پنجم ، شماره 1303 جولاي 1997 ، سال تير 1376 ، 14 دوشنبه 23
|
|
كشورها آينده و توسعه
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
نابرابري و توسعه
دوم بخش
مسئله بزرگترين (منابع كاهش با همراه)جمعيت انفجار كه حالي در
توسعه كشورهاي بسياري‌از است جهان توسعه حال مناطق‌در روياروي
مواجهند جمعيت منفي رشد حتي يا رشد توقف بامسئله يافته
نواقصي اما دارد مزيتهايي گرچه زندگي كيفيت قراردادن شاخص كه گفتيم
اما و شد اشاره مورد دو به گذشته شماره در كه است مترتب آن بر نيز
.سوم مورد
بين‌آنهاهمبستگي و نيستند يكديگر مستقل‌از كاملا فوق شاخص سه
هر نوزادان مير و مرگ ونرخ زندگي به اميد مثلا.وجوددارد متقابل
بين همبستگي‌متقابل اين است فقربهداشتي و تغذيه سوء دوبازتاب
نيز نوزادان مير مرگ‌و ميزان يا و زندگي به واميد باسوادي ميزان
.دارد وجود
شاخص‌كيفيت كه مي‌رسد نظر به اين‌شاخص بر وارد انتقادهاي علي‌رغم
از برخي ومي‌تواند است توسعه براي شاخص‌مفيدي زندگي فيزيكي
به مي‌تواند شاخص اين رابپوشاند ملي ناخالص توليد كاستيهاي‌شاخص
آن مكمل شاخص عنوان به بلكه ملي ، ناخالص توليد جانشين شاخص عنوان
(4).شود گرفته كار به
توسعه حال در و يافته توسعه كشورهاي در توسعه كنوني چشم‌انداز -3
آن پيامدهاي و جمعيت رشد نرخ -13
چقدر و 2050 سال 2025 در زمين جمعيت‌روي كل اينكه مورد در گرچه
طيف اين در كه خامي ارقام اما.دارد وجود تخمين از طيفي بود خواهد
در.است ترسناك شود داده قرار تاريخي چشم‌اندازي در اگر بخصوص مي‌گنجد
اصلي‌رساله‌اي متن روي را خود اصلاحات‌نهايي مالتوس كه هنگامي سال 1825
زندگي زمين كره انسان‌روي ميليارد يك حدود انجام‌مي‌داد جمعيت باب در
چنين به بشر نوع كل‌جمعيت تا بود كشيده طول سال وهزاران مي‌كردند
را اين‌امكان مدرن پزشكي و شدن بعدصنعتي به تاريخ آن از اما رقمي‌برسد
سال يكصد طي افزايش‌يابد ، سريعتر رشدي نرخ جمعيت‌با كه آورد فراهم
نيم طي و رسيد نفر به 2ميليارد و شد برابر دو جمعيت‌جهان بعدي
ميليارد به 4 و شد برابر هم‌دو باز (تا 1976 از 1925) قرن‌بعدي
(5).يافت افزايش نفر به 3/5ميليارد رقم اين سال 1990 در نفررسيد
كره انسانهاي تعداد به سال 1993 در جهاني بانك رسمي پيش‌بيني براساس
جمعيت و مي‌شود اضافه ميليون حدود 100 ساليانه (نفر ميليارد /5)زمين
اين مطابق.رسيد ميلياردخواهد به 5/6 ميلادي سال 2000 در جهان
رشد به همچنان آينده ازقرن بعد سال سي تا جهان برآوردهاجمعيت
رسيدميزان خواهد نفر ميليارد به7/8 سال 2030 در و داده خودش‌ادامه
سالهاي درصددر ميانگين 2/1 به قرن 18 درطول درصد ساليانه 7/1 رشد
.مي‌يابد كاهش و 2030 2000
درصد جمعيت7/1 رشد ميزان به بااشاره جمعيت كارشناسان از برخي
آينده ، سال براي‌چند درصد و 2/1 (سال 2000)دهه اين پايان در
صفر به تا مي‌يابد كاهش به‌تدريج جمعيت رشد كه‌ميزان دارند عقيده
نگراني گونه هيچ جاي و گرديده حل خودبخود جمعيتي مسائل لذا مي‌رسد
بر تاكيد با جمعيت كارشناسان از ديگر برخي مقابل در اما ندارد وجود
ميليارد /8) نفري ميليارد افزايش 5/2 (درصدي ارقام نه) مطلق ارقام
برابربا رشدي ميزان يعني آينده سال براي 30 (ميليارد منهاي 2/6
را ،(درسال نفر ميليون افزايش‌تقريبي 100) سال 1950 در جهان جمعيت‌كل
جهان مختلف بخش‌هاي مردمان كه مطلب اين.(6)مي‌دانند نگران‌كننده
متفاوتي بسيار جمعيتي الگوهاي (توسعه حال در و يافته توسعه كشورهاي)
بعضي و ثابت‌اند بعضي مي‌يابند ، گسترش سرعت به بعضي)مي‌كنند تجربه را
جمعيت افزايش.است افزوده مسئله پيچيدگي بر (مطلق كاهش حال در
اكنون هم از واقع در.مي‌افتد اتفاق توسعه حال در كشورهاي در عمدتا
كشورها اين به متعلق جهان جمعيت رشد كل درصد حدود 95 سال 2025 ، تا
سالهاي بين جهان جمعيت سالانه رشد برآوردميانگين‌نرخ در خواهدبود ،
كه دارد وجود تكان‌دهنده‌اي تفاوتهاي است بوده درصد كه 7/1 19951990
نرخ تا (سال در درصد ـ22/0 اروپايي دركشورهاي جمعيت اندك افزايش از
مي‌شود ، شامل را (سال در درصد 3) آفريقايي كشورهاي سريعتر بسيار رشد
در كه كنيم توجه كه باشد آن تفاوت اين بيان شيوه نمايشي‌ترين شايد
سال1985 در آنكه حال بود اروپا جمعيت نصف آفريقا جمعيت سال 1950
در كه انتظارمي‌رود و (نفر ميليون هريك 480) رسيدند سطح يك به
به نفر ميليارد /1) اروپاشود برابر سه جمعيت‌آفريقا سال 2025
كنيااز به 301 ، نفر ميليون از113 نيجريه جمعيت (7) (512ميليون
نفر ميليون به 99 از 36 زئير و به 84 تانزانيااز 27 به 77 ، 25
يابد افزايش جمعيت اين با همراه نيز منابع آنكه بدون مي‌يابد افزايش
ديگر دربود خواهد همراه نيز منابع كاهش با روند اين درواقع و
.است زياد اندازه همين به احتمالي افزايش نيز توسعه حال در كشورهاي
ميليارد به 5/1 فعلي نفر ميليارد از 13/1 سال 2025 در چين جمعيت كل
به كنوني ميليون از 853 سريعتر رشدي با هند جمعيت كه آن حال مي‌رسد
.رسيد خواهد نفر ميليارد حدود 5/1
با اندونزي;با 267ميليون پاكستان سال2025 ، تا جمعيتي ، برغولهاي علاوه
با ايران و ميليون با150 مكزيك ميليون ، با 245 ميليون ، برزيل 263
.بود خواهند روبرو جمعيت 122ميليون
زمين‌هاي روي طرف يك از توده‌گير ، فقر چهره دو تظاهر اين از
خود به را بيشتري توجه شهري فقر شهرها ، در ديگر طرف از و كشاورزي
در.است روستايي جوامع ترك به ومهاجران جوانان گرايش زيرا مي‌كند جلب
زندگي شهرها در توسعه حال در كشورهاي ازجمعيت درصد حدود 32 سال 1985
و درصد به 40 سال 2000 در رقم اين كه انتظارمي‌رود اما مي‌كردند
نفر ميليارد حاضر 4/1 درحال يابد افزايش درصد حدود 57 به درسال 2025
سال در رقم اين.مي‌كنند زندگي توسعه حال در كشورهاي شهري نواحي در
لاتين امريكاي هنگام درآن مي‌رسد ، نفر ميليارد به 1/4 2025
در اين‌منطقه جمعيت درصد و 85 خواهدبود جهان منطقه شهري‌ترين
در و درصد حدود58 رقم اين آفريقا در.خواهندكرد زندگي شهرها
شهر كلان بيست قرن‌حاضر ، پايان تا و بود خواهد حدود 53درصد آسيا
آن تاي كه 17 داشت خواهيم نفر ميليون از 11 جمعيت‌متجاوز با
با مكزيكوسيتي فهرست اين راس در بود ، خواهد توسعه حال در دركشورهاي
با نيويورك توكيو 32/21 ، با 6/23 ، سائوپولو نفر ، ميليون جمعيت 4/24
سال 2000 در تهران 37/13 و با 69/14 شانگهاي و با 94/15 كلكته 1/16 ،
دو (توسعه حال در كشوري در) شهرها اين جمعيت چنانچه (8).بود خواهند
و حمل بهداشت ، مسكن ، تامين براي تصوري غيرقابل فشار شود برابر سه يا
نيز حاضر حال در كه) ارتباطي شبكه ايجاد و غذايي مواد توزيع نقل ،
(9).شد خواهد وارد آنها بر (است ناكافي
حدود76/1 توسعه حال در كشورهاي كاردر نيروي حاضر حال در بعلاوه
خواهد نفر رقم 1/3ميليارد به سال 2025 امادر است نفر ميليارد
حالي در است سال هر در جديد شغل ميليون ايجاد 4038 كه‌مستلزم رسيد
روياروي مسئله بزرگترين (منابع كاهش با همراه) جمعيت انفجار كه
با يافته توسعه كشورهاي از بسياري.است جهان توسعه درحال مناطق
با كشورها اين مواجهند ، جمعيت منفي رشد حتي يا رشد توقف مسئله
كاهش را مير و مرگ خوب ، بهداشتي مراقبت و زندگي بالاي استانداردهاي
نرخ‌باروري به دركشور جمعيت كل حجم حفظ براي آنها داده‌اند ،
بخش آمارهاي اما دارند نياز زن هر براي كودك حدود 1/2 جايگزيني‌در
بعد به دهه 1960 از كه مي‌دهد نشان دهه 1990 در ملل سازمان جمعيت
نرخ مثال عنوان به داشته‌اند ، كمتري باروري نرخ كشورهاي پيشرفته‌ترين
كاهش به 7/1 از 9/2 اسپانيا در و به 5/1 از 5/2 ايتاليا در باروري
(10).است يافته
ساليانه سرانه درآمد و ملي ناخالص توليد 23
نشان را دلار ساليانه4010 سرانه درآمد ميانگين سال 1991 آمارهاي
و (دلار 20507) صنعتي كشور براي ناعادلانه به‌طور ميزان اين مي‌دهد
دركشورهاي دنيا جمعيت كمترين.است (دلار 350) توسعه حال در كشورهاي
(جهاني بانك گزارش مطابق ميليون‌نفر 822) مي‌كنند زندگي بالا درآمد با
822) تعداد اين برابر چهار يا نفر ميليارد كه‌ساليانه 126/3 صورتي در
اين بيندارند دلار ساليانه 350 سرانه درآمد ميانگين (نفر ميليون
با كشورهايي (فقير بسيار كشورهاي و ثروتمند بسيار كشورهاي) دوقطب
(11).دارند قرار متوسط درآمد
جهان واقعي ناخالص توليد 1980-سالهاي 1950 فاصله در فقط واقع در
ساكنان اما رسيد تريليون به 8 تريليون ، حدود 2 از و شد چهاربرابر
حال كشورهاي‌در اتباع از بيش بسيار متوسط به‌طور كشورهاي‌پيشرفته
سرانه سال 1991 ، در.سودبرده‌اند جهاني اقتصاد رشد اين از توسعه ،
به29000 ژاپن به 32600 ، سوئد دلار ، به 36300 داخلي‌سوئيس ناخالص توليد
و با 23100 متحده با 24800 ، ايالات اتريش.رسيد به 27900 آلمان و
ناخالص توليد سرانه مقايسه ، مقام در قراردارند ، دلار با 23100 كانادا
و صحرايي دركشورهاي.است دلار نيجريه 278 و دلار رقم 360 هند داخلي‌در
آسيا ، شرقي جنوب و جنوب ازكشورهاي تعدادي و افريقا صحرايي نيمه
.(12)است پائين‌تر هم اين از داخلي ناخالص سرانه‌توليد ميانگين
را جهان كشور چهل فقيرترين و جهان كشور چهل ثروتمندترين اگر واقع در
بگيريم نظر در مي‌دهند تشكيل را بشريت چهارم يك حدود هريك كه
نخست گروه ملي ناخالص توليد درصد حدود 5 دوم گروه كه درمي‌يابيم
افزايش حاضر درحال شود كمتر جاي‌آنكه به شكاف اين.مي‌كنند راتوليد
ميان شكاف كه مي‌گردد توسعه ، برآورد جاري نرخهاي با و مي‌يابد
ديگرافزايش درصد سال 2000 ، 300 تا كشورها وفقيرترين ثروتمندترين
از فقيرترين %به 20 جمعيت‌جهان غني‌ترين %درآمد 20 نسبت) (13)يابد
(است رسيده سال 1990 ، در به 3/22درصد سال 1960 در 9/14
:پانوشت‌ها
ص 460 همان 4ـ
مخبر عباس (سال 2025 تا جهان) يكم و بيست قرن تدارك پل‌در كندي 5ـ
ص 37 نو 1372 طرح تهران
-Deuchland. No october
محمدتقي جمعيت‌رادارد؟ تعداد چه گنجايش ما نت‌بن‌سياره كيفتز ، 7ـ
ص 8 شماره144 سوم سال آفرينش ، فرهنگ سبزه‌اي
ص 38 پل.كندي 8ـ
ص 41 همان 9ـ
مركزنشر شهري‌تهران اقتصاد بر سعيددرامدي كوش در عابدين 10ـ
ص 16 دوم 1372 ، چاپدانشگاهي
ص55 پل كندي 11ـ
-Deuchland.No october
ص 73 پل.كندي 13ـ
