چهارم ، شماره 1216 مارس 1997 ، سال اسفند 1375 ، 12 چهارشنبه 22
|
|
فردا دنياي و اطلاعاتي تكنولوژي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(آخر بخش) جامعه و تكنولوژي اطلاع‌رساني ،
در كه نظرياتي به ابتدا مقاله ، نويسنده اين نخست بخش در:اشاره
اين در.داشت اشاره خلاصه ، طور به است ، مطرح اطلاعاتي تكنولوژي باب
و گرفته نظرقرار مورد انسان رفتار بر تكنولوژي‌اطلاعاتي تاثير مورد
و ارتباطي وسايل حضورگسترده برابر در مردم چون‌واكنش موضوعاتي
نظرقرار مطمح اعتقاد اين اين‌چارچوب در.شد مطالعه و اطلاعاتي‌بررسي
رسانه‌هاي اجتنابناپذيراز به‌گونه‌اي قوانين‌اجتماعي و ارزشها كه گرفت
نمي‌تواند هميشه تاثيرات ، اين نويسنده نظر بهميپذيرد اثر اطلاعاتي
بارمي‌آورد ، به نيز منفي اطلاعاتي‌پيامدهاي تكنولوژي كاركرد و مثبت‌باشد
تبليغ دليل به كردكه اشاره دور راه ارتباط به‌گسترش مي‌توان جمله ، از
را ديگر جوامع پايه‌هاي‌اصلي تكنولوژي ، صاحبان موردقبول ارزشهاي
.رامي‌خوانيم مطلب ادامه.متزلزل‌مي‌سازد
چگونگي و اطلاعاتي تكنولوژي از جامعه استفاده مقالات‌چگونگي سرويس
اين دقيق بررسي با كه است مسئله‌اي اجتماعي ، تحولات بر آن تاثيرگذاري
.شد خواهد مشخص مفاهيم ،
زمينه در وسيع‌تري و جديد مفاهيم اطلاعاتي ، جامعه ظهور با
.شد مطرح اطلاعاتي تكنولوژي و اطلاع‌رساني نقش
سال در كه بود افرادي جمله از (Fretz Machlup)مچلاپ فريتز
درخصوص مي‌گذشت ، زمينه اين تحقيقاتش‌در از دهه سه كه زماني -1962
در جوامع ساختاراقتصادي كه رسيد نتيجه به‌اين مفاهيم اين توسعه
محصولات توليد و اطلاع‌رساني خدمات سريع رشد با.است وتحول تغيير حال
و كشاورزي بخش در جديدي اطلاعاتي بخش مي‌رفت انتظار دهنده آگاهي
به آن از.ببخشد تازه‌اي جان اطلاعاتي اقتصاد به كه گردد ايجاد صنعتي
تكنولوژيكي ، اجتماعي توسعه نظر از را پديده اين ديگران كه بود بعد
مهم نقش توسعه‌گسترش و دادند قرار تحليل تجزيه‌و مورد فرهنگي و
نمونه‌مارك‌پورات براي.نشان‌ساختند خاطر پيش از رابيش اطلاع‌رساني
تعيين‌كننده و نقش‌حياتي به كه بود افرادي ازجمله (Marc Porat)
تاكيد اطلاع‌رساني اقتصاد توسعه در ارتباطي و تكنولوژي‌اطلاعاتي
در مداوم طور به اقتصاد ، اين وجود واسطه به اطلاع‌رساني اهميت.ورزيد
.يافت افزايش گسترده‌اي طور به جامعه متن
دانيل است ، ارزش‌افزوده يك اطلاعاتي درجامعه اطلاعات كه آنجايي از
اطلاع‌رساني كه كرد پيش‌بيني چنين سال 1973 در(Daniel Bell)بل
از باره اين در.گذاشت خواهد جامعه اجتماعي ساختار بر زيادي تاثير
مثل) گذارده عامه اختيار در جديد اطلاعات مرتبا كه افرادي
طبقاتي جديد ساختار پيدايش در و (K.Dبخشهاي كاركنان دانشمندان ،
.مي‌شود ياد نوابغ عنوان هستندبه موثر
تغيير استراتژيك‌براي منبع يك اطلاعات‌همچون از سال 1979 در بل
.برد نام زمينه‌ها درتمامي جامعه يك دادن
جنبه‌هاي‌مختلف از را اطلاعات سال 1990 ، در نيز (Toffler)تافلر آلوين
او كه مفهومي حسابمي‌آورد ، به مهم سياسي و منبع‌اقتصادي يك مثابه به
جامعه در سرمايه جايگزين اساسا آينده در داشت اطلاعات‌مدنظر از
در كالاهاي‌اساسي و پول و كشاورزي جامعه در زمين كه همانگونه.مي‌گشت
حكم همين نيز بود ، اطلاعات خواهد آينده در پايه‌قدرت صنعتي ، جامعه
اطلاع‌رساني قدرت دليل به‌همين.داشت خواهد آينده درجوامع را
در بايد بلكه باشد ، اطلاعات توليد دست‌اندركاران مختص فقط نبايد
.گيرد قرار اطلاعاتي منابع كاربرد خدمت در و مالكيت
رو اين است ، از جامعه دهنده تغيير يك‌عامل اطلاعات كه آنجايي از
و سياستمداران طرف از ازپيش بيش اطلاع‌رساني اوقات‌اهميت گاهي
ساله‌يونسكو همه مثال ، براي.قرارمي‌گيرد توجه مورد توسعه طراحان
اجتماعي و فرهنگي رشد اندازه‌گيري براي رسانه‌ها راهنماي فهرست از
از ديگر يكي و.مي‌كند استفاده ملل سازمان عضو كشورهاي تمامي
روشهاي به مرتبا (UNDP) نام به ملل سازمان به وابسته آژانس‌هاي
با را عضو كشورهاي اقتصادي رشد اطلاعات ، اين از جستن مدد با مختلف ،
سوادآموزي جمعيت ، رشد فهرست به مي‌توان جمله آن از.مي‌كند مقايسه هم
يك اطلاعاتي توانايي نشانگر كه كرد ، اشاره مختلف مقاطع در تحصيل و
.است فرد
سوادآموزي‌بزرگسالان سازمان اين جنوب ، و شمال بين شكاف كردن مشخص براي
مذكور سازمان.گنجانده‌است فهرست اين در نيز تفنن‌را و تحصيل سالهاي و
ارتباطي ويژگيهاي يكديگر ، از با توسعه حال در مقايسه‌كشورهاي براي
و راديو وسايل‌ارتباطي ، جمله از است گرفته نيزكمك آنها
و تلفني خطوط روزنامه‌ها ، كتابها ، سينما ، تلويزيون ، تماشاگران
مراجعين‌به فهرست از مذكور صنعتي ، سازمان كشورهاي در.شده نامه‌هاي‌پست
استفاده‌كرده نيز بين‌المللي مشتريان‌تلفن‌هاي و موزه‌ها كتابخانه ،
.است
واقعيت‌جلوه‌گر يك صورت به سرعت به اطلاعاتي جامعه كه وقتي آينده در
حقيقت تكنولوژي‌به اين كاربرد خصوص در فرضي‌آن مباحث بيشتر و شد ،
و رشد اين دامنه و مي‌يابد رشد اطلاع‌رساني بخش است‌كه وقت آن پيوست ،
.رسيد خواهد هم توسعه درحال كشورهاي به صنعتي جوامع علاوه‌بر پيشرفت
اطلاع‌رساني خدمات با ارتباط در نوعي به كه كارمنداني آن ، نتيجه در
از شده‌اند ، فارغ‌التحصيل دانشگاه از اطلاعاتي مهارتهاي با يا و هستند
خواهند دريافت توجه قابل دستمزدي و شده برخوردار خوبي شغلي وضعيت
.كرد
كه كرد فراموش نبايد اما است ، بحث‌انگيز هم هنوز بل اختراع اينكه با
اقتصادي طبقات كه اطلاعات توليدكنندگان و جديد تكنولوژي نوآوران
اجتماعي اقتصادي طبقات عنوان به هم هنوز كرده‌اند ، اشغال را بالايي
تافلر كه گونه آن-تاكنون.اطلاع‌رساني همچنين.نمي‌گردند تلقي مجزا
.بگيرد جامعه در را وسرمايه زمين جاي نتوانسته -پيش‌بيني‌مي‌كرد
وتركيب مفهوم داراي زماني ما است‌كه مهم مسئله اين تذكر اما
كالاهاي و توليدات ، خدمات دارايي‌ها ، كه خواهيم‌بود بالايي اطلاعاتي
.ارتقاءيابند كيفي و ارزشي نظر از اطلاعاتي اساسي
از دستي مهارتهاي با مقايسه در واطلاع‌رساني اطلاعاتي تكنولوژي امروز
مي‌شوند ، كنترل زمين از كه هواپيماهايي ;است برخوردار بالايي ارزش
تكنولوژيها ازتازه‌ترين بهره‌گيري با كه خانه‌هايي) هوشمند خانه‌هاي
به قادر كه وسايل‌الكترونيكي و هوشمند بمبهاي ،(مي‌شود ساخته
اين كه مي‌باشند هستند ، نمونه‌هايي مختلف كارهاي از انجام‌بسياري
مردم طبقه‌بندي در همچنين‌اطلاع‌رساني.مي‌دهد نشان خوبي به تفاوت‌را
عهده مهمي‌به نقش آنها ، دارايي و محل‌زندگي سكونت ، محل آدرس براساس
نقش اطلاع‌رساني مي‌شود ، لذا موجب را عمده‌اي تفاوتهاي‌اجتماعي و داشته
-اقتصادي طبقات بين شكافهاي‌موجود به دادن وسعت و درايجاد مهمي
آن از ناشي موضوع اين.مي‌كند ايفا مي‌كنند زندگي جامعه در كه اجتماعي
عدم در اجتماع پايين و بالا طبقات بين اختلاف سرچشمه معمولا كه است
.آنهاست بين اطلاعاتي تساوي
طبقات‌بالاي اجتماعي ، -اقتصادي ازنظر كه گروههايي مثال ، براي
و فرهنگي و ارتباطي كانالهاي به بيشتر كرده‌اند ، اشغال را اجتماع
برخوردار بالايي ازتحصيلات آنها نتيجه در و دسترسي‌دارند اطلاعاتي منابع
بوده بهتري موقعيتهاي دستيابي‌به براي لازم اطلاعات وداراي بوده
و.دارند دسترس در شغلي جديد فرصتهاي خصوص در نيز بيشتري واطلاعات
عمل آگاه‌تر آن بهبود و زندگي سطح براي‌ارتقاء آنها اينكه ، بالاخره
.مي‌كنند
بزرگي شاهدتغييرات هنوز ما شايد اينكه معنوي‌با جامعه
جامعه از بخشي شاهراه‌اطلاعاتي ، به اتصال شوق و اماشور نبوده‌ايم ،
كند ، زندگي جامعه دو در طورهمزمان به كه است ساخته راوادار ما
و ماست خود جامعه همان منظور كه واقعي جامعه در كردن زندگي يعني
بعد دو در همزمان طور به كردن زندگي واقع در) معنوي جامعه ديگري
ما دارد امكان البته.(سايبرنتيك عبارتي به و معنوي و فيزيكي
كنيم ، ارزيابي را معنوي يا و واقعي زندگي چگونه ندانيم يا و نتوانيم
حضور معنوي جامعه در واقعي جوامع كه است اين است مسلم آنچه اما
كه كرد اشاره مراكش موافقتنامه به مي‌توان مورد اين در.داشت خواهند
سايبرنتيك سيستم از استفاده امكان آن طي و است تجاري آزادي مخلوق
و منابع ، مشتريان و تجاري امور باجامعه ، واقعي ارتباط توسعه براي
.فراهم‌آمد مصرف‌كنندگان
براي.جداسازيم هم از را مسايل است‌كه رسيده فرا آن زمان بي‌شك
پيرامون اطلاعاتي دنياي بر اشراف منظور به مجبورهستيم ما نمونه
ديگر ما كه اطلاعاتي همان يعني دهيم ، رشد را تواناييها گونه اين خود ،
اين از.سازيم محدود داريم ذهنمان در كه تصاويري به را آن نمي‌توانيم
سرعت همان با و است توسعه حال در روز به روز ما اطلاعاتي فضاي كه جهت
مي‌شوند ، برابر دو وقفه بدون كامپيوتري تراشه‌هاي و توانايي ميزان كه
.شد خواهند برابر دو هم اطلاعات اين
آن مابا كه اطلاعاتي كميت تواناييهاي‌اطلاعاتي ، سريع رشد خاطر به
هوارد.يافت خواهد افزايش سرعت به نيز ارتباطهستيم در بالاجبار
ميزان چگونه كه داد سال 1993شرح در (HOWARD Ferdric) فردريك
اگرما كه طوري به.است كرده افزايش‌پيدا اخير سالهاي در كلي‌اطلاعات
هزار كنيم ، واحدفرض يك عنوان به اول سال رادر دسترس در اطلاعات تمامي
برابر دو علمي انقلاب ظهور با اطلاعات ميزان تا طول‌مي‌كشد سال پانصد و
طوري به.يافت خواهد كاهش كم‌كم شده برابر دو زمان اين سپس ، اما.شود
ده به بعد به سال 1950 از و سال پنجاه به سال پنجاه و دويست هر كه
اين كه مي‌رسد نظر به طور اين اخيرا كه مي‌يابد كاهش سال شش و سال
كه است معتقد فردريك.است يافته تقليل ماه پنج به ماه هشت از زمان
دانشگاه از كه زماني و مي‌شود دانشگاه وارد دانشجو يك كه زماني بين
برابر دو مقدار نظر از است اندوخته او كه علمي مي‌گردد ، فارغ‌التحصيل
.مي‌شود
نظارت مااز اگر كه كرد اعتراف سال1989 در مسئله اين به نيز ورمن
بيماري دچار زودي به بمانيم ، غافل تكنولوژي و اطلاعات سريع رشد بر
.است جامعه‌اطلاعاتي خاص كه بيماري شد خواهيم اطلاعاتي نگراني
درهمين (INTER)اينترنت طريق جهاني‌از ارتباطات سريع توسعه
مي‌دهد نشان گردند ، كامل اطلاعاتي شاهراههاي اينكه از قبل حتي سالها ،
.است گرفته خود سلطه زير را جامعه اطلاعات چگونه كه
اين اينكه از قبل را اطلاعاتي جامعه جهاني ، تجارت و اطلاعاتي شاهراه
امكانات اين معهذا.ساخت خواهد متحول دريابد ، را خود بتواند جامعه
ما چون.سازد بيگانه خود پيرامون جهان از را ما نبايد تكنولوژيكي
چيزهاي و خود همسايگان و محيطزيست مادي ، فضاي به هم هنوز انسانها
و اجتماعي ارتباطي ، نظر از چه و هستيم محتاج قبيل اين از ديگر
.بگيريم نظر در را نيازها اين بايد تكنولوژيكي
