سدي‌‏‎ مذهب‏‎ و‏‎ دين‌‏‎ عنوان‌‏‎ و‏‎ نام‌‏‎ با‏‎ دهد‏‎ نجات‌‏‎ را‏‎ آنها‏‎ مي‌خواهد‏‎ او‏‎ كه‌‏‎
از‏‎ منافقان‌‏‎ باشند‏‎ بي‌خبر‏‎ و‏‎ جاهل‌‏‎ مردم‌‏‎ توده‌‏‎ اگر‏‎ آري‌‏‎.‎گردند‏‎ او‏‎ مقابل‌‏‎
از‏‎ و‏‎ اهل‌بيت‌‏‎ مقدس‌‏‎ نام‌‏‎ از‏‎ منافقان‌‏‎.‎مي‌نمايند‏‎ استفاده‌‏‎ اسلام‌‏‎ خود‏‎ سنگر‏‎
نفع‌‏‎ به‌‏‎ اهل‌البيت‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ و‏‎ قرآن‌‏‎ عليه‌‏‎ سنگري‌‏‎ مقدس‌ولاءاهل‌البيت‌‏‎ سنگر‏‎
و‏‎ قرآن‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ به‌‏‎ ظلم‌‏‎ اقسام‌‏‎ شنيع‌ترين‌‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ مي‌سازند‏‎ غاصب‏‎ يهود‏‎
:فرمود‏‎ اكرم‌‏‎ رسول‌‏‎.است‌‏‎ بزرگوار‏‎ آن‌‏‎ بيت‌‏‎ اهل‌‏‎ و‏‎ اكرم‌‏‎ پيغمبر‏‎
.سوءالتدبير‏‎ عليهم‌‏‎ اخاف‌‏‎ ولكن‌‏‎ الفقر‏‎ امتي‌‏‎ علي‌‏‎ اخاف‌‏‎ ما‏‎ اني‌‏‎
بر‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ آنچه‌‏‎ نيستم‌ ، ‏‎ بيمناك‌‏‎ خودم‌‏‎ امت‌‏‎ بر‏‎ تنگدستي‌‏‎ و‏‎ فقر‏‎ هجوم‌‏‎ از‏‎ من‌‏‎
فقر‏‎ مي‌كند‏‎ وارد‏‎ امتم‌‏‎ بر‏‎ فكري‌‏‎ فقر‏‎ آنچه‌‏‎.‎است‌‏‎ كج‌انديشي‌‏‎ بيمناكم‌‏‎ امتم‌‏‎
.نمي‌كند‏‎ وارد‏‎ اقتصادي‌‏‎
صحيح‌‏‎ قرآن‌‏‎ از‏‎ استنباطمان‌‏‎ طرز‏‎ كنيم‌‏‎ كوشش‌‏‎ بايد‏‎ كه‌‏‎ اينست‌‏‎ دوم‌‏‎ درس‌‏‎ -‎ ب‏‎
شود ، ‏‎ واقع‌‏‎ صحيح‌‏‎ تدبر‏‎ مورد‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ هادي‌‏‎ و‏‎ راهنما‏‎ آنگاه‌‏‎ باشد ، قرآن‌‏‎
علم‌‏‎ در‏‎ راسخين‌‏‎ كه‌‏‎ قرآن‌‏‎ اهل‌‏‎ راهنمايي‌هاي‌‏‎ از‏‎ شود ، ‏‎ تفسير‏‎ عالمانه‌‏‎
تا‏‎ و‏‎ نباشد‏‎ صحيح‌‏‎ قرآن‌‏‎ از‏‎ ما‏‎ استنباط‏‎ طرز‏‎ تا‏‎.‎شود‏‎ گرفته‌‏‎ بهره‌‏‎ قرآنند‏‎
.گشت‌‏‎ نخواهيم‌‏‎ بهره‌مند‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ نياموزيم‌‏‎ را‏‎ قرآن‌‏‎ از‏‎ استفاده‌‏‎ راه‌ورسم‌‏‎
را‏‎ باطل‌‏‎ احتمال‌‏‎ و‏‎ مي‌خوانند‏‎ را‏‎ قرآن‌‏‎ گاهي‌‏‎ نادانان‌‏‎ يا‏‎ و‏‎ سودجويان‌‏‎
را‏‎ حق‌‏‎ كلمه‌‏‎ آنها‏‎ شنيديد‏‎ نهج‌البلاغه‌‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎ كه‌‏‎ همچنان‌‏‎مي‌كنند‏‎ دنبال‌‏‎
آن‌‏‎ احياء‏‎ و‏‎ قرآن‌‏‎ به‌‏‎ عمل‌‏‎ اين‌ ، ‏‎.‎مي‌كنند‏‎ اراده‌‏‎ را‏‎ باطل‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ و‏‎ مي‌گويند‏‎
آن‌‏‎ از‏‎ درك‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ آنگاه‌‏‎ قرآن‌‏‎ به‌‏‎ عمل‌‏‎ قرآنست‌‏‎ اماته‌‏‎ اين‌‏‎ بلكه‌‏‎ نيست‌‏‎
.باشد‏‎ صحيح‌‏‎ دركي‌‏‎
و‏‎ استنباط‏‎ ولي‌‏‎ مي‌كند‏‎ طرح‌‏‎ اصولي‌‏‎ و‏‎ كلي‌‏‎ به‌صورت‌‏‎ را‏‎ مسائل‌‏‎ همواره‌‏‎ قرآن‌‏‎
قرآن‌‏‎ در‏‎ مثلا‏‎.‎ماست‌‏‎ صحيح‌‏‎ درك‌‏‎ و‏‎ فهم‌‏‎ به‌‏‎ بسته‌‏‎ جزئي‌‏‎ كلي‌بر‏‎ تطبيق‌‏‎
علي‌‏‎ با‏‎ حق‌‏‎ درمي‌گيرد‏‎ معاويه‌‏‎ و‏‎ علي‌‏‎ بين‌‏‎ روز‏‎ درفلان‌‏‎ كه‌‏‎ جنگي‌‏‎ در‏‎ ننوشته‌‏‎
:كه‌‏‎ است‌‏‎ آمده‌‏‎ همين‌قدر‏‎ قرآن‌‏‎ در‏‎ است‌ ، ‏‎
احديهما‏‎ بغت‌‏‎ بينهمافان‌‏‎ فاصلحوا‏‎ اقتتلوا‏‎ من‌المومنين‌‏‎ طائفتان‌‏‎ وان‌‏‎
امرالله‌10‏‎ الي‌‏‎ تفيي‌ء‏‎ حتي‌‏‎ تبغي‌‏‎ التي‌‏‎ علي‌الاخري‌فقاتلوا‏‎
يكي‌‏‎ اگر‏‎ و‏‎ را‏‎ آنان‌‏‎ دهيد‏‎ آشتي‌‏‎ كردند ، ‏‎ كارزار‏‎ مومنان‌‏‎ از‏‎ گروه‌‏‎ دو‏‎ اگر‏‎
به‌سوي‌‏‎ تا‏‎ كنيد‏‎ نبرد‏‎ است‌‏‎ ستمگر‏‎ آن‌كه‌‏‎ با‏‎ كند‏‎ ستمگري‌‏‎ و‏‎ سركشي‌‏‎ ديگري‌‏‎ بر‏‎
.برگردد‏‎ خدا‏‎ فرمان‌‏‎
حق‌‏‎ كس‌‏‎ فلان‌‏‎ جنگ‌‏‎ فلان‌‏‎ در‏‎ نمي‌گويد‏‎ قرآن‌‏‎ اما‏‎ قرآن‌ ، ‏‎ بيان‌‏‎ طرز‏‎ و‏‎ قرآن‌‏‎ اين‌‏‎
!باطل‌؟‏‎ وديگري‌‏‎ است‌‏‎
بيشتر‏‎ يا‏‎ و‏‎ كمتر‏‎ يا‏‎ سال‌‏‎ چهل‌‏‎ از‏‎ بعد‏‎ نمي‌گويد‏‎ نمي‌برد ، ‏‎ اسم‌‏‎ يكي‌يكي‌‏‎ قرآن‌‏‎
علي‌‏‎ به‌نفع‌‏‎ شما‏‎ مي‌كند‏‎ جنگ‌‏‎ علي‌‏‎ با‏‎ و‏‎ مي‌شود‏‎ پيدا‏‎ معاويه‌‏‎ به‌نام‌‏‎ مردي‌‏‎
را‏‎ موضوعات‌‏‎ نبايد‏‎ قرآن‌‏‎.‎بشود‏‎ جزئيات‌‏‎ وارد‏‎ هم‌‏‎ نبايد‏‎ و‏‎.شويد‏‎ جنگ‌‏‎ وارد‏‎
قرآن‌‏‎ نيست‌ ، ‏‎ ممكن‌‏‎ چيزي‌‏‎ چنين‌‏‎ بگذارد ، ‏‎ باطل‌‏‎ و‏‎ روي‌حق‌‏‎ انگشت‌‏‎ و‏‎ كند‏‎ شماره‌‏‎
در‏‎ تا‏‎ كند‏‎ روشن‌‏‎ را‏‎ كليات‌‏‎ و‏‎ اصول‌‏‎ پس‌بايد‏‎ بماند‏‎ جاودانه‌‏‎ تا‏‎ است‌‏‎ آمده‌‏‎
عمل‌‏‎ كليات‌‏‎ آن‌‏‎ معيار‏‎ با‏‎ مي‌گيردمردم‌‏‎ قرار‏‎ حق‌‏‎ رودرروي‌‏‎ باطلي‌‏‎ عصري‌‏‎ هر‏‎
طائفتان‌‏‎ ارائه‌اصل‌وان‌‏‎ با‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ مردم‌‏‎ خود‏‎ وظيفه‌‏‎ ديگر‏‎ اين‌‏‎ كنند ، ‏‎
فرقه‌‏‎ رااز‏‎ طاغي‌‏‎ فرقه‌‏‎ و‏‎ كنند‏‎ باز‏‎ را‏‎ چشمشان‌‏‎.‎.اقتتلوا‏‎ من‌المومنين‌‏‎
كشيدبپذيرند‏‎ سركشي‌‏‎ از‏‎ دست‌‏‎ سركش‌‏‎ فرقه‌‏‎ واقعا‏‎ اگر‏‎ و‏‎ دهند‏‎ تشخيص‌‏‎ غيرطاغي‌‏‎
شكست‌‏‎ از‏‎ را‏‎ خود‏‎ اين‌كه‌‏‎ براي‌‏‎ و‏‎ كرد‏‎ حيله‌‏‎ و‏‎ نكشيد‏‎ دست‌‏‎ اگر‏‎ اما‏‎ و‏‎
و‏‎ كند‏‎ سركشي‌‏‎ دوباره‌‏‎ و‏‎ آورد‏‎ به‌دست‌‏‎ حمله‌‏‎ براي‌‏‎ جديدي‌‏‎ فرصت‌‏‎ تا‏‎ نجات‌دهد‏‎
:كه‌مي‌فرمايد‏‎ آيه‌‏‎ ذيل‌‏‎ به‌‏‎
.بينهما‏‎ فاصلحوا‏‎ فائت‌‏‎ فان‌‏‎
.نپذيرند‏‎ را‏‎ او‏‎ حيله‌‏‎ شود ، ‏‎ متمسك‌‏‎
و‏‎ عقلي‌‏‎ رشد‏‎ مسلمانان‌‏‎ مي‌خواهد‏‎ قرآن‌‏‎ است‌ ، ‏‎ مردم‌‏‎ خود‏‎ با‏‎ اين‌ها‏‎ همه‌‏‎ تشخيص‌‏‎
مرد‏‎ غير‏‎ از‏‎ را‏‎ حق‌‏‎ مرد‏‎ عقلي‌‏‎ رشد‏‎ همان‌‏‎ به‌موجب‏‎ و‏‎ باشند‏‎ داشته‌‏‎ اجتماعي‌‏‎
صغير‏‎ ولي‌‏‎ مانند‏‎ مردم‌‏‎ با‏‎ هميشه‌‏‎ براي‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ قرآن‌نيامده‌‏‎ دهند ، ‏‎ تميز‏‎ حق‌‏‎
و‏‎ دهد‏‎ انجام‌‏‎ شخصي‌‏‎ قيموميت‌‏‎ با‏‎ را‏‎ آنها‏‎ جزئيات‌زندگي‌‏‎ كند ، ‏‎ عمل‌‏‎ صغير‏‎ با‏‎
.نمايد‏‎ تعيين‌‏‎ نشانه‌حسي‌‏‎ و‏‎ علامت‌‏‎ با‏‎ را‏‎ خاص‌‏‎ مورد‏‎ هر‏‎
وابستگي‌‏‎ و‏‎ شايستگي‌‏‎ حدود‏‎ و‏‎ آنها‏‎ صلاحيت‌‏‎ ميزان‌‏‎ و‏‎ اشخاص‌‏‎ شناخت‌‏‎ اساسا‏‎
اين‌‏‎ از‏‎ ما‏‎ غالبا‏‎ و‏‎ است‌‏‎ وظيفه‌‏‎ يك‌‏‎ خود‏‎ اسلامي‌‏‎ حقايق‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ به‌‏‎ آنها‏‎
.غافليم‌‏‎ خطير‏‎ وظيفه‌‏‎
تركه‌20‏‎ الذي‌‏‎ تعرفوا‏‎ حتي‌‏‎ الرشد‏‎ تعرفوا‏‎ لن‌‏‎ انكم‌‏‎
كه‌‏‎ آن‌كس‌‏‎ مگر‏‎ برد‏‎ نخواهيد‏‎ پي‌‏‎ راست‌‏‎ راه‌‏‎ به‌‏‎ و‏‎ شناخت‌‏‎ نخواهيد‏‎ را‏‎ حق‌‏‎ هرگز‏‎
.بشناسيد‏‎ كرده‌‏‎ رها‏‎ را ، ‏‎ راه‌راست‌‏‎
و‏‎ مصداق‌‏‎ به‌‏‎ تطبيق‌‏‎ تا‏‎ ندارد‏‎ فايده‌‏‎ به‌تنهايي‌‏‎ كليات‌‏‎ و‏‎ اصول‌‏‎ شناخت‌‏‎ يعني‌‏‎
با‏‎ و‏‎ اشخاص‌‏‎ و‏‎ افراد‏‎ درباره‌‏‎ اشتباه‌‏‎ با‏‎ است‌‏‎ ممكن‌‏‎ زيرا‏‎ جزئي‌نشود ، ‏‎
ضد‏‎ بر‏‎ اسلامي‌‏‎ شعارهاي‌‏‎ تحت‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎ نام‌‏‎ و‏‎ حق‌‏‎ بانام‌‏‎ مورد ، ‏‎ نشناختن‌‏‎
.كنيد‏‎ عمل‌‏‎ باطل‌‏‎ به‌نفع‌‏‎ و‏‎ حقيقت‌‏‎ و‏‎ اسلام‌‏‎
آنها‏‎ مصداق‌‏‎ ديد‏‎ بايد‏‎ اما‏‎ است‌‏‎ آمده‌‏‎ حق‌‏‎ و‏‎ عدل‌‏‎ و‏‎ ظالم‌‏‎ و‏‎ ظلم‌‏‎ قرآن‌‏‎ در‏‎
همين‌‏‎ به‌موجب‏‎ بعد‏‎ و‏‎ ندهيم‌‏‎ تشخيص‌‏‎ ظلم‌‏‎ را‏‎ حقي‌‏‎ و‏‎ حق‌ ، ‏‎ را‏‎ كدامست‌؟ظلمي‌‏‎
.نبريم‌‏‎ را‏‎ حق‌‏‎ و‏‎ عدالت‌‏‎ سر‏‎ - خودمان‌‏‎ به‌خيال‌‏‎ - به‌حكم‌قرآن‌‏‎ و‏‎ كليات‌‏‎
:يادداشتها‏‎
.آيه‌ 9‏‎ حجرات‌ ، ‏‎ سوره‌‏‎ - ‎‏‏1‏‎
.خطبه‌ 147‏‎ نهج‌البلاغه‌ ، ‏‎ -‎ ‎‏‏2‏‎





.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎