چهارم ، شماره 1196 فوريه 1997 ، سال بهمن 1375 ، 16 يكشنبه 28
برنامه‌ريزي‌هاي از مطلوب بهره‌گيري براي
آماري نظام ملي منافع حفظ و كشور كلان
شود متحول بايد كشور
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
و توجيهي هدفهاي تاثير تحت دولتي ، دستگاههاي در آمار اداره‌هاي
آمار تهيه در بي‌طرفي اصل از و مي‌كنند عمل مربوطه دستگاههاي تبليغي
.شده‌اند دور
و 793 كشاورزي 8ميليون وزارت روايت به سال 1370 در گندم توليد
!است تن هزار و 796 ايران 7ميليون آمار مركز گزارش به و تن هزار
اجتماعي اقتصادي ، سازمانهاي موثر و كارآمد اداره براي برنامه‌ريزي
اصول بر مبتني مديريت از نشدني تفكيك جزئي امروزه گوناگون ، ابعاد در
شرايط در كشورها و انساني جوامع مديريت آن تبع به.مي‌شود محسوب علمي
غيرممكن حدي تا و دشوار امري برنامه‌ريزي بدون نيز حاضر عصر پيچيده
نشان برنامه‌ريزي روند در كشورمان سابقه به نگاهيميرسد نظر به
دو و سال 1357 تا عمراني برنامه تاكنون 5 سال 1327 از كه مي‌دهد
كشور بنابراين.است شده اجرا و تدوين سالهاي 1368 از توسعه برنامه
پيشينه‌اي كشور اجتماعي و اقتصادي اداره براي برنامه‌ريزي لحاظ به ما
.دارد را قرن نيم به نزديك
يك و وجوداطلاعات چيز هر از بيش كار مناسب برنامه يك داشتن براي
را لازم اطلاعات و آمار نظام‌آماري ، .دارد ضرورت كارامد آماري نظام
اين به و مي‌دهد قرار پژوهشگران و برنامه‌ريزان ، تصميم‌گيران دسترس در
ساختن مهيا و مسائل شناخت موجبات كردن بافراهم و ترتيب
توسعه‌اقتصادي و مي‌كند كمك منابع بهينه تخصيص به تحقيق زيربناي‌هرگونه
.مي‌دهد سرعت را
و براي‌برنامه‌ريزي كشور مسئولان مشكلات مهمترين از يكي حاضر حال در
و گويا ارقام و آمار كمبود فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، تصميم‌گيري
در برنامه‌ريزي شروع از و ديرباز از معضل ، اين.است اعتماد قابل
با نيز اكنون و است داشته وجود بازدارنده عامل يك صورت به ايران
كشور در برنامه‌ريزي مشكلات مهمترين از يكي عنوان به آن از دهه گذشت 8
.مي‌شود ياد
ماه دي دوشنبه 10 روز در ايران آمار مركز يا؟رئيس 9/3 ، 7/2 ، 8/1
و سال 1375 مسكن و نفوس عمومي سرشماري در:كرد امسال‌اعلام
شامل 58 خانوار هزار و 108 ميليون تاكنون 12 آن از پس بازشماري‌هاي
.شده‌اند شمارش نفر هزار و 300 ميليون
مقدماتي‌سرشماري نتايج براساس:گفت باره اين در وي بعد روز 13
نفر هزار و 500 كشور 59ميليون جمعيت جاري سال مسكن و جمعيت عمومي
.است
عمومي به‌سرشماري مربوط اطلاعات:مي‌دهد ادامه عباسعلي‌زالي دكتر.
بوده دقيق‌تر گذشته باسرشماريهاي مقايسه در سال 1375 مسكن و نفوس
و كوپن گرفتن مثل انگيزه‌هايي دليل به گذشته‌افراد سالهاي در و است
اعلام درست را خود خانواده افراد تعداد آن ومشابه زمين يا
...نمي‌كردند
.پيش‌بيني‌مي‌شد كه است حدي از كمتر جمعيت رشد نرخ:گفت وي
نسبت كه شد درصداعلام كشور 9/3 جمعيت رشد سال 1365 ، سرشماري براساس
نمي‌توانست بود شده اعلام كه 7/2درصد سرشماري از پيش رشد ميزان به
سال در جمعيت جاري آمارگيري طرح اجراي از بعد.باشد داشته واقعيت
بهداشت ، وزارت سال 1374 در.شد اعلام درصد كشور 7/2 جمعيت رشد 1370 ،
لحاظ ازكرد اعلام درصد را 8/1 ايران جمعيت رشد پزشكي آموزش و درمان
كاهش‌هاي و افزايش‌ها از يك هيچ جهان ، در جمعيت موجود الگوهاي و علمي
لحاظ از نه.باشد پذيرفتني نمي‌تواند كوتاه زماني مدت در فوق رشد
درصد به 8/1 از 7/2 جمعيت رشد سال ، يك در تجربي لحاظ از نه و علمي
درصدي يك كاهش كه مي‌دانند جمعيت‌شناسان و شناسان آمار.نمي‌يابد كاهش
تنظيم با كه آن بر مشروط دارد ، نياز زمان سال به 10 دستكم جمعيت رشد
سال درصدي رشد 9/3.باشد همراه اجتماعي و اقتصادي توسعه و خانواده
پذيرفتني نمي‌تواند نيز (درصد /2) آن از قبل زمان به نسبت 1365
.باشد
در اجتماعي‌كشور اقتصادي ، اول توسعه برنامه اينكه به توجه با
سال 1365 مسكن و سرشماري‌نفوس نتايج براساس تا 1372 سالهاي 1368
توليد است؟ ميزان چه كشور جمعيت نيست‌كه معلوم هم‌اكنون است ، بوده
...و چيست؟ كشور سرانه افزوده ارزش است؟ چقدر واردات‌سرانه و سرانه
!ديگر نامعلوم‌هاي
گندم؟ چقدر
در كه خود شماره27 نشريه در كشاورزي وزارت اطلاعات و آمار كل اداره
توليد ميزان و كشت زير صفحه 3 ، سطح در است ، شده منتشر مهرماه 1372
هزار و 8793 هكتار هزار معادل 6193 ترتيب به سال 1370 براي را گندم
كل از نشريه ، اين در شده ارائه ارقام براساساست كرده اعلام تن
آن درصد هكتاريا 36 هزار معادل 2224 سال 1370 در گندم كشت زير اراضي
ارقام.است مي‌داده ديم‌تشكيل اراضي را بقيه درصد و 64 آبي اراضي را
گندم كيلوگرم آبي 2561 زمين هكتار ازيك كه است حاكي گزارش اين
.است شده برداشت
سال 1373گزارش‌نتايج آبان در نيز ايران آمار مركز ديگر سوي از
.است داده راانتشار سال 1371 زراعت آمارگيري تفصيلي
معادل سال 1370 در را گندم اراضي كاشت سطح كل گزارش اين صفحه 22 در
وزارت سوي از شده ارائه آمار با كه است كرده ذكر هكتار هزار 6209
از سال 1370 در گندم كل توليد رقم امادارد اندكي اختلاف كشاورزي
شده ارائه رقم با كه است شده اعلام تن هزار ايران 7796 آمار مركز سوي
ميليون يك به نزديك يا تن هزار معادل 997 رقمي كشاورزي وزارت سوي از
اگر حال.است درصد بر 13 بالغ رقمي آنها اختلاف كه دارد تفاوت تن
سال پايه آمار تاكنون سالهاي 1371 در گندم توليد آمار ارائه براي
كرد؟ قبول بايد را رقم كدام باشد ، 1370
!دلاري ميليون تفاوت 250
گو و گفت كشورمان‌در نفت وزير آقازاده غلامرضا امسال ماه شهريور در
واردات از تنها ايران‌نه..:گفت دولت هفته خبري ستاد با
دلار ميليارد با 2 سال 1376 در بلكه مي‌شود ، بي‌نياز نفتي فراورده‌هاي
خواهيم محسوب مواد اين عمده صادركنندگان جزو نفتي فراورده‌هاي صادرات
.شد
پالايش مديرعامل‌شركت ماهانه وزيري سيدكاظم اخير روزهاي در اما
اعلام و داد كاهش دلار ميليون را 250 رقم اين كشورمان نفتي فراورده‌هاي
ميليارد به 75/1 سال 1376 در كشور نفتي فراورده‌هاي صادرات ارزش كرد ،
.مي‌رسد دلار
درصد نزديك‌به 79 يعني است ، دلار ميليون تنها 250 اختلاف مورد رقم
!سال 1374 در كشور غذايي توليدات صادرات كل از بيشتر
كجاست مشكل
آمار عنوان‌نظام‌توليد تحت نوشته‌اي در پاكزاد فتح‌پور علي دكتر
از يكي اينكه تاكيدبر با نيست تحول از گزيري و گريز كشور ،
و آمار كمبود نمود اول‌رخ برنامه تهيه هنگام در كه تنگناهايي
است بوده فرهنگي و اجتماعي اقتصادي ، زمينه‌هاي از شماري در اطلاعات ،
مشكلات از يكي:مي‌داند زير شرح به را كشور آمار توليد نظام مشكلات
انجام حاضر حال در كه است آماري دوباره‌كاري‌هاي كشور ، آماري نظام
.مي‌شود
اقتصادي بخش‌هاي كليه در بيش و كم آماري دوباره‌كاري‌هاي:مي‌افزايد وي
در آن اجراي و طرح تهيه شيوه‌هاي كه آنجا از.مي‌شود مشاهده اجتماعي و
موجب نيز آمده بدست نتايج است ، متفاوت آمار توليدكننده سازمانهاي
.مي‌شود استفاده‌كنندگان سردرگمي
هر در مديريت آماري اطلاعات سيستم وجود:مي‌افزايد آمار كارشناس اين
ضروري امري آمار ، توزيع و توليد به دادن سامان و سر براي سازمان
داراي كه سازمانها اتفاق به اكثريت‌قريب در آمار توليد امااست
خود كه مي‌شود انجام سيستم اين وجود بدون آمارهستند ، توليد فعاليت
.مشكل‌سازاست
اسلامي مجلس‌شوراي پژوهشهاي مركز اقتصادي بررسي‌هاي دفتر كارشناسان
نيروي كمبود را دركشور آمار توليد نارسائيهاي از ديگر برخي نيز
و توليدكنندگان بين ارتباط آماري ، كمبود چارچوبهاي كمبود انساني ،
ايران ، در آمار تشكيلات و آماري نظام ناهماهنگي آمار ، مصرف‌كنندگان
.مي‌دانند...و آمارها تهيه در بي‌هدفي
تحت دستگاههاي‌دولتي ، در آمار اداره‌هاي:مي‌گويند شده ياد كارشناسان
ناچار به و دارند قرار متبوع‌خود سازمان مديريت اداري و فني نظارت
اين.مي‌كنند عمل مربوطه دستگاه تبليغي و توجيهي هدفهاي تاثير تحت
در كه مي‌كنند منتشر را آمارهايي بي‌طرفي ، از شدن دور نتيجه در ادارات
.دارد وجود فراوان ترديد آنها صحت
در انساني‌متخصص نيروي كمبود:مي‌گويند پژوهشها مركز كارشناسان
آماري ، محاسبات انجام طراحي ، امر در را زيادي تنگناهاي آمار ، زمينه
موسسه انحلال.است شده آمار دقيق تحليل و تجزيه و استخراج اجرا ،
به آمارشناسان اشتغال و دانشگاهها در آن وادغام آمار عالي آموزش
.است افزوده كمبود شدت بر فعاليتهاي‌غيرآماري
نيست گزيري و گريز
اطلاعات‌بازگوكننده مجموعه تدوين مرجع مقام در كشور هر آماري نظام
يا گرفتن ناديده.دارد ساخت‌تشكيلات در ويژه‌اي جايگاه كشور آن وضعيت
ابزارهاي عمده‌ترين از يكي را ملت و دولت اين‌جايگاه گرفتن كم دست
وارد جامعه پيكر بر جبران‌ناپذير آسيبي و مي‌كند محروم موقعيت شناخت
چاره راه يك كارامد آماري نظام يك به دستيابي بنابراين.مي‌سازد
جز چاره‌اي و است كشور در برنامه‌ريزي مشكلات بنيادي حل براي اساسي
.نداريم راه اين پيمودن
يك به رسيدن و كشور آماري نظام دروني كردن سازگار براي كارشناسان
.مي‌كنند پيشنهاد را گوناگوني راه‌هاي مطلوب آماري نظام
و علمي اصل‌تمركز اجراي به تعهد ايران آمار مركز كارشناسان گفته به
در كار تقسيم و اولويت بلندمدت ، برنامه داشتن اجرا ، در تمركز عدم
مالي ، اعتبار و انساني نيروي حجم‌كار ، كردن متوازن آمارها ، تهيه
اطلاعات جريان وآزادي فردي اطلاعات ايمني آمار ، اصل‌استقلال شمردن محترم
مطلوب نظام‌آماري به رسيدن در را كشور مي‌تواند سياستگزاري مرجع ووجود
.كند كمك
به رسيدن براي كه اصلي مهمترين:مي‌گويند كارشناسان برخي ديگر سوي از
و مديريتها ثبات گيرد ، قرار توجه مورد بايد مطلوب آماري نظام يك
آمار توليد گوناگون مراحل تهيه در دخالتهاي‌سياسي از جلوگيري همچنين
.است
سليقه‌هاي دستخوش توليدكننده مراكز توسط آمار تهيه كه صورتي در
انتخاب سياسي‌كاري روي از مراكز اين مسئولان و باشد سياسي گوناگون
.برسد خود هدفهاي به زمينه اين در كشور كه داشت انتظار نبايد شوند ،
