پنجم ، شماره 1256 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 15 پنجشنبه 25
|
|
است هنري آفرينش قرآن ، ترجمه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
محمدحسين‌روحاني ، دكتر با گفتگو در پارشي زبان به قرآن ترجمه افقهاي
(آخر بخش) قرآن مترجم
كارآساني شناخت اين و كنيم پيدا قرآن طبيعت با شناختي بايد
به هم باز سال‌اسلام ، طول 1400 در دارد عقيده‌اي هر كه كسي هر نيست ،
.كرده‌اند استناد قرآن آيات
قرآن ترجمه افقهاي پيرامون گفتگو اين نخست بخش:اشاره
كه گفتگو اين ادامه اكنون.گذشت نظرتان از هفته‌گذشته پارسي به‌زبان
شده انجام معاصر پژوه قرآن و قرآن مترجم روحاني ، محمدحسين دكتر با
.مي‌شود گرامي خوانندگان تقديم است ،
ومميزه‌هاي مي‌دانيد برتر شما را كداميك معاصر ترجمه‌هاي ميان -س
خرمشاهي؟ يا امامي؟ يا فولادوند ترجمه مثلا چيست؟ در برتري‌اش
دكتر ترجمه واقعا گرايي فارسي نظر از معاصر ترجمه‌هاي ميان از -ج
سره و بودن نظرفارسي از و است شاهكار يك من نظر به امامي ابوالقاسم
بهاءالدين ترجمه.موفق‌است و ناب بسيار بودن فشرده و موجز و بودن
يك من نظر به بود ، همراه باتفسير كه اول ويرايش ويژه به خرمشاهي
من نظر به و امروزي حوصله كم و وقت كم براي‌انسان است نمونه‌وار تفسير
.است كامل ترجمه‌تفسيري يك
نظر از همه كرده‌اند ، ترجمه اخير سال در 150 كه كساني بقيه آن از پس
خواهد و هست و است بوده زيبا و پاك و خوب امانت و سلامت و صحت و دقت
هستند زنده كه آنهائي و شادباد روانشان گذشته‌اند در آنهائيكه بود ،
و كرده تجديدنظر را ترجمه‌هايشان ان‌شاءالله‌بتوان.باد طولاني عمرشان
هيچ در عيب كمتر ولي مي‌بينم ترجمه‌ها همه تمام‌در حسن من.كنند بهتر
.مي‌بينم ترجمه‌اي
.مترجم‌بازمي‌گردد مذهب به كه دارد وجود مسئله‌اي قرآن ، ترجمه در -س
تناقض شما كلامي بامذهب كلام ظاهر كه برمي‌خوريد مسئله‌اي به وقتي شما
چرا؟ و متن ترجمه هستيديا مذهب پيرو آيا اينجا در دارد؟
آساني كار شناخت اين و كنيم پيدا قرآن طبيعت با شناختي بايد -ج
به هم باز سال‌اسلام ، طول 1400 در دارد عقيده‌اي هر كه كسي هر نيست ،
سرور فرمايش آن برآمده‌از شايد اين و كرده‌اند استناد قرآن آيات
لاتجادلهم:فرمود عباس بن به‌عبدالله كه باشد (ع)علي حضرت خداگرايان
حمال‌ذووجوه فانه باالقرآن
نهروان خوارج با آشتي گفتگوي براي مي‌كند گسيل را عباس ابن كه وقتي
برگيرنده در قرآن زيرا نكن استدلال آنها برابر در قرآن با كه مي‌گويد
منشوري كه است قرآن طبيعت اين.است فراواني بسيار بسيار معنايي وجوه
و دلفريب زيباي رنگهاي بنگري آن به كه پهلو هر از كه نورافشان است
ما به جهان حقايق از را درست تصوير و مي‌دهد ارائه انسان به درست
اول قرآن مترجم يك يعني نداريم ، اي چاره ما بنابراين مي‌دارد ، عرضه
در را مي‌شود عربي بيان و معاني و نحو و صرف شامل كه عربيت علوم بايد
واژه‌شناسي و زبان دستور و نحو و صرف سپسباشد بلد تخصص فوق حد
باشد ، قرآني علوم در دانشمند سپس و بداند تخصص فوق حد در را فارسي
چاره‌اي ما وباشد قرآن مفسر كه است اين اولش قرآن‌شرط مترجم يعني
.برگزيده‌ايم قرآن استناد به را عشري اثني شيعه مذهب ما نداريم‌چون
قرآن مذهب ، زيرساخت چون مي‌كنيم ، ترجمه را قرآن كه وقتي بنابراين
حقيقي انطباق ما مذهب كه داريم واقعي درست عقيده ما و است گرامي
ترجمه را قرآن من وقتي كه است طبيعي ;دارد قرآن با كامل و صددرصد
طبيعي خيلي اين بپوشم امامي شيعه‌دوازده برازنده زيباي جامه مي‌كنم ،
.بايدكرد را كار اين و است
ترجمه آيا فارسي‌گرفته‌اند شناسنامه كه عربي واژگان به راجع -س
فارسي ، زبان بخشهاي بقيه در چه باشندو آمده قرآن در چه هم اينها
واژگان مقابل در مجازيم ما آيا دارد؟ ضرورت سره فارسي به ترجمه‌شان
مترادف‌ها؟ مثلا كنيم؟ ترجمه عربي واژگان با عربي
سقوط سراشيب به طرف اين به كبير فردوسي روزگار از فارسي زبان -ج
ازانگليسي ، چه ايراني مترجم اصولا ;دارد ادامه سقوط اين و رفته
مي‌كند ، كه‌ترجمه هرجا از و عربي اسپانيولي ، آلماني ، روسي ، فرانسه ،
:مثلا مي‌كند ترجمه عربي به انگليسي از مثلا
از است اصلي انگليسي واژه اينertainte.The Perancipal of on C
قطعيت عدم اصل:كه‌شده است هايزنبرگ
در مشكل يك پس قوا آثار جمع حاصل اصل:شده Super Positiorمثلا يا
از بلااستثنا ايراني مترجمان همه كه است اين آن و داريم فارسي زبان
واژگان همه تنها نه اينها برخلاف بنده.مي‌كنند ترجمه عربي به انگليسي
فارسي به هم را اعلام حتي ترجمه‌كرده‌ام ، سره فارسي به را قرآن
را الحرام المسجد يا شاخدار ، دو ذوالقرنين‌را مثلا برگردانده‌ام
را اعلام همه و برترين نمازگاه را الاقصي المسجد داشته ، يا پاس نمازگاه
قبل مدتي شما ، سوال همين پيرو چون كنم معني‌دار كه كوشيده‌ام هم
كذلك و:كنيد نگاه:گفت و رسيد من به فوق‌ليسانس كلاس در دانشجويي
حكومت بدينسان:شده ترجمه كه والارض السموات ملكوت ابراهيم نودي
.داديم نشان ابراهيم به را زمين و آسمانان
مقدار آن فارسي‌داني ، هر كه را بقيه نشده ، ترجمه ملكوت واژه وقتي خوب
.بفهمد را آيه معني كه مي‌داند عربي
اعلام مورد ولي‌در باشد ، شما با حق شايد كليدي واژه‌هاي مورد در -س
.كنيم مناقشه داريم حق ما
و شده چاپ چندين‌روزنامه در كه نوشتم مقاله‌اي مورد اين در من -ج
چون كرد؟ ترجمه بايد حد چه تا را اصطلاحات و اعلام كه است اين مضمونش
ما.كرد ترجمه نبايد را اصطلاحات و اعلام كه گفته خرمشاهي آقاي مثلا
و اعلام ميليارد چندين اينها كه مي‌كنيم چاپ كتاب ميليون چندين سال در
هيچكس ايران در:مي‌زنم مثال يك من مي‌كنند ترجمه فارسي به را اصطلاحات
شده ، ترجمه خاص اسم اين پس.مرگ دره:مي‌گويند deat vally:نمي‌گويد
:نمي‌گويد هيچكس ايران در يا
هيچكس چين بزرگ ديوار:مي‌گويند وThe great wall of china..
جنوب منتهي‌اليه در كه را بزرگ دماغه يا الاكبر ، حائطالسين:نمي‌گويد
راس‌الرجاء:مي‌گويند عربها نيك ، اميد مي‌گوئيم‌دماغه ما هست آفريقا
اعلام خود اين.The Cape of good holpe مي‌گويند انگليسي‌ها و الصالح
از كه كرده‌ام دسته‌بندي را اينها من كه دارد بزرگ بسيار طيف يك
ولي نشود برگردانده بايد كداميك و شود ترجمه بايد كداميك بينشان
آنهايي از حتما طيرابابيل سجين ، عالمون ، عليين ، ملكوت ، مثل واژه‌اي
از 50 پس و نشده علمي دسته‌بندي اينها.شود برگردانده بايد كه است
.كرده‌ام اجرا شده تدوين سيستماتيك استاندارد علمي طرح يك فكر ، سال
آن كيفيت و وضو داريم‌درباره آيه‌اي ما كه بگذاريد اين بر را فرض -س
المرافق رامن الي‌المرافق.مي‌شود آن درست‌برعكس شيعي تفسير در كه
مي‌كنيد؟ تفسير
يك به دارد هم احكام در اسلام جهان الان كه است احكام مسائل اينها -ج
عجيبي اختلافات آن شد نزديك وحدت‌نظر به اينكه از پس ;مي‌رسد عمل وحدت
اينها.است شده كم‌رنگ يا ازبين‌رفته غالبا بود پيش سال كه 1400
آيه تا دو منميرسد گشايش كرانه به وبه‌زودي‌زود است احكام مسائل
ازاين ناظره‌برخي ربها الي ناظره يومئذ وجوه:مي‌گويم را ازقرآن
كردگارخود به‌سوي و خندانند و خرم رستاخيز روز اين در چهره‌ها
به‌روز خداگرايان آيه ، اين برپايه مي‌گويند بعضي‌ها نگرندگانند
آيه.مادي‌خواهندديد چشمان همين با فيزيكي به‌گونه را خدا رستاخيز ،
الخبير هواللطيف الابصارو هويدركه و الابصار تدركه لا:مي‌گويد ديگر
آگاه ناپيداي او و دريابد را اوديدگان بلكه درنيابند را او ديدگان
در گفته‌ام كرده‌ام صحبت كه اسلام جهان بزرگ دانشمندان با من.است
مشخص تعريف را اين‌ديد و نورشناسي به‌نام داريم بحثي ما امروز فيزيك
.دارد تعريف يك جهان تمام در فيزيكي و مادي ديد اين كه كرده معيني و
نظري وحدت به داريم ما است بنيادي مسئله يك كه مسئله اين الان‌در
صحبت من كه اسلام جهان بزرگ دانشمندان با و مي‌شويم نزديك كامل
.است شيعيان شما عقيده ما همه عقيده گفته‌اند آنها كرده‌ام ،
را آفريننده بينندگان به
را بيننده دو نبيني‌مرنجان
خداوند ديدن به‌اين‌صورت شده ، تعريف فيزيك در كه مادي ، فيزيكي ديد اين
در هم نظري اختلافات اصولا بگويم كلي گونه به من بنابراين.است محال
سراسري‌در به‌وحدت تبديل‌شدن درحال تجربي علوم به‌ويژه علوم اثرتكامل
.است اسلام عالم
ترجمه‌اي مي‌توانيم ما است ، قابل‌حل آسان خيلي مسائل اين بنابراين
من هدف و نسازد آزرده را هيچكس و كند شاد را همه كه باشيم داشته
هيچكس و كند شاد را اسلامي طوايف همه كه است اين قرآن درترجمه به‌ويژه
.نكند رنجيده اسلامي ، باور اهل‌هر از را
داده‌ايد؟ ارائه ديدگاهها از مشتركي مخرج يك شما ساده‌تر به‌عبارت -س
كه گرفت خواهم اسلام تفاسير كل از ميانگيني و معدل يك دقيقا.بله -ج
هيچ من هيچ‌وجه به ولي ;است امامي شيعه 12 طبيعتا زيرساختش البته
دارد ، كه اين‌همه‌گرفتاريهايي با اسلام جهان كه نمي‌بينم انگيزه‌اي
هيچ من.بخراشند را چهره‌همديگر تا كنند بلند را ناخنهايشان مسلمان‌ها
.خودم مسلمان برادران خراشاندن‌چهره براي نمي‌بينم انگيزه‌اي
هم بايدمفسر بلكه باشد؟ قرآن مترجم صرفا نبايد قرآن مترجم چرا -س
كدام قرآن ترجمه و فهم براي اساسي مباحث كه بفرمائيد ضمنا و باشد ،
است؟
و زيباترين و موجزترين و است عربي زبان مايه و مادر گرامي قرآن -ج
هنر هزار واژه‌گزيني‌اش‌هزاران در قرآن.است عربي زبان متن شيواترين
وقتي مفهوم يك كه‌درباره است واژه‌گزيني آنها از يكي كه برده ، به‌كار
گزينش را مطابق‌ترينش و واژه‌بهترين هزار ازبين كند صحبت مي‌خواهد
.مي‌كند
رشته‌هاي‌معارف همه با قرآن سال اين 1400 در كه است اين بعدي مسئله
كسي‌كه خورده ، بنابراين پيوند اسلامي فرقه‌هاي عقايد همه با و اسلامي
بايد است ، ممتنع و قرآن‌سهل درعين‌حال چون كند ترجمه را قرآن مي‌خواهد
و معاني بيان ، نحو ، بداند ، بالاي‌فوق‌تخصص حد در را عربي صرف شخص اين
.رابداند عربي واژه‌شناسي
زبان در تخصص مبدا ، زبان در تخصص يكي:است لازم شرط ترجمه 3 در كلا
نقد در باشم خوبي مترجم است ممكن من.ترجمه موضوع در تخصص و مقصد
درباره قياس اين بهمالاريا بيماري درباره باشم بدي مترجم يك و ادبي
.محقق‌باشد مي‌بايد فوق شرايط نيز قرآن ترجمه
مترجم اگر مي‌رسد به‌نظر و.است گسترده خيلي قرآني علوم دايره -س
نمي‌كنيد فكر آيا.باشند چندنفر بايد باشد كامل كارش بخواهد
فرهنگ ضروري‌است؟ باشد همه دردسترس كه معيار فرهنگ يك به‌وجودآمدن
معنايي دايره‌هاي تمام در را واژگان‌قرآني نهاده‌هاي برابر كه معياري
كنند؟ گزينش ديگران‌بتوانند و باشد دربرداشته
شما كه است اين مثل.است هنري آفرينش اصلي مسئله قرآن ، ترجمه در -ج
كار وگروهي مي‌گرفت كمك ديگر چندنفر فردوسي‌از كاش اي بگوئيد
آن‌هم و داده رخ تاريخ‌بشري در يك‌بار است ، هنري آفرينش اين.مي‌كردند
سعدي ديگرش گونه حافظ ، ديوان:ديگرش گونه فردوسي ، شده‌شاهنامه اسمش
هركدام اينها.است شده كدكني شفيعي مادكتر روزگار در بعدي گونه و
اي‌كاش بگوئيم نمي‌توانيم ما هستند ، آفرينش‌هنري گونه‌هاي
دقيق‌تر را آخر وشام مي‌خواست كمك به را ديگر چندنفر لئوناردوداوينچي
.مي‌كرد تصوير
كه ملامت‌مي‌كنند را همديگر ايران در گاهي.است هنري آفرينش كار كار ،
عرصه در سخني است‌چنين ممكن.ندارند كارگروهي به گرايش ايران مردم
آفرينش مسئله اين و است مسئله‌ديگر يك آن ولي بله ، .باشد روا ورزش
.است هنري
موفقي گروهي ترجمه هرگز.برنمي‌تابد را گروهي ترجمه قرآن ، طبيعت اصلا
خواهد محال هم‌كاملا آينده در است ، محال الان من به‌نظر;نشده انجام
.بود
.بود مقدس كتاب قاموس مثل فرهنگي منظورم -س
آستان كه است كاري الان مي‌كنيد ، صحبت معيار فرهنگ به راجع شما اگر -ج
استاد زيرنظر.دارد انجام دردست قرآن ترجمه حدود 500 از رضوي قدس
.درخواهدآمد هم بقيه و درآمده جلدش چند كه ياحقي جعفر دكتر دانشمند
تمام واژه هر برابر در و گرفته‌اند را فارسي اصيل كلاسيك ترجمه‌هاي همه
فارسي معادل واژه‌اي 70 براي اگر مثلا.گذاشته‌اند را نهاده‌ها برابر
.راگذاشته‌اند تا همه 70 آمده
جامع‌الاطراف مترجم كه نيست نياز ديگر اين‌صورت با پس -س
.باشد اقيانوس‌العلوم و
مترجمان به خوبي بسيار كمك برسد ، سامان به كه اين‌كار ان‌شاءالله -ج
.خواهدبود آينده
