پنجم ، شماره 1249 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 7 چهارشنبه 17
|
|
در متخصص نيروي تحولات و عالي آموزش
ايران
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(آخر بخش) مخاطرات و پي‌آمدها ;فارغ‌التحصيلان افزايش
را دانشگاه عالي آموزش رسالت (غيرپزشكي)عالي آموزش برنامه‌ريزي كميته
و كشور فرهنگ و دانش غناي و توسعه انسان ، تكامل و رشد و تسهيل
.است كرده تعريف جامعه نياز مورد متخصص انساني نيروي پرورش
را كاركردهايي كشورها توسعه و پيشرفت به علاقه‌مندان اخير سالهاي در
اگر اينها ، زعم بهميكنند بيان دانشگاه ويژه به عالي براي‌آموزش
كشور اقتصادي نيازهاي تامين و متخصص انساني نيروي گذشته‌تربيت در
انتظار دانشگاه از امروز مي‌شد ، گرفته نظر در اساسي عمده‌و كاركرد
ماهر و متخصص انساني نيروي سو ، يك از.كند توامان‌ايفا نقشي مي‌رود
(9).بپردازد علم و انديشه توليد به سوي‌ديگر ، از و كند تربيت
موسسات در دانشجو پذيرش زمينه در علمي يافته نظام برنامه‌ريزي لزوم
:كرد تشريح زير موارد در مي‌توان را عالي آموزش
منجر مي‌تواند دانشجو پذيرش ظرفيت تعيين يافته نظام برنامه‌ريزي -الف
.شود متخصص نيروي تربيت فعلي منابع از بهينه استفاده به
امكانات فقدان و متخصص نيروي به كشور روزافزون نياز از ناشي فشار -ب
.نيست پوشيده كسي بر نياز اين به پاسخگويي براي كافي
اقتصادي توسعه اول برنامه در جز متاسفانه تاكنون ديگر طرف از
نيروي منابع توسعه برنامه هيچ ايران ، اسلامي جمهوري فرهنگي و اجتماعي
.است نشده تدوين انساني
به برداري بهره عدم عمراني ، طرحهاي اجراي مدت شدن طولاني همچنين
در عالي آموزش جاري سرانه هزينه كاهش و فيزيكي امكانات از موقع
نيروهاي تامين در عالي آموزش معضلات مهمترين از تحميلي سالهاي‌جنگ
.است بوده متخصص
نقش‌برنامه‌ريزي مرحله اولين در كه ساخت نشان خاطر بايد عبارتي به
امكانات‌و كليه از بهينه استفاده دانشجو ، پذيرش ظرفيت تعيين در
.است موجود منابع
در مي‌كنند ايفا دانشجو پذيرش در محدودكننده نقش بالا دلايل از برخي
عوامل برخي و كشور بازسازي مرحله در متخصص نيروهاي نيازبه كه حالي
.دارند پذيرش‌دانشجو توسعه در سعي ديگر
منابع از استفاده حداكثر معناي به بهينه استفاده كه شد متذكر بايد
به توجه با مناسب بهره‌گيري معناي به سازي بهينه بلكه نمي‌باشد ،
به توجه دانشجو پذيرش زمينه در.است دهنده توسعه و محدودكننده عوامل
هزينه دانشجو ، به استاد نرخ فيزيكي ، بهره‌برداري نرخ نسبت‌هاي حفظ
(10).است اهميت حائز ديگر عوامل و سرانه
جمهوري فرهنگي اجتماعي اقتصادي توسعه اول برنامه لايحه مصوبات در
هزار برابر 476 سال 1376 در كشور دانشجويي جمعيت (661361) اسلامي
كه شده پيش‌بيني نفر هزار برابر 633 تعداد اين سال 1381 در و نفر
سال 1372 ، بيانگر در كشور دانشجويي تعدادجمعيت با ارقام اين مقايسه
دانشجويي جمعيت تعداد سال اين در كه طوري به بوده آن سريع خيلي رشد
سال افق در كشور اجتماعي اقتصادي توسعه اول برنامه اهداف از كشور
.است كرده تجاوز 1381
ساله سنين 2418 در كشور دانشجويان اكثر معمولا اينكه به توجه با
تعداد و سرشماري سالهاي در كشور ساله جمعيت 2418 تعداد دارند قرار
گرفته قرار مقايسه مورد شماره 1 جدول در رقم اين با دانشجويي جمعيت
.است
بوده نفر ميليون حدود 4/2 سال 1345 در كشور ساله جمعيت 2418 تعداد
سال در و يافته افزايش نيز رقم اين كشور جمعيت افزايش تبع به كه
هزار از 42 نيز دانشجويان تعداد.است رسيده نفر هزار به 4/7 1371
جمعيت به دانشجويان درصد محاسبه در كه رسيده نفر هزار نفربه 696
ارقام 74/1 ، 72/3 ، به ترتيب سرشماري‌به سالهاي در 2418ساله
.رسيديم 11/3 ، 63/5 ، 39/9
صدنفر هر مقابل در سال 1345 در كه مي‌دهد نشان ارقام اين مقايسه
و دانشگاهها در نفر حدود 2 يا فقط 74/1 كشور ساله جمعيت2418
يافته افزايش تدريج به رقم اين كه مي‌كردند تحصيل آموزش‌عالي مراكز
ساله جمعيت 2418 يكصدنفر هر مقابل در كه شده برآورد سال 1372 در و
افزايش ايندارند اشتغال دانشگاهي تحصيلات به نفر حدود 10 يا 39/9
آزاد دانشگاه فعاليتهاي سريع گسترش از ناشي عمدتا آخر دوره‌هاي در
.مي‌باشد اسلامي
طي كريميان ژيلا و اكبري اصغر علي توسط مسئله همين ارزيابي در
:است آمده عالي آموزش برنامه‌ريزي و پژوهش درفصلنامه مقاله‌اي
تعداد)كشور در عالي آموزش به ورود تقاضاي رشد روند بر نظر
كافي اعتبار تخصيص عدم رغم به و (سراسري درآزمونهاي شركت‌كنندگان
سالهاي طي عالي آموزش و فرهنگ وزارت كشور ، در عالي آموزش امر به
آموزش به ورود براي اجتماعي تقاضاي به پاسخگويي براي اول برنامه
:گرديد زير شرح به سياستهايي اتخاذ به ناچار عالي
بانرخي عالي آموزش مراكز و دانشگاهها فيزيكي ظرفيتهاي از بهره‌برداري
هيات اعضاء وقت تمام طرح اجراي ;شده تعيين (فرمهاي) هنجارها از بيش
دوره‌هاي توسعه و ايجاد ;نور پيام دانشگاه توسعه و ايجاد;علمي
و وزارتخانه‌ها ساير به عالي آموزش مراكز ايجاد مجوز اعطاي;شبانه
غيردولتي عالي آموزش مراكز ايجاد مجوز اعطاي;دولتي سازمانهاي
غيرانتفاعي
دانشگاه به مربوطه دوره‌هاي گسترش و سو يك از فوق سياستهاي اتخاذ
طي دانشجو تعداد توجه قابل افزايش موجب ديگر سوي اسلامي‌از آزاد
كل دانشجويان تعداد رشد متوسط كه طوري گرديدبه برنامه اول سالهاي
درصد به 11 دولتي بخش در كمي‌دانشجو رشد متوسط و درصد برابر 23 بخش
سني گروه جمعيت باافزايش مقايسه در دانشجو تعداد افزايش اين.رسيد
دانشجو تعداد نسبت)تحصيلي ضريب افزايش موجب (ساله 2418)دانشجويي
در درصد به 6/8 سال 1365 در درصد از 7/2 (فوق سني گروه در جمعيت به
.است گرديده سال 1370
تا سالهاي 1365 طي تحصيلي ضريب رشد روند به توجه با پيشنهادي طرح در
آزمونهاي از باقيمانده مستعد متقاضيان جذب در تسريع وهمچنين 1370
گروه در تحصيلي ضريب سال ، هر متوسطه دوره فارغ‌التحصيلان و قبل سالهاي
تعداد و درصد برابر 6/12 (1377) دوم برنامه انتهاي در دانشجويي سني
.است گرديده برآورد نفر كشور 900/115/1 دانشجويان
در و دوم برنامه انتهاي در شده برآورد دانشجويان تعداد به توجه با
با ارتباط در عالي آموزش گسترش شوراي مصوبات و پيش‌بيني‌ها گرفتن نظر
بخش سهم حضوري ، بخش در عالي آموزش مراكز و دانشگاهها توسعه و ايجاد
بخش كل از درصد برابر 68 سال 1377 در دانشجويان كل تعداد از دولتي
در بخش اين دانشجويان تعداد ترتيب بدين كهاست گرديده پيش‌بيني
(11).است شده برآورد نفر برابر 900/755 دوم برنامه انتهاي
تحصيلي سال در دانشجويان تعداد براي كشور عمراني دوم برنامه پيش‌بيني
:مي‌باشد زير شرح 781377به
وزارتخانه‌ها ساير ;حضوري 500/222 نيمه بخش ;حضوري 200/357 بخش
آزاد دانشگاه ;پزشكي 200/118 آموزش و درمان بهداشت وزارت;000/58
تعداد 900/115/1 فوق آمار به توجه با دانشجويان جمع‌كل;اسلامي 000/360
.بود خواهد نفر
دهنده نشان نيز سال 1372 در كشور دانشجويان تعداد با فوق رقم مقايسه
نسبت آزاد دانشگاه دانشجويي جمعيت خصوص به دانشجويي سريع‌ترجمعيت رشد
.مي‌باشد برنامه‌دوم اهداف به
بعد متخصص نيروي اصطلاح:كشور متخصص نيروي بيكاري و اشتغال تحولات
و است رايج‌شده كشورها در عالي آموزش مراكز و دانشگاهها تاسيس از
از يكي در حداقل كه است كار نيروي عام ، مفهوم به آن از مراد
.باشد گرفته فارغ‌التحصيلي نامه گواهي دانشگاهي مقاطع‌تحصيلي
يعني نفر كشور 761/73 شاغل متخصصان شمار سال 1345 ، سرشماري طبق
نيز 3/96 توزيع نظر از.است بوده زمان آن كل‌شاغلان درصد معادل 1/1
شاغل روستايي مناطق در درصد و 56/3 شهري نواحي در متخصصان اين درصد
.بوده‌اند
متخصصان ساير از بيش مراتب به (ليسانس) كارشناسان شمار مزبور سال در
.است بوده آنان كل درصد يعني 64 كشور
توجه 315/268 قابل نسبتا رقم به كشور متخصصان تعداد دهه 551345 در
درصد به 04/3 كشور شاغلان كل به را آنان امرنسبت اين و مي‌رسد نفر
و (درصد 7/95) شهري نواحي در متخصصان توزيع دوره اين در.مي‌رساند
.ندارد دوره‌قبل با چشمگيري تفاوت (درصد 30/4) روستايي
و شاغلين تعداد تا 1365 سالهاي 1355 فواصل در موجود آمار اساس بر
از كردگان تحصيل بيكاري درصد ولي يافته افزايش كرده تحصيل بيكاران
چون 6 مي‌باشد كننده نگران بسيار رقم اين.است رسيده %به 6 درصد %4
و مي‌برند سر به آشكار دربيكاري كشور كرده تحصيل فعال جمعيت از درصد
درآمد با كار هم آن و كار جستجوي در كه گفت مي‌توان ديگر عبارت به
.مي‌باشند بالا پرستيژ با و مكفي
كه مي‌باشد سال 1365 در كشور كرده تحصيل جمعيت به مربوط ارقام اين
بنابراين.است بوده آن كنوني رقم از كمتر خيلي كشور دانشجويي جمعيت
فارغ‌التحصيلان جمعيت افزايش با آتي سالهاي طي كه استنتاج‌نمود مي‌توان
شتاب كردگان تحصيل بيكاري رشد است‌ميزان ممكن كشور دانشگاهي
پيش‌بيني دانشجويان تعداد به‌اينكه توجه با و بگيرد خود به فزاينده‌اي
فعلي دانشجويي جمعيت كمتراز نيز عمراني دوم برنامه اهداف در شده
دانشگاهي براي‌فارغ‌التحصيلان كه داشت انتظار نمي‌توان اين بنابر بوده
.باشد شده پيش‌بيني كافي شغلي فرصتهاي
هزار تا 150 حدود 100 سالانه فارغ‌التحصيلان ، سالانه رشد به توجه با
در كار متقاضيان از نيمي اين بنابر داشت خواهيم فارغ‌التحصيل‌دانشگاهي
تحصيل اكثرا چون و داد ، خواهند تشكيل تحصيل‌كردگان را آتي سالهاي
ندارند توليدي و يدي كارهاي در به‌اشتغال تمايلي دانشگاهي كردگان
كشور ماهر كار نيروي در خلاءبزرگي كه نمود پيش‌بيني مي‌توان اين بنابر
و بوده كشور چرخهاي‌توسعه شدن كند در مهمي عامل اين و شد خواهد ايجاد
.داشت خواهد دنبال به وخيمي عواقب
جمعيت تحولات روند عميق‌تر مطالعات طي كه مي‌شود پيشنهاد جهت همين به
با تا گرفته قرار ارزيابي مورد دانشجو جذب وسياستهاي دانشجويي
كليدي مشاغل جذب را فوق‌الذكر بتوان‌فارغ‌التحصيلان دقيق‌تري برنامه‌ريزي
.بكاهيم ميزنشيني پشت وآرمانهاي صرف مدرك‌گرايي از و نموده حساس و
در آزاد دانشگاه دانشجويان از زيادي تعداد كه افزود بايد ضمن در
اشتغال تحصيل به كارداني دوره‌هاي و اجتماعي و علوم‌انساني رشته‌هاي
البته نمي‌باشند ، جامعه نياز مورد وكارآيي اشتغال نظر از كه دارند
است ، مفيد بسيار باشد اعتلاي‌آموزش جهت در آنها تحصيل ادامه فقط اگر
سطح افزايش به‌همراه مدرك كسب و تحصيل ادامه اين اكثرا چون ولي
كه به‌خصوص و مي‌باشد توليدي و يدي مشاغل به ندادن در تن و توقعات
زمينه‌ها اين در نيز را لازم تخصص فوق‌الذكر رشته‌هاي فارغ‌التحصيلان
با ما آتي سالهاي طي كه نمود پيش‌بيني مي‌توان اين بنابر كسبننموده‌اند
روبه‌رو تخصص ، گونه هر فاقد دانشگاهي تحصيلي مدارك عظيم‌دارندگان خيل
.بود خواهيم
مركز دانشگاهي جهاد پژوهشي معاونت
كاظمي‌پور شهلا دكتر همكاري با
:پانوشت‌ها.
وجي آگوردون فوستن انساني ، نيروي برنامه‌ريزي و عالي آموزش -1
انساني نيروهاي ماتريسهاي محاسبه و توزيع بر نظري -2.ص 11 ويليامز ،
آموزش و اقتصادي توسعه -3;ص 22 حسن‌طايي ، ايران ، اقتصاد در متخصص
انساني ، نيروي وبرنامه‌ريزي عالي آموزش -4;ص 187 وودهال ، عالي ،
ص همان -6;ص 5755 منبع همان -5;ص 43 ويليامز ، وجي آگوردون فوستن
-ص 1639 همان -8;ص 153 جولي ، ريچارد سوم ، جهان در اشتغال -7;63
-10;ص 21 ظهير ، تقي‌پور علي عالي ، آموزش توسعه و برنامه‌ريزي نظام
با كشور عالي آموزش موسسات در دانشجو پذيرش ظرفيت تعيين رياضي الگوي
و حسيني سيد دكتر ايران ، اسلامي جمهوري توسعه اهداف‌برنامه‌هاي به توجه
مراكز و دانشگاهها توسعه مكان‌يابي طرح‌پيشنهادي -11;ص 59 ديگران ،
ژاله اكبري ، علي‌اصغر ،(7773)توسعه دوم برنامه در عالي آموزش
;ص 47 كريميان ،
