پنجم ، شماره 1282 ژوئن 1997 ، سال خرداد 1376 ، 18 چهارشنبه 28
|
|
نمي‌كنيد؟ توجه كودكان نقاشي به چرا
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
بخوانند مادرها و پدر
كودكان نقاشي به روانشناختي ديدگاهي
كودكان نقاشي مهدكودك‌هابه مربيان از تعدادي حتي يا والدين از برخي
رنگ‌آميزي تفريح ، وقت‌گذراني ، معادل‌سرگرمي ، را آن و نمي‌دهند اهميتي
نقاشي با مي‌كنند سعي آنان از پاره‌اي.مي‌دانند وبي‌معني بي‌هدف
.بپردازند ديگرامور و منزل كارهاي به تا كنند گرم را خود سركودك
وظايف به كودك شدن سرگرم با تا مي‌دهد امكان آنها به نقاشي چون
اينكه بدون و داده ادامه خود !جدي اصطلاح‌كارهاي به و آشپزي نظافت ،
به كنند ، شركت او بازي و نقاشي در يا بزنند حرف طفل با باشد لازم
براي !نباشند آنها پاي و دست زير كه است اين مهم برسند ، خود كارهاي
با خود مي‌خواهند چون خوردن ناهار هنگام مهدكودك مربيان از برخي مثال
حالا بچه‌ها ، :مي‌گويند بخورند غذا !خيال آرامش با و آسوده خيال
خيال مربيان از برخي و والدين از بعضي !بكشيد نقاشي يك و بنشينيد
مشكل گواش ، جعبه يك يا ماژيك رنگي ، مداد جعبه يك دادن با كه مي‌كنند
همبازي و همراهي تشويق ، توجه ، به نياز نيز كودك و مي‌كنند حل را خود
.مي‌كند فراموش را شدن
اين نطفه و دارد اطراف‌خود محيط بر اثرگذاري به وافري علاقه كودك
تا كه رشد مرحله اولين) حركتي-حسي مرحله از فرعي مرحله سومين در امر
و كرده رشد بعد مراحل در و شده نهاده بنا (دارد ادامه سالگي دو
(ماهگي 84) حركتي -حسي دوره از مرحله اين در.مي‌يابد تكامل بعدها
فرآيند درميكند پيدا رابطه اشياء دستكاري با ادراك تكامل و رشد
فراهم اشياء خصوصيات درباره را اطلاعات از خزانه‌اي كودك دستكاري ،
مثال براي.مي‌دهد ارتباط معين اشياء به را شده شناخته خصائص و مي‌كند
يا مي‌كند وهمبسته مرتبط پرتقال خود با را پرتقال خاص بوي و شكل
چهره با (گرسنگي نياز ارضاء و شير خوردن) را مادر سينه از احساسي
به مي‌كند محيط در كه گذاري و گشت نتيجه در كودك.مي‌دهد پيوند مادر
داراي جهان اين مي‌فهمد كم‌كم و كرده پيدا جهان به نسبت ديدگاهي تدريج
همانطور اواست پيش‌بيني قابل اندازه‌اي تا كه است پايدار خصائص برخي
متوجه مي‌شود ، بلند صدايي جسمي به زدن ضربه با مي‌فهمد ، تدريج به كه
.مي‌شود شيشه يك روي بر خود انگشت واثر شير سفيدي خود ، دهان آب اثر
پي اين‌اثرگذاري به بعد مرحله اوائل و مرحله اين اواخر در كودك
تكرار به بسياري علاقه و مي‌گردد شادمان بسيار موضوع اين از و مي‌برد
.مي‌كند پيدا موثر اعمال
طول نيز يك‌سالگي تا گاهي كه (ماهگي 118) فرعي مرحله چهارمين در
حفظ را خود بقاي همچنان پنهان‌شده‌اند كودك ديد از كه اشيايي مي‌كشد ،
اين به رشد روان‌شناسان.بيابد را آنها دوباره مي‌تواند او و مي‌كنند
كودك مرحله اين ابتداي درميگويند شي‌ء ياثبات شي‌ء حالت‌پايداري
دنبال و داده تشخيص ديد ، متفاوت زاويه‌هاي و فواصل در را اشياء
ذخاير و كرده پيش‌بيني را خود اعمال نتايج تدريج به كودك.مي‌كند
گردآوري موقعيتها با مقابله رابراي متفاوت رويكردهاي از بيشتري
در بود مطرح ابتدايي صورت به قبل مرحله در كه اثرگذاري موضوع.مي‌كند
آموخته ، اين از پيش كه اوپاسخهاييميكند چشمگيري رشد مرحله اين
عاطفي كودك‌تماس همچنين.مي‌برد بكار هدف به رسيدن براي آگاهانه
اسباب مانند اشياء بر تماس‌مبتني بر را بزرگسال فرد يك با مستقيم
كودك اجتماعي روابط در چشمگيري تغيير وبدين‌سان مي‌دهد ترجيح بازي
همگامي و مشاركت روان‌شناسان كه است دليل همين به.شروع‌مي‌شود
مهم بسيار نقاشي جمله از كودك گوناگون كارهاي در را بزرگسالان
.مي‌دانند
مطرح رشد ، مراحل‌اوليه در كودكان طبيعي نيازهاي از يكي ديگر سوي از
و شيوه‌ها از استفاده با كودك.خودمي‌باشد احساسات بيان و خويش كردن
عدم دليل به ابتدا در.مي‌كند بيان را خود حالتهاي مختلف ابزارهاي
مانند غيركلامي شيوه‌هاي از عواطف و احساسات بيان براي كلامي توانايي
كودك رشد و زمان گذشت با.مي‌كند استفاده...و كشيدن جيغ گريه ، خنده ،
خزانه اينكه دليل به هنوز ولي مي‌شود ، ايجاد ارتباط برقراري توانايي
و كند اظهار را حروف از برخي نمي‌تواند و بوده محدود بسيار او لغات
و عواطف بيان مي‌باشد ، غيركلامي شيوه‌هاي بر مبتني بيشتر وي ارتباط
از يكي نقاشي كه است زمان اين در.روبروست مشكل با احساسات
تنفر ، توجه ، عشق ، محبت ، او و مي‌آيد كودك كمك به كه است ابزارهايي
و هيجاني حالات خود اثرات با و مي‌كند بيان نقاشي ياري به را..و ترس
بوسيله ترتيبكودكان بدين وميدارد عرضه ديگران به را خويش عاطفي
.مي‌زنند حرف بزرگسالان با نقاشي
از وبخشي رشد مراحل از محدود قسمتي كردن مطرح از نويسنده قصد
از پيشتر خيلي كردن كه‌نقاشي است موضوع اين اثبات كودكان نيازهاي
نكته اين فهميدن و كردن نقاشي.مي‌شود مي‌آيدشروع بنظر معمولا آنچه
از فرعي مرحله سومين حدود از گذاشت باقي خود از مي‌توان‌اثري كه
گفته كه البته‌همانطور.مي‌گردد آغاز (ماهگي 84) حركتي -حسي مرحله
متبلور بعد ماههاي در و ايجادشده مرحله اين در آن نطفه و بذر شد
دهيد پاسخ شگفتي با است ممكن.مي‌كند تكامل‌پيدا تدريج به و مي‌گردد
بطلان بر گواهي خود اين و نمي‌كند نقاشي ماههاي شش يا پنج كودك هيچ كه
را آن مردم از بسياري شايد كه خاطره‌اي بايد ابتدا در.ادعاست اين
از بي‌توجه ولي باشند كرده مشاهده را همانند صحنه‌اي يا باشند ديده
.شود ذكر باشند گذشته آن كنار
كودك.داشت دنبال به افتاده‌بود راه به تازه كه را خود كودك پدري
خيابان آسفالت روي بر ماست مقداري قضا از.برمي‌داشت قدم آرام بسيار
روان‌شناسان)كودكانه بازي اقتضاي به يا اتفاق برحسب بودو ريخته
و وقت‌گذراني نه و مي‌دانند كودك خلاقيت و استدلال تفكر ، نيز را بازي
كه شد متوجه كودك بعدي گامهاي با.رفت آن روي كودك پاي (...و سرگرمي
آسفالت مي‌گذارد ، زمين بر بود گذاشته ماست روي كه را پا آن وقت هر
و شعف با كودك.ندارد را اثر اين ديگر پاي ولي مي‌شود سفيد خيابان
و گذاشت ماست لكه روي را خويش كفش كف دوباره و بازگشت فراوان شادي
نقشي زمين بر پا زدن محكم يا آهسته با بار هر و برداشت گام دوباره
و شادمان بسيار موضوع اين از و مي‌گذاشت باقي آسفالت روي بر جديد
.بود شده خندان
كردن نقاشي كودك‌براي ذهني و رواني توانايي گفت مي‌توان جرات به
در سد مهمترين و مانع تنهاشروعميشود واقعي ترسيم از پيش خيلي
جسمي و فيزيكي ناتواني بالقوه ، توانايي آمدن‌اين در بالفعل راه
به اوليه مراحل در انگشتان و دست ماهيچه‌هاي مي‌رسد بنظر.كودك‌است
نام به درشتي يا ريز استوانه بتواند كه است نرسيده رشد از درجه آن
كاغذ سطح بر دقيق و منظم بطور و بگيرد دست در را ماژيك يا مداد
همان‌ردپاي به سن اين در كودك نقاشيكند كنترل را آن و كشيده
.مي‌شود محدود...و گرفته بخار شيشه روي بر دست ياكشيدن ماستي
مي‌شود بيشتر كلي‌دست بطور و مچ انگشتان ، ماهيچه‌هاي پختگي كه بعدها
و مي‌يابد افزايش ماژيك و گرفتن‌مداد دست در براي كودك توانايي و
كنترل بدون) كند مشت دست كف در را ماژيك يا مداد مي‌تواند كودك
يا منحني خط ، كاغذ روي ترتيب و بي‌نظم بطور كودك كه مي‌بينيم ،(كردن
او از كه هنگامي.است خم و پرپيچ خطهاي بصورت معمولا كه مي‌كشد نقطه
سد بزرگ مانع دو قبلي مرحله در پس.مي‌گويدجوجو چيه؟ بپرسيم‌اين
وجود نقاشي طريق از بزرگسالان با وي ارتباط و كودك كردن نقاشي راه
توانايي اينكه دومي و (دست عضلات رشد عدم) شد داده توضيح اولي.داشت
ذهن در كه آنچه نام تا نرسيده درجه‌اي به كودك لغات خزانه و كلامي
كلامي ارتباط مي‌توانست كودك اگر شايد.بگويد را كرده ترسيم و دارد
راهاپو شيشه روي بر خود انگشت ياجاي ماستي باشدردپاي داشته
!مي‌ناميد...يا
بدون كودك آن‌اينكه و مي‌كنند مطرح را ديگري فرض بالا نظر برخلاف برخي
سپس.مي‌گذارد بجاي خود از اثري كند تجسم را شي‌ء ذهني تصوير اينكه
كه چيزهايي شكل با را خود اثر شكل مي‌پرسيم را اثر آن نام كه هنگامي
تصاوير با خود اثر انطباق با و كرده مقايسه دارد خود ذهن و خاطره در
بزرگترها ماميكند بيان و برگزيده را نزديكترين و مشابه‌ترين ذهني ،
.مي‌كنيم كارهايي چنين گاهي نيز
با و به‌شكل توجه با و مي‌كنيم نگاه آسمان در ابرهارا مثال براي
شي‌ء مشابه آنرا ياناخودآگاه ، آگاهانه پيشين ، تجربيات از اندوخته‌اي
با روان‌شناسان.مي‌آوريم زبان به را آن ونام مي‌كنيم تصور حيواني يا
به كردن نگاه با كه ساخته‌اند (آزمونها) ابزارهايي اصل همين به توجه
داستاني بايد اينكه يا (مي‌بينيم؟ چه) چيست؟ تصوير آن گفت بايد آنها
و (TA.T) ت‌آت موضوع اندريافت آزمونهاي مانند ساخت ، آن مورد در
.رورشاخ
بيشتر بالا ، شده‌در ذكر مانع دو از است ممكن حتي كه ديگر مهم عامل
...و مفاهيم خطي‌ها ، خط دردرك بزرگسالان ناتواني باشد داشته اهميت
ازجوجو آنچه با را كودكانمان نقاشي و خطخطي‌ها ما.است كودكان
تصوير با خطوط اين چون سپس و مي‌كنيم مقايسه داريم خود ذهن در...و
نام بيهوده كودك كه مي‌گيريم نتيجه نيست ، هماهنگ حيوان از ما ذهني
خودمان توانايي اگر كه صورتي در...و مي‌كند نقاشي نادانسته مي‌گذارد ،
چه هنگام آن در برسد ، طفل توانايي سطح به كه كنيم محدود آنقدر را
و مي‌كنيم درك را او ذهني تصاوير و شنيده را كودك دل حرفهاي زيبا
.مي‌فهميم بهتر را او نقاشي در متجلي عواطف و احساسات
كردن خطي بصورت‌خط دارد خود ذهن در آنچه پايين ، سنين در كودك چه
چه و ،(كند ترسيم بكشد مي‌خواهد كه را چيزي ديگر عبارت به) بكشد مبهم
نقش) كشيده چه كند فكر سپس و بگذارد بجاي خود از اثري ابتدا
نقاشي موضوع كه است اين مي‌باشد مهم كه چيزي (باشد داشته منفعل‌تري
كردن نقاشي با كودك و است كودك تكامل و رشد از جزيي سنين دراين كردن
از رضايت شادكامي ، خشنودي ، احساس مي‌كند ، برقرار ارتباط ديگران با
زير احساسها و حالتها اين و مي‌كند بودن موثر و به‌نفس اعتماد خويش ،
.اوست آتي شخصيت براي ساختي
رياحي شهرام
رشد ، روان‌شناسي شكوه‌السادات ، بني‌جمالي ، و حسن احدي ، ـ:منابع
تهران ، 1374 هشتم ، چاپ بنياد ، نشر و چاپ
همشهري ذهني ، روزنامه خلاقيت زمينه‌ساز -كودكان نقاشي حسين ، رزاقي ، ـ
28/11/74
به نسبت نگرش‌كودكان سنجش همكاران ، و احمد شريفان ، شهرام ، رياحي ، ـ
روان‌شناسي و روانپزشكي ساليانه كنگره آدمك ، نقاشي طريق از والدين
تهران ، 1371 باليني ،
آزاد انتشارات‌دانشگاه تربيتي ، روان‌شناسي جزوه پاشا ، حسن شريفي ، ـ
، 1369(رودهن واحد)
مهندسين ترجمه تفريحي ، فضاهاي و بازي زمين‌هاي آلفرد ، لدرمان ، ـ
تهران ، 1375 زادبوم ، مشاور
