چهارم ، شماره 1198 فوريه 1997 ، سال بهمن 1375 ، 18 سه‌شنبه 30
|
|
مردم‌مدار فرآيندي ;علمي توسعه
- محمدعبدالسلام پروفسور ديدگاه از نيافته توسعه جوامع در باوري علم
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
آخر بخش
كه مي‌يابيم دست تجربه اين به عبدالسلام اهداف و سخنان تمام از ما
نيافته توسعه كشورهاي به اول جهان كشورهاي علمي كمك انديشه در هرگز
نباشيم توسعه حال در يا
كه مي‌يابيم دست تجربه اين به عبدالسلام ، اهداف و سخنان تمام از ما
نيافته توسعه كشورهاي به اول ، جهان كشورهاي علمي كمك انديشه در هرگز
كنيم گمان ما كه بي‌جاست كاملا انتظار ، اين.نباشيم توسعه حال در يا
كشورهاي در علم پيشبرد صرف و كرده قطع را خود نظامي بودجه‌هاي آنها
سد شكستن به موفق كه هم سوم جهان كشور هر.سوم‌نمايند جهان
بدين‌گونه باز شود ، بدل يافته توسعه كشور به‌يك و شده توسعه‌نيافتگي
كره يا برزيل يا هندوستان مانند كشور ازچند هم اگر.كرد خواهد فكر
كه نرسيده‌اند رشد از مرحله آن هنوزبه آنها گفت بايد ببريم ، اسم
راهي آن هم پيشرفته كشورهاي از هيچكدام.مي‌كنند رفتار چطور ببينيم
اين از بايد ما بنابراين.نپيموده‌اند مي‌خواست ، دلش عبدالسلام كه را
كوشش و بي‌جاست انتظار يك انتظار ، اين كه بگيريم عبرت تاريخي تجربه
بخواهيم ، شمال كشورهاي از كمكي هم اگر.بي‌جاست كاملا هم جهت اين در
در آنها كه باشيم داشته انتظار نبايد.باشد ديگري نوع به بايد
اين مشكلات و بزنند علمي سرمايه‌گذاري به دست سوم ، جهان كشورهاي
.كنند درك را كشورها
چهل حدود از ما كه است اندوزي تجربه و عبرت همان اين ، مي‌كنم فكر من
با بسيار تجربه اين.مي‌گيريم عبدالسلام ، علمي سياستگذاري عمر سال
و فكري قدرت آن با عبدالسلام نام به كسي اگر كه معنا بدين.است ارزش
اين مي‌كرديم‌كه گمان هنوز ما شايد نمي‌كرد ، را كار اين و نبود سياسي
:كه راهي است پرثمر راه يك راه‌ها ،
.باشيم داشته كمك انتظار شمال ، كشورهاي از (1
حل حكومتها و دولتها دست به صرفا سوم ، جهان در توسعه مسئله (2
.شود
از يكي كه مي‌كنم اضافه هم را ديگر مسئله چند موضوعات ، اين به من
تاسيس طريق از كه بود اميدوار بسيار عبدالسلام.مغزهاست آنها ، فرار
بگويم تا ندارم آماري متاسفانه منبكوشد معضل اين رفع در مركز ، اين
الان ، و بود چگونه مغزها فرار وضع شد ، تاسيس مركز كه سال 1968 در
كه مي‌بينيم بگيريم ، را خودمان كشور آمار فقط حتي اگر ولي.است چطور
مركز ، اين كه نيست معنا بدان اين البته.است نشده برآورده هدف اين
در كه بود برنامه‌ها مجموعه هدف است ، بلكه نكرده بازي را خود نقش
ذكر به من.است عبرتي درس ما باز ، براي اين و داشت تفاوت باآن اجرا ،
.داريم وضعي چه ببينيم مي‌پردازم‌تا ايران مورد در آمار مقداري
فراواني خيزهاي و افت خود ، دانشگاهي ساله شصت تاريخ طول در ما
از بعد.است بوده متفاوت انقلاب ، از بعد و قبل در آن شكل كه داشته‌ايم
شده جنگ دچار آن ، از پس.داشته‌ايم فرهنگي انقلاب دوره يك ما انقلاب ،
را بسياري خيزهاي و افت لذا.داشته‌ايم آرامش يك‌دوره بعد ، و
با هنوز ما كه است اين گفت ، مي‌توان درمجموع كه چه آن.مي‌بينيم
در حالت اين تغيير از نشانه‌اي هيچ و روبه‌روهستيم مغزها فرار مسئله
در و نيست ما كشور خاص موضوع ، اين البته.ديده‌نمي‌شود ما دست دور افق
مركز يك در فقط الاناست سبك همين به جهان‌سوم ، كشورهاي تمام
متخصص ، ايراني حداقل 5000 والي ، درسيلكون آمريكا عالي تكنولوژي
مركز عبدالسلام ، توصيه به كه‌ما ببينيد شما.هستند كار مشغول
را نفر يك حتي اينكه كرده‌ايم ، بدون تاسيس كرمان در را عالي تكنولوژي
تعداد اين كه صورتي دركاركند آنجا در زمينه اين در تا باشيم داشته
حداقل 500 ما.كارهستند مشغول آمريكا ، مراكز از يكي در فقط ايراني ،
خود در كه درحالي داريم ، آمريكا در دكترا درجه با ايراني فيزيكدان
.داريم نفر فقط 300 ايران ،
كه مواجه‌شد مسئله همان با پاكستان‌برگشت ، به عبدالسلام كه زماني
نيست معنا اين‌بدان.هستند روبرو آن با اول‌ما طراز متخصصان امروز
پس عبدالسلام يا و مي‌كشيم ، ايران در ما كه وزحماتي‌را بياييم كه
اجتماعي پديده يك اين ، .بگيريم ناديده كشيد ، پاكستان در بازگشت ، از
نمي‌توان انساني هر از.هستند شكننده و متفاوت بسيار انسان‌ها.است
در است ممكن انسان‌ها از برخي.كند كار شرايطي هر در كه داشت انتظار
علاقه دشوار ، شرايط در كردن كار به اصلا يا و كنند كار سختتر شرايط
كار به شرايط ، قادر اين تحت كه ديگري عده به نمي‌توان.باشند داشته
را خرده اين.مي‌كنند ترك را خود كشور چرا كه گرفت خرده نيستند ، كردن
نتوانسته‌اند چرا كه گرفت آن دولتمردان و جامعه آن كشور ، آن به بايد
نسل‌ها خلال در كه متفكري آدم‌هاي تا كنند فراهم طوري را جامعه شرايط
مشكلات رفع به و كنند زندگي جامعه شرايط در نتوانند مي‌آيند ، به‌وجود
با عمرش تمام در عبدالسلام كه است موضوعي همان اين ، .نمايند كمك آن
كشور يك از وخارج خود كشور از خارج در كه بود اميدوار و جنگيد آن
.شود موفق و داده ادامه جنگ اين به بتواند سومي ، جهان
سياسي و علمي زحمت آن و عبدالسلام ثمره‌عمر مهم‌ترين مي‌كنم گمان من
در علم پيشبرد به منجر كه نيست راهي راه ، اين كه بود اين كشيد ، كه
مردم‌مدار توسعه موضوع خواهم مي اينجا در من.شود سوم جهان كشورهاي
دهد نشان نتوانسته كشوري هيچ.كنم مطرح (دولتمدار توسعه برخلاف) را
چيزي.است يافته دست موفقيت به علم ، در دولت سرمايه‌گذاري با تنها كه
كه كنند پيدا را شعور و درك اين مردم ، همه كه است اين است ، لازم كه
و علم به و شوند يافته توسعه بايد كشورشان ، مشكلات رفع براي
كه دلايلي از يكي.دارد راه‌هاي‌متفاوتي اين ، و يابند تكنولوژي ، دست
ولي.است جوعلمي وجود عدم كند ، كار دركشورش نمي‌تواند متخصص يك
جامعه آن در كه اينكه‌مردمي جمله از.دارد وجود ديگري‌هم دلايل
راحت شرايط نمي‌توانند نمي‌دهنديا كار اجازه شخص ، آن هستند ، به
در هستندكه شكننده آنقدر متخصصان.كنند فراهم او براي را زندگي
درايران ، ماترككنند را كشورشان است مشكل ، ممكن اولين با برخورد
خودمان ، كشور در من.مي‌گذاريم احترام به‌علم ، بسيار ظاهر ، در
تكنولوژي تحقيقات‌و و علم از صحبت كه‌وقتي نديده‌ام را سياستمداري
كشور مردم در اين‌ويژگي ، البته.نكند ياد آن احترام‌از با مي‌شود ،
علم ، سرمايه‌گذاري يك در شود كه‌قرار هنگامي ولي.دارد هم‌وجود ما
كنند ، صرف‌نظر علم ، خاطر به دارند ، علاقه آن به چيزي‌كه آن از و كنند
اين.هستند ما كشور امر ، سرمايه‌داران اين مصداق عقبنشيني‌مي‌كنند ،
.كارمي‌كنند بيمارستان ، و مسجد و ساختن‌مدرسه حد در سرمايه‌داران ،
كاملا موضوع شود ، مركزتحقيقاتي يك ساختن صحبت‌از كه هنگامي ولي
موضوع ، اين.ندارد تحقيقاتي مركز يك از دركي كسي.مي‌شود متفاوت
همين به و ندارد علم از درستي درك ما ، جامعه كه است آن بيانگر
راترك كشور متخصصان ، از برخي چرا كه كند تصور نمي‌تواند دليل ،
علمي درك كنيم‌تا كاري ما اينكه جز راهي‌ندارد موضوع ، اين.مي‌كنند
هزينه جهت مردم آماده‌ساختن طريق ، اين از و بالارود ما جامعه
مشكل ، اين كه دارم اطمينان من.شود ديده تدارك علم ، نمودن‌براي
جهان كشورهاي از بسياري و پاكستان در شديدتري و بيشتر خيلي به‌طور
مطرح را علمي پيشبرد و تحقيقات مسئله ما وقتي.دارد وجود سوم
مثلا اگر كه بگيريد نظر در.مي‌نمائيم برخورد زيادي مشكلات به مي‌كنيم ،
مانند تحقيقاتي علمي مركز يك تاسيس به دست بخواهد ما جمهور رئيس
.كرد خواهند برخورد چگونه آن با ما ، مردم همين بزند ، تريست مركز
يك براي‌تاسيس سنگيني و عظيم بودجه چنين چرا كه گفت خواهند حداقل
!كنند؟ مي‌خواهندچه آنجا در مگر و يافته مركز ، اختصاص
را آن است ، شده شكسته عقبماندگي سد هندوستان ، در كه مي‌بينيم وقتي ما
مانندبابا ، فيزيكداني كه زماني.نمي‌كنيم خلاصه مساعي‌نهرو در فقط
به نياز مدرن ، تحقيقاتي مركز يك براي كه كرد اعلام هند در پيش سال‌ها
استقبال آن از هند ، سرمايه‌داران از بسياري دارد ، سنگين بودجه يك
چيزي چنين و بيايد كسي تا منتظريم مدتهاست ما كه گفتند و كردند
.دارد مركزي چنين به نياز رشد ، به رسيدن براي كشور ، كه چرا بخواهد ،
.مي‌بينيم ايران در حتي يا و پاكستان در ما را قضيه اين عكس
كه بزرگترين‌نتيجه‌اي و مي‌دهم اينجاخاتمه در خود صحبتهاي به من
عبدالسلام پرارج بسيار اززندگي ما كه است عبرتي همان‌درس مي‌گيرم ،
به‌نتيجه قطعا دولتمدار ، كه‌توسعه موضوع اين يعني مي‌گيريم ،
مواجه بن‌بست با طي‌كرده‌اند ، را راه اين كه وكشورهايي رسيد نخواهد
تلاش اين‌راه ، در و بگيريم درس اين‌تجربه ، از بايد ما پس.شده‌اند
مانند استادي كه‌اگر دريابند اسلامي كشورهاي روزي‌كه اميد به.كنيم
بي‌ثمر عمر ، اين كرد ، سپري علم پيشرفت راه در را عمرش عبدالسلام ،
.باشد نرسيده نتيجه به او روش اگر حتي است ، نبوده
