پنجم ، شماره 1326 آگوست 1997 ، سال مرداد 1376 ، 11 دوشنبه 20
|
|
فراغت اوقات و رسانه‌ها
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
اوقات گذران نحوه در تلويزيون و راديو نقش شناختي جامعه تحليل
(اول بخش) فراغت
آن براي برنامه‌ريزي و مواجهه چگونگي و جوانان فراغت اشاره‌اوقات
رويكردي با زير مقاله.است اجتماعي فرهنگي محافل توجه مورد مسائل از
و پرداخته فراغت اوقات گذران نحوه در تلويزيون و راديو نقش به نو
مورد رابطه دراين را مردم و تلويزيون و راديو متقابل تاثير دارد سعي
.دهد قرار تحليل
چنان داراي را جمعي ارتباط وسايل ارتباطات حوزه صاحبنظران ، از برخي
تاريخ در بار اولين براي ناشزه نسلي مي‌تواند !كه مي‌دانند قدرتي
.كند هدايت را رفتارها همه ومي‌تواند آورد پديد انسان
به مخاطب در وتلويزيوني راديويي برنامه‌هاي تاثيرگذاري نوع و ميزان
يا انحصار راستاي در حاكم قدرت و دولت كه دارد بستگي شرايطي
.مي‌آورد بوجود رسانه‌اي امكانات و خبري وسايل تكثرگرايي
و دارد اختيار در را جمعي ارتباط وسايل دولت ، كه آنجا شك بدون
به مشخص ديدگاههاي با مديران و برنامه‌سازان و مجريان و گويندگان
دولت ، به مردم اعتماد ميزان به بنا مي‌پردازند پيام ارسال
به اگر چنين‌شرايطي در.است متغير زياد ، تا كم از تاثيرگذاري ميزان
تبليغات باشد ، شده اعتماد مردم‌سلب از جمعي ، رسانه يك عملكرد واسطه
.بالعكس و مي‌شود برخوردار انتظار وخلاف منفي اثر از زياد
از ويژه تبليغي روشهاي اتخاذ ايران ، جامعه كنوني شرايط به توجه با
گو و گفت گسترده طور به مخاطب با كه گونه‌اي به تلويزيون و راديو سوي
.است ضروري كند ،
اجتماعي تعامل صحنه در تلويزيون و راديو حضور گذشت كه آنچه بر بنا
:زيرا است ضروري
.مي‌گذارد تاثير غيرمستقيم و مستقيم طور به -1
دولتي انحصار باشد برخوردار عمومي تاييد از حاكم قدرت و دولت اگر -2
مي‌تواند كه مي‌انجامد مخاطب در بالا تاثيرگذاري به جمعي ارتباط وسايل
.بالعكس و بردارد گام جمعي وجدان سطح ارتقاء و ملي وحدت راستاي در
در تلويزيون و راديو ويژه به جمعي ارتباط وسايل ارسالي پيامهاي -3
.دارد كاربرد اجتماعي ، مسايل حوزه
است؟ موثر مردم تلويزيون‌و و راديو متقابل كنش روند در عواملي چه o
طور به كه تفريحي‌است نقشهاي جمعي ، ارتباط وسايل نقشهاي از يكي
موجبات هرچند زمان اين در.برخوردمي‌كند انسانها فراغت زمان با معمول
مي‌آيداما فراهم زندگي دشوار لحظه‌هاي فراموشي و ازواقعيت موقت جدايي
.جنبه‌فرهنگي هم و باشد داشته اخلاقي جنبه بايد هم اين
و اجتماعي وظايف از فارغ ارتباطي وسيله زمان ، از برهه‌اي هيچ در
براي شاد فضاي آوردن پديد درعين جمعي ارتباط وسايل.نيست اخلاقي
سطوح تامين و جديد دانستنيهاي از مشحون را آن مي‌توانند فراغت ، اوقات
.بسازند فراغت عالي
و نظر مورد ارسال‌پيامهاي جهت مناسب بستري پيدايي موجب كه عواملي
:از مي‌شوندعبارتند مخاطب بر تاثيرگذاري نيز
آنجا تا واقعيت‌هاي‌اجتماعي انعكاس در رسانه مانندي آينده خصلت -1
و موضع‌گيري پنهان‌كاري ، .نگردد اجتماعي فساد موجب انعكاس ، اين كه
اين كه مي‌شود رسانه از مردم اعتماد سلب موجب جناحي ، برخوردهاي
.مي‌گردد ختم رسانه منفي به‌عملكرد
و حضور با و نحومتعادل به گرديد ذكر كه نقش‌هايي از هريك ايفاي -2
و هنر ، و روانشناسي و جامعه‌شناسي و ارتباطات حوزه كارشناسان نظارت
مذكور نقشهاي از هريك عرصه در رايج تفريطهاي و افراط از پرهيز
مديريت عدم‌اعمال در ريشه مي‌تواند تلويزيوني و راديويي درشبكه‌هاي
.باشد داشته مجرب و متخصص
پيام و پيام ارسال منبع ميان وهمدلي ايجادهم‌زباني لزوم -3
مخاطبهم قشرهاي به بنا و اجتماعي‌مخاطبين اوضاع تناسب به گيرنده
يا جوان قشر از ديگر مخاطبين با كارگر بيننده يا شنونده يك با زباني
.دارد خاصي زبان انواع‌همدلي از هريك و است متفاوت كرده ، تحصيل
و وتلويزيوني راديويي برنامه‌هاي محتواي و فرم تكثر و تنوع -4
كالاهاي تنوع زمان با است مقارن عصر ، اين كه چرا نو پيامهاي ارسال
.مخاطب توقع سطح افزايش و فرهنگي
.آموزش و تعليم از قبل هدف‌گيري‌تخليه -5
رواني تخليه مايه مي‌تواند خشونت‌ها انواع از برخي نمايش و خنده ايجاد
.باشد داشته تخليه‌اي وجه و وجه‌ترويجي مي‌تواند خشونت.شود افراد در
داراي‌كاركرد جنايت و جرم با مقابله چارچوب در وخوردهايي زد مثلا
تشخيص جهت به پيام ارسال درمركز كارشناسان از گروهي تشكيل.است مثبت
.است ضروري مخاطب نسبت‌قشرهاي به تخليه طرق
پيام اخلاقي وجه و رسانه معنوي وجه به كارشناسانه و ويژه توجه -6
و اخلاقي بنيان تقويت به كه احساسات از دسته آن تشديد نيز و ارسالي
از پرهيز نيز و مي‌گردد منجر جمعي وجدان سطح ارتقاء و جامعه معنوي
يا و منطقي و عقلي پشتوانه كه فردي احساسات از دسته آن تقويت
.دارند ضدتكاملي جنبه گاه و نداشته معنوي و اعتقادي
منظر كه جهت آن از انسان يك در كودكي خاطرات تشديد مثال ، عنوان به
و گذشته به محور ، تكامل توجه يك و آينده جاي به را فرد توجه و نگاه
.است ضدتكاملي جنبه مي‌كند ، معطوف روياپردازي
دست‌اندركاران جانب از خود به نسبت نقادي لزوم به وافر اعتقاد -7
تضارب و خودكاوي و خودنگري مخاطب جانب از نيز و برنامه‌سازي روند
كلي طور به.است سازمان و نظام يك حيات و پويايي عامل انديشه‌ها
و راديو متقابل كنش روند بر موثر عوامل از كه دوم سوال به پاسخ در
روزافزون تشديد و ايجاداعتماد بود ، شده پرسش مردم و تلويزيون
جمعي ارتباط وسايل نقش ايفاي گوناگون جنبه‌هاي رعايت با مخاطب رضايت
براي مناسبي بستر ايجاد راستاي در كه گانه‌اي هفت موارد بر تكيه با
.است برخوردار فراواني اهميت از گرديد ، مذكور پيام ، ارسال
آري ، اگر و تاثيرگذاراست فرهنگ ، برتكوين تلويزيون و راديو آيا o
آگاهي مورد در جمعي ارتباط وسايل!است؟ بوده چنين تاكنون آيا
.مي‌كند ايفا كليدي نقش است ، فرهنگ وجود لازم شرط كه مردم به بخشي
مانند فرهنگي كالاي يك مصرف‌كننده خاطر رضايت جلب صرفا كه آنجا البته
است ، توليدكننده و برنامه‌ساز مقصد و نظر منظور تلويزيون ، و راديو
فرهنگ ، سطح بسا و مي‌يابد تنزل مردم تقاضاي حد به رسانه كار سطح
تلويزيون و راديو مانند رسانه يك رسالت بنابراين نكند ، پيدا ارتقاء
ارتقاء كه است بخشي راستاي‌آگاهي در و عوام‌گرايي سطح از فراتر
.مي‌شود باعث را فرهنگ
فكري تقليل‌فعاليتهاي خطر مي‌كند تهديد را فرهنگي رشد كه ديگري موضوع
و راديويي برنامه‌هاي گسترده وپخش انبوه توليد و سطح‌گرايي از ناشي
فرهنگي‌منتشره عناصر بودن بي‌ارتباط از ناشي مساله ايناست تلويزيوني
سكون به را مخاطب ذهن آنهاست‌كه بالاي حجم و جمعي ارتباط وسايل سوي از
.مي‌دهد سوق بودن خنثي و
اثرگذاري هستندكه كاستيهايي داراي ايران امروز رسانه‌هاي اما و
:از عبارتند كاستيها اين.مي‌سازد مواجه مشكلاتي با را آنها فرهنگي
از تلويزيون و به‌ويژه‌راديو رسانه‌ها كه تصويري ميان سازگاري عدم -1
.عموم واقعيتهاي با مي‌دهند ارائه آرماني انسان
و دارند به‌آينده شده حساب و علمي توجه كمتر كنوني ، رسانه‌هاي -2
و پيشرفت هر لازمه آنكه حال.سرمي‌برند به وحال درگذشته بيشتر
.است به‌آينده عطف‌توجه ارتقايي
توسعه پشتيبان عنوان به مذهبي نگرش ترسيم و ديني مفاهيم بيان در -3
و اجتماعي معضلات و كنوني واقعيتهاي از صحيح درك عدم دليل به فرهنگي ،
ملموس‌و تبيين پيام‌رسان ، عناصر ميان در لازم تخصص عدم علت به نيز
.است صورت‌نپذيرفته عام ، مخاطب براي استفاده و درك قابل ترسيم
اين در.نيست برخوردار لازم ازكارايي رسانه‌ها اخلاقي و ديني تبليغات
روزهاي در تلويزيوني و راديويي برنامه‌هاي گذرابه نگاهي خصوص
روشن‌تر مطلبرا اين بياندازيد (ع)اطهار ائمه شهادت و ويژه‌عزاداري
.مي‌سازد
و علمي جنبه‌هاي از كمتر اجتماعي مسايل و موجود واقعيتهاي انعكاس -4
دوم ، و نمي‌شود بيان حقايق همه آنكه نخست.است برخوردار كارشناسانه
اين.مي‌يابد انعكاس اجتماعي مسايل از برخي غيرعلمي ، و سطحي نحو به
پراكنده و نادرست طور به كه اجتماعي مسايل و واقعيت‌ها انعكاس گونه
سطح ارتقاء به كه مي‌گردد فكري تشويش موجب مي‌گردد عرضه مخاطب به
.نمي‌انجامد فرهنگ
بسط و تظاهر سطحي‌نگري ، اعتماد عدم روحيه ايجاد عامل عملكرد ، اين
.مي‌شود جامعه در شايعه
درست عدم‌انتقال موجب پيامگير و پيام‌رسان ميان مشترك زبان نبود -5
يا و بيننده يا بنابه‌شنونده مي‌شود ارسال كه پيامي هر.است پيام
كنوني رسانه‌هاي در متاسفانه كه باشد زباني‌خاص داراي بايد خواننده ،
كلام و زبان در تفكيكي مخاطبين ، جامعه‌شناسي توجه‌به عدم با
.است تكراري پيام ارسال قالبهاي و صورت‌نمي‌پذيرد
تلويزيوني راديويي‌و برنامه‌هاي درفرم‌وقالب تنوع وجود عدم -6
در مجري كلام و گزارش فرمهاي‌مصاحبه ، خسته‌كننده و بيش‌ازحد تكرار و
از است تخصصي نگرش و جهت‌دار محتواي فاقد كه جنگ‌گونه برنامه‌هاي اكثر
.است ارسالي پيامهاي از برخي ويژگيهاي ديگر
مخاطب توجه و موردپذيرش به‌قالبهاي آوردن روي و تكثرفرم به دقت
رشد و فرهنگ ارتقاءسطح قصد با جهت‌دار و كارشناسانه بامحتواي
كه ارتباطات‌است مقوله موضوعهاي اهم از مخاطب شخصيت وتثبيت انديشه
.مي‌شود توجه آن به كمتر
است؟ چگونه جوانان فراغت اوقات گذران نحوه اجتماعي تبيين و توصيف
:فراغت اوقات تعريف -الف
خانوادگي و تكاليف‌شغلي و وظايف از خارج زمان فراغت‌مقدار اوقات
مي‌پردازدكه برنامه‌اي انجام به ورغبت اختيار با انسان آن ، در كه است
.مي‌كند فراهم را او خاطر انبساط موجب
عادي كار از فعاليت‌هاي‌فارغ آن در كه زماني‌است از عبارت فراغت
.مي‌پذيرد صورت
:هستند اينها فراغت ويژگيهاي‌اوقات كلي به‌طور
.است فرد زندگي اوقات از خاصي وقت شامل -1
.مي‌كنند انتخاب را آن گذران نحوه اختيار ، با افراد -2
.است وخانوادگي اجتماعي تعهدات از فارغ فرد زمان ، اين در -3
شكوفايي و خيال آرامش و رضايت‌خاطر موجب زمان ، اين به پرداختن -4
.مي‌شود فرد شخصيت
به‌صورت و يافته گسترش فراغت فن ، اوقات تكامل و صنعت توسعه با -5
.درمي‌آيد نظام‌يافته و رسمي
قانوني ، وظايف درمقابل شخصي خواستهاي به دادن پاسخ يعني فراغت اوقات
است اجتماعي محتوم رسم از فرار براي اوقات‌فراغت.اجتماعي و اخلاقي
آدمي‌تطبيق روحي عميق جلوه‌هاي با مقرر قانون مواقعي ، كه‌در چرا
.نمي‌كند
:فراغت اوقات انواع:ب
و سرگرمي خستگي ، رفع:است نوع سه فراغت اوقات دومازديد ، نظر بنابه
فرد شخصيت شكوفايي و رشد به كه فعاليتهايي انجام بالاخره و تفريحي
.مي‌كند كمك
:فراغت اوقات اهداف:ج
:دارد وجود فراغت گذران‌اوقات براي هفت‌گانه‌اي اهداف كلي نگرش يك در
.قوا تجديد و استراحت -1
.بازي و تفريح -2
.شخصي معلومات تكميل و اطلاع كسب -3
و فرهنگي ذوقي ، امور به اشتغال ازطريق شخصيت شكوفايي و پرورش -4
.هنري
.همگنان با تعامل و ارتباط -5
.نو آثار ايجاد و خلاق كار -6
.زندگي جاري عادتهاي از رهايي و تخيل جهان به گريز -7
بخارايي احمد
