پنجم ، شماره 1254 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 13 سه‌شنبه 23
|
|
عاشورا پيام
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
....هست گوشم در هنوز
و صداقت از سرشار نافذ ، پرصلابت ، گرم ، صداي.مي‌گويم را صدا آن طنين
بودي ، نمي‌توانستي كه موقعيتي هر در مي‌شنيدي ، كه‌وقتي صدايي.ايمان
...(ره)امام‌خميني صداي.ندهي گوش
از كه سخناني در بودو شده شروع تازه يا بود پيش در محرم ماه
:مي‌شدفرمود پخش تلويزيون
باقي مملكت اين اگر باقي‌هستيد ، اگر كه بدانيد را اين مردم شما -
است ، حفظشده بلاها و تجاوزها درمقابل قرنها دراينهمه و است
خاطر به است ، محرم ماه عزاداريهاي همين خاطر به است ، عاشورا به‌خاطر
نگه زنده راسيدالشهداء مملكت اين و اسلام.است (ع)حسين بزرگداشت‌امام
با كمال‌و و تمام را عزاداريها كنيد ، حفظ را اين‌مراسم شما.است داشته
اينها.داريد نگه زنده حسيني‌را عاشوراي كنيد ، برگزار شعائرش همه
.است اسلامي ومملكت شما بقاي باعث
با است ، مانده به‌ياد سالها از پس آنچنانكه امام ، سخنان مضمون
چگونه‌كنجكاوكننده و چرا يك كلامي ، چنين.سياق‌است همين به عباراتي
:مي‌كند ايجاد تفكربرانگيز و
مملكت و جامعه بقاي‌يك و محرم ماه عزاداريهاي ميان رابطه‌اي چه
رادربرابر ما عاشورا مراسم چگونه و چرا داشته‌باشد؟ وجود مي‌تواند
كه دارد وجود رازي و رمز چه كرده‌است؟ حفظ تجاوزها و آفتها و بلاها
كه درسي نگهداشتن زنده و يادآوري سال ، يكهزار از بيش ازگذشت پس
جهان به همراهانش و بستگان و خود جان ايثار با كربلا شهيدان سالار
شعائر آيا مي‌كند؟ تضمين را كشورمان و ما دوام و بقا داد ، بشريت
سياه جامه و سينه‌زنيها و زاريها و گريه اين محرم ، دهه ديرپاي
و اطعام و مرثيه‌خواني و نوحه‌سرايي آيا دارد؟ خود در اعجازي پوشيدنها
جستن ، شركت آنها در يا دادن ترتيب دعا و عزا مجالس و كردن انفاق
باشد؟ تجاوزها و توطئه‌ها دربرابر ما محافظ سپر مي‌تواند
با افراد ، همه براي پرسشها اين به دادن مثبت پاسخ اول ، نظر در
كه گفت بايد اما.نيست آسان متفاوت باورهاي و برداشتها و انديشه‌ها
حضرت ساده ظاهر به و موجز سخنان فراسوي كه توجيهي به بردن پي براي
سرانجام‌به تا زد پرسه‌اي تفكر عرصه در بايد دارد وجود (ره)امام
.يافت دست ايماني عميق باورهاي
عاشورا سوگواريهاي تاريخي ريشه‌هاي
بررسي مستلزم آن وريشه‌يابي آگاهيم ما همه كربلا فاجعه چگونگي از
نمي‌گنجدو مختصر اين در كه است اسلام ظهور قرن‌اول تاريخ جزئيات
رسالات و كتب تفصيل به آن پيرامون در قرنها طول در بسيار مورخان
.نگاشته‌اند متعدد
به كه يزيد بيعت ازقبول (ع)حسين امام كه است اين مطلب اصل اما
و عيش وبساط كرده مبدل سلطنت به را خلافت پدرش‌معاويه ، جانشيني
و ورزيد امتناع بود ، گسترده وشقاوت فساد و استبداد و ظلم و عشرت
در.ايستاد مردانه داشت گسيل مقابله براي وي كه انبوهي سپاه دربرابر
و بستگان از تن و 72 حسين جهان ، سراسر در بي‌سابقه و نابرابر جنگي
و فشردند پاي دلاورانه نفس واپسين و نفر آخرين تا وفادارش ، ياران
.شدند شهيد همگي
بود درخشاني پيروزي بلكه شكست‌نبود ، يك اين كه است داده نشان تاريخ
كرد رابي‌اعتبار بني‌اميه حكومت و يزيد و داد تكان اسلام‌را جهان كه
درمقابل ، .انجاميد چند يك از پس سقوطآنها و متعدد قيامهاي به و
تا فداكاري و ايثار و ناحق و ظلم با (ع)حسين امام پيكار و پايداري
و روزگار صحيفه در را او نام انساني ، و اسلامي آرمانهاي براي جان پاي
گذشت از پس اكنون ايرانيان ما كه به‌طوري ساخت ، جاودان افتخار لوحه
سالار ياد عاشورا ، مراسم برگزاري و محرم دهه در عزاداري با سده‌ها ،
باطل عليه حق مبارزه قهرمان را او و مي‌داريم گرامي را شهيدان
.مي‌شناسيم
آغاز همان از ايرانيان مدارك‌تاريخي ، و شواهد و روايات براساس
در و عشق‌مي‌ورزيدند (ع)علي خاندان به اسلام ، مبين به‌دين گرويدن
انجام بني‌اميه سرنگوني براي و سيدالشهداء خونخواهي به كه قيامهايي
به فاسد خاندان اين نيز سرانجامداشتند موثر و فعال شركت مي‌گرفت ،
به خلافت مسند از ايرانيان ، از سپاهي راس در خراساني ، ابومسلم همت
.شدند كشيده زير
اسلامي ، سرزمينهاي و ايران كنار و گوشه در كربلا حماسه ميان اين در
مراسم بودند ، كه جا هر در شيعيان به‌ويژه و مي‌گشت زبان به زبان
جزئيات و مي‌كردند برگزار را شهيدان سالار بزرگداشت و عاشورا عزاداري
در به‌خصوص.مي‌دادند انتقال نسل به نسل و سينه به سينه را ماجرا
بخش بر و بودند مذهب شيعي كه آل‌بويه و ديلميان قدرت‌يابي دوران
يافتند ، دست عباسيان خلافت مركز بغداد ، حتي و ايران از عمده‌اي
مورخان چنانكه كرد ، پيدا بيشتري رونق و گسترش مراسم اين برگزاري
خود كتب در باره اين در گزارشهايي و روايات چهارم قرن اسلامي
نكته به دركتابتاريخ‌الكامل معروف مورخ ازجمله‌ابن‌الاثير.آورده‌اند
:مي‌نويسد مي‌كندو اشاره فوق
تمام مردم بغداد داددر فرمان سال 352 محرم دهم در ديلمي امير
شهيدان سالار عزاداري و نوحه‌گري به دست و ببندند را بازارها و دكانها
به آنها داخل در زنان كه داشتند برپا نيز چادرهايي.بزنند كربلا
جامه‌هايي و ژوليده موهاي با سوگواران.پرداختند سوگواري مراسم اجراي
و معابر از و مي‌ساختند سياه را خود چهره‌هاي بودند ، كرده پاره‌پاره كه
و شيون و ناله و ضجه راهپيمايي هنگام و مي‌گذشتند بغداد مختلف محلات
و صورت و سر بر كربلا شهيدان و (ع)حسين امام عزاي در و مي‌كردند فرياد
.مي‌زدند خود سينه
ايرانيان ميان در محرم دهه عزاداري خاص مراسم و سوگواريها بدينگونه
و مي‌رود عقب آن از بيش حتي و پيش قرن يازده تا كه دارد كهن ريشه‌هاي
خود رسم به نيز اسلامي مختلف ممالك در شيعه اقوام ساير قوي احتمال به
.مي‌داشتند برپا را آيينهايي چنين
تجاوز از جلوگيري در كربلا حماسه تجليات
و محرم عزاداريهاي ميان كه كرده‌اند اظهار متاخر پژوهشگران از پاره‌اي
سياوش قتل درمرثيه ازاسلام پيش كه سياوشان به‌خون آئينهاي‌موسوم
آن به نيز فردوسي و بود مرسوم ميان‌ايرانيان در افراسياب به‌دست
دلايل و رابطه اين اماچگونگي.دارد وجود رابطه‌اي است ، كرده اشاره
تاريخ پيش‌از اساطير به سياوش ماجراي زيرا روشن‌نيست ، آن اثبات
زنده الگوي و سرمشق او ، قتل‌مظلومانه افسانه‌اي روايت در و برمي‌گردد
براي ايثار و جانفشاني و حق راه در شهادت‌طلبي مبارزه‌جويي‌و
.نمي‌شود ديده است آن از آكنده كربلا حماسه كه انساني بزرگ آرمانهاي
انديشه ديرباز از ايرانيان اعتقادات در كه داشت درنظر مي‌توان فقط
امام مقاومت و مظلوميت و حقانيت و داشته وجود بد و نيك پيكار
در را ايراني شيعيان قلوب دشمنانش ، ستمگري و شقاوت دربرابر (ع)حسين
.است انباشته آرمانهايش و او به عشق از متمادي قرون طي
شيعه نهضت تيمور ، و يورشهاي‌مغول سپس و سلجوقيان و غزنويان غلبه با
و سركوب و نابساماني و آشوب شرايط در قرن ، به‌پنج نزديك مدتي در
از عاري انفعالي جوشش و درونگرايي دوران يك منطقه ، بر حاكم خفقان
داد ادامه خود حيات به خاكستر زير آتش همچون اما گذرانيد ، را تحرك
به‌عنوان پذيرش با و يافت دوباره خيزش فرصت صفويه ظهور با اينكه تا
در كه بخشيد شكل ايراني -اسلامي جديد هويت اساس به كشور ، رسمي دين
و اجتماعي همگرايي و همگني و كهن سرزمين اين مختلف اقوام وحدت ايجاد
.بود عمده عامل آنان فرهنگي
شاه نفري سي‌هزار سپاه معروف‌چالدران ، جنگ در كه بود جديد هويت همين
سليم سلطان رزم‌آزموده سرباز هزار با 200 مقابله به را اسمعيل
قوي توپخانه و آتشين اسلحه به مجهز كه يني‌چري سپاه به معروف عثماني ،
.برانگيخت مي‌رفت به‌شمار روز آن جهان ارتشهاي قدرتمندترين از و بود
به كمان و تير و شمشير و گرز و نيزه مانند ابتدايي جنگ‌افزار با آنها
به بسيار تعداد به اگرچه و رفتند تفنگ و توپ به مجهز هماوردان جنگ
تصور غيرقابل شهامتي و دليرانه نبردي با اما غلتيدند ، خون و خاك
در كه به‌طوري مي‌دهند ، ترجيح اسارت و فرار بر را مرگ كه دادند نشان
شهادت شربت شاه‌اسمعيل سپاهيان دوسوم از بيش اگرچه نابرابر پيكار اين
نبرد ميدان از يا نشد دشمن اسير آنان از نفر يك حتي ليكن نوشيدند ،
.نكرد فرار
و شهادت‌طلبي ازروحيه برخوردار و ايمان به مجهز رزم‌آوران اين
چالدران دشت پهنه در و داشتند درسر را حسيني عاشوراي حماسه ايثار ،
مجسم را كربلا صحراي بود ، فراگرفته را آن دشمن لشگر سياهي كه
و دلاوري با اما افتادند ، هلاك خاك به اگرچه جهت همين به.مي‌ديدند
براي كه ساختند متوجه را متجاوز دادند ، بروز خود از كه شهامتي
.پرداخت گزافي بهاي بايد آزادگاني چنين كشيدن به‌زنجير
شمال سراسر و اروپا تاقلب غرب در كه عثماني امپراتوري پس آن از
گذرناپذيردربرابرش سدي شرق در كه برد پي رانده‌بود ، پيش افريقا
سد اين شكستن براي آن خودكامه فرمانروايان بعدي تلاشهاي و دارد وجود
.ماند ناكام نيز
اوج كربلا حماسه در ستم‌ستيزي‌كه و حق‌طلبي و ايمان نيروي بدينگونه
عشاق‌خاندان در و محمدي مكتب راستين درپيروان مي‌دهد ، نشان را خود
زنده هميشه رويداد در باطل با حق نبرد از الگوبرداري در و (ع)علي
و آزادگي بقاي و خاك و آب اين حفظ در را خود شكوهمند تجليات عاشورا ،
.رسانيد ظهور منصه به مردم اين استقلال
موارد تازه‌ترين و است نمونه‌هابسيار اين از و نمونه يك اين البته و
شاهد همگي تحميلي جنگ در ازآن پس و اسلامي انقلاب جريان در را
.بوده‌ايم
عاشورايي فرهنگ بطن در انسان‌ساز پيام
ميان رابطه از امام‌راحل چرا كه دريافت مي‌توان روشني به اكنون
اين استقلال و سرزمين اين حفظ و راستين بقاي‌اسلام و عاشورا حماسه
و شناخت و محرم مراسم‌سوگواري (ع)علي پيروان ما اگر.مي‌گفت سخن مردم
چگونه نداريم ، نگاه زنده را حسيني عاشوراي الگوسازي و بزرگداشت
آرماني ، اكسير و الهام سرچشمه اين معجزه‌گر قدرت بدون مي‌توانيم
بي‌عدالتي و ظلم دربرابر تجاوز ، دربرابر فساد ، دربرابر ناحق ، دربرابر
بايستيم؟ استكبار و
يادآوري مكررا بايد دربرداردكه اعجازي عاشورا ، فرهنگ و كربلا درس
شكوفايي‌پيدا و ظهور امكان و بماند فعال و تازنده شود بازشناسي و
حسيني ، نهضت گوناگون ابعاد به توجه و محرم عزاداري مراسم.كند
نسلهاي تجربه در و متمادي قرون طي در كه است هدف اين سوي به رهيافتي
خود بطن در آئينها اين.است داده نشان را خود كاربردي ارزش متوالي
به انسان است ، انسان‌ساز كه زمانها همه و نسلها همه براي دارد پيامي
درست‌كردار ، ستم‌ستيز ، حق‌طلب ، آزاده ، :آن متعالي و واقعي مفهوم
.راستين مسلمان يك ديگر سخن يا و ايثارگر
عاشوراي و محرم مراسم‌عزاداري:مي‌كرد توصيه راحل امام اينكه پس
با كنيد برگزار شعائرش همه با را آن و زنده‌نگهداريد را حسيني
انسان‌ساز فرهنگ ترويج و حفظ به‌منظور و نكته‌ها اين به كامل آگاهي
.بود عاشورايي
