پنجم ، شماره 1225 آوريل 1997 ، سال فروردين 1376 ، 8 سه‌شنبه 19
|
|
موتور روغن تعويض مناسب زمان
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
موتور مناسبتعويض‌روغن زمان
كنندگان ، مصرف بيشتر بي‌اطلاعي خاطر به ايران در
مفيد عمر كه آن پيش‌از و موعد از زودتر موتور روغن
تعويض‌مي‌شود برسد پايان به آن
درون شده حرارت‌توليد برابر در بايد موتور روغن
، است قديمي موتورهاي از بيشتر كه امروزي موتورهاي
بر نشود ، اكسيده آساني به نشود ، تجزيه و باشد مقاوم
...و كف‌نكند موتور گردش‌درون اثر
موتور روغن مي‌كنند تصور خودرو دارندگان بيشتر
اين.دهد انجام قطعات‌را ميان روانكاري بايد تنها
پيش‌توليد دهه چند در كه روغن‌هايي مورد در تصور
موتور روغنهاي درست‌است‌ولي اندازه‌اي تا مي‌شدند
دارند نيز ديگري مهم وظايف‌بسيار روانكاري ، بر علاوه امروزي
فرآورده‌هاي برخي از است‌كه ماده‌اي موتور روغن
كه موادي اضافه پايه‌به نفتي‌معروف‌به‌روغن
بخشي.مي‌شود ساخته دارند نام (Additives)مضافات
از موتور روغن در رفته كار مضافات‌به از چشمگير
علاوه آن دليل ، تهيه همين به.مي‌شود وارد كشور خارج
.نيزدارد ارزي هزينه ريالي ، هزينه‌هاي بر
بيشتر بي‌اطلاعي خاطر به موتور روغن اما ايران در
آنكه پيش‌از و موعد از زودتر كنندگان ، مصرف
و تعويض‌مي‌شود برسد ، پايان به آن عمرمفيد
به.مي‌رود هدر به ملي سرمايه‌هاي از بخشي بدين‌گونه
موتور روغن ريختن دور تهيه ، مصرف‌و علاوه
كه مي‌كند ايجاد محيطي‌جبران‌ناپذير زيست آلودگي‌هاي
از ناشي آلودگي‌هاي از مي‌توان ، مناسب استفاده با
. كاست حدي تا آن دورريختن و توليد مراحل
وظايف و ويژگي‌ها از معرفي‌برخي ضمن مقاله اين در
شده آورده نيز مناسبتعويض‌آن فواصل موتور ، روغن
. است
تنها موتور روغن مي‌كنند تصور خودرو دارندگان بيشتر
قطعات ميان (روغنكاري عام اصطلاح در) روانكاري بايد
چند در كه روغن‌هايي مورد در تصور اين.دهد انجام را
از پايه روغن از تنها و مي‌شدند پيش‌توليد دهه
اندازه‌اي تا بودند ، شده تشكيل پالايش‌نفت‌خام
بر علاوه امروزي موتور روغنهاي ولي ; درست‌است
خنك:دارند نيز ديگري مهم وظايف‌بسيار روانكاري ،
آنها مستقيم طور آببه كه موتور از قسمتهايي كاري
داشتن نگه معلق و موتور كردن خنك‌نمي‌كند ، تميز را
از جلوگيري و موتور درون احتراق از حاصل ذرات‌دوده
براده‌ها كردن دور قطعات‌موتور ، لابلاي در رسوبآنها
سايش‌از اثر بر كه فلزي ريز ذرات‌بسيار و
و گرد زدودن مي‌شوند ، كنده موتور گوناگون هاي قسمت
از مي‌كند نفوذ موتور درون به كه هوا در موجود غبار
آنها كردن ته‌نشين و متحرك‌موتور حساس‌و هاي قسمت
موتور زنگ‌زدن از جلوگيري روغن ، فيلتر يا كارتر در
مي‌شود آبتشكيل مقداري سوختي ، احتراق‌مواد اثر بر)
خوردگي از جلوگيري ،(مي‌انجامد موتور زدگي زنگ به و
فاصله بندي آب سوخت‌و درون گوگرد وجود از ناشي
.سوخته نشت‌گازهاي نظر از سيلندر و پيستون ميان
جمله از.باشد داشته ويژگي‌هايي بايد موتور روغن
موتورهاي درون شده حرارت‌توليد برابر در اينكه
باشد است‌مقاوم قديمي موتورهاي از بيشتر كه امروزي
گردش اثر بر نشود ، اكسيده آساني به نشود ، تجزيه و
اندازه به پايين دماهاي در كف‌نكند ، موتور درون
روشن آسان‌تر سرد هواي در موتور تا باشد روان كافي
سفت‌باشد كافي اندازه به نيز بالا دماهاي در و شود
خوبي به را بندي آب و وظايف‌روانكاري بتواند تا
.دهد انجام
انجام خوبي به را وظايف‌خود بتواند روغن اينكه براي
داشته نيز را شده ذكر ويژگي‌هاي حال عين در و دهد
نام به گوناگون شيميايي مواد روغن ، به باشد ،
.مي‌شود مضافات‌افزوده
اوليه روغنهاي
اختراع اتومبيل و داخلي احتراق موتورهاي كه زماني
طراحان و بود پايه روغن موجود ، روغن تنها شدند ،
كه كنند طراحي گونه‌اي به را موتورها بودند ناگزير
وظايف برخي و روانكاري براي پايه روغن از بتوانند
در است‌كه البته‌واقعيت‌اين.كنند استفاده ديگر
به بودند ، موجود امروزي روغنهاي اگر حتي زمان آن
آنها به نيازي موتور ، تكنولوژي پايين سطح دليل
با اما.كفايت‌مي‌كرد پايه روغن همان نمي‌رفت‌و
طراحي شاخه دو هر تكنولوژي ، و علم شتابان پيشرفتهاي
امروز تا و شدند متحول روغن توليد و ساخت‌موتور و
.پيش‌آمده‌اند هم پابه‌پاي
به شدند ايران وارد كه يي(اتومبيل‌ها) رانه‌ها نخستين
دليل ، روغن همين به و داشتند پايه‌نياز همان‌روغن
ملاك روزگار آن تعميركاران و رانندگان پايه‌نزد
زير موارد ها ملاك اين جمله از.شد كيفيت‌شناخته
:بودند
به كه آنچه يا) بالا گرانروي:گرانروي ( الف
كيفيت علائم از (مي‌شود ناميده نادرست‌غلظت‌بالا
فاصله زمان آن موتورهاي در زيرا.مي‌شد خوبشمرده
سرعت بود ، امروز از بيشتر قطعات‌خيلي ميان (لقي)
گرانروي با روغن و بود مراتبكمتر به موتورها كار
و روانكاري كار مي‌تواند وضعيت‌بهتر اين در بالا
.دهد انجام قطعات‌را ميان بندي آب
رنگ بودن روشن شفاف‌و:روغن رنگ‌اوليه ( ب
نشان كه چرا.بود آن كيفيت‌بهتر نشانه روغن اوليه
صورت‌گرفته بهتر پالايشگاه در تصفيه كار مي‌داد
. است
شدن سياه ديرتر:كار موقع رنگ‌در سرعت‌تغيير ( پ
روغن كه زماني زيرا.بود آن خوببودن نشانه روغن
.مي‌آيد در رنگ‌سياه به شود ، اكسيده خرابو پايه
.خرابمي‌شود هم ديرتر شود ، سياه ديرتر كه روغني
روغن شرايط ، بهترين در:تعويض‌روغن فواصل ( ت
همه زيرا تعويض‌مي‌شد ، كيلومتر يكهزار پس‌از بايد
آسيب موتور به و دست‌مي‌داد از را خود ويژگي‌هاي
از تنها موتور روغنهاي:موتور روغنهاي انواع ( ث
آنها ، مولكول‌هاي اندازه خاطر به گرانروي ، درجه نظر
ديگر جنبه‌هاي از هرچه.داشتند فرق هم با حدي تا
.بودند پايه روغن تنها آنها همه كه چرا بودند ، يكسان هم با همگي
امروزي روغنهاي
در روزگار ، آن از دهه گذشت‌چندين پس‌از اكنون
و رانندگان هنوز كه مي‌كنيم تعجبمشاهده كمال
روغن خوببودن نشانه را يادشده هاي ملاك تعميركاران
همچون امروزي موتور روغنهاي با و مي‌دانند موتور
نتيجه اين‌موضوع البته.مي‌شود پايه‌برخورد روغن
. است اطلاع‌رساني و فني هاي آموزش كمبود
:چنين‌اند اما امروزي كيفيت‌روغن‌هاي هاي ملاك
بالا گرانروي روغن نيست‌كه نيازي:گرانروي ( الف
لقي فاصله امروزي موتورهاي در زيرا.باشد داشته
سرعت‌كار حال عين در و شده كمتر قطعات‌بسيار ميان
گرانروي وضعيتي ، چنين در ; است افزايش‌يافته آنها
وظيفه از بخشي البته. مطلوبنيست هيچ‌رو به بالا
(پايه روغن نه و)برعهده‌مضافات موتور روانكاري
انگشت دو بين لمس‌روغن پس‌با. است شده گذاشته
نظر روغن بدي يا خوبي نسبت‌به مي‌توانيم هرگز نه
.بگيريم تصميم تعويض‌آن زمان درباره نه و دهيم
رنگ‌اوليه نيست‌روغن ، لازم:روغن رنگ‌اوليه ( ب
هستند رنگي زيرامضافات‌بيشتر.باشد داشته روشني
رنگ‌و سببتغيير پايه روغن به آنها افزودن و
.ندارد اهميتي روغن پس‌رنگ‌اوليه.مي‌شود روغن شفافيت‌اوليه
معرفي در:كار موقع رنگ‌در سرعت‌تغيير ( پ
خاصيت بايد روغن كه شد گفته روغن ويژگي‌هاي
در را دوده‌ها بتواند يعني باشد ، داشته كنندگي پاك
نظر اين از روغن چه هر.دارد نگه معلق طور به خود
شود توجه بايد البته.مي‌شود سياه زودتر باشد ، بهتر
شدن اكسيد خرابو دليل به پايه روغن شدن سياه كه
خاطر به امروزي روغنهاي در ولي ، صورت‌مي‌گرفت روغن
در موجود پايه روغن وجودمضافات‌ضداكسيدشدن ،
رنگ‌بيشتر شدن سياه و نمي‌شود سرعت‌اكسيد به آنها
يك در و ، است روغن كنندگي خاصيت‌پاك دليل به
. نيست آن عمر يافتن پايان رنگ‌روغن‌نشانه شدن سياه كلام ،
كاركرد 1000 تعويض‌روغن ملاك‌فواصل ديگر امروزه:تعويض‌روغن فواصل ( ت
، مضافات وجود خاطر به زيرا. نيست موتور كيلومتري
بسيار مدت‌زمان براي را كيفيت‌خود مي‌تواند روغن
تعويض‌را فواصل.كند حفظ پايه روغن از طولاني‌تر
روش‌كار استفاده ، مورد روغن نوع مانند عواملي
...و اتومبيل موتور بودن تنظيم و سالم اتومبيل ، موتور نوع اتومبيل ،
تعويض فواصل تعيين روش‌براي بهترين.مي‌كنند تعيين
توليدكننده و اتومبيل سازنده مشورت‌با موتور روغن
روي و اتومبيل راهنماي دفترچه در. است موتور روغن
شده پيشنهاد منظور اين براي اعدادي موتور روغن قوطي
كه عادي‌اتومبيلي كار براي اعداد اين. است
مطمئن و آسوده خيالي با ، است تنظيم و موتورش‌سالم
تنظيم اتومبيل موتور اگر ولي.استفاده‌اند قابل
آلودگي‌هاي ، ناقص‌سوخت احتراق دليل به نباشد ،
وارد آن از مقداري كه افزايش‌مي‌يابد شده ايجاد
.كاهش‌مي‌دهد آنرا مفيد عمر و مي‌شود موتور روغن
در كند ، كار درجا مدت‌طولاني به اتومبيل اگر همچنين
اندازه بيش‌از آن بار حركت‌كند ، سنگين هاي ترافيك
حركت‌كند كوهستاني جاده‌هاي در باشد ، متوسط و معمول
.شود استفاده كوتاه هاي مسافت پيمودن براي آن از و
مي‌شود ذكر كه آنچه از موتور تعويض‌روغن فواصل بايد
لازم تعويض‌روغن دو بين فاصله در البته.باشد كمتر
و شود بازديد موتور درون روغن سطح بار است‌چندين
در كه نوعي همان از) تازه روغن به صورت‌نياز در
تصور بسياري.شود استفاده ( است شده ريخته موتور
كم روغن نبايد وضعيتي هيچ در اتومبيل موتور مي‌كنند
داشته روغن‌سوزي اصطلاح به موتور اينكه مگر كند ،
موتورهاي همه درست‌نيست تصور اين اما باشد ،
مصرف نيز روغن مقداري كار ، حين در جهان در موجود
در مصرف‌روغن ، طبيعي و قبول قابل مقدار.مي‌كنند
هر 100 در ليتر برحسبصدم اتومبيل راهنماي دفترچه
در است‌و شده قيد مناسبديگر واحدهاي يا كيلومتر
.شد خواهد تلقي غيرعادي مصرف‌كند روغن آن بيش‌از اتومبيلي موتور كه صورتي
: مناسب انتخابروغن و موتور روغنهاي انواع ( ث
بلكه نيستند ، هم مثل همه ديگر امروزي موتور روغنهاي
انواع مي‌رود كار به آنها در كه مضافاتي به توجه با
موتور از نوعي و مدل يك‌براي هر كه دارند گوناگوني
. ريخت موتوري هر در را روغني هر نمي‌توان و استفاده‌اند قابل
هر اندام به جملات‌لرزه اين خواندن با شايد
توجه با مي‌توان خوشبختانه ولي بيفتد ، اتومبيل‌داري
روغنهاي يا روغن موتور ، هر براي استانداردها ، به
اين در كه عاملي دوانتخابكرد را مناسبآن
روغن توليدكننده كارخانه از نظر صرف ، انتخاب
گرانروي‌و گيرنددرجه قرار مدنظر بايد موتور ،
.هستند موتور كارايي‌روغن كيفيت‌و سطح
اصطلاح به يا گرانروي نشان‌دهنده گرانروي درجه (1
توجه با معمول ، طور به. است غلظت‌روغن ، نادرست
موتور هر كار مناسببراي گرانروي محيط ، دماي به
چند امروزي روغنهاي از بسياريانتخابميشود
فصل‌هستند اصطلاح‌چهار به يا (Multigrade) درجه‌اي
مورد دما از گسترده‌تر محدوده‌اي در مي‌توانند كه
پايين دماهاي در روغن‌ها نوع اين.گيرند قرار استفاده
روشن آساني به موتور تا هستند شل كافي اندازه به
بتوانند كه سفت‌هستند آنقدر بالا دماهاي در و شود
.دهند انجام خوبي به را وظايف‌خود
حروف با همراه صورت‌يك‌عدد به گرانروي درجه
اولي كه SAEW20SO يا SAEمانند 30.مــي‌شود بيــان SAE
درجه‌اي چند روغن براي دومي و تك‌درجه‌اي روغن براي
دما هر در و موتور هر براي مناسبرا گرانروي است
دفترچه مطالعه يا اتومبيل مشورت‌سازنده با مي‌توان
چند روغن ، تقريب طور به ولي.كرد تعيين راهنما
براي مي‌شود توليد نيز ايران در كه SAEW20SO درجه‌اي
وضعيت‌جوي و ايران در موجود اتومبيل‌هاي از بسياري
كه نقاطي مگر ، مناسباست نقاطايران از بسياري
.باشد كمتر -c10 حدود از موتور كردن روشن زمان در هوا دماي
درجه از مراتبمهمتر به كه كارايي كيفيت‌و سطح (2
كافي آشنايي باآن كسي كمتر بدبختانه است‌و گرانروي
كيفيت‌نشان‌دهنده سطح.مي‌كند توجه آن به يا دارد
افزوده پايه روغن به است‌كه مضافاتي مقدار و نوع
بيشتر موتور روغنهاي تفاوت‌ميان واقع در و مي‌شود
كيفيت سطح دادن نشان برايميشود ناشي جا همين از
كه دارد وجود گوناگون علائم موتور روغن كارايي و
اين در. است API علائم ايران در آنها رايج‌ترين
از و بنزيني موتورهاي روغن براي Sحرف از علائم
يك‌حرف اضافه به ديزلي موتورهاي روغن براي Cحرف
كه API-CD يا API-SF مانند مي‌شود ، استفاده ديگر
در. است ديزلي دومي و بنزيني موتور روغن براي اولي
موتور روغن كارايي كيفيت‌و سطوح مربوطه ، جدول
. است آمده اتومبيل برحسبمدل بنزيني
اتومبيل برحسبمدل بنزيني موتور روغن كارايي كيفيت‌و سطوح
API اتومبيل‌سطح مدل
SAدهه 1920 پيش‌از
SBدهه1950 تا دهه 1930
SCتا 1967 1964
SDتا 1971 1968
SEتا 1979 1972
SFتا 1988 1980
SGتا 1994 1989
SH تا 1995
اينكه تعيين براي مي‌شود توصيه مربوطه ، جدول وجود با
با كرد استفاده مي‌توان روغني نوع چه از موتور هر در
مراجعه راهنما دفترچه به مشورت‌يا اتومبيل سازنده
روغنهاي از نمي‌توان است‌كه مهمي موضوع اينشود
بالاتر مدل‌هاي در پايين‌تر مدل‌هاي به مربوط موتور
موتور روغنهاي از استفاده هرچند.كرد استفاده
هيچ پايين‌تر مدل‌هاي در بالاتر مدل‌هاي به مربوطه
رنو5 و پيكان اتومبيل در نمونه براي.ندارد اشكالي
مانند آن از تر كيفيت با روغنهاي و API-SE روغن
API-SC روغن ولي استفاده‌اند ، قابل API-SG و API-SF
.آسيبمي‌رساند موتور به است‌و استفاده غيرقابل
مهم نكته چند
ديزلي موتور روغن بنزيني ، موتور درون نبايد هرگز (1
موتور روغن توليدكننده اينكه مگر ، برعكس ريخت‌و
روي موضوع اين اينكه يعني بدهد ، را اجازه‌اي چنين
.باشد شده ذكر API-SG/CDصورت به جمله از روغن قوطي
درون - مظروف روغنهاي از همواره مي‌شود توصيه (2
مظروف روغن آلودگي امكان زيرا شود استفاده -قوطي
مصرف‌وجود زمان تا كارخانه از نقل و حمل حين
درجه مثل آن مشخصات‌اساسي روغن قوطي روي ندارد ،
تعويض پيشنهادي فاصله احتمال به و API سطح و SAE
قوطي هر درون كه مي‌دانيم اينكه ديگر است‌و شده ذكر
اندازه‌گيري به نيازي است‌و موجود روغن مقدار چه
.نداريم موتور درون ريختن براي روغن حجم
عنوان با ايران بازار در كه روغن‌هايي از بسياري (3
استاندارد مي‌شوند گزاف‌فروخته هاي قيمت به و خارجي
و API سطح مانند آنها اطلاعات‌روي بسا چه و نيستند
باشد شده نادرست‌نوشته تعويض‌آن پيشنهادي فواصل
در اين.مي‌شود موتور به سببآسيبرسيدن اين كه
كيفيت‌بسيار با روغن‌هايي ايران در است‌كه حالي
توليد و تهيه استاندارد موسسه زيرنظر مطلوبو
اصطلاح به انواع با مقايسه در قيمت‌آنها كه مي‌شوند
مي‌توان آسوده خيالي با. است كمتر خيلي خارجي مشابه
نيز ايران در كه اتومبيل‌هايي جديدترين از بسياري در
API سطح داراي كه را خوبايراني روغنهاي موجودند ،
توصيه البته.كرد استفاده باشند API-SG مانند بالا
.شود مطالعه راهنما دفترچه مي‌شود
موتور روغن است‌كه كوچكي پالايشگاه روغن فيلتر (4
در موتور است‌روغن لازم.مي‌كند تصفيه پيوسته را
است كرده معين اتومبيل سازنده كه مناسبي فواصل
كيفيت‌خوبكه با روغنهاي از اگر البته.تعويض‌شود
بار هر است‌با لازم شود ، استفاده دارند زيادي عمر
.تعويض‌شود هم روغن فيلتر تعويض‌روغن ،
دارند زمانه دو موتور كه هايي موتوسيكلت در (5
شود ، استفاده زمانه دو مخصوص‌موتور روغن از بايد
به آسيبرساندن بر علاوه كه معمولي موتور روغن نه
.مي‌شود نيز هوا بيشتر باعث‌آلودگي موتور ،
نظر از تنها نه شد ذكر كه نكاتي به توجه دقت‌و
مفيد اتومبيل موتور بازده و افزايش‌عمر و اقتصادي
.كمك‌مي‌كند زيست‌نيز محيط حفظ به است‌كه
:ها پي‌نوشت
(نقليه وسايل مهندسان انجمن)
SAE: Society of Automotive Engineers
(نفت‌امريكا موسسه)
API:American Petroleum Institute
:منابع
بهران ، پيام مجله ، خودرو در استفاده مورد روغنهاي..ا حجت مهندس‌اماني ، -1
بهمن 1373 شماره 21 ،
2 Georing, C.E. Engine and Tractor Power, 1989 ASAE, USA
3 Komatsu Company, Engine Oil and Hydraulic Oil, Komatsu Publication, Japan
مهندس‌شهابداودي
.مي‌رساند
