پنجم ، شماره 1229 آوريل 1997 ، سال فروردين 1376 ، 13 يكشنبه 24
|
|
بد؟ يا خوب ;پروري حافظه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
پرورشي روان‌شناسي بعد از حافظه ، به نگاهي
حافظه‌پروري خلاق ، تفكر بهانه‌برتري به اخير ، دهه دو در;اشاره
شديد انتقاد مورد ديگر ، آموزشي موسسات و دانشگاهها مدارس ، در محض
است پي‌آمده در كه نوشته‌اي.است شده كاسته آن اهميت از و گرفته قرار
تقديم تربيتي ، روان‌شناسي حوزه در كه است آن اهميت و حافظه درباره
.مي‌شود همشهري محترم خوانندگان
بويژه نظريات‌ديگران ، انعكاس آماده فرهنگي علمي سرويس بديهي‌است
ارتباط اين در موجود انتقادهاي و خلاق نگرش و بنيه‌پروري تفكر موافقان
رااز حافظه هوش ، به نهادن ارزش بهانه به مربيان از عده‌اي.بود خواهد
را حافظه آنان.ننموده‌اند را باشد آن كه‌درخور توجهي و داشته دور نظر
حق به كنوني نسل طرزانديشه ، اين نتيجه دراند هوش‌دانسته رشد مخالف
.رنج‌مي‌برد غيركافي حافظه ازداشتن
طور به عكس ، حافظه به بلكه نيستند ، مخالف‌هم تنها نه هوش ، و حافظه
قضاوت يا استدلال و تخيل براي هوش.است سهيم هوش رشد در گسترده‌اي
آن از دارد ، احتياج كه را چه هر تا است نيازمند حافظه به كردن
عقل و براي‌هوش را عناصري بتواند اين‌حافظه بيشتر چه هر و كند استخراج
و منطقي ، ما استدلال و وخلاق‌تر بارورتر ما تخيل بدين‌ترتيب سازد ، فراهم
است شناخته‌شده امري موضوع اين طرفي از.بود خواهد درست‌تر ما قضاوت
ناپلئون حافظه چنانكه داشته‌اند ، قوي حافظه‌اي بزرگ‌تقريبا مردمان) كه
(.است بوده افسانه‌اي امري
خبرپردازي‌يادگيري ، نظريه و وجوددارد نظريه‌هايي حافظه ، درباره
به نظريه اين علت‌نامگذاري.است يادگيري نظريه‌هاي‌شناختي از يكي
شبيه‌به بسيار كه برمي‌گردد يااطلاع خبر اصطلاح به خبرپردازي ،
به است بهتر.است مدرن و سريع دركامپيوترهاي خبرپردازي فرآيندهاي
:نظريه‌پردازيم اين درباره مطالبي بيان
و حرارت ، فشار نور ، صدا ، مانند ، ازبدن خارج فيزيكي محركهاي ابتدا
توجه مورد كه اطلاعات ازاين چون حسي مختلف وسيله‌اندامهاي به غيره
مدتي براي و مي‌شوند مدت كوتاه حافظه وارد مي‌گيرند ، قرار يادقت
اطلاعات اين از بخشيميشوند ذخيره حافظه اين در (ثانيه حداكثر 30)
برقرار ارتباط قبلي شده گرفته ياد اطلاعات با) مي‌شوند تكرار كه
جديد اطلاعات با بقيه و مي‌يابند انتقال درازمدت حافظه به (مي‌كنند
حافظه به.مي‌گردند خارج مدت كوتاه حافظه از و مي‌شوند جانشين
فعاليتهاي از كه‌مقداري چرا مي‌شود ، گفته فعال كوتاه‌مدت‌حافظه
حافظه‌درازمدت وارد كه اطلاعاتي.انجام‌مي‌گيرد حافظه اين در پردازش‌خبر
زمان مدت براي درآمده‌و يافته سازمان صورت‌مقوله‌هايي به مي‌شوند ،
نامحدود حسي حافظه گنجايش.مي‌مانند باقي آنجا عمر آخر حتي‌تا طولاني ،
يا خبر گيرد ، قرار دقت و موردتوجه و شود حافظه وارد محركي اگر.است
.مي‌يابد انتقال كوتاه‌مدت حافظه به است ، محرك معرف كه كه اطلاعي
نمي‌شوند ، سپرده حافظه به مي‌شويم ، روبه‌رو آن با كه مسايلي از بسياري
.است نشده دقت يا توجه آن به زيرا
حافظه ودر گشته كوتاه‌مدت حافظه اطلاعات‌وارد حسي ، حافظه در گفتيم
.مي‌شوند رمزگرداني عبارتي به درمي‌آيند ، رمز صورت به كوتاه‌مدت
پژوهشگران.مي‌شوند نگهداري حافظه رمزهايي‌دراين يا اشكال يعني‌درقالب
افراد در كه برآوردكرده‌اند ماده يا خبر تا 9 فعال‌را 5 حافظه گنجايش
كه زماني محدوداست ، مدت كوتاه گنجايش‌حافظه كه آنجايي از.تغييرمي‌كند
اطلاعات تا شوند ، آن‌خارج از بايد قبلي اطلاعات گنجايش‌تكميل‌شد
پس.گويند اطلاعات جانشيني پديده‌را اين كه شود آن تازه‌اي‌وارد
.است مطالبجديد جانشيني مدت كوتاه ، حافظه از مطالب عامل‌فراموشي
را آن بايد داريم ، نگه مدت كوتاه حافظه در را مطلبي بخواهيم چنانچه
جلوگيري حافظه به تازه مطالب ورود از تكرار اين كه كنيم تكرار
.مي‌كند
حساب به حافظه‌كوتاه‌مدت فراموشي علت جانشيني‌مهمترين عامل چند هر
گذشت را حافظه اين در عامل‌فراموشي نظريه‌پردازان برخي اما.مي‌آيد
را مدت كوتاه حافظه.مي‌ناميم ردياد را نظريه اين كه مي‌دانند زمان
اطلاعات و دارد اطلاع آن محتويات از شخص زيرا ناميده‌اند هوشيار حافظه
.آورد ياد به سادگي به مي‌تواند را حافظه اين در موجود
حافظه ظرفيت مي‌توان كوچكتر قطعه‌هاي و واحدها به اطلاعات دسته‌بندي با
را (د و س ت د ا ر هـ م ي ش گ ي) حروف مثال براي.داد افزايش را
كه حافظه گنجايش از و است حرف زيرا 13 بگوييم ، حفظ از نمي‌توانيم
برعكس طور به را اطلاعات اين اگر حال.است بيشتر است ، خبر حداكثر 9
از آساني به كه مي‌دهد تشكيل را هميشگي -دوستدار كلمه دو بخوانيم
حالي در.كرديم درست قطعه دو نتيجه در.آمد برخواهيم آن تكرار عهده
آمده دست به اطلاعات اگر.دارد گنجايش را قطعه حداكثر 9 تا حافظه كه
چنانكه و مي‌شوند فراموش سرعت به نشوند ، تكرار مدت كوتاه حافظه در
و بلند صداي با كار اين كه مي‌شوند درازمدت حافظه وارد گردند ، تكرار
ديگر عامل.مي‌گيرد انجام كلمه يا موضوع آن تكرار با و خودمان پيش در
حافظه در موجود قبلي و جديد اطلاعات بين رابطه نوعي تكرار ، از غير
آنچه پس.است مطالب بين معني‌دار رابطه نوعي داشتن يعني.است درازمدت
شكل نه است آن معني است ، مهم درازمدت حافظه در مطلب يك ذخيره‌سازي در
انجام معني برحسب درازمدت حافظه در رمزگرداني كلي طور به آن ظاهري
محدوديتي هيچگونه درازمدت حافظه توسط اطلاعات نگهداري در.مي‌گيرد
را شخص عمر دوران تمام تا يادگيري از پس دقيقه چند از و ندارد وجود
اطلاعات شدن درازمدت ، ناپديد حافظه در فراموشي علت.مي‌گردد شامل
به كسي‌كه مثل درست.است آن‌اطلاعات به ما دسترسي عدم نيست ، بلكه
را آن پلاك است ، اما حوالي همان در ومي‌داند برود مي‌خواهد منزلي
درازمدت حافظه فراموشي هم‌براي ديگري علتهاي پژوهشگراننميداند
ميانجي عنوان به مولكولي RNA نقش ايفاي عدم:جمله آن از برشمرده‌اند
.مغزي اعصاب تحريك عدم حافظه شيميايي
روان و تلقيني خواب جلسات با افراد بعضي در البته
.آورند ياد به را كودكي دوران شده فراموش خاطرات توانسته‌اند درماني ،
در.است سرنخهاي‌بازيابي يا نشانه‌ها فراموشي ، نداشتن اصلي علت پس
كه فكرمي‌كنند نياموخته‌اند ، رادرست مطالبي كه افرادي بسياري‌موارد ،
نشده حافظه آنهاوارد نظر مورد اطلاعات كه درحالي كرده‌اند ، فراموش
.است
تداخل و آنها به وابسته امور يا خاطرات‌ناخوشايند سركوب همچنين
تذكر بين ، اين در.فراموشي‌شود موجب مي‌تواند نيز آموخته‌شده مطالب
كه‌مي‌بايست است عزيز معلمان آن‌مسئوليت و مي‌رسد نظر به ضروري يك‌نكته
به و داده منطقي‌سازمان طور به را درسي تامطالب نمايند تلاش
توضيح‌كوتاهي اينكه مگر نمي‌گردد اين‌ميسر و نمايند تبديل مطالبمعني‌دار
مطالب براي‌يادگيري فراگيران و شود داده مطالبدرسي چهارچوب درباره
كه طوري به نمايند ، رامرتب آموزشي مطالب همچنين آماده‌شوند ، بعدي
به طي‌كند ، را مربوطه نياز پيش مطلببعدي هر و بوده مشكل به ازآسان
آموزشي مطالب سپس.شود جديد مطلب يادگيري يادگيرنده‌آماده كه گونه‌اي
معني‌دار ارتباط آخر در و شود تسهيل يادگيري تا كنند تقسيم‌بندي را
نمايند ايجاد (درك قابل و عيني كلمات از استفاده با) درسي مطالب بين
.كنند خودداري امكان حد در انتزاعي كلمات از استفاده از و
زير شرح دهد ، به انجام مي‌تواند خود تقويت‌حافظه براي فراگير آنچه
:است
توجه به‌آنها و كند مشاهده خوب را محيطخود پيرامون اشياي فراگير
.نمايد كافي
گوش‌دهد خوب يادگيري خلال در
يادداشت مشاهده‌دقيق ، از پس را خود مسايل‌اطراف و اتفاقات اشيا ،
.كند تفكر آن خوبدرباره و نمايد
در و بردارد مطالعه از دست بار يك وقت چند هر مطلبي ، خواندن هنگام
.بكشد نفس‌عميق و كند باز را خود پنجره‌اتاق امكان صورت
پنير ، غذايي‌مانند مواد از مناسب باتغذيه و نكند مصرف دخانيات
كامل ، نان شكلات ، فندق ، سبزي ، گردو ، بادام ، دانه‌هاي‌گندم ، تخم‌مرغ ،
تلاش خويش حافظه قدرت درافزايش معدني‌ها آب بعضي و جوانه‌گندم
.كند
سياه جگر و شير مانند اسيدگلوتاميك داروهاي‌محتوي از پزشك نظر با
بادام ، فندق ، ماست ، در كه Bو Bويتامين همچنين.نمايد استفاده
.نمايد مصرف است ، موجود جوانه‌گندم
خود حافظه به فراگير نكند ، شك و كند اعتماد خود حافظه به كه كند تلاش
كمك خود حافظه از تدريج به بلكه نكند ، وارد ملاحظه‌اي قابل فشار
مي‌كند ، فراموش روز طول در كه مطلبي يادداشت از و بگيرد بيشتري
.كند تمركز درسي مطلب روي نمايد سعي نيز و كند خودداري
فرزندانشان حافظه تقويت براي ساله تا 14 نوجوانان 9 و كودكان والدين
تقويت براي:انجام‌دهند را زير امور مانند خاصي فعاليتهاي مي‌توانند
صفحه‌نه دو يا يك ابتدا اين‌سنين ، در نوجوانان و حافظه‌كودكان
آرام طور به خواندن به را آنها سپس دهيد ، توضيح آنان براي را زيادتر
نوجوانان و كودكان كه باشيد مطمئنكنيد وادار بلند صداي با ولي
و كنيد متوقف را آنها عمده ، جمله‌هاي پايان درميفهمند را درس بخوبي
.فهميده‌اند را دروس كه كنيد حاصل يقين تا بپردازيد سوالاتي طرح به
را مطالب يا تمرينات كنيد ، بازگو آنها براي را تمرين و تكرار نقش
تا كنيد ايجاد وقفه مسئله‌ها و تمرينات حل بين و كنيد ساده و كوتاه
استفاده با كه كنيد توصيه آنان به.شوند مشغول ديگري كارهاي به آنان
را نتايج سپرد ، خواهند به‌خاطر را مطالب بهتر شده ، گفته روشهاي از
نتايجي و حافظه بهترشدن كرده‌اند ، پيشرفت كه نسبتي به و كنيد بازرسي
.نشان‌دهيد آنها به است ، آمده كه‌به‌دست را
تربيتي كارشناس‌علوم ساكت ، حسين محمد
اول ، تهران ، چاپ حافظه تقويت درس‌براي عبدالكريم ، 57 قريب ، -1
دانش‌روز ، 1361
تهران ، آگاه ، 1372 هشتم ، چاپ روان‌شناسي‌پرورشي ، علي‌اكبر ، سيف ، -2
