پنجم ، شماره 1299 جولاي 1997 ، سال تير 1376 ، 9 چهارشنبه 18
|
|
اجتماعي زندگي و فراغت اوقات
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(آخر بخش) فراغت اوقات جامعه‌شناسي بر درآمدي
را آن كه‌نمي‌توان است تجربه‌اي فراغت‌فراغت اوقات گذران اشكال
هيجاني و شدت نظر از نمونه براي.فهميد منفرد عامل يك طريق از تنها
انجام را زير تقسيم‌بندي مي‌توان است همراه فراغتي فعاليتهاي با كه
:داد
و كه‌شادي مي‌دهد انجام را فردفعاليتهايي آن در كه فعال فراغت -1
.بازي و ورزشي فعاليتهاي انجام مانند مي‌آورند فراهم برايش را نشاط
.همراهند هيجان و شدت با معمولا فعال فراغتهاي
فراغتهاي‌فعال گذران تماشاچي آن‌انسان در كه منفعل فراغت -2
جمعي ارتباط ازوسايل استفاده بيشتر دسته دراين .است ديگران
و ديدن سواي خاصي فعاليت فرد كه مي‌گيرد قرار تلويزيون بويژه
.نمي‌دهد انجام را طرفه يك شنيدن
فراغت گذران‌اوقات چگونگي بر موثر عوامل
پديده‌اي به‌عنوان بلكه نيست اجتماعي درزندگي جداگانه‌اي بخش فراغت
با بيشتر فراغت البته.پديده‌هاست ساير با سويه دو پيوندي در اجتماعي
پيوند حكومت و مذهب آموزش ، كار ، خانواده ، مانند اجتماعي نهادهايي
و فضا كافي ، پول زمان ، به فراغت مهمتر ، عوامل اين تمامي از.دارد
جنس همانند فرد زيستي ويژگيهاي حتي ميان اين در.دارد نياز امكانات
نمونه براي.موثرند فراغت اوقات گذران چگونگي و زمان تعيين بر سن و
آنها وقت بيشتر و نيست كودكان دوش بر وظيفه‌اي دبستان از پيش سنين در
به اجتماعي وظيفه نخستين دبستان به ورود با اما.مي‌شود بازي صرف
از يعني سنين اين در.مي‌گردد محدود فراغتش اوقات و مي‌گردد محول كودك
.دارد اختيار در زيادي آزاد وقت نوجوان و كودك هم باز سالگي تا 14 6
افراد مي‌شود ، ياد عنوان‌جواني با آن از كه سالگي تا 24 سنين 15 در
شرايط اين.دارند قرار خانواده تشكيل از پيش بويژه خاصي شرايط در
دوران اين در.يابند تمايز سني گروههاي ساير از آنها تا مي‌شود سبب
زندگي در بزرگي سهم فراغت اوقات تا مي‌شود سبب مسئوليت كمي يا نبود
كه افرادي.دارد نام ميانسالي سالگي تا 64 ميان 25 سنينباشد داشته
سبب به را خود وقت از زيادي زمان مي‌گيرند ، قرار سني گروه اين در
امور گونه اين به اجتماعي و شغلي خانوادگي ، وظايف و مسئوليتها
گروههاي ساير با مقايسه در افراد اين فراغت اوقات.مي‌دهند اختصاص
به تا مي‌كنند تلاش فراغت ، اوقات گذران در آنها همچنيناست محدود سني
بدني قواي تحليل با.باشند داشته شركت آن در فردي نه خانوادگي شكلي
و مي‌رسد فرا روزانه كار از بازنشستگي زمان بعد ، به عمر شصت دهه از
كهنسالي وادي به گام سالگي از 65 پس سنين به شدن وارد با افراد
روشهاي نيازمند آن ، افراد خاص شرايط سبب به سني گروه اين.مي‌گذارند
سني گروههاي ديگر روشهاي با كه است فراغت اوقات گذران براي خاصي
تاثير فراغت اوقات گذران بر نيز جغرافيايي عواملمييابد تفاوت
امكاناتي و بيروني فضاي به فراغتي فعاليتهاي از برخيميگذارند
فعاليتها از ديگر تعداديدارند نياز تپه دامنه و جنگل آب ، مانند
داراي‌اندازه‌هايي و شده خطكشي زمين‌هاي روي بر رابايد
فراغتي فعاليتهاي تعدادي‌از ميان اين در.استانداردانجام‌داد
افرادو ديگر از جدا كه خلوتند خصوصي‌و فضايي نيازمند كه هستند
انجام محيطهاي‌گوناگون در فراغت گذران‌اوقات.باشد آنها فعاليت
اوقات گذران مكان.دارند نياز به‌مكان آنها اماتمامي مي‌گيرد ،
از بهره‌مندي عامل اين.مي‌كشد پيش را نام‌فاصله با ديگري عامل فراغت
گرفته‌اند ، قرار بيروني فضاهاي در كه را فراغتي فعاليتهاي دسته آن
يا سفر هزينه نيازمند دريا كنار در اقامت نمونه براي.مي‌كند تعيين
اختيار در بسنده زمان و پول بايد فاصله بر چيرگي براي.فضاست خريد
گذران چگونگي و نوع تعيين‌كننده زيادي حد تا مكان اين بنابر.داشت
گوش تماشاي‌تلويزيون ، مانند فعاليتهايي.مي‌رود شمار به فراغت اوقات
و استراحت ودوستان ، اقوام با معاشرت راديو ، مطالعه ، به دادن
فضاهاي در.مي‌شوند انجام زندگي‌خصوصي مكان در دستي انجام‌كارهاي
تفرجگاههاي كتابخانه‌ها ، مانند فراغت اوقات گذران اماكن نيز بيروني
فرهنگ فرهنگسراها ، خانه‌هاي موزه‌ها ، سينماها ، پاركها ، پياده ، عابر
.قراردارند هنري و فرهنگي ونمايشگاههاي محله
گذران بر نيز آن طبقاتي وساختار جامعه اقتصادي سازمان بي‌ترديد
يك‌سده امريكايي جامعه‌شناس تورشتاين‌وبلن.موثرند فراغت اوقات
بالاتر طبقات او ، بهنظرخواند اجتماعي تفكيك از نمادي را فراغت پيش
فراتر روزمره نيازهاي رفع از كه خود امكانات نمايش براي فراغت از
با تنها كه هستند فراغتي فعاليتهاي از بسياري.مي‌گرفتند بهره مي‌رفت ،
و هوا و خوش‌آب نقاط به سفر مانند دسترسي‌اند ، قابل بسيار هزينه
گسترش متوسط طبقه كه جامعه‌اي در.آب روي اسكي و اسبسواري ديدني ،
فراغت اوقات گرفته‌اند ، جاي طبقه اين در افراد بيشتر و داشته مناسبي
در كه فقير جامعه‌اي در مقابل دراست پذيرفتني و معقول آن به توجه و
نمي‌رسد به‌نظر مي‌گردد ، نمير و بخور زندگي تامين صرف عمر بيشتر آن
داشته زندگي دغدغه‌هاي درميان جايي آن گذران كيفيت و فراغت اوقات
.باشد
بافت در فرهنگ عامل اهميت‌يافتن به باتوجه حاضر نتيجه‌گيري‌درحال
فرهنگي توسعه به‌عنوان‌دهه دهه 19971988 تعيين و توسعه به مربوط
تلاش.است شده دوباره توجه فراغت زمان به متحد ملل سازمان ازسوي
منابع به جامعه اعضاي كه است آن فرهنگي كارگزاران و برنامه‌ريزان
منظور.ورزند مشاركت فرهنگي فعاليتهاي در و دسترسي‌داشته فرهنگي
دردسترس اشياي و كالاها مجموعه كلمه ، وسيع معناي در فرهنگي منابع از
فعاليتهاي.مي‌كند تسهيل يا ممكن را فرهنگي فعاليتهاي انجام كه است
را خودشان آن طريق از جامعه يك اعضاي كه هستند فعاليتهايي فرهنگي ،
گسترش را خود شخصيت و مي‌دهند توسعه را خود استعدادهاي مي‌سازند ، محقق
بيشتر فراغت اوقات كه است جهت اين در تلاش ديگر به‌عبارت [28مي‌دهند
و شكوفايي براي فرصتي زمان اين و اختصاص‌يابد فرهنگي فعاليتهاي به
ميان اين در باشد جامعه فرهنگي زندگي در مشاركت ازطريق آدمي آفرينش
پيشرفته كشورهاي از بسياري در كه كرد توجه هم واقعيت اين به بايد
برخلاف درواقع.است شده بيشتر مصرف براي فرصتي فراغت اوقات غربي
نام اوقات‌فراغت ازتمدن كه دومازديه مانند افرادي خوش‌بيني‌هاي
زندگي محيط و شغلي خودبيگانگي از كه داشتند را اميد اين و مي‌بردند
خرج جوامع اين افراد كرد ، جبران فراغت اوقات مفيد گذران با بتوان را
كار بيشتر آنهادادهاند ترجيح زندگي كيفيت بهبود بر را بيشتر كردن
اين در.باشند داشته جديد وسايل و كالاها به بيشتري دسترسي تا مي‌كنند
تعطيلات ، به رفتن اتومبيل ، يك خريد:مي‌نويسد ژيرار آگوستين زمينه
ازطريق و است مصرفي تمدن به دست‌يافتن نشانه‌هاي اسكي ، يا و دريا كنار
هرچند فراغت اوقات بنابراين مي‌گيرد ، قرار ستايش مورد تجاري تبليغات
شده جديدي بيگانگي ازخود عامل اما ندارد ، فرهنگي ارزش خود خودي به
امكاناتي فاقد نادارها زيرا مي‌كند ، تشديد را اجتماعي نابرابري و است
.مي‌دهند تشكيل را فراغتي اوقات گذران شيوه چنين بنياد كه هستند
توجه آنها مصرف به افراد ، فراغت اوقات گذران كيفيت از بيش جامعه ،
.مي‌دهد نشان
نيست بگذريم ، ترديدي كه فراغت درباره‌اوقات بدبينانه نظر اين از
زمان مي‌توان و بايد وخردمندانه مناسب فرهنگي وسياست تدوين با كه
.كرد استعدادهابدل تحقق و فردي براي‌شكوفايي فرصتي به را فراغت
جمعيت از ازنيمي بيش كه ايران جامعه در داردتا ضرورت اين‌رو از
و برنامه‌ريزي هر پيش‌از مي‌دهند ، تشكيل وكودكان جوانان را آن
فراغت اوقات گذران برروي‌موضوع علمي بررسيهاي باانجام اقدام ،
تلاش و كيفيت‌آن بهبود براي را اقدامات‌مناسب و سياستها افراد ،
اجتماعي محرومان و تهيدستان به‌ويژه افراد بهره‌مندي‌تمامي براي
.گرفت درپيش
جاجرمي ايماني حسين
منابع
فرهنگي‌نص ، -علمي موسسه تهران ، جامعه‌شناس‌علم ، :محمد توكل ، -1
.1370
جامعه‌شناسانه ، و تاريخي ديدگاه از زمان‌فراغت:ژوفر دومازديه ، -2
.پاييز 1352 شماره 12 ، زندگي ، و فرهنگ فصلنامه
تهران ، علوم‌اجتماعي ، دايره‌المعارف درامدي‌بر:باقر ساروخاني ، -3
.انتشارات‌كيهان ، 1370
تهران ، شهروندان ، فراغت اوقات و شهرداريها:نويد رضواني ، سعيدي -4
.دوم 1375 چ كشور ، وزارت شهري برنامه‌ريزي مطالعات مركز
علي ترجمه جامعه‌شناسي‌فراغت ، بر مقدمه‌اي:ژوفر دومازديه ، -5
.پاييز1352 شماره 12 ، زندگي ، و فرهنگ اسدي ، فصلنامه
اول ، سال دانشكده ، مجله سالم ، تفريحات و صنعتي بشر:رضا ناروند ، -6
.شماره 4 ، 1354
تهران ، ساروخاني ، باقر ترجمه علوم‌اجتماعي ، فرهنگ:آلن بيرو ، -7
.كيهان ، 1366 انتشارات
وزارت تهران ، ،(خلاصه) همدان شهر در خانوار فرهنگي كالاهاي مصرف -8
.بي‌تا پژوهشي ، معاونت اسلامي ، ارشاد و فرهنگ
، ترجمه(خطمشي‌ها و تجارب) توسعه‌فرهنگي:آگوستين ژيرار ، -9
مركز پژوهشهاي‌بنيادي ، مركز تهران ، وديگران ، زرين‌قلم عبدالحميد
.اجتماعي ، 1372 و فرهنگي پژوهشهاي برنامه‌ريزي و آمار
