چهارم ، شماره 1193 فوريه 1997 ، سال بهمن 1375 ، 12 چهارشنبه 24
|
|
تروا گمشده‌ء گنجهاي
اساطيري؟ داستانهاي پايه بر باستانشناسي كشفيات
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
اشياء كاشف)شليمان تمايل وجود با كه است آن عمومي نظر مجموع در
قابل و مشروع او يافته‌هاي بيشتر حقيقت به دادن برگ و شاخ به (تروا
توجه‌اند
در آنكرشاگن در رشد حال در كودكي شليمان ، هاينريش كه هنگام همان از
رقم چه او براي تقدير كه مي‌دانست بود ، نوزدهم قرن نخست نيمه آلمان
ثابت شود ، بدل مردي به كه هنگام آن بود ، بسته عهد خود با او.است زده
هومر ايلياد در را او كه رخدادهايي و محل‌ها افراد ، كه كرد خواهد
اين خود و تروا شهربندان آگاممنون ، و هلن -ساخته‌بودند خود شيفته
چيزي اين كم دست يا و.هستند صرف افسانه‌هاي بيش‌از چيزي -شكوه با شهر
برپايه] كه آنچنان اكنون ، اما.نوشت درخاطراتش بعدها او خود كه است
ديگر از بسياري چون نيز ادعاها اين برمي‌آيد ، [تاريخ‌نگاران بررسي‌هاي
يك ترايل ديويد.هستند حدودي‌مبالغه‌آميز تا شليمان ، داستانهاي
نويسنده و ديويس در دانشگاه‌كاليفرنيا در كلاسيك علوم كارشناس
را واقعيت اين مجموع ، پژوهشگران در:مي‌گويد شليمان زندگينامه
يك آن بر علاوه مردي‌كه.گفته بزرگي دروغهاي شليمان كه پذيرفته‌اند
وكارهايش بود نيزقاچاقچي و سياه بازار معامله‌گر جنگ ، زمان منفعت‌چي
.است واداشته بايكديگر جدل و بحث به را ملت سه مرگش ، از بعد قرن يك
ساحل] بر تروارا گمشده شهر سرانجام شليمان اگرچه ديگر سوي از و
دوره لايه‌هاي‌تاريخي ميان در درست او اما يافت ، تركيه در [اژه درياي
كرد راتخريب آنها عمدتا و نموده حفاري [بود آنها جستجوي در كه]هومر
بود ازآن كهنتر سال هزار كم دست يافت او كه تروايي [شهر] سرانجام و
در كه افرادي براي مسائل اين از هيچكدام شايد البته.مي‌كرد گمان كه
اهميتي چندان كرد خواهند بازديد مسكو پوشكين موزه از آينده سال طول
و شخصيتي عيوب تمام وجود با صورت ، هر به كه چرا.باشد نداشته
را باستانشناسي گنجينه‌هاي غني‌ترين از يكي شليمان ناقصش ، دانسته‌هاي
امسال ، آوريل ماه از.آورد بيرون خاك داخل از شده ، يافت تاكنون كه
در دهه 1880 آخر سالهاي در او كه ساخته‌هايي دست هزاران از قطعه 259
پوشكين موزه در اخير سال پنجاه در بار نخستين براي يافت تركيه خاك
شده ، حلقه طلاي از شده ساخته نيمتاج‌هاي:درآمده عمومي نمايش به
و كمربندها ، گل‌سينه دكمه‌ها ، ظريف ، گردن‌بندهاي و گوشواره‌ها بازوبندها
.خوشبو روغن مجموعه‌هاي و ظروف و ريختي انسان نگاره‌هاي نيز
دهه چند از پس پژوهشگران ، نمايشگاه ، اين سايه در اين ، بر علاوه
اشياء اين از جامع كاتالوگ يك نيز و گنجينه‌ها اين به دسترسي امكان
موزه كارمندان از يكي تريستر ، ميخائيل آنچنانكه و.يافت خواهند
هر از عكسبرداري كه است آسا غول كاتالوگ ، كاري اين پوشكين‌مي‌گويد ،
نيز و علمي متون گردآوري و آن براي كامل توصيفي متن يك تهيه و شي‌ء
كاتالوگ اين انگليسي متن.است دربرداشته را زبان هفت به متن ترجمه
.است رسيده چاپ به امسال مارس ماه در
شليمان ادعاهاي و كارها ارزش درباره قضاوت مقاوم در مجموع ، در اما
حقيقت ، به دادن برگ و شاخ به او تمايل وجود با كه است آن عمومي نظر
شليمان اكتشافات درسايهتوجهاند قابل و مشروع او يافته‌هاي بيشتر
بين در كه تپه‌اي و داشته وجود روزگاري تروا كه باقي‌نماند شكي هيچ
.است باستاني شهر اين جايگاه مي‌شود شناخته حصارليق عنوان با تركها
جزء به جزء شليمان ، گزارش‌هاي عمده اكثريت:مي‌گويد مورد اين در ترايل
كه جايي ديگر ، سوي از ما ا شدند ، اوتاييد از پس باستان‌شناسان توسط
بسيار ايراد اين معمولا.خللي‌برمي‌دارد او بوسيله شده روايت داستان
داستان مطلق ، قاطعيت با تقريبا اين‌موارد ، از يكي.است بزرگ و آشكار
اشياء از دسته‌اي مي‌ناميد ، پريام راگنج آن شليمان كه است مجموعه‌اي
نوشته‌من مورد اين در شليمانرايافت آنها در 1873 او كه توجه جالب
اين و:مي‌دهد ادامه و آوردم بيرون ازخاك بزرگ چاقوي يك با را گنجينه
خطرات آورترين هراس قبول و عظيم‌ترين‌كوشش‌ها با مگر امكان‌پذيرنبود
حفاري به مجبور آن زير در من شهركه استحكامات ديوار كه چرا زندگيم ،
.فروبريزد من سر روي بود ممكن لحظه هر بودم
.تخيلي‌اند مطمئنا اما انگيز ، هيجان داستاني البته خاطرات ، اين
نموده ، پژوهش و بررسي شليمان درباره سال از 20 بيش براي ترايل‌كه
دچار شليمان ادعاهاي درستي و راستگويي در باردر 1978 ، نخستين
سوزي آتش يك درباره شليمان كه را عيني گزارش يك كه هنگامي شد ، ترديد
در دهه 1850 نخست سالهاي در شليمان يافت بود ، نوشته سانفرانسيسكو در
يك عنوان به طلا ، تب دوران در او كه جايي مي‌كرد ، زندگي كاليفرنيا
اين ، بر علاوه).كرد تثبيت را خود آينده و زده هم به ثروتي بانكدار
در و روسيه در پرده پشت منفعت‌چي يك نيز و تاجر ، يك عنوان به او
هنگامي آتش‌سوزي اين اما(زد جيب به دلار ميليونها كريمه ، جنگ دوران
پيش ماه يك نيز آن تاريخ و بود شهر از بيرون شليمان كه بود داده رخ
.بود او گزارش در شده ذكر تاريخ از
موجود مدارك و شليمان ادعاهاي بين در اختلافاتي آنچنان ترايل سرانجام
را رخدادهايي كه ناميد پاتولوژيك دروغگوي يك را شليمان كه يافت
زندگي از را آنها يا كرده اختراع كتابهايش و خاطرات نوشتن جريان در
معلوم قرار از هم پريام گنجينه كشف و.است نموده اقتباس افراد ديگر
شليمان مورد ، دراين.بود او شخصي اختراعات و ابداعات ازاين يكي
پيچيده سوفيا ، دومش ، همسر شال‌گردن در را [شده كشف]اواشياء كه نوشته
اين ربودن فكر در بود ممكن كه محلي كارگران چشم رااز آنها تا بود
خود صحرايي كار يادداشت‌هاي پايه بر كنداما باشند ، پنهان طلايي اشياء
از گذشته و نداده رخ صورت اين به وجه هيچ قضايابه حفاري ، محل در او
.است بوده دريونان هنگام آن در آن ، سوفيا
دادن برگ و شاخ اندكي در عيبي چندان نويسندگان روزها ، آن در واگرچه
گناه شليمان باستان‌شناس ، يك عنوان به اما نمي‌ديدند ، خود به‌داستان
به تقريبا كه را اشيايي كرد ، ادعا او.است شده مرتكب بسياربزرگي
در بود يافته شهر ديوارهاي اطراف و بيرون در و قطعي‌جداگانه صورت
.است كرده خارج خاك از مي‌ناميد پادشاهي كاخ را آن او كه محلي درون
كه آنچنان احتمالااست كرده تخريب بدين‌صورت را واقعيات چرااو اما
شاه وجود اثبات ايلياد ، صحت اثبات مورد در او عقده:مي‌گويد ترايل
بهتر سندي چه مورد اين در و مي‌ساخت ، ضروري را هلن شوهر پدر پريام ،
بود؟ پادشاهي گنجينه يك از
حفاري عمليات نگرفت ، پايان اينجا در شليمان ماجراجويي‌هاي البته و
و گرفت انجام عثماني دولت از رسمي نامه اجازه يك بدون او اوليه
كه بود شده قيد آن در كرد ، دريافت اجازه‌اي چنين او كه‌بعدها هنگامي
او اما.كند قسمت تركها با مساوي بصورت بايد كه‌مي‌يابد را آنچه هر
كه هنگامي و.كرد قاچاق تركيه از خارج به را يافته‌ها اين از بسياري
تركها سهم شليمان نمود ، را پريام گنجينه گرداندن باز درخواست تركيه
شليمان سال 1880 ، در نهايت در.خريد آن واقعي ارزش از كسري به را
.نمود اهداء آلمان دولت به را گنجينه
ماند ، آلمان در دوم جهاني جنگ پايان روزهاي تا مجموعه اين پس آن از
آثار معتنابهي مقادير و شد برلين وارد در 1945 سرخ ارتش اينكه تا
و.فرستاد شوروي به كاميون كاميون ، را آلمان موزه‌هاي موجوددر هنري
زرين گنجينه‌هاي كه شد پذيرفته باور اين جهان ، درسراسر ترتيب بدين
اما.است شده نابوده [احتمالا] و جنگ‌ناپديد جريان در شليمان
بيشتري اطلاعات مورد اين در پوشكين‌قطعا موزه مسئول موزه‌داران
روسي هنر تاريخ‌نگار دو بودكه سال 1991 در نهايت در و.داشتند
روسيه در گنجينه وجوداين از كه آكينشا ، كنستانتين و كوزلوف گريگوري
دو البته و.اعلام‌كردند جهان به را آنها مجدد كشف بودند ، شده آگاه
اعتراف اين‌موضوع به روسيه دولت و پوشكين تاموزه بود لازم ديگر سال
.كنند
اخبار اين كه پيشبيني قابل گرفتاري‌هاي به توجه با تاخير اين البته و
از زودتر نمايشگاه چرا كه اين.نبود عادي غير چندان درپي‌داشت
تولستيكف ، ولاديمير ندارد پاسخ كه پرسش‌هايي آن از يكي نشد برپا اين‌ها
از پيش دهه دو از كه پوشكين ، موزه كلاسيك آثار بخش ارشد موزه‌دار
شوروي ، اتحاد دوران:مي‌گويد داشته آگاهي موزه اين در گنجينه وجود
را خود است ، اشياء اين نگهداري شما وظيفه مي‌شد گفته ما به هميشه
.نكنيد نيست مربوط شما به كه مسائلي درگير
يك ساختن برپا اجازه تولستيكف زيردست كارمندان كه هنگام آن از اما
موزه تالار يك.نكردند تلف را وقت آوردند ، دست به را نمايشگاه
امروزي ، ايمني تجهيزات به و مي‌شد بازسازي و شده مي‌بايست‌خالي
آلماني كميسيون يك اكتبر 1994 در.مي‌گشت تهويه‌مجهز و نورپردازي
از پژوهشگراني مورد اين در و.كرد ايده‌آل‌توصيف را مجموعه شرايط
و شناسايي در روسها به متحده وايالات آلمان تركيه ، يونان ، انگلستان ،
.كمك‌كردند ساخته‌ها دست اين بندي فهرست
اين به نوعي به كه كشورهايي بقيه كه نيست معني بدان اين البته ،
حال در آلمانستودهاند را روسها اقدامات صرفا مي‌شوند مربوط گنجينه
بوسيله سال 1945 در كه است هنري آثار تمام گرفتن بازپس براي مذاكره
موزه مقامات از يكياست پريام گنجينه جمله آن از و ضبطشده روسها
موزه:مي‌گويد اكراه با مورد اين در برلين تاريخ از وپيش نخستين آثار
.گذاشت خواهد نمايش به صاحبش اجازه بدون را طلاهاي‌شليمان پوشكين
كم‌ارزشتر ساخته‌هاي دست از برخي دادن قرض ايده آلماني‌حتي موزه‌داران
عنوان موقت مبادله نوعي ازاي در پوشكين ، احتمالا به را شليمان
.ننموده‌اند پاسخي‌دريافت تاكنون اما كرده‌اند ،
سالهاي در شليمان كه تخلفاتي مورد در هنوز نيز تركيه ديگر ، سوي از
دولتي [اداره]كل مدير اوزگن ، انگين.دارد ادعاهايي شده مرتكب 1870
مسكو و بن مقامات براي رسمي يادداشت تاكنون 9 موزه‌ها ، و ابنيه
درخواستي نيز و برگنجينه تركيه مالكيت ادعاي آنها در كه فرستاده
او.است شده عنوان آنها سرنوشت پيرامون گفتگوهاي در حضور براي
تمايل تركها مورد اين در.نكرده‌ايم دريافت پاسخي هيچ ما:مي‌گويد
كه كشورهايي ديگر و آلمان روسيه ، از را تروا ساخته‌هاي دست تا دارند
محل نزديكي در موزه‌اي در و كرده گردآوري شده‌اند پراكنده آنها در
.بگذارند نمايش به شهر واقعي
بدون اما باشد ، داشته ناسيوناليستي جاذبه نوعي شايد اگرچه ايده اين
را اشياء اين دارند تمايل امروزي باستان‌شناسان.نيست نيز علمي ارزش
كساني چه بوسيله و چرا چگونه ، آنها دريابند تا دهند قرار بررسي مورد
بسياري كمك پريام گنجينه به دسترسي كه ، است وروشن.شده‌اند ساخته
گاه و درخشان اكتشافات پژوهش‌ها ، اين درنهايت وكرد خواهد بدانها
بود ، آن انديشه در او كه اندازه همان رابه شليمان هاينريش مشكوك
.ساخت خواهد جاودانه و پراهميت
آوريل 1996 تايم ، :منبع
لمونيك مايكل:نوشته
حائري احمدرضا:ترجمه
