پنجم ، شماره 1257 مه 1997 ، سال ارديبهشت 1376 ، 18 يكشنبه 28
|
|
دارد؟ پيامدهايي چه سالمندان افزايش
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
از مراقبت تسهيلات داشتن به نياز جامعه ، يك در جوانان درصد بودن بالا
حاليكه در مي‌دهد ، افزايش جامعه اين در را تفريحي فعاليتهاي و كودك
بيشترين باشد ، برخوردار بالايي درصد از سالمند جمعيت كه كشوري در
مي‌شود درمان خدمات ارائه و مستمري پرداخت صرف هزينه
اشاره
حال در كشورهاي برخي و يافته توسعه كشورهاي اكثر اخير دهه‌هاي در
مورد را جامعه مختلف اقشار اجتماعي وتامين عمومي رفاه مساله توسعه
اقتصاد و جامعه‌شناسي نظريه‌هاي از آنچه.داده‌اند قرار بسيار توجه
به اطمينان و جمعيت عمومي رفاه كه است اين برمي‌آيد ، اجتماعي تامين
بهره‌وري افزايش بويژه مختلف ، زمينه‌هاي در مي‌تواند آينده تامين
.كند كمك ملي توسعه و اجتماعي ثبات و آرامش و اقتصادي
اجراي با دارند توسعه‌سعي حال در و صنعتي كشورهاي در رفاه دولت‌هاي
زندگي سطح ارتقاء زمينه‌هاي جامعه تاميني‌در و حمايتي برنامه‌هاي
.سازند فراهم را اجتماعي نظم و آينده به اميد بيمه‌شدگان ، و
تائيد مورد را اين‌نظريه‌ها حدي تا جوامع اين در موجود واقعيت‌هاي
گسترش با كه دولت‌هايي درامد ، توزيع اساس‌نظريه‌هاي بر.مي‌دهند قرار
حمايت‌هاي و پرداخت‌هاي‌نقدي به اقدام حمايتي و بيمه‌اي برنامه‌هاي
امر اين كه مي‌زنند ، درامدها مجدد توزيع به دست واقع در مي‌كنند ، جنسي
.مي‌نمايد طبقاتي فاصله شدن كم به كمك خود
كشور حمايتي و سازمان‌هاي‌بيمه‌اي برخي و دولت اخير سالهاي در البته
اقشار بويژه كشور ، جمعيت عمومي رفاه به‌مساله را بسياري توجه نيز
طرح دو به مي‌توان جمله از كه داشته‌اند ، مبذول جامعه ، كم‌درامد
اشاره جامعه آسيبپذير اقشار از مالي حمايت‌هاي و همگاني درمان بيمه
اين كه دارد جا بنابراين ، .است درآمده اجرا به دولت طرف از كه كرد
و بيمه‌اي اجتماعي‌صندوق‌هاي تامين مشكل بويژه اجتماعي ، معضل
در البته.گيرند قرار دقيق‌تري و توجه‌بيشتر مورد حمايتي سازمان‌هاي
كه را فراگيري نظري‌طرح و ميداني مطالعات اساس بر اين‌راستامي‌توان
را درامد كم افراد و نيازمند بويژه‌سالمندان اقشار ، كليه بتواند
و گذاشت اجرا به دهد ، قرار خود بيمه‌اي يا حمايتي تحت‌پوشش‌هاي
.كرد مرتفع طريقي به را درمانده و نيازمند افراد نگراني
و است برخوردار اهميت‌زيادي از حاضر حال در ما كشور در كه آنچه اما
.است جامعه جمعيت سني ساختار قرارگيرد ، توجه مورد بايد
نرخ كاهش با اما جوان‌است ، حاضر حال در كشور جمعيت سني ساخت كه چرا
سالخوردگي به رو آينده در ايران جمعيت سال‌هاي‌اخير ، در جمعيت رشد
بوجود جامعه سني درساختار موثري تغييرات نتيجه در گذاشت ، خواهد
اقتصادي نتايج سري يك داراي واقع در دموگرافيك تغييرات.آمد خواهد
بدان بتوان تا دارد مدت بلند برنامه‌ريزي به نياز كه است نامطلوبي
.كرد خنثي را آن نامساعد اثرات طريق
جامعه در اثرات‌آن و سني ساختار تغيير به نگاهي ذيل در ما
.مي‌اندازيم
اقتصادي بعد در آن تاثير و جمعيت سني ساختار تغيير o
سالخوردگي آماري سيماي
كه چرا است ، جهان‌متفاوت مختلف كشورهاي در جمعيت سني ساختار
.هستند شرايطمتفاوت داراي جهان كشورهاي
نظر از هم و اقتصادي نظر از هم جامعه‌اي ، هر در جمعيت سني ساختار
نقش مدت بلند برنامه‌ريزي‌هاي در و است خاصي اهميت داراي اجتماعي ،
جمعيتي رفاهي -اجتماعي -اقتصادي برنامه‌هاي زيراميكند ايفا را مهمي
بسيار سالخوردگي حال در يا سالخورده جمعيتي برنامه‌هاي با جوان
به نياز جامعه ، يك در جوانان درصد بودن بالا مثلا ، بود خواهد متفاوت
جامعه اين در را تفريح فعاليتهاي و كودك از مراقبت تسهيلات داشتن
بالايي درصد از سالمند جمعيت كه كشوري در حاليكه در مي‌دهد ، افزايش
خدمات ارائه و مستمري پرداخت صرف هزينه بيشترين باشد ، برخوردار
برعهده بنابراين ، .مي‌شود ساله بالاي 65 جمعيت قشر به درماني
توجه مسايل اين به نسبت كه است جوامع سياستگذاران و برنامه‌ريزان
.دارند مبذول كافي
يا جواني اماتعيين است ، واقعي امري جمعيت سالخوردگي گرچه
سال زير 15 افراد نسبتهاي روي از و بوده قراردادي امري آن سالخوردگي
گرفته ، انجام بررسي‌هاي طبق.مي‌شود محاسبه جمعيت كل در سال بالاي 65 و
:است شده ارائه زير پيشنهاد
داراي باشند ، سال بالاي65 آنها جمعيت درصد حداكثر 5 كه كشورهايي 1ـ
.هستند جوان جمعيت
داراي باشند ، بالاي 65سال آنها جمعيت درصد كه 610 كشورهايي 2ـ
.هستند بزرگسال جمعيت
باشند ، سال آنهابالاي 65 جمعيت درصد از 10 بيش كه كشورهايي و 3ـ
.سالخورده‌اند جمعيت داراي
و درصد توسعه 4 حال در كشورهاي سالخوردگي نرخ (1) جدول طبق بنابراين
ترتيب به كه است ، درصد يافته 12 توسعه كشورهاي جمعيت سالخوردگي نرخ
.هستند سالخورده جمعيت و جوان جمعيت داراي
اثرات بررسي و حال‌توسعه در و صنعتي كشورهاي سني ساختار به نگاهي
موثر و مفيد جمعيتي -اقتصادي رشد تنظيم برنامه‌هاي تدوين در شايد آن ،
داشته جهان كشورهاي از برخي تجارب بر مروري مي‌كنيم سعي ذيل در.باشد
.باشيم
جهان در موردي نمونه‌هاي به نگاهي
D42 )توسعه و اقتصادي همكاري كارشناسان‌سازمان شناسي جمعيت مطالعات
با نزديك آينده در جهان صنعتي كشورهاي اكثر كه است آن از حاكي (O
مستمري نظام‌هاي بالقوه طور به كه.شد خواهند مواجه جمعيت سالخوردگي
.است داده قرار فزاينده تاثير تحت را درماني مراقبت و بازنشستگي
دراز مهاجرت‌هاي ومير ، مرگ ولد ، و زاد نرخ‌هاي تغيير به توجه با
كه مي‌دهند نشان آينده دهه چند براي ساختاري‌جمعيت الگوهاي مدت ،
نسبتا درجه ويكم بيست قرن اول نيمه طي احتمالا صنعتي كشورهاي
واضحي تفاوت‌هاي اين ، وجود با اما.كنند تجربه را سالخوردگي از بالايي
.داشت خواهد وجود جهان صنعتي كشور هفت در
-بريتانيا و درفرانسه پائين‌تر درجه در و -كانادا و متحده ايالات در
.كند پيدا ثبات سپس و يابد رشد تاسال 2030 جمعيت كه مي‌شود پيش‌بيني
.آمد خواهد بوجود جمعيت‌كاهش در مجموعا ايتاليا و آلمان و درژاپن
سال 2020 تا كار سنين در جمعيت مي‌شود متحده‌پيش‌بيني ايالات در
مجددا آنكه از بيش تا2030 ، سالهاي 2020 بين و يابد افزايش
طي مي‌شود پيش‌بيني.نمايد پيدا كاهش كند ، شروع را آرام‌خود افزايش
يابد كاهش بشدت ايتاليا و آلمان ژاپن ، كشورهاي جمعيت آينده دهه سه
.باشد داشته معتدلي نسبتا كاهش كانادا و بريتانيا فرانسه ، جمعيت و
تكفل نرخ مي‌شود بريتانيا ، پيش‌بيني بجز جهان ، صنعتي كشور هفت همه در
بين تقريبا(كار سنين در جمعيت به سالخوردگان نسبت) سالخورده جمعيت
آغاز را آهسته‌اي كاهش يا يابد ، ثبات آنكه از پيش سالهاي 2020تا 2040
نرخ كه مي‌شود پيش‌بيني فرانسه و آلمان ژاپن ، درگردد برابر دو كند ،
در برسد ، بالاي 7/0 ايتاليا در و به 6/0 تقريبا سالخورده جمعيت تكفل
به 4/0 تنها احتمال به كانادا و بريتانيا ايالات‌متحده ، در كه حالي
كه آنست مبين جمعيت سني ساختار تحولات اين همه.مي‌رسد الي 5/0
سنگيني مالي فشارهاي با مزبور كشور مالياتي و بازنشستگي نظام‌هاي
.شد خواهند مواجه
در اجتماعي تامين نظام‌هاي كه داد نشان فرانسه كشور اخير بحران البته
يك در ومي‌توانند هستند بحران‌زا و شكننده بسيار كشورها اين
گذشته به نگاهي با.آوردند ببار بسادگي‌فاجعه پيشرفته جامعه‌صنعتي
جنگ از پس كشور اين كه مي‌شويم متوجه فرانسه در اجتماعي تامين نظام
مردم از درصد حدود 50 در تاميني و رفاهي نظام تاسيس با دوم ، جهاني
آن رفاهي پوشش حاضر حال در اما.داد قرار رفاهي پوشش تحت را خود
.مي‌گيرد دربر را كشور مردم از درصد تقريبا 90 و كرده پيدا گسترش
هزينه‌هاي و افزايش‌يافته سال كشور 10 دراين عمر طول ديگر ، سوي از
از حاليكه در است ، رفته بشدت‌بالا پزشكي مراقبت‌هاي بهداشتي‌و
پائين نفر هزار صدها بيكارشدن با اجتماعي درآمدهاي‌تامين سويي
درمان و مستمري هزينه جمعيت سالخوردگي با ديگر سوي از و است آمده
.است يافته افزايش
اوج فرانسه در سال1992 از اجتماعي سازمان‌تامين مالي اوضاع وخامت
ميليارد به 230 سازمان اين تا1995 سالهاي 1992 قروض گرفته‌و
بودجه كسر فرانك ميليارد احتساب 17 با كه است شده بالغ فرانسه فرانك
.مي‌رسد فرانك ميليارد به 250 مبلغ اين سال 1996 ، كل براي پيش‌بيني‌شده
ضرر دلار ميليارد با 12 سال 1995 در كشور اين اجتماعي تامين نظام
.مي‌شود بالغ دلار ميليارد به 46 آن شده انباشته ضررهاي و بود روبرو
در خود ، عظيم كسربودجه و هزينه‌ها افزايش واكنش‌به در فرانسه دولت
يك منظور براي‌اين و بكاهد ، تامين‌اجتماعي هزينه‌هاي از نظرداشت
ماليات وضع از1ـ بودند عبارت كه كرد پيشنهاد را سه‌ماده‌اي طرح
شاغلان ، بازنشستگي بيمه حق افزايش درصد ، 2ـ ميزان 5/0 به جديد
پزشكي مخارج كاهش معناي به كه بهداشتي ، سالانه بودجه سقف 3ـتعيين
منجر نتيجه در كه شد روبرو فرانسه مردم شديد مخالفت با طرح اين.بود
.گرديد اعتصابها و ناآرامي‌ها بروز به
اخير بحران درريشه‌يابي مختلفي اجتماعي‌نظرات-سياسي تحليلگران
آن اصلي عامل اجتماعي‌را تحولات جمله كه‌از دادند ، ارائه فرانسه
از بخشي بر حاكم فقر كه معتقدند تحليل اين طرفدران تلقي‌كرده‌اند ،
دوران افزايش و زندگي وضع بي‌ثباتي بيكاران ، شمار افزايش جامعه ،
فرانسه اجتماعي تامين سازمان بودجه كسر افزايش موجب سالمندان زندگي
ميليارد سالانه 60 بيكار ، نفر ميليون يك هر ازاي به جمله ازاست شده
.مي‌گيرد قرار سازمان اين اختيار در كمتري بيمه حق فرانك
و صنعتي كشورهاي براي‌كليه بود هشداري اخيرفرانسه بحران واقع در
مواجه سالانه باكسري‌هاي بيمه‌شان كه‌صندوق‌هاي توسعه ، حال نيزدر
مرتفع تعديل و تغيير و مذاكره با فرانسه در بحران اين اگر.است
و آشوب يك به تبديل سوم جهان كشورهاي در مي‌تواند براحتي گرديد ،
.گذشت بسادگي نبايد مسايل اين از بنابراين ، گردد ، خونريزي
صنعتي كشورهاي نيزمثل SCAP منطقه‌اسكاپ جمعيتي ، جمعيت الگوهاي طبق
.گذاشت خواهد سالخوردگي روبه اروپا
ميليون سالخورده ، 1181 جمعيت از حدود 57درصد در سال 2025 ، در
شمار.خواهندكرد زندگي منطقه‌اسكاپ در جهان ، بالاي 60سال نفري
به 627 سال 1955 در نفر ميليون از 246 توسعه حال در كشورهاي در آنان
نشان افزايش برابر كه 5/2 شد خواهد بالغ سال 2025 در نفر ميليون
.مي‌دهد
ميليون از 55 سن‌دارند ، بيشتر و سال كساني‌كه 75 مي‌شود پيش‌بيني
سالخوره جمعيت ديگر به‌عبارت.يابند افزايش نفر ميليون نفربه 146
برابر آينده 7/2 سال طي 30 منطقه‌اسكاپ‌در توسعه حال در كشورهاي در
برحسب نمي‌توان و است شده متولد پيشاپيش جمعيت اين.شد خواهد
در بايد بنابراين.كرد ايجاد تغييري آنان شمار در برنامه‌ريزي‌ها
بايد آنچه البتهنمود تفحص و تامل آنان نيازمندي‌هاي رفع برنامه‌ريزي
سالخورده زنان شمار چشم‌گير افزايش گيرد ، قرار موردتوجه خصوص اين در
جمعيت رفاه تامين به مربوط برنامه‌هاي بنابراين ، .است منطقه اين در
كافي توجه مساله اين به بايد معلوليت و بيماري قبال در سالخورده
.دارد مبذول
ايران مورد
.جوان‌است بسيار سني نظرساختار از ايران جمعيت
قرار سال زير 15 ايران ازجمعيت درصد سال 1370تقريبا 5/45 در
از هيچيك در جمعيت كل به آن سال از 15 كمتر افراد نسبت.داشت
.است نبوده درصد از 42 كمتر كشور عمومي سرشماري‌هاي
اثر بر و 1345 فاصله‌سال‌هاي 1335 در ساله جمعيت014 نسبي افزايش
اما شده ، حاصل سال كم كودكان مير و مرگ كاهش و بهداشتي وضع بهبود
عوامل اسلامي ، انقلاب از بعد به‌ويژه 1365 ،-سالهاي 1355 فاصله در
در و باروري ، نرخ افزايش موجب تشويقي سياست‌هاي و سياسي -اجتماعي
.است شده جمعيت شمار رفتن بالا سبب نتيجه
و حدود 7/2 در ـ 1355 سالهاي1345 فاصله در واقعي‌جمعيت رشد ميزان
.است بوده درصد درحدود 9/3 ـ 1365 سالهاي 1355 بين
اجراي دليل به ـ 1355 سالهاي1345 فاصله در جمعيت رشد ميزان كاهش
بوده جمعيت سريع افزايش از جلوگيري جهت در تلاش و مواليد كنترل سياست
.است
دارد ادامه
