پنجم‌ ، شماره‌ 1314‏‎ جولاي‌ 1997 ، سال‌‏‎ مرداد 1376 ، 28‏‎ دوشنبه‌ 6‏‎


كارنگ‌‏‎ انتشارات‌‏‎
ايراني‌‏‎ هنر‏‎ از‏‎ نفيس‌‏‎ مجموعه‌اي‌‏‎

چهارم‌‏‎ قرائت‌‏‎


چاهي‌‏‎ بابا‏‎ علي‌‏‎ سروده‌‏‎ بارانم‌‏‎ نم‌‏‎ شعرنم‌‏‎ مجموعه‌‏‎ به‌‏‎ نگاهي‌‏‎
گزينه‌‏‎ پاياني‌‏‎ بخش‌‏‎ آن‌پيچيدگي‌هاي‌‏‎ از‏‎ ديگر‏‎ چاهي‌‏‎ بابا‏‎ شعر‏‎ در‏‎ o
نيست‌ ، ‏‎ نشاني‌‏‎مي‌گيرد‏‎ بر‏‎ در‏‎ را‏‎ او‏‎ تا 68‏‎ سال‌هاي‌ 65‏‎ شعرهاي‌‏‎ كه‌‏‎ اشعارش‌‏‎
است‌‏‎ گراييده‌‏‎ به‌سادگي‌‏‎ او‏‎ واژگان‌‏‎ و‏‎ زبان‌‏‎ و‏‎

به‌عنوان‌‏‎ اخير‏‎ دهه‌‏‎ سه‌‏‎ در‏‎ شعر‏‎ هشت‌مجموعه‌‏‎ انتشار‏‎ با‏‎ چاهي‌‏‎ بابا‏‎ علي‌‏‎
سال‌‏‎ سي‌چهل‌‏‎ دراين‌‏‎ باباچاهي‌‏‎.است‌‏‎ شده‌‏‎ كوش‌شناخته‌‏‎ سخت‌‏‎ و‏‎ جدي‌‏‎ شاعري‌‏‎
و‏‎ شوريدگي‌‏‎ و‏‎ است‌‏‎ موزون‌سروده‌‏‎ و‏‎ نرم‌‏‎ زباني‌‏‎ با‏‎ شاعري‌غالبا‏‎ كار‏‎
و‏‎ ويژگي‌‏‎ نوعي‌‏‎ شعرش‌‏‎ به‌‏‎ هميشه‌‏‎ قلندرانه‌‏‎ بيني‌‏‎ جهان‌‏‎ نوعي‌‏‎ با‏‎ همراه‌‏‎ تغزل‌‏‎
از‏‎ استفاده‌‏‎ فعلا‏‎ است‌ ، ‏‎ بوده‌‏‎ هم‌‏‎ ديگري‌‏‎ عناصر‏‎ البته‌‏‎.است‌‏‎ بخشيده‌‏‎ تشخص‌‏‎
رفتن‌از‏‎ فراتر‏‎ براي‌‏‎ نيمايي‌‏‎ عروض‌‏‎ با‏‎ مدام‌‏‎ رفتن‌‏‎ كلنجار‏‎ بومي‌ ، ‏‎ عناصر‏‎
كه‌‏‎ -‎بارانم‌‏‎ نم‌‏‎ يعني‌مجموعه‌نم‌‏‎ اخير‏‎ كتاب‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ اما‏‎.‎.و‏‎ آن‌‏‎
با‏‎ كه‌او‏‎ گفت‌‏‎ مي‌توان‌‏‎ -برمي‌گيرد‏‎ رادر‏‎ او‏‎ تا 75‏‎ سال‌هاي‌ 73‏‎ شعرهاي‌‏‎
خطوط‏‎ دقت‌مي‌توان‌‏‎ كمي‌‏‎ با‏‎ البته‌‏‎.است‌‏‎ ميدان‌آمده‌‏‎ به‌‏‎ متفاوت‌‏‎ چهره‌اي‌‏‎
عروضي‌‏‎ موزونيت‌‏‎ آن‌‏‎.‎تشخيص‌داد‏‎ جديد‏‎ چهره‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ را‏‎ قبلي‌‏‎ چهره‌‏‎ آن‌‏‎ اصلي‌‏‎
خطوط‏‎.‎است‌‏‎ داده‌‏‎ غيرعروضي‌‏‎ -غالبا‏‎-‎موزونيت‌‏‎ نوعي‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ خود‏‎ قبلي‌جاي‌‏‎
همان‌‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ كماكان‌مي‌توان‌‏‎ هم‌‏‎ نگاه‌‏‎ و‏‎ است‌ ، ‏‎ كه‌بوده‌‏‎ است‌‏‎ همان‌‏‎ تغزل‌‏‎ اصلي‌‏‎
.است‌‏‎ گذشته‌‏‎ نگاه‌قلندروار‏‎
البته‌‏‎ باباچاهي‌‏‎.‎است‌‏‎ كرده‌‏‎ جلوه‌‏‎ متفاوت‌‏‎ تركيبي‌‏‎ در‏‎ خود‏‎ همه‌‏‎ اين‌‏‎ اما‏‎
كارهاي‌‏‎ همان‌‏‎ اخير‏‎ مجموعه‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ ديگر ، ‏‎ كسان‌‏‎ بسياري‌‏‎ مثل‌‏‎ مي‌توانست‌‏‎
كه‌‏‎ چرا‏‎اوست‌‏‎ كار‏‎ حسن‌‏‎ اين‌‏‎ و‏‎ ;است‌‏‎ نكرده‌‏‎ كه‌‏‎ كند ، ‏‎ مكرر‏‎ را‏‎ خود‏‎ قبلي‌‏‎
آن‌‏‎ خلق‌‏‎ يعني‌‏‎ ;هست‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ چيزي‌‏‎ آن‌‏‎ عليه‌‏‎ شوريدن‌‏‎ خود‏‎ ذات‌‏‎ در‏‎ همواره‌‏‎ هنر‏‎
.است‌‏‎ نبوده‌‏‎ قبل‌‏‎ لحظه‌اي‌‏‎ تا‏‎ كه‌‏‎ چيزي‌‏‎
اگر‏‎ حتي‌‏‎ ;است‌‏‎ ستودني‌‏‎ خود ، ‏‎ عليه‌‏‎ مدام‌‏‎ وشورش‌‏‎ جسارت‌‏‎ اين‌‏‎ باباچاهي‌‏‎ در‏‎
مي‌توانسته‌‏‎ يا‏‎ -است‌‏‎ بوده‌‏‎ منظور‏‎ و‏‎ مقصود‏‎ كه‌‏‎ نباشد‏‎ چيزي‌‏‎ آن‌‏‎ كار‏‎ نتيجه‌‏‎
كتابتحت‌‏‎ اين‌‏‎ موخره‌‏‎ در‏‎ را‏‎ اصلي‌كارش‌‏‎ خطوط‏‎ چاهي‌‏‎ بابا‏‎.‎باشد‏‎ است‌‏‎
شعر‏‎ توضيح‌‏‎ به‌‏‎ چه‌فقط‏‎ اگر‏‎ فوق‌‏‎ مقاله‌‏‎.‎است‌‏‎ چهارم‌توضيح‌داده‌‏‎ قرائت‌‏‎ عنوان‌‏‎
امروز‏‎ شعر‏‎ از‏‎ وسيع‌تري‌‏‎ نظري‌طيف‌‏‎ بنيان‌هاي‌‏‎ مي‌كوشد‏‎ و‏‎ مربوطنمي‌شود‏‎ او‏‎ خود‏‎
شگردهاي‌‏‎ آن‌توضيح‌‏‎ اصل‌‏‎ آماج‌‏‎ كه‌‏‎ گفت‌‏‎ مجموع‌مي‌توان‌‏‎ در‏‎ اما‏‎ نمايد‏‎ رابررسي‌‏‎
بيم‌‏‎ نمي‌آمد‏‎ در‏‎ نوشتار‏‎ اگربه‌‏‎ گويا‏‎ كه‌‏‎ اوست‌ ، ‏‎ خود‏‎ فني‌شعرهاي‌‏‎ و‏‎ زباني‌‏‎
.درنيابد‏‎ را‏‎ آن‌‏‎ خواننده‌‏‎ كه‌‏‎ آن‌مي‌رفت‌‏‎
نوع‌قرائت‌‏‎ سه‌‏‎ تاكنون‌‏‎ فارسي‌‏‎ شعر‏‎ است‌كه‌‏‎ قرار‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ موخره‌‏‎ چكيده‌‏‎
به‌‏‎ نوبت‌‏‎ اكنون‌‏‎ سرگذشته‌و‏‎ پشت‌‏‎ را‏‎ (‎نيمايي‌ ، غيرنيمايي‌‏‎ پيش‌نيمايي‌ ، ‏‎)
يا‏‎ چهارم‌‏‎ قرائت‌‏‎ اين‌‏‎ براي‌‏‎ باباچاهي‌‏‎.‎است‌‏‎ رسيده‌‏‎ قرائت‌پسانيمايي‌‏‎
:از‏‎ است‌‏‎ عبارت‌‏‎ آن‌‏‎ سرخطهاي‌‏‎ برمي‌شمردكه‌‏‎ مولفه‌هايي‌‏‎ پسانيمايي‌‏‎ شعر‏‎
عليه‌‏‎ شورش‌‏‎ ‎‏‏،‏‎(‎روزمره‌‏‎ زبان‌‏‎ يافته‌‏‎ شعريت‌‏‎ انشعاب‏‎) روزمره‌‏‎ زبان‌‏‎ از‏‎ تغذيه‌‏‎
اجتناب‏‎ ارتباط ، ‏‎ حدابزار‏‎ تا‏‎ زبان‌‏‎ تقليل‌‏‎ از‏‎ واجتناب‏‎ زبان‌‏‎ طلبي‌‏‎ راحت‌‏‎
به‌‏‎ بي‌اعتنايي‌‏‎ و‏‎ ازخود‏‎ پيش‌‏‎ زباني‌‏‎ تجربه‌هاي‌‏‎ ازتكرار‏‎
بر‏‎ تحميل‌معنا‏‎ از‏‎ اجتناب‏‎ و‏‎ تك‌معنايي‌‏‎ با‏‎ مقابله‌‏‎ اخطارهاي‌ايدئولوژيكي‌ ، ‏‎
قابل‌‏‎ ممكن‌ ، ‏‎ ايجادمعناهاي‌‏‎ و‏‎ موجود‏‎ ظاهرا‏‎ امحاي‌معناهاي‌‏‎ شعر ، ‏‎ زبان‌‏‎
استفاده‌‏‎ جاي‌‏‎ به‌‏‎ شعر‏‎ مددكاركردهاي‌زبان‌‏‎ به‌‏‎ ذهني‌‏‎ كردن‌امور‏‎ روايت‌‏‎
نثر ، ‏‎ لبه‌زبان‌‏‎ بر‏‎ رفتن‌‏‎ راه‌‏‎ و‏‎ ازنابگرايي‌‏‎ اجتناب‏‎ نماد ، ‏‎ و‏‎ ازاستعاره‌‏‎
جسارت‌‏‎ و‏‎ ناگهاني‌‏‎ جديد ، حذف‌هاي‌‏‎ فلسفي‌‏‎ و‏‎ هنري‌‏‎ گرايش‌هاي‌‏‎ از‏‎ جستن‌‏‎ سود‏‎
غيردستوري‌زبان‌‏‎ جنبه‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ موضوعي‌ ، گرايش‌‏‎ وحدت‌‏‎ از‏‎ نسبي‌‏‎ پرهيز‏‎ آميزو‏‎
...خواننده‌‏‎ توسط‏‎ تكميل‌شعر‏‎ امكان‌‏‎ ايجاد‏‎ و‏‎ معيار‏‎
شعر‏‎ كه‌‏‎ اين‌واقعيت‌‏‎ در‏‎ و‏‎ است‌‏‎ درستي‌‏‎ حرف‌هاحرف‌هاي‌‏‎ اين‌‏‎ همه‌‏‎ تقريبا‏‎
است‌‏‎ گرفته‌‏‎ قرار‏‎ متفاوت‌‏‎ مسيري‌‏‎ هفتاددر‏‎ دهه‌‏‎ در‏‎ ويژه‌‏‎ فارسي‌به‌‏‎ امروز‏‎
بگوييم‌ ، ‏‎ بهتر‏‎ يا‏‎ و‏‎ كاربرد‏‎ نحوه‌‏‎ دارد‏‎ بحث‌‏‎ جاي‌‏‎ چه‌‏‎ آن‌‏‎ اما‏‎.نيست‌‏‎ ترديدي‌‏‎
.است‌‏‎ شعر‏‎ درخود‏‎ مقوله‌ها‏‎ اين‌‏‎ ظهور‏‎ نحوه‌‏‎
آن‌‏‎ از‏‎ را‏‎ خود‏‎ تلقي‌‏‎ است‌‏‎ مجموعه‌كوشيده‌‏‎ اين‌‏‎ شعرهاي‌‏‎ در‏‎ باباچاهي‌‏‎
مثبتي‌‏‎ رهگذردستاوردهاي‌‏‎ اين‌‏‎ از‏‎ و‏‎.‎بگذارد‏‎ نمايش‌‏‎ معاييربه‌‏‎ و‏‎ تعابير‏‎
از‏‎ ديگر‏‎ او‏‎ شعر‏‎ كه‌در‏‎ جمله‌اين‌‏‎ آن‌‏‎ از‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ نصيبشعراو‏‎ هم‌‏‎
او‏‎ تا 68‏‎ سال‌هاي‌ 65‏‎ كه‌شعرهاي‌‏‎ اشعارش‌‏‎ گزينه‌‏‎ پاياني‌‏‎ آن‌پيچيدگي‌هاي‌بخش‌‏‎
.گراييده‌است‌‏‎ سادگي‌‏‎ به‌‏‎ او‏‎ واژگان‌‏‎ زبان‌و‏‎نيست‌‏‎ نشاني‌‏‎ برمي‌گيرد ، ‏‎ رادر‏‎
حركت‌‏‎ بر‏‎ سايه‌انداختن‌‏‎ جاي‌‏‎ به‌‏‎ وزن‌‏‎ وسوسه‌‏‎وصميمي‌است‌‏‎ ساده‌‏‎ شعرها‏‎ لحن‌‏‎
دراين‌‏‎ روايت‌‏‎ ساختار‏‎ كه‌‏‎ اين‌‏‎ وديگر‏‎.است‌‏‎ شده‌‏‎ شعر‏‎ دروني‌‏‎ مقهورحركت‌‏‎ شعر ، ‏‎
عين‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ غيرخطي‌است‌‏‎ ساختاري‌‏‎ (‎دارد‏‎ اين‌مجموعه‌‏‎ در‏‎ مهمي‌‏‎ نقش‌‏‎ كه‌‏‎)‎ شعرها‏‎
ضعف‌‏‎ يك‌‏‎ من‌‏‎ گمان‌‏‎ به‌‏‎ اما‏‎.‎دارد‏‎ تعلق‌‏‎ امروز‏‎ شعر‏‎ به‌‏‎ و‏‎ جذاباست‌‏‎ سادگي‌‏‎
و‏‎ است‌‏‎ سايه‌انداخته‌‏‎ شعرها‏‎ از‏‎ زيادي‌‏‎ برتعداد‏‎ كه‌‏‎ هست‌‏‎ مجموعه‌‏‎ اين‌‏‎ عمده‌در‏‎
.رفته‌است‌‏‎ لو‏‎ شگرد‏‎ دو‏‎ يكي‌‏‎ كاربرد‏‎ در‏‎ واصرار‏‎ مبالغه‌‏‎ آن‌‏‎
وجود‏‎ ناتمام‌‏‎ يا‏‎ موفق‌‏‎ جمله‌‏‎ زيادي‌‏‎ تعداد‏‎ كتاب‏‎ اين‌‏‎ شعرهاي‌‏‎ اكثر‏‎ در‏‎
در‏‎ چه‌‏‎ -مثلاپسامدرنيسم‌‏‎ -‎ امروز‏‎ روايي‌‏‎ ساختارهاي‌‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ درست‌‏‎.‎دارد‏‎
ديدگاه‌هاي‌‏‎ و‏‎ زندگي‌‏‎ نوع‌‏‎ اقتضاي‌‏‎ به‌‏‎ ادبيات‌ ، ‏‎ و‏‎ نقاشي‌‏‎ در‏‎ چه‌‏‎ و‏‎ سينما‏‎
ديگر‏‎ روايت‌هاي‌‏‎ با‏‎ روايت‌‏‎ يك‌‏‎ شدن‌‏‎ قطع‌‏‎ شاهد‏‎ مدام‌‏‎ ما‏‎ امروز ، ‏‎ انسان‌‏‎ فلسفي‌‏‎
اما‏‎ هستيم‌ ، ‏‎ يكديگر‏‎ در‏‎ روايت‌ها‏‎ متقاطع‌‏‎ حتي‌‏‎ و‏‎ موازي‌‏‎ حركت‌‏‎ شاهد‏‎ هستيم‌ ، ‏‎
كه‌‏‎ است‌‏‎ روايت‌‏‎ نوع‌‏‎ اين‌‏‎ مطلوب‏‎ معماري‌‏‎ به‌‏‎ رسيدن‌‏‎ كه‌‏‎ كرد‏‎ فراموش‌‏‎ نبايد‏‎
.متن‌‏‎ يك‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ مكانيكي‌‏‎ اعمال‌‏‎ نه‌‏‎ دارد ، ‏‎ اهميت‌‏‎
نيست‌‏‎ اين‌‏‎ متن‌‏‎ تكميل‌‏‎ در‏‎ خواننده‌‏‎ مشاركت‌‏‎ يا‏‎ بخوان‌و‏‎ را‏‎ معناي‌سفيدي‌ها‏‎
خالي‌‏‎ جاهاي‌‏‎ كه‌‏‎ بخواهيم‌‏‎ خواننده‌‏‎ از‏‎ و‏‎ كنيم‌‏‎ رها‏‎ ناتمام‌‏‎ را‏‎ جمله‌ها‏‎ كه‌‏‎
اين‌‏‎ شعرهاي‌‏‎ از‏‎ درتعدادي‌‏‎ متاسفانه‌‏‎ چاهي‌‏‎ بابا‏‎.‎كند‏‎ خودپر‏‎ دلخواه‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎
.افتاده‌است‌‏‎ ساده‌انگاري‌‏‎ اين‌‏‎ به‌دام‌‏‎ مجموعه‌‏‎
موسوي‌‏‎ حافظ‏‎



.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎