پنجم ، شماره 1262 مه 1997 ، سال خرداد 1376 ، 24 شنبه 3
|
|
اوزون لايه بد و نيك
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
اين.داشت قرار ديناميك تعادل از حالتي در اوزون لايه پيش تاچندي
آن ، تخريبكننده و اوزون توليدكننده واكنش‌هاي ميان كه است بدين‌معني
بود حكم‌فرما تعادل از حالتي
هيدروكربن‌هاو بين شيميايي درنتيجه‌واكنش‌هاي اوزون مرگبار گاز
مي‌آيد به‌وجود خورشيد مجاورت در نيتروژن اكسيدهاي
مقدمه
درعين‌حال‌مخرب و حيات محافظ سپر را اوزون لايه زيست‌شناسان ،
گاز اين بد و نيك.دانسته‌اند زمين سياره سطح در زيستي فرايندهاي
(اتمسفر) سطح‌زمين در گاز اين اگر.دارد آن موقعيت‌مكاني به بستگي
براي جدي خطرات‌بسيار گيرد ، قرار مي‌كشيد ، نفس آن در شما كه سطحي يعني
.خواهدداشت انسان سلامت
به را بحث‌برانگيز لايه اين بد و نيك است كوشيده جستار اين پردازنده
.درآورد ارزيابي
مه - دود اصلي تركيبات يكي‌از خطرناك گاز اين اوزون ، لايه
فصل) تابستان روزهاي در كه قهوه‌اي‌تيره‌رنگ گاز.است فتوشيميائي
گاز اين است ، پخش صورت‌گسترده به تهران در روز ، طول در (گرما
اكسيدهاي و بين‌هيدروكربن‌ها شيميايي واكنش‌هاي مرگباردرنتيجه
شديدتر خورشيد نور هرچه.مي‌آيد به‌وجود خورشيد ، نور نيتروژن‌درمجاورت
از خواهدبود ، شده‌زيادتر توليد اوزون مقدار بيشتر ، گرماي‌روز و باشد
خودروهاي توسط - بيشتر- نيتروژن اكسيدهاي و كه‌هيدروكربن‌ها آنجا
بامداد اوايل در سطوح‌اوزون مي‌شوند ، توليد - سوخت درجريان و موتوري
خود ميزان به‌بيشترين شانزده ساعت تا ظهر بين و بالامي‌آيد رفته‌رفته
.مي‌رسد
در تنفسي ناراحتي‌هاي و سردرد ، سرگيجه چشم ، سوزش مانند فرايندهايي
توسط اوزون بيش‌ازحد توليد نتيجه زيادي تاحدود روزهاي‌تابستان
.است موتوري خودروهاي
آفتاب غروب از پس و مي‌يابد كاهش اوزون توليد ابري ، روزهاي در
.مي‌شود متوقف يك‌سره
در به‌ويژه) تهران در فصل‌تابستان در فتوشيميايي مه - دود اين
كم مقدار حتي مي‌دهند علمي‌نشان پژوهش‌هاي.مي‌شود پخش (ظهرهاي‌تابستان
سلامت براي را مدت ، پيامدهاي‌خطرناكي كوتاه زماني فاصله يك در و اوزون
در كروموزم‌ها ، تخريب مواردي در و بدن وزن كاهشميآورد به‌بار انسان
به شهري‌آلوده محيط يك در نرمش.است كاركرد همين نتيجه حيوانات
يابد ادامه وضعيت اين اگر است ، خطرناك بسيار ورزشكاران براي اوزون ،
خاصيت امر ، درواقع اين علت بود ، خواهد سيگار كشيدن از خطرناك‌تر حتي
.خواهدداشت تجمعي اثر خود به‌نوبه كه است شش‌ها در اوزون تجمعي
واگر مي‌بيند خسارت تدريجي به‌صورت نرمش‌كننده ، شش‌هاي زدن ، نفس هر با
تخريب مشكلات‌تنفسي ، يابد ، ادامه به‌اوزون آلوده هواي در ورزش
.داد خواهد رنج را ورزشكاران ريوي ، ناراحتي‌هاي شش‌ها ،
مي‌تواند زمين سطح در اوزون حتي:نمي‌انجامد اينجا به مساله اما
.آورد وارد كشاورزي فراورده‌هاي بر مخرب بسيار اثراتي
تحت‌تاثير را ، بادام و لوبيا حبوبات ، گندم ، مانند محصولاتي اوزون
سطح در اوزون كه مناطقي در.مي‌شود آنها وزن كاهش باعث و قرارمي‌دهد
مشهود چشم‌گير به‌صورتي ارتفاع‌محصولات يا وزن كاهش باشد ، موجود زمين
قسمت(p12/0pm) يكساعت مدت براي سطح‌زمين در اوزون غلظت بيشترين.است
مقدار بيش‌از آن هواي شهري اگردر است ، شده تعيين ميليون در
قرار اقتصادي تحريم معرض در شهر آن باشد ، اوزون به يادشده‌آلوده
بايد كه باورند اين محيطزيست‌بر كارشناسان به‌هرحال ، خواهدگرفت ،
،(موتوري خودروهاي) رانه‌ها از ناشي آلودگي كنترل بر سختي مقررات
.شود گرفته به‌كار اوزون توليد ميزان كاهش براي
در اختلال قلبو و شش‌ها آسم ، تشديدبيماري‌هاي تنفسي ، سيستم التهاب
از فلزات ، وخوردگي گياهان شديد مسموميت شش‌ها ، به‌علاوه كاركرد
.است خطرناك گاز ويژه‌اين نشانه‌هاي
فراسوها در اوزون
درواقع)شما سر بالاي كيلومتري ارتفاع 25تا 50 در تقريب ، به
چتري اوزون ، همانند (ضخيم) سترگ لايه يك(Stratosphereهواكره
به زمين‌يك‌سره‌بستگي سياره در حيات.است زمين‌گسترده سطح برفراز
تشعشعات بيشتر لايه ، اين اينكه به‌خاطر دارد ، (اوزون)محافظ لايه اين
.مي‌كند جذب را خورشيد توسط شده توليد ماوراءبنفش مهلك و مخرب
اشعه‌ماوراءبنفش بيشترين باشد ، وجودنداشته محافظ لايه اين كه جايي
.بود خواهد فاجعه‌آميز زمين سياره براي آن نتيجه و مي‌رسد زمين به‌سطح
داشت ، اين قرار ديناميك تعادل حالتي‌از در اوزون لايه پيش ، تاچندي
آن ، تخريبكننده اوزون‌و توليدكننده ميان‌واكنش‌هاي كه است بدين‌معني
هوا قسمت در اوزون مقدار ترتيب ، بدين بود ، تعادل‌حكم‌فرما از حالتي
.مي‌داد اختصاص به‌خود را ثابت به‌نسبت مقداري (Stratosphere) كره
-كلر گازهاي از استفاده‌بيش‌ازحد براثر گذشته سالهاي در
اسپري‌ها ، كولرها ، دريخچال‌ها ، كه (CFCS)فلوئوركربن‌ها
لايه‌هواكره در گازها اين همه دارد ، وجود حشره‌كش‌ها و خوشبوكننده‌ها
مقدار.مي‌كردند تخريب را اوزون لايه و مي‌شدند انباشته (Stratosphere)
.است چشم‌گير اتمسفر در خطرناك گازهاي اين رهاسازي
قرار تجزيه درمعرض به‌سختي و پايدارند به‌شدت زمين سطح در گازها اين
در (خنك‌كننده)CL CF و (نظافت داروي) CF CL مانند تركيباتي مي‌گيرند ،
كرم‌هاي بسيارپايدارند ، زمين ، سطح در زيست‌محيطي معمول شرايط
اين از درواقع سروصورت ، اصلاح و نظافت براي درحمام قابل‌استفاده
پنجره از استفاده هنگام شيميائي مواد اين.(CFC)هستند تركيبات
مواد اين.مي‌شوند منتشر هوا در و مي‌كنند پيدا راه بيرون به حمام
به‌صورت سطح‌زمين پايداري‌در درنتيجه و مولكولي شكست‌ناپذيري به‌خاطر
مواد و مواد اين بعد ، سال پنج و مي‌روند بالاي‌جو طبقات به تدريجي
هواكره به (CFC اتومبيل‌ها كولر در استفاده مورد مواد) آن همانند
.مي‌رسند Stratosphere
به 30 ورودشان به‌محض مواد اين مستقراست ، اوزون لايه كه جايي درواقع
قرار ماوراءبنفش نور شديد تشعشع درمعرض ما ، سر بالاي كيلومتري
رها آزاد ، كلر اتمهاي و تجزيه مولكول‌ها واكنش اين جريان در مي‌گيرند ،
.مي‌شوند
CF CL+UVــــــ آزاد كلر اتمهاي
در (O ) مولكولي اكسيژن به را (O ) اوزون تبديل بعدها اتمها اين
(000100) صدهزار است قادر كلر ، اتم هرميبخشند شتاب واكنش جريان
تبديل اكسيژن به و سازد روبه‌رو مولكولي باشكست را (O ) اوزون مولكول
:است فرايندچنين اين عمل مكانيزم.كند
O+ CLــــــO.
اوزون اكسيژن.
(CFCS)فلوئوروكربن‌ها گازهاي‌كلر ، اتمسفري غلظت صورت ، هر در
دوره ميانگين كه آنجا از و افزايش‌است درحال وحشتناك به‌گونه‌اي
اين مي‌شود ، برآورد بيشتر و سال درحدود 75 فضا در گازها اين عمر
(Stratosphere) هواكره بخش در جهان سراسر در آزادانه مي‌توانند گازها
.شوند پخش
دارد ادامه
