پنجم ، شماره 1254 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 13 سه‌شنبه 23
|
|
كيست؟ اجتماعي پزشك
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
دانشكده در سال 92 اكتبر از را خود تحصيل منتظري علي دكتر ;اشاره
اجتماعي پزشكي و عمومي بهداشت گروه در انگلستان گلاسكوي پزشكي‌دانشگاه
.شد دانشگاه آن ازM.P.H درجه اخذ به موفق سپتامبر 93 ودر كرد آغاز
در و كرده آغاز را تخصصي دكتراي دوره گروه درهمان و سال همان در وي
سخنراني و مقاله از 10 بيش منتظري دكتر.شد فارغ‌التحصيل نوامبر 1996
از 15 بيش چاپ به موفق و كرده ارائه متعدد كنفرانسهاي و سمينارها در
.است گرديده آمريكا و اروپا علمي معتبر مجلات در مقاله
زمينه در جهان معتبر علمي انجمن و اتحاديه چندين در حاضر حال در وي
.دارد عضويت سرطان اپيدميولوژي
آموزشهايي چه مي‌شود متخصص رشته اين در كه كسي و چيست اجتماعي پزشكي
مي‌دهد؟ پاسخ جامعه نيازهاي كدام به و مي‌بيند
و سلامت مطالعه به كه است علمي (Community medicine)اجتماعي پزشكي
پزشكي همان اجتماعي ، پزشكي واقع در.مي‌پردازد جامعه در بيماري
medicine)عمومي بهداشت يا(Preventive medicine)پيشگيري
با اجتماعي پزشكي مبناي كه است اساس همين بر.است (Public Health
پزشكي هدفاست متفاوت بسيار باليني پزشكي يا و مصطلح پزشكي علم
در است جامعه بهداشتي مسائل و مشكلات با آشنايي و شناخت اجتماعي
مورد موضوع اصلي‌ترين عنوان به درمان موضوع باليني پزشكي در حاليكه
بيمار ، فرد جاي به اجتماعي پزشكي در تفاوت ، همين خاطر به.است توجه
و بيماري و خطر معرض در افراد چه و بيمار افراد چه افرادجامعه ، كل
در متخصص كسي آنكه براي لذا.هستند مطالعه و توجه مورد افرادسالم چه
كار اصولا كه چرا باشد نبايدطبيب الزاما باشد اجتماعي پزشكي
نيز رشته اين آموزشهاي نتيجه در و نيست طبابت اجتماعي پزشكي متخصص
در بيشتر و ندارد باليني پزشكي رشته معمول آموزشهاي به ارتباطي
علمي مراكز از بسياري در رو همين از.مي‌گيرد قرار عمومي بهداشت حوزه
كه مي‌شود شناخته عمومي بهداشت نام با رشته اين اصولا امروزه اروپا
اپيدميولوژي ، :جمله از مواد از بسياري آموزش و است عمومي گرايش يك
خدمات و مديريت بهداشت ، روان‌شناسي پزشكي ، جامعه‌شناسي حياتي ، آمار
شناسي ، جمعيت بهداشت ، اقتصاد بهداشت ، ارتقاء و آموزش بهداشتي ،
بهداشت كاربردي و نظري اصول و تحقيق روش بهداشتي ، مراقبتهاي ارزيابي
كسي است بديهي.مي‌شود شامل را حرفه‌اي وبهداشت محيط بهداشت عمومي ،
علاقه اساس بر افراد لذا شود ، متخصص فوق‌الذكر موارد همه در نمي‌تواند
.مي‌زنند رقم خودرا تخصصي گرايش موضوعات ، اين از يكي انتخاب با
و نيست جديد رشته يك اجتماعي پزشكي كه مي‌شود ملاحظه توضيحات اين با
.دربربگيرد را مختلفي گرايشهاي مي‌تواند فرد يك آموزشهاي به بسته
گرايشهاي و رشته اين اهميت كه نيست كتمان موضوع‌قابل اين البته
حال در كشورهاي در چه و پيشرفته دركشورهاي چه امروزه بدان وابسته
با بهداشت امر به توجه كه چرا قرارگرفته توجه مورد پيش از بيش توسعه
اين در اصلي شاخصهاي از ويكي خورده گره هم به يافتگي توسعه موضوع
ترويج به كه است آن درپي اجتماعي پزشكي اينكه خلاصه.مي‌شود تلقي باب
تعريف در همانگونه‌كه و بپردازد جامعه در بهداشتي صحيح رفتارهاي
درپيشگيري تا است آن بر كه است هنري و علم است آمده عمومي بهداشت
سازماندهي‌شده تلاش طريق از بهداشت ارتقاء و عمر طول افزايش بيماريها ،
.بكوشد جامعه
كجاست؟ زمينه اين در ما كشور جايگاه
عالي آموزش مراكز در اعم طور به عمومي بهداشت كه است اين امر واقعيت
داريم بهداشت دانشكده كه سالهاست ما.دارد طولاني بسيار سابقه‌اي ما
دانشكده‌هاي در بهداشت گروههاي به فقط كشورها از بسياري در حاليكه در
يكي تهران پزشكي علوم دانشگاه بهداشت دانشكده.است شده اكتفا پزشكي
بسيار اساتيد دانشكده اين و است بهداشت عالي مدارس باسابقه‌ترين از
سازمانهاي و دانشگاهي محافل در آنان علمي فعاليتهاي كه دارد مبرزي
دلايل به گذشته در كه است طبيعي عملي نظر از.است شده شناخته جهاني
جدي چندان ما مردم براي نه و مسئولان براي نه بهداشت موضوع زيادي
گامهاي انقلاب بركت به اخير دهه دو تحولات از پس خوشبختانه.است نبوده
امروزه كه طوري به گشته مبذول بهداشت امر به توجه در موثري بسيار
توجه قابل ما كشور در بهداشتي شاخصهاي رشد و فعاليتها از پاره‌اي
و روستايي بهداشت مراكز و بهداشت خانه صدها تاسيس مثال طور به.است
مراقبتهاي و فراگرفته را كشور سراسر گسترده شبكه‌اي همچون كه شهري
فعاليتها اين از ارزنده نمونه‌اي مي‌دهند ، سامان را بهداشتي اوليه
.است
بي‌رويه كنترل در كه بزرگي موفقيتهاي به مي‌توان بهداشتي شاخصهاي از
پنج و سال يك زير نوزادان مير و مرگ اساسي كاهش يا و جمعيت افزايش
.كرد اشاره آمده دست به واكسيناسيون ياپوشش و سال
مراكز در نام همين با رشته‌اي اينك هم اجتماعي پزشكي مورد در اما
كه است سالي چند نيز زمينه اين در متخصص تربيت و ايجاد عالي آموزش
.كنيم روشنتر رشته اين با را خود تكليف بايد ما البته.است شده آغاز
يا ندارد وجود يا بهداشت دانشكده اصولا علمي‌اروپا مراكز اغلب در
علمي ، گروههاي ساير مانند اكثردانشگاهها در و دارد وجود بسياركم
و عمومي بهداشت يا و پزشكي‌اجتماعي و عمومي بهداشت نام به هم گروهي
اين در متخصص به‌تربيت كه دارند پزشكي دانشكده‌هاي در اپيدميولوژي
اجتماعي گذشته‌پزشكي در گروهها همين از بسياري نام.مي‌پردازند رشته‌ها
جديداكثر نام كردم عرض كه همانطور ولي بوده پيشگيري پزشكي يا و
اكنون مي‌رسد نظر بهاست كرده پيدا تغيير عمومي بهداشت به گروهها
داريم ، پزشكي دانشكده‌هاي از مستقل بهداشت دانشكده‌هاي ايران در كه‌ما
نه شوند مستقر دانشكده‌ها همين در هم اجتماعي پزشكي كه‌گروههاي بجاست
در اجتماعي پزشكي گروههاي كه است قرار اگر لااقل.دانشكده‌هاي‌پزشكي در
.باشد باليني پزشكي آن غالب وجه نبايد باشند ، پزشكي‌مستقر دانشكده‌هاي
تناقض در اجتماعي پزشكي وجودي فلسفه با شداين ، اشاره كه همانگونه
و نيرو سازماندهي مشكل خود براي نامهاي‌گوناگون تحت نبايد ما و است
.كنيم ايجاد علمي سردرگمي و امكانات
:كرد خلاصه شرح بدين مي‌توان را اجتماعي پزشكي اهداف مهمترين
جامعه بهداشتي نيازهاي كردن مشخص -1
نيازها با آن دادن ارتباط و جامعه بهداشتي امكانات بررسي -2
بهداشت ارتقاء و بيماريها پيشگيري -3
بهداشتي خدمات ارزشيابي و برنامه‌ريزي در مشاركت -4
جوامع سطح در بيماريها نوع تغيير به توجه با امروزه ارتباط اين در
-قلبي بيماريهاي همانند مزمن بيماريهاي حضور به بشري ، پرداختن
بهداشت اقتصاد بهداشتي ، نابرابريهاي سرطان ، تصادفات ، عروقي ،
واندازه‌گيري بررسي همچنين و درماني بهداشتي‌و خدمات نوع ارزشيابي
آن از جلوگيري و عفوني بازگشت‌بيماريهاي موضوع اخيرا و زندگي كيفيت
بالطبع.است اجتماعي وپزشكي بهداشت جهاني دغدغه‌هاي مهمترين جمله از
به كه بجاست و مصداق‌دارد مانيز كشور مورد در موضوعات اين از بسياري
.شود پرداخته آنها
به جدي پرداختن براي كرديد مطرح كه مسائلي به توجه با ضرورتهايي چه
دارد؟ وجود اين‌رشته
اما.مي‌سازد آشكار خوبي به را ضرورتها فوق توضيحات كه مي‌رسد نظر به
.كرد اشاره مي‌توان زير نكات به كردم عرض آنچه تكميل براي
وتحقيقاتي علمي محافل بينش و برداشت در زيادي تحولات اخير سالهاي در
مثل ديگر امروزه.است شده ايجاد بهداشت و پزشكي مورد در واجرايي
گفته جسماني و فيزيكي بيماري عدم به تنها بهداشت سلامتي‌و گذشته
و رواني ابعاد و كرده پيدا وسيع‌تر مفهومي بهداشت و سلامتي.نمي‌شود
عليرغم كه پذيرفت بايد اينها بر علاوه.مي‌شود شامل نيز را اجتماعي
اولا نوين ، پزشكي سودمنددر فوق‌العاده نوآوريهاي و تكنولوژي پيشرفت
باعث اين‌خود و كنند استفاده خدمات اين از نمي‌توانند مردم همه
خدمات‌بهره‌مند اين از كه آنهايي ثانيا و شده ناعادلانه نابرابريهاي
در اصولا ثالثا و ندارند خدمات اين از چنداني رضايت مي‌شوند ،
بتواند كه ندارد وجود درماني و خدماتي امكانات اينقدر هرجامعه‌اي
.باشد جامعه افراد تك -نيازتك جوابگوي
ضرورت كه مي‌شود مشاهده بگيريم ، نظر در را ابتدايي نكات همين اگر
پيدا اهميت ميزان چه تا عمومي بهداشت و پيشگيري پزشكي پرداختن‌به
.مي‌كند
بيماريها شناسي سبب در اجتماعي عوامل اهميت امروزه ديگر سوي از
و پنهان گاه و آشكارند گاه كه بيماريهايي است ، كننده تعيين بسيار
و هستند بيماري واقع در حاليكه نشونددر تلقي بيماري اصولا شايد گاه
بهداشتي وغير ناهنجار رفتارهاي.مي‌كنند جدي مشكلات دچار را جوامع
چون منتها مي‌گذارند ، جاي بر خود زيانباري‌از آثار كه است بيماري نوعي
آنها مورد در فكرچاره‌جويي به كمتر ما است غيرمستقيم عملكرد اين
عبارتي به معنوي‌و هم و است اقتصادي هم زيانبار آثار اين.مي‌افتيم
جدي طور به موضوع اين به بتوانيم ما اگر لذا.اجتماعي
زيانبار آثار اين از پيشگيري راه در اساسي قدمهاي بپردازيم‌مي‌توانيم
.برداريم
پا پيش و ساده موضوع شهري بين و شهري داخل تصادفات مسئله مثال براي
.است كشور در مير و مرگ علل مهمترين از يكي كه چرا نيست افتاده‌اي
زيادي نكات بپردازيم اجتماعي پزشكي ديدگاه از موضوع اين به اگر
.كرد خودنمايي‌خواهد
نوع كه شد خواهيم متوجه مردم رانندگي نوع به نگاهي با اينكه اول
بيماري نوعي از حكايت جاده‌ها در و بزرگ شهرهاي در ما رانندگي
.دارد
اجتماعي -رواني تاثيرات غيرمستقيم و مستقيم طور به وضعيت اين ثانيا
.مي‌كند ايجاد جامعه در سويي
باعث رانندگي نوع اين زيست محيط لحاظ به و فيزيكي لحاظ به ثالثا
.مي‌شود شهري جوامع در صدا آلودگي يا و هوا آلودگي‌بيشتر
مخارج:مي‌شود تحميل برجامعه ضرر نوع چندين اقتصادي لحاظ رابعابه
نقليه وسائل روشني طور به تصادفات در.مي‌يابد افزايش هزينه‌هاي‌سوخت و
هدر به را خود وقت جامعه از نيروهايي انساني لحاظ وبه مي‌بينند خسارت
مي‌كنند پيدا معلوليت يا افراد موارد از دربسياري متاسفانه و مي‌دهند
چه اخير امر همين كه مي‌كنيد ملاحظه بازشما.مي‌ميرند ناكرده خداي يا و
و اجتماعي -رواني مشكلات و چه‌مصائب و مي‌كند داغدار را خانواده‌هايي
.مي‌نمايد ايجاد جامعه براي اقتصادي
دارد ادامه
اجتماعي پزشكي و عمومي بهداشت متخصص علي‌منتظري دكتر:عكس شرح
