پنجم ، شماره 1292 جولاي 1997 ، سال تير 1376 ، 1 سه‌شنبه 10
|
|
راههاي‌توسعه و تنگناها ايران ، صنعت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
كشور صنعت بخش در جدي صورت به هنوز صنعتي تحقيقات و كيفيت كنترل
است نيفتاده جا
...داوري و توسعه خودكفايي ،
از انبوهي خروج پي در و انقلاباسلامي پيروزي نخست سالهاي در
و بالاتر خودكفايي ، شعار بخش‌صنعت در ايران ، از خارجي كارشناسان
شد برپا نام همين به نمايشگاهي.مي‌رسيد گوش به شعاري هر رساتراز
به را خود دستاوردهاي شجاعانه پرشور ، و نوخاسته مبتكران از وموجي
خودكفايي آرمان تبديل در جدي دشواري‌هاي بروزرساندند نمايشگاه اين
بود صنعت بخش دست‌اندركاران و كارشناسان رايزني و بحث مايه عمل ، به
نيز صنعت بخش ايران ، اسلامي جمهوري توسعه اول برنامه شروع با اما
سپري‌شدن با و سال از 8 پس اينك شد ، همراه توسعه روند با ناگزير
داوري ترازوي در آن عملكرد و صنعت بخش توسعه ، دوم و اول برنامه‌هاي
در تهران در صنعت بخش دست‌اندركاران همايش بهانه به.است گرفته قرار
قول از و اجمال به بلكه تخصصي ، و مشروح صورت به نه حاضر گزارش
.افكنده‌ايم بخش اين توسعه راههاي و تنگناها به نگاهي كارشناسان
سوي از تحميلي جنگ پس‌از سالهاي در صنعت عملكرد بررسي
بوده همراه نظر اظهار گونه دو با كشورمان اقتصادي و صنعتي كارشناسان
افزايش لحاظ به بخش‌صنعت اگرچه كارشناسان از گروهي به‌گفته.هست و
بخش اين مجموع در اما كند ، تجربه را مناسبي رشد توانسته‌است توليد
.است كرده عمل ضعيف
ارزيابي‌نمي‌كنند مثبت خيلي را بخش‌صنعت دستاوردهاي كه كارشناساني
مدعاي بر عنوان‌گواهي به را گوناگوني خودنمونه‌هاي نظر اين براي
سالهاي در:مي‌گويد بخش‌صنعت منتقدان از يكي.يادآوري‌مي‌كنند خويش ،
به كشور ارز دلار ميليارد معادل34 رقمي توسعه اول اجراي‌برنامه
ساختار مي‌بايست بخش اين اول برنامه قانون طبق و شد داده صنعت بخش
منتقد اين.نشد كار به‌اين موفق كه كند اصلاح را خود نادرست و نارسا
سرمايه‌اي صنايع بايد اول برنامه قانون اساس بر:صنعت‌مي‌افزايد بخش
صنايع سرمايه‌اي ، صنايع سه‌گانه بخش‌هاي ميان در را رشد بالاترين
نشان را اين صنعت عملكرد كه كند كسب مصرفي صنايع و واسطه‌اي
.نمي‌دهد
توسعه اول برنامه در صنعت بخش عملكرد براساس:مي‌افزايد وي
را بود شده پيش‌بيني برنامه در كه آنچه از بيش صنايع‌مصرفي رشد
در شده حدتعيين از سرمايه‌اي‌كمتر صنايع رشد كه حالي در كرد ، تجربه
نادرست معتقدند ، ارزيابي صنعت بخش منتقداناولبود برنامه
تاسيس مجوز ازكالاهاي‌مصرفي بسياري براي تا شد صنعتي‌موجب سياستگذاران
از كار اين به اقدام.شود داده بازار نياز از وبيشتر ظرفيت از بيش
ارز سو ازيكاست داشته عمده‌دربر زيان دو صنعتي سوي‌مسئولان
سرمايه‌گذاري‌مي‌شد سرمايه‌اي توسعه‌صنايع براي بايد كه گرانبهايي
رشد سوي‌ديگر از.است شده داده صنايع‌مصرفي به بالا بازدهي بدون
را تكنولوژيكي وابستگيهاي بعضي شده تعيين حد از بيش مصرفي صنايع
قوي چندان نه سياستگذاري:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك.است داده افزايش
كه صنعتي طرح هزار اكنون‌حدود 10 هم تا است شده موجب وزارت‌صنايع در
ملي اقتصاد دست روي است انجام‌شده آنها براي زيادي سرمايه‌گذاري
عملكرد:مي‌گويند صنعتي‌همچنين فعاليتهاي منتقد كارشناسان.بماند
تجهيزات و ماشين‌آلات و مواداوليه به وابستگي قطع در صنعت ضعيف‌بخش
از و كند پيدا كاهش صنعتي رشد ارز كمبود سالهاي در تا شد خارجي‌موجب
.مي‌برند نام خويش مدعاي بر گواه عنوان به و 1372 سالهاي 1371
سالهاي در را صنعت بخش عملكرد كه كساني ديگر سوي واقع‌بينانه‌از
در بايد مي‌گويند ، مي‌كنند ارزيابي مثبت توسعه دوم و اول برنامه اجراي
.كنيم واقع‌بينانه‌داوري بخش اين عملكرد به نسبت خود ارزيابيهاي
صنعت بخش معماران كه است اين واقعيت:مي‌گويد صنعتي كارشناس يك
بنا آن براي ناموزون قامتي اسلامي انقلاب پيروزي از پيش دوران در
واسطه‌اي صنايع بودن ضعيف و كارآمد سرمايه‌اي صنايع نبود.بودند كرده
از پسباشد روبه‌رو گسست‌هاي‌زيادي با صنعت زنجيره كه شده‌بود موجب
شد موجب ملي اقتصاد بر حاكم غيرعادي شرايط نيز اسلامي انقلاب پيروزي
جنگ از پس اما بپردازد خود نوسازي و بازسازي به نتواند بخش اين تا
.برداشته‌ايم زمينه اين در وارزنده‌اي مثبت گامهاي تحميلي
در كه آنچه به نسبت نيز كشور سنگين صنعت بخش رشد:مي‌افزايد وي
صنعت واحدهاي حاضر حال در.است اميدواركننده است داشته وجود گذشته
نظير كشور بزرگ عمراني طرحهاي اجراي در چشمگيري بسيار نقش سنگين
نياز مورد تجهيزات و كشوردارند سدهاي و نيروگاهها پالايشگاهها ، ساخت
يك ويژگيهاي از يكي همچنين.مي‌شود تامين داخلي سازندگان آنهاتوسط
توليدات براي مطلوب وكيفيت توليد استانداردهاي رعايت صنعت‌موفق
تلقي موفقيت شاخص نمي‌توان كميت‌هارا افزايش صورت اين غير در.است
.كرد
تاكنون سالهاي1368 در آيا كه موضوع درباره‌اين صنايع وزارت گزارش
جهاني ازاستانداردهاي خود زيرمجموعه‌هاي در صنعتي‌كشور فعاليتهاي
محصولات كيفيت سالها اين آيادر و نه يا است كرده ملي‌پيروي و
.است مثبت پاسخي است ، مانده ساكن يا است كرده پيدا بهبود
به دوم‌توسعه و اول برنامه در صنايع‌معتقدند ، وزارت كارشناسان
بهبود به توجه توليدات ، سياست كمي افزايش سياستگذاري‌براي موازات
بر نظارت و اجرا تدوين ، طريق از و است شده دنبال نيز كيفيت‌محصولات
با تا است بوده شكلي به سازماندهي صنعتي محصولات استانداردهاي اجراي
و ترويج و ملي استانداردهاي نشر و تدوين كاربردي ، تحقيقات انجام
مصرفي كالاهاي كيفيت بهبود زمينه اجباري استانداردهاي اجراي بر نظارت
حدود سال 1375 پايان تا:مي‌دهند ادامه كارشناسان اين.شود فراهم
به نسبت كه است شده تدوين صنعتي توليدات براي ملي استاندارد 4700
.است رشدداشته درصد از 50 بيش سال 1368
براي را رقابتي‌فشرده جهاني بازارهاي كه شرايطي صنعتي‌در صادرات
و اين‌بازارها به صنعتي توليدات ورود تدارك‌ديده‌اند ، توليدكنندگان
را فرضيه اگراين.مي‌شود محسوب صنعتي توسعه عامل يك مثابه به آن فروش
كيفيت بهبود راستاي در مي‌توان را كشور صادرات‌صنعتي رشد بپذيريم ،
كه حالي در دردسترس گزارشهاي اساس بر.كرد بخش‌ارزيابي اين توليدات
رقم اين بود ، دلار تنها 122ميليون سال 1368 در كشور صادرات‌صنعتي ارزش
.مي‌كند ترسيم را رشدي‌چشمگير كه رسيد دلار ميليارد سال 1375به 7/1 در
كل ارزش به نسبت كشور صادرات‌صنعتي ارزش است ، حاكي دردسترس آمار
تجربه تا 1375 طي‌سالهاي 1368 را فزاينده روندي غيرنفتي صادرات
رقم 7/11 از غيرنفتي صادرات دركل صنعت بخش سهم كه طوري به.كرده‌است
.است رسيده سال 1375 در درصد درصدبه 53
صادرات درزمينه است توانسته كه بخش‌صنعت گوناگون رشته‌هاي ميان در
غذايي و بهداشتي و صنايع‌دارويي به بايد كند راتجربه چشمگيري رشد
ازرقم 1/6 صنايع از رشته اين ارزش‌صادرات كه طوري به.كرد اشاره
.رسيد ميليون‌دلار به 240 دلار ميليون
مشكلات چمبره در صنعت
پيشرفت به براي‌دستيابي بخش اين و كشورمان‌چيست؟ صنعت كنوني وضعيت
از عده‌اي با را اين‌پرسش است؟ روبه‌رو چه‌تنگناهايي با لازم
از را پاسخها.ميان‌گذاشتيم در كشور صنعتي كارشناسان
:نظرتان‌مي‌گذرانيم
وجودي با و است صنعت بخش اصلي مشكلات از همچنان ساختاري ، تنگناي ـ
سه‌گانه بخش‌هاي هنوز است ، شده باره اين در گسترده‌اي تلاش كه
هم با هماهنگ حركتي صنايع‌مصرفي و واسطه‌اي سرمايه‌اي ، صنايع
توسعه سياست نبود.نيست مشخص هنوز كشور صنعتي توسعه سياست.ندارند
هر در و نباشد توازن داراي بخش اين حركتهاي كه است شده موجب صنعتي
اساس بر صنعت توسعه مقطع يك در.باشد داشته گرايش سويي به مقطع
از استفاده ديگر مقطعي در.است داخلي امكانات از استفاده
...ديگر زماني و برتر تكنولوژيهاي
.برخوردارنيست كافي اهميت و ازجايگاه كشور در صنعتي تحقيقات ـ
ديروز و امروز وبه است تاريخي مساله يك صنعتي‌كشور تحقيقات ضعف
از دولت بي‌دريغ حمايت‌هاي داخلي ، آماده بازارهاي وجود.برنمي‌گردد
به نياز كشور صنعتي واحدهاي كه است شده موجب...و توليدكنندگان
.نكنند احساس را توليد كيفيت و كارايي افزايش براي صنعتي تحقيقات
و پولي ، بازرگاني ارزي ، سياستهاي صنعتي‌با سياستهاي هماهنگي عدم ـ
همواره كه است ديگري مشكلات جمله از اخير سالهاي در كشور مالي
.است گرفته را گريبان‌صنعت
و بوده حدي‌غيراقتصادي تا صنعتي قيمت‌گذاري‌توليدات حاضر حال در ـ
كنترلي نهادهاي همچنين‌مداخله.مي‌شود ناشي روشهاي‌غيراقتصادي از
.است كرده گذشته از سخت‌تر صنعت بخش بر را كار توزيع ، نحوه بر
اقتصادي‌معتقدند ، كارشناسان از ناپيموده‌بسياري راه و صنعت
گذشته از بيش كند ، توجه پيدا عينيت كشور ملي‌در توسعه اينكه براي
در صنعتي كارشناس يك.است تام ضرورت يك صنعتي فعاليتهاي صنعت‌و به
آيا و مي‌كند پيدا عينيت چگونه كشور صنعتي توسعه كه پرسش اين به پاسخ
محقق را صنعتي توسعه آرزوي مي‌تواند اخير سالهاي در شده رفته راه
كه ديد بايد و هستند گوناگون صنعتي توسعه استراتژيهاي:مي‌گويد سازد ،
تطابق استراتژي كدام با كشورمان صنعت بخش بيروني و دروني شرايط
.دارد بيشتري
به‌داخل معطوف استراتژي فعلي درشرايط من نظر به:مي‌افزايد وي
شده ياد استراتژي.است كشور صنعتي براي‌توسعه استراتژي مناسبترين
كه يابند رشد صنايعي اول وهله در كه است شده استوار اساس اين بر
.است فراهم داخل در آن اوليه مواد
كشورمان‌سالانه حاضر حال در:مي‌دهد ادامه اقتصادي كارشناس اين
نبود دليل كه‌به مي‌كند توليد دامي و محصولات‌كشاورزي تن ميليونها
و منطقه بازارهاي اينكه به توجه با.مي‌رود هدر به تبديلي صنايع
دارند ، آماده غذايي مواد به زيادي نياز ميانه آسياي كشورهاي بويژه
كشور براي...و كمپوت كنسرو ، صنايع نظير دامي و تبديلي صنايع رشد
.است مناسب
در گاز و نفت منابع اينكه به توجه با:مي‌گويد كارشناسان از ديگر يكي
رويكرد است ، توجه قابل و چشمگير بالقوه و بالفعل صورت به كشورمان
صورت به منابع اين از كه باشد صنايعي رشد موجب مي‌تواند صنعت بخش
زمره در..و مس فولاد ، پتروشيمي ، صنايعميكنند اوليه‌استفاده مواد
و ماشين‌آلات و ادوات سازنده صنايع ديگر سوي از.هستند صنايع اين
سالانه كه غذايي مواد به كشور نياز به توجه با نيز كشاورزي نهاده‌هاي
صنعت رشد براي بايد كه است راهي مي‌بلعند ، را كشور ارز دلار ميلياردها
.كنيم طي
