پنجم ، شماره 1247 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 5 دوشنبه 15
|
|
اشتغال و عالي آموزش
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(دوم بخش) مخاطرات و پيامدها ;فارغ‌التحصيلان افزايش
بازار تقاضاهاي به پاسخگويي به‌منظور عالي آموزش برنامه‌ريزي
در هم خاصي توجه از متخصص و ماهر انساني نيروي براي كار
است بوده برخوردار توسعه حال در كشورهاي در هم و كشورهاي‌پيشرفته
تحليل به عالي آموزش برنامه‌ريزي در اجتماعي محاسبه‌تقاضاي روش
و شغلي فرصتهاي انتظار ، مورد سودهاي و هزينه‌ها قبيل از عواملي
ميزان تا دارد نياز جمعيتي و اجتماعي عوامل وهمچنين اضافي درامدهاي
كند وتعيين مشخص را خصوصي تقاضاي
توسط (رفت آن شرح اين از پيش كه) چهارم ديدگاه افراطي حد
:است شده بيان صورت اين به (1973)ماسلو
اجباري دوره يا و درجه مدرك ، هيچگونه ايده‌آل ، عالي مدرسه يك در
باشد مايل كه را آنچه هر بتواند بايد شخص يك.باشد وجودداشته نبايد
باشد درماني -ابزارآموزشي نوعي مي‌تواند آل عالي‌ايده مدرسه.بداند
چيزي چه كه بفهمد بهتر ، به‌عبارت بيابد را بتواندخود كس هر آن در كه
(5).است زمينه‌اي چه استعدادش‌در و فراگيرد مي‌خواهد
به انساني نيروي پيش‌بيني روش از استفاده به اعتقاد ترديد ، بدون
مفروض نسبي اعتبار با به‌قدرتي عالي ، آموزش برنامه‌ريزي پايه عنوان
.دارد ارتباط ديدگاهها ، اين از يك هر براي
برنامه‌ريزي در كارامد انساني نيروي پيش‌بيني مسئله به كه كشورهايي آن
كه كشورهايي يافت ، خواهند مناسب را مدل اولين دارند توجه آموزشي
به بيشتر مي‌دهند قرار مدنظر را آموزش براي اجتماعي‌جوانان تقاضاي
اعتقاد كشورها اين در بهتر عبارت به.داشت خواهند گرايش دوم مدل
عالي ، آموزش زيرا.دارد وجود عالي آموزش عمومي وظايف به عميقتري
شركت آمادگي مناسب ، فكري زمينه كسب با كه مي‌كند تربيت فارغ‌التحصيلاني
خواهند حرفه‌ها از وسيعي حيطه در را خدمت ضمن آموزش دوره‌هاي در
.داشت
خودرا وقت تمام عالي آموزش كشورهايي‌كه از بسياري عمل در اما
به مايل كرده‌انداحتمالا برنامه‌ريزي نيروي‌انساني نيازهاي براساس
ورود براي رقابت كه اين‌است آنها نظر نقطه.هستند سوم‌نيز انتخاب
دانشجويان هوشمندترين دستيابي تضمين براي راه بهترين عالي ، آموزش به
برنامه‌ريزي به كه كشورهايي در رو اين از.است شغلي بالاي رده‌هاي به
هم فزاينده‌اي گرايش دارند ، توجه اجتماعي تقاضاي براساس عالي آموزش
از بخشي محاسبه در حداقل)انساني نيروي ملاحظات به توجه جهت در
.دارد وجود دانشجو گزينش روشهاي اتخاذ نيز و (عالي آموزش نيازهاي
آموزشي‌به‌ويژه برنامه‌ريزي به كه‌تمايل كشورهايي در حتي بنابراين
نتايج درباره فزاينده‌اي نگراني دارد ، اجتماعي‌وجود تقاضاي براساس
به‌طور عالي آموزش اگر برعكس ، .مي‌خورد چشم به تصميماتي چنين اقتصادي
تقاضاي شود ، برنامه‌ريزي متخصص انساني نيروي نيازهاي براساس عمده
.شد خواهد برآورده زيادي حدود تا عالي آموزش براي افراد
و معيار عنوان به را اجتماعي تقاضاي كه كشورهايي آن بنابراين‌براي
مي‌آيد پيش هنگامي تطبيق مسئله برگزيده‌اند ، عالي آموزش تامين مقياس
به كه آنها واقع در.مي‌شوند كار بازار وارد جديد فارغ‌التحصيلان كه
را خود عالي آموزش متخصص ، انساني نيروي نيازهاي تامين براي عمده طور
هر ورودي دانشجويان شمار دقيق به‌طور بايد لذا مي‌كنند ، برنامه‌ريزي
.نمايند كنترل را تحصيلي رشته
در انساني ، منابع اهميت آغاز نقطه متمركز ، برنامه‌ريزي اقتصادهاي در
يعني عالي ، آموزش نظام وظيفه‌اساسي است ، كشور اجتماعي اقتصادي توسعه
از اطمينان كسب شده ، برنامه‌ريزي اقتصاد يك در متخصص كاركنان تداركات
اقتصادي توسعه و تحول بازسازي ، براي نياز مورد متخصصان شمار ورود
.است كشور در كار بازار به شده برنامه‌ريزي
شديدي بستگي كلي طور به عالي آموزش برنامه‌ريزي فرايند كشورها اين در
تربيت برنامه‌ريزي با آن چارچوب و داشته انساني نيروي برنامه‌ريزي با
پيش‌بيني‌ها بازار ، اقتصاد با كشورهاي در.دارد پيوند متخصص كاركنان
آن متقابل اثرات و مي‌آيد دست به سنجي اقتصاد بررسي‌هاي انجام با تنها
اقتصادهاي در كه گونه آن اجرايي دستگاههاي نيازهاي برنامه‌ريزي با
نگرفته قرار توجه مورد مي‌شود ديده شرقي اروپاي متمركز برنامه‌ريزي
در استخدام‌شدگان شمار پيش‌بيني با انساني نيروي به نياز محاسبه.است
به‌طور كه محاسباتي به توجه با كه مي‌شود آغاز اقتصاد اصلي بخشهاي
به توجه با نيز و بوده حرفه‌ها درباره سرشماري اطلاعات به مستند عمده
(6).مي‌شود زده تخمين كار ، نيروي بررسي نتايج
نيروي برنامه‌ريزي كه جا هر مي‌رود ، انتظار كه همان‌طور خلاصه ، به‌طور
آن به ملاحظه‌اي قابل منابع شده ، گرفته نظر در جدي به‌طور انساني
آن مطلوبيت و امكان‌پذيري مورد در كه جا هر و است شده داده اختصاص
.است گرفته صورت كمتري منابع تخصيص داشته ، وجود ترديد
عالي‌و آموزش كردن مرتبط براي كشورهايي‌كه ندارد تعجبي واقع در
ومطلوبيت پذيري امكان به نسبت تلاش‌مي‌كنند انساني نيروي نيازهاي
دليل به موردحداقل اين در دوم ، گروه كه درحاليشدهاند قانع آن
.دارند ترديد خود اقتصادي نظام نوع
نيروي كه‌پيش‌بيني غربي اروپاي ازكشورهاي بسياري در حال هر به
توسعه نتيجه در كرده‌انداكنون رد دهه 60 سالهاي درطول را انساني
تقاضاي كردن آورده كه‌بر سالهاي 1960 در فوق‌العاده‌آموزش‌عالي
فارغ‌التحصيلان ونيمه‌بيكاري بيكاري از ترس شده اجتماعي‌انجام
از غفلت نيز دنيا ثروتمند كشورهاي حتياست گرفته شدت دانشگاهها
بسيار اجتماعي و اقتصادي نظر از را اشتغال و عالي آموزش بين ارتباط
انساني نيروي پيش‌بيني اصلي محور هم‌اكنون رو ، اين از.مي‌دانند خطرناك
ترتيب به دهه 60 اوايل در گرچه ديگر ، عبارت به.است كرده تغيير
توجه اقتصادي رشد احتمالي تنگناهاي از رهايي براي صلاحيت با افراد
غربي اروپاي كشورهاي مسئله مهمترين دهه 70 اواسط از اما مي‌شد ،
كه بود فارغ‌التحصيلاني تمام براي موجود اشتغال فرصتهاي ارزيابي
عالي آموزش ظرفيتهاي براي اجتماعي تقاضاي فشار درنتيجه احتمالا
.مي‌شدند فارغ‌التحصيل
است عمومي بيكاري وسيعتر مسئله مهم بسيار بخش كردگان تحصيل بيكاري
گروه اين جزو كسي چه دقيقا اينكه.مي‌شود تاكيد آن بر كه‌شديدا
وجود نيافته‌اي توسعه كشور كمتر اما.مي‌كند فرق مي‌گيرد خاص‌قرار
كه باشد نداشته را ملاحظه قابل هراس گاه و اين‌دشواري كه دارد
كافي اشتغال ايجاد به خود مدارس كردگان تحصيل براي‌همه است ناگزير
برانگيخته آنها در را توقعش يا آرزو تحصيل ، كه شغلهايي كم دست يا
دانش‌آموختگان مسئله ، داراي گروههاي معمولا آسيا در.بپردازد است ،
عمدتا را گروهها آفريقااين در.هستند متوسطه مدارس و دانشگاهها
در تقريبا اما.مي‌دهند تشكيل متوسطه و ابتدايي مدارس كردگان تحصيل
كل در يابنده‌اي رشد و بزرگ بخش بيكار كردگان تحصيل كشورها ، تمام
.مي‌شوند شهري بيكاران بيشتر يا سوم يك بر بالغ كه هستند بيكاران
از ناشي بيشتر و ندارد آنها تعداد با زيادي ارتباط آنها اهميت
لحاظ از هستند ، گفتن سخن به قادر كه است گروهي عنوان به موقعيتشان
را دولت با مخالفت و عمومي افكار بسيج توانايي نيز و آگاهند ، سياسي
هيچگونه آيا كه شود ترديد دچار است ممكن انسان اول نگاه در.دارند
آنجا ازخير يا است ضروري آموختگان دانش بيكاري مورد در خاصي تبيين
و كردگان تحصيل هم اگر نيست آور شگفتي است گسترده پديده‌اي بيكاري كه
بسيار نگرش اين اما.باشند بيكاران شمار در تحصيل فاقد اشخاص هم
بيكاري نرخ چرا كه نيست اين بيان به قادر زيرااست انگارانه ساده
بدين.مي‌كند فرق مختلف آموزشي سطوح داراي گروههاي ميان در غالبا
وجود علت توضيح براي اضافي كم دست يا جداگانه تحليلي به نياز ترتيب
.دارد وجود كردگان ، تحصيل ميان در بيكاري
به آسيا ، در اجتماعي و سياسي سنتهاي مورد در پردامنه بحثي در ميردال
را شغلهايي ساير و يدي شغلهاي اشخاص مي‌شوند مانع كه عوامل‌فرهنگي آن
شايد اين.دارد تاكيد بپذيرند ، آنهاست مرتبه و نظرشان‌دون‌شان به كه
كارمندي نظرهاي وجه براي را تاكيد بيشترين است‌كه ديدگاهي روشنترين
.مي‌شود قائل
اصلي دهنده توضيح و علت را شغل جستجوي اقتصادي منطق بلاوك عكس به
نتيجه آنكه از بيش امر اين.مي‌داند كردگان تحصيل ميان در بيكاري
فاصله از ناشي باشد ، كار نيروي كل تقاضاي و عرضه فاصله‌ميان
ترتيب بدين است كرده تحصيل بيكاران شدن شاغل از قبل دوره در سازگاري
آن در فرد كه است سرگردان صفي همچون بيكار كردگان تحصيل ذخيره گروه
مدت به است موجود شغلي فرصت بهترين جستجوي در كه حال عين در مي‌تواند
اين واقعي دستمزد تقليل بلاوك توضيح ، در.بماند بيكار سال سه يا دو
تقاضاي و عرضه كردن متعادل به گرايش كه مي‌داند عمده‌اي عامل را گروه
به هرگز است ممكن تعادل واقع در چند هردارد ديده آموزش كل نيروي
.هستند گسترش حال در پيوسته عرضه هم و تقاضا هم زيرا نيايد دست
ميانشان در انساني نيروي برنامه‌ريزان از بسياري كه تحليل‌گران ديگر
توجهي چندان دستمزد تعديلات يا نظرها وجه بر نخست دروجه هستند
مورد را اخير سالهاي در عرضه و تقاضا رشد بلكه‌نابرابريهاي.نكرده‌اند
.داده‌اند قرار تاكيد
توجه واقعيت اين به است لازم كردگان تحصيل بيكاري پديده درك براي
گسترش اصلي محركه نيروي.ندارند كاريدي به تمايل كه‌تحصيل‌كردگان داشت
كه مقاومتهايي اعظم قسمت همچنين و عالي و متوسطه كسبآموزش فرصتهاي
مي‌كند بي‌ثمر سطوح تمامي در را مدارس به فني و دادن‌علمي جهت براي تلاش
ضرورت از را خود فرزندان مايلند كه سرچشمه‌مي‌گيرد والديني جانب از
(7).بخشند نجات است اجتماعي‌خواركننده نظر از كه كاريدي انجام
يدي كار به نسبت نظرها وجه اين عقلايي برنامه‌ريزي يك ديدگاه از
كه ماهري كارگران فقدان.است آور زيان توسعه براي شدت به آشكاراو
مانع كنند كار محاسبه طرحهاي و كتبي دستورالعملهاي طبق بتوانند
را زمينه اين در تلاش گونه هر و مي‌شود نوين صنعتي ساخت يك ايجاد
.مي‌كند بي‌ثمر
فقط قاعدتانه غربي كشورهاي ساده كارگران كه شد يادآور بايد
هستند كساني اكثر از بالاتر تحصيلاتي داراي بلكه ندارند كمتري تحصيلات
آسيايي كشورهاي در.مي‌شوند ناميده كرده تحصيل آسيايي كشورهاي در كه
در فني آموزش كار گنجانيدن برضد كه تعصبي علت به كه)هم مهندسان حتي
(است اندك نياز مورد تعداد به نسبت تعدادشان دارد وجود آموزشي نظام
با فيزيكي تماس چشم‌انداز از و داشته ميزنشيني پشت مشاغل به گرايش
به.است توسعه راه سر در ديگر مانعي خود اين و هستند نگران ماشينها
بيمار بدن به زدن دست كه صورتي در را پرستاران و پزشكان ترتيب همين
همچنين.دانست صلاحيت واجد كاملا نمي‌توان باشد انگيز نفرت برايشان
سازگاري تميز ترو دستهاي با كشاورزي رشته‌هاي در تخصص كسب
نوعي از بيشتر شغلهايي ايجاد مي‌شود ، اصلاحات براي كه توصيه‌هايي.ندارد
را غيريدي مشاغل يعني باشند ، آن پذيرفتن به مايل كرده‌ها تحصيل كه
پائين‌تر سطوح در شغلها تورم نتيجه در.است داده قرار تائيد مورد
.مي‌شود مشاهده آسيايي كشورهاي تمام در اداري ، دستگاههاي
مطلوب عقلايي برنامه‌ريزي يك ديدگاه از كه نظرهايي وجه در ريشه‌اي تحول
.است آموزشي نظام كليت در ريشه‌اي اندازه همان به تحولي مستلزم باشند
نظام هم و كردگان تحصيل ميان در هم كار به نسبت رايج نظرهاي وجه
.دارند آسيايي كشورهاي اجتماعي ساخت در ريشه عميقا كنوني آموزشي
اقشار انحصار شكستن هم در جهت را خود كوششهاي بايد عملي اصلاحگر
دادن جهت دوباره و مدرسه‌اي نظام گسترش طريق از آموزش زمينه در بالايي
(8).كنند متمركز آن به
