پنجم ، شماره 1246 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 4 يكشنبه 14
|
|
ومخاطرات پي‌آمدها ;فارغ‌التحصيلان افزايش
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
تحصيل ادامه تقاضاي ولي مي‌آيد ، پديد نياز يك دنبال به تقاضايي هر
:است نياز دو از متاثر عالي مدارج در
و بالاتر مدارج كسب و تحصيل براي‌ادامه مملكت جوانان ولع و نياز -1
مختلف رشته‌هاي در كرده تحصيل و متخصص افراد به جامعه نياز -2
توسعه‌يافته كشورهاي پيشرفت از قابل‌توجهي بخش گذشته قرن نيم در
است بوده متخصص و انساني‌كارآزموده نيروي در تحول مرهون
كاظمي‌پور شهلا دكتر
آن آحاد ارتقاي و استعداد شكوفايي جامعه ، هر هدف اشاره
از نتوانند نوشكفته‌ها اين كه زماني تا.است جوانان و كودكان به‌خصوص
گام باشند ، داشته روشني آينده و شوند برخوردار صحيح پرورش و آموزش
خود عامل اين كه بسا چه و است غيرممكن توسعه درمسير برداشتن
.باشد نيز مانع‌توسعه عمده‌ترين
آن به علمي و درست توجه گرو نيزدر مسئله‌اي هر به توجه و بازنگري
دانشگاهها فارغ‌التحصيلان افزون اينكه‌رشد به توجه با بنابراين است
و بوده اجتماعي حاد مسئله آنها اشتغال‌براي زمينه‌هاي متوازن رشد بدون
.مي‌رسد نظر به ضروري آن دقيق مطالعه داشت ، خواهد به‌دنبال چندي عوارض
و اجتماعي -اقتصادي ابعاد از ارزيابي‌آن و جامعه در مسئله اين طرح
تا نموده روشن را مملكت برنامه‌ريزان و مسئولين ذهن مي‌تواند فرهنگي
.بپردازند مسئله اين دقيق برنامه‌ريزي به بيشتري نظر امعان با
مقالات سرويس
مسئله طرح
چند از بيش ايران در تحقيقاتي ومراكز دانشگاهها توسعه و تاسيس از
و سال 1299 در (پاستور انستيتو) تحقيقاتي مركز اولين نمي‌گذرد دهه
اين در.شدند تاسيس شمسي سال 1313 در (تهران دانشگاه) دانشگاه اولين
تعداد امروز كه به‌طوري داشته ، شتابان رشدي ايران در عالي آموزش مدت
.است گذشته نفر ميليون يك ازمرز كشور دانشجويان
همچنين و كمي شتابان رشد سابقه‌تاريخي ، اين با كه است طبيعي
و مشكلات با توام كشور تحقيقات‌در عالي ، آموزش بودن برون‌زا
اول دوره‌هاي در دانشجويان تعداد افزايش روبه روند.باشد تنگناهايي
دهه‌هاي طي كه گفت ومي‌توان گرفت صورت اقتصادي توسعه و همراه‌رشد به
اين فارغ‌التحصيلان كليه آموزش‌عالي ، مراكز و دانشگاهها اوليه‌تاسيس
موثري نحو به و شده مملكتي‌جذب حساس سمت‌هاي و پست‌ها مراكزدر
.بردارند گام جامعه چرخهاي‌اقتصادي آوردن در حركت به توانستنددر
شد باعث مواليد ميزان در تغيير عدم و مير و مرگ ميزان سريع كاهش ولي
فزاينده‌اي شتاب ازسالهاي 301325 پس ايران جمعيت كند رشد كه
سال 1335 در ايران نفري ميليون جمعيت 9/18 كه به‌طوري.بگيرد خود به
حدود 56 به سال 1370 در و يافته افزايش برابر سه به سال طي 35
.است رسيده نفر ميليون
عالي مدارج در تحصيل ادامه ميزان‌تقاضاي شد باعث جمعيت فزاينده رشد
اين به نتوانستند موجود عالي مراكزآموزش تنها نه ولي يابد افزايش
تاسيس به‌تدريج نيز ديگري عالي آموزشي مراكز بلكه بگويند پاسخ خواسته
.باشند افزون روز نياز اين پاسخگوي حدودي تا بتوانند بلكه تا شدند
پديد نياز يك دنبال به هرتقاضايي كه شد متذكر بايد اينجا در
.است نياز دو از متاثر عالي مدارج در تحصيل ادامه تقاضاي ولي مي‌آيد
و بالاتر مدارج كسب و تحصيل ادامه براي مملكت جوانان ولع و نياز يكي
.مختلف رشته‌هاي در كرده تحصيل و متخصص افراد به جامعه نياز ديگري
تقاضاي چنين باعث ايران در نياز دو هر آمده عمل به كه مطالعاتي طي
ظرفيت تعيين در صحيح برنامه‌ريزي مستلزم دوم نياز ولي است شده شديدي
تخصص‌هاي ايجاد ضرورت به توجه با تحصيلي مختلف رشته‌هاي در دانشگاهها
.است اشتغال ايجاد زمينه در سياستگذاري به نياز همچنين و نظر مورد
و دانشگاهها در جمعا 1371-تحصيلي72 سال در موجود آمار براساس
مراكز در نفر 374734) نفر تعداد696726 كشور عالي آموش مراكز
در دانشجو (اسلامي آزاد دانشگاه نفردر و 321992 دولتي عالي آموزش
تحصيل به دكترا و ارشد كارشناسي كارشناسي ، كارداني ، مختلف دوره‌هاي
مراكز اين از نفر هزار يكصد بر بالغ ساله هر و داشته اشتغال
جامعه اگر حال.مي‌پيوندند كار متقاضيان خيل به و مي‌شوند فارغ‌التحصيل
سرمايه‌گذاري تنها نه باشد صحيح‌پاسخگو نحوه به را تقاضا اين نتواند
در رواني تاثيرات بلكه رفت خواهد هدر به عالي آموزش زمينه در هنگفت
اين و مي‌شود جامعه از آنها نارضايتي باعث و داشته جوانان فكر و ذهن
.است اجتماعي آسيبهاي و انحرافات از بسياري ريشه خود مسئله
انساني نيروي برنامه‌ريزي و عالي آموزش
كشورهاي‌صنعتي بيشتر در عالي دهه 70آموزش اوايل و دهه 60 طول در
عالي تحصيلي‌آموزش پوشش در چشمگير اين‌افزايش.يافت توسعه به‌سرعت
.شد حاصل متفاوت فشار عامل دو بين اثركنش‌متقابل بر عمده به‌طور
و كارامد و متخصص انساني نيروي به اقتصاد بخش نياز عامل دو اين
سالهاي در رشد اين امابود عالي آموزش براي فزاينده اجتماعي تقاضاي
بين تعادل عدم بروز از فزاينده‌اي نشانه‌هاي آن طي كه زماني يعني اخير
شده ، مشاهده گوناگون رده‌هاي در كارامد انساني نيروي تقاضاي و عرضه
.است داشته كاهشي روند
اقتصادهاي در صلاحيت واجد نيروي‌انساني تقاضاي و عرضه تعادل عدم
سطح اختلاف كاريابي ، زمان طولاني‌شدن مانند مواردي در را بازار
پنهان بيكاري بيمه‌كاري ، سرانجام و صلاحيت با كاركنان نفع به دستمزدها
جفت اينكرد جستجو مي‌توان عالي آموزش مراكز فارغ‌التحصيلان بيكاري و
به منجر شده‌اند برده نام عنوان همين با اوقات گاهي كه نشدن‌ها وجور
و دانشجويان خواستهاي و اميدها بين فزاينده شكافي ايجاد
.است شده آنان براي موجود شغلي فرصتهاي با فارغ‌التحصيلان
كار تقاضاهاي‌بازار به پاسخگويي به‌منظور عالي آموزش برنامه‌ريزي
كشورهاي در هم خاصي توجه از متخصص و انساني‌ماهر نيروي براي
كميته كاراست بوده برخوردار توسعه حال در كشورهاي در هم و پيشرفته
پيش‌بيني آن طي كه بود تلاشي از نمونه اولين انگلستان در (1963) رابين
بنياني به‌عنوان (اجتماعي تقاضاي روش) عالي آموزش براي فردي تقاضاي
نوسانات وجود با.گرفته‌مي‌شد كار به عالي آموزش برنامه‌ريزي‌رشد در
كشورهاطي از برخي در شديدفارغ‌التحصيلان بيكاري علايم و اقتصادي
عالي براي‌آموزش زيادي متقاضيان ازكشورها بسياري در 1970-دهه 80
عالي آموزش پذيرفته‌شدگان سريع رشد موارد ، اكثر در و است داشته وجود
بازار نيازهاي معضل برآوردهاي از ناشي آنكه از پيش جهان سراسر در
باور اين البتهمردم شديد فشارهاي مقابل در بود واكنشي باشد ، كار
بالاي درامدهاي و شغلي چشم‌اندازهاي بهبود به عالي آموزش كه
براي اجتماعي تقاضاي خصوص در تعيين‌كننده عاملي مي‌انجامد مادام‌العمر
انتظارات توجيه‌كننده تنها به‌هيچوجه اين وجود با.است عالي آموزش
بنابراين‌روش.نيست عالي آموزش فرصتهاي به مربوط افزايش روبه
نياز عواملي تحليل به عالي آموزش برنامه‌ريزي در اجتماعي تقاضاي
.مي‌كند تعيين و مشخص را خصوصي تقاضاي كه دارد
شغلي بخصوص‌فرصتهاي انتظار ، مورد وسودهاي هزينه‌ها قبيل از عواملي
(3).جمعيتي و اجتماعي عوامل همچنين و درآمدهاي‌اضافي و
با آموزش‌عالي اجتماعي اروپايي‌به‌تقاضاي كشورهاي واكنش تاكنون
همين تا اقتصادهاي‌بازار از بسياري.است متفاوت‌بوده بسيار يكديگر
را متوسطه تحصيلات‌دوره از مطلوبي سطح كه براي‌كساني حداقل اواخر
حق يك به‌عنوان را عالي آموزش دوره‌هاي در نام ثبت بودند ، گذرانده
صورت به را محدوديتهايي اخير سال چند در آنها بيشتر ولي مي‌شناختند
بوده‌اند پرطرفدار كه رشته‌هايي در دانشجويان پذيرفتن براي سقف تعيين
.كرده‌اند وضع
استانداردهاي حفظ براي بوده عمده‌اي تلاش محدوديتها اين كلي به‌طور
كنترل براي آنها از بسياري ظاهرا اما.پذيرفته‌شدگان مورد در آموزش
نمود كاهش براي نيز و تسهيلات كارا ، آموزشي كادر تامين هزينه‌هاي
اقتصادهاي ساير حال ، عين در.رفته‌اند كار به فارغ‌التحصيلان بيكاري
پذيرش براي محدوديتهايي ارائه آمادگي با (انگلستان مانند) بازار
.داده‌اند بروز خود از را متمركز برنامه‌ريزي اقتصادهاي رفتار دانشجو
اين ميزان تعيين در اساسي نقش همواره اجتماعي تقاضاي البته
(4).است داشته محدوديتها
خواستهاي‌فردي همزمان بيان به‌معناي هرگز تقاضا كه مي‌شود آور ياد
كه است ثابت‌شده بازار اقتصادهاي در عبارت‌ديگر بهنيست افراد
نحوه با بلكه تغييرمي‌پذيرد مختلف درموقعيت‌هاي تنها نه تقاضا
به نسبت عالي آموزش براي تقاضا مثلا.دارد ارتباط نيز مسئولان برخورد
.است كنش‌پذير دانشجويي هزينه‌هاي كمك و شهريه‌ها تغيير
رشته‌هاي ناموفق داوطلبان كه‌اكثر مي‌شود تصور گونه اين همچنين
كه.است خالي ظرفيت داراي كه مي‌كنند نام ثبت رشته‌هايي در پرتقاضا
.دارد وجود اجتماعي تقاضاي مازاد نيز زمينه اين در
براي كردن‌آنها آماده و جوانان درتربيت عالي آموزش نقش مورد در
.وجوددارد متفاوت كاملا تفسير برداشت‌و چهار اشتغال
مفاهيم‌و عالي آموزش در دوره‌تحصيلي گذراندن ضمن دانشجويان -1
درشغل مستقيم طور به كه فرامي‌گيرند را خاصي اساسي مهارتهاي
گروهي مهندسي‌مكانيك ، در بعضي بنابراين.مي‌بندند كار به خود آينده
.مي‌كنند تحصيل رشته‌ها ساير و مديريت و حقوق برخي‌در پزشكي ، در
به نمي‌شودبلكه تدريس خاصي مهارتهاي‌حرفه‌اي عالي ، آموزش در -2
را آنها سابقه‌ذهني ، اين.مي‌شود داده كلي زمينه‌فكري يك دانشجويان
آينده حرفه درشغل‌و مي‌كندكه خاص مهارتهاي يادگيري‌سريع به قادر
آموزش در مطالبي چه كه نيست مهم مدل اين طبق.بود خواهد موثر آنها
منطقي تفكر به دانشجويان تحريك و فكري چالش بلكه مي‌شود ، تدريس عالي
آوردن دست به منظور واقع در.است نظر مورد آن خلال در خلاقيت و
يادگيري به قادر را جديد فارغ‌التحصيلان كه است كلي ابزارهاي‌فكري
شغلي مسير متحول نيازمنديهاي با آن تطابق و حرفه‌اي مهارتهاي سريع
.مي‌كند
آموزشهاي‌فكري و خاص مهارتهاي آموزش‌عالي كه است آن سوم تعبير -3
انتخاب ازفرايند مرحله آخرين صرفا نمي‌كندبلكه فراهم را كلي
اداري حرفه‌اي ، مشاغل در به‌اشتغال ملزم كه است جوان‌هوشمندي افراد
و نه‌محتوي عالي آموزش مهم جنبه اين‌مدل ، درهستند مفروض علمي و
سخت‌تر به‌تدريج كه است مانع نوعي ايجاد است‌بلكه فكري تحريك نه
همان در) شده حذف جوان افراد از مشخصي شمار مرحله هر در و مي‌شود
و ذاتي تواناييهاي با وضوح به كه مي‌يابند سوق حرفه‌هايي به (مرحله
.است مغاير آنان اكتسابي
و عالي آموزش بين ارتباط كه‌هرگونه است آن ديدگاه چهارمين -4
مقبول‌ترين كه) ديدگاه اين طبق.است نامربوط و اتفاقي بعدي استخدام
از هدف (است غربي اروپاي در آموزشي نظريه‌پردازان ميان در نظريه
گرفتن نظر در با مي‌تواند كه است دانشجويان فردي رشد عالي ، آموزش
.باشد خنثي يا و زيان‌بار مفيد ، آنها ، بعدي اشتغال
دارد ادامه
