پنجم ، شماره 1328 آگوست 1997 ، سال مرداد 1376 ، 13 چهارشنبه 22
|
|
ايران اجتماعي -اقتصادي توسعه روند
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
اشاره
-نظري الگوي ارائه جهت در تلاش از است عبارت حاضر بحث بنيادي هدف
اجتماعي -اقتصادي توسعه ماهيت و روند تبيين و تحليل براي تجربي
.آن از گرفته نشات معضلات و مسايل ايران‌و جامعه
كسي بر تحليلي بررسي چنين ضرورت ما ، جامعه موقعيت و شرايط به باتوجه
و مشاركت ضمن دارد ، تعهد مسئول و آگاه انسان هر زيرا.نيست پوشيده
و رواني جسمي ، رنج‌هاي و تالمات كاهش در خود ، جامعه پيشرفت در همكاري
.بكوشد جهاني جامعه و خويش افرادجامعه اجتماعي
جامعه به مربوط تئوريك مباحث ويژه‌اي نظري چارچوب با مقاله ، اين
.است داده قرار بازنگري و نقد مورد را ايران
مقالات سرويس
آن ماهيت و ايران اجتماعي -اقتصادي توسعه
دليل به -آن ناموزون و ناپايدار توسعه فرآيند و ايران جامعه پيدايش
ناموزون تركيب و سوي يك از آن تشكيل‌دهنده و بنيادي عناصر ناموزوني
تند نشيبهاي و فراز و آشفتگي‌ها باگسيختگي‌ها ، -ديگر سوي از عناصر اين
آسيبپذير اجتماعي سيستم ترتيب ، اين به.است بوده توام ناهمگون و
آسيبپذيرتر شدت به خارجي عوامل از تاثيرپذيري تاريخ‌با طول در ايران
ودر ناپايدار و ناموزون اجتماعي -اقتصادي توسعه گسترش وموجب شده
در.است شده گوناگوني اجتماعي معضلات و مسائل شكل‌گيري موجب نهايت
وارث سو يك اخيراز دهه چند در ايران اجتماعي -اقتصادي توسعه واقع ،
سوي از و بوده وناپايدار ناموزون اجتماعي -اقتصادي توسعه تاريخي
و صدمات متحمل جهاني اقتصاد وتوسعه رشد تاثير تحت توسعه‌اي چنين ديگر
دستاورد.است شده عميق‌تري سياسي و فرهنگي اقتصادي ، اجتماعي ، لطمات
در اجتماعي -اقتصادي توسعه از نوعي شكل‌گيري فرآيندي‌موجب و روند چنين
ناپايدار اجتماعي -اقتصادي توسعه را آن امروز كه شده‌است ايران
و اجتماعي-اقتصادي توسعه چنين ماهيت.گويند پيراموني يا و وناموزون
ما جامعه وبرنامه‌ريزان مديران و نظر اهل صاحبان بر آن از ناشي مسائل
قرن از ما بومي و اقتصادمعيشتي كه است اين امر حقيقت.نيست پوشيده
بعد دهه چند در و گرفت سرمايه‌داري‌قرار اقتصاد تاثير تحت نوزده
و خواستها اولويت‌ها ، پايه بر آنكه پيش‌از دگرگوني اينشد دگرگون
اقتصاد خواستهاي ضرورتهاو نيازها ، پايه بر رخ‌دهد جامعه نيازهاي
.گرفت صورت جهاني اقتصاد بعدها و سرمايه‌داري‌اروپا
و اجتماعي‌ناپايدار -اقتصادي موجبتوسعه اقتصادي دگرگوني چنين
سيستم بر را مشكلات‌گوناگوني و مسائل و شد جامعه‌ما در ناموزون
اجتماعي-اقتصادي توسعه و كه‌پيدايش جا آن از.كرد اجتماعي‌تحميل
بدون و ساختاري‌مطلوب زمينه‌سازي‌هاي ايران‌بدون در سرمايه‌داري
نه اين بنابر صورت‌گرفت ، اجتماعي روابط درساختار تحول و تغيير
داشت ، نامطلوب و ناموزون ماهيتي كه را ، اجتماعي سيستم نتوانست تنها
گروههاي خواستهاي و نيازها جهت در و پايدار و موزون توسعه جهت در
نهايت در و اجتماعي ساختارهاي بلكه دهد سوق ايران اقتصادي -اجتماعي
و ماهيت.كرد جهاني اقتصاد به وابسته‌تر و ناموزون‌تر را اجتماعي سيستم
بنيادي و اصلي عناصر شدن ناموزن‌تر ايران در توسعه‌اي چنين عملكرد
شدن نامتعادل‌تر اجتماعي ، سيستم عملكرد شدن ناموزون‌تر اجتماعي ، سيستم
و ستيزه‌گر معارض ، اقتصادي -اجتماعي گروههاي پيدايش اجتماعي ، روابط
نهايت در و جهاني اقتصاد به اجتماعي سيستم ساختاري وابستگي برون‌گرا ،
امروز ما كه است گوناگون اجتماعي معضلات و مسائل گسترش و شكل‌گيري
.هستيم آن شاهد
:داد نشان زير و 2 الگوهاي 1 در مي‌توان را مذكور مباحث
شماره 1 الگوي
ايران جامعه دهنده تشكيل عناصر
:از عبارتند ايران جامعه دهنده تشكيل بنيادي عناصر
محيطزيست يا و اقليمي -جغرافيايي ناهمگون عنصر -
جمعيتي ناهمگون عنصر -
اقتصادي ناهمگون عنصر -
فرهنگي ناهمگون عنصر -
سياسي ناهمگون عنصر -
سيستم بيروني ، عوامل با ارتباط در مزبور عناصر ساختاري تركيب
ويژه‌اي بررسي به نيازمند كه است آورده وجود به را ويژه‌اي اجتماعي
اين.مي‌كنيم نام‌گذاري ايران اجتماعي راسيستم سيستم اين اما.است
اجتماعي -اقتصادي توسعه فرآيند كه تاكيددارد واقعيت اين بر نام‌گذاري
جوامع ساير و غربي جوامع اجتماعي-اقتصادي توسعه فرآيند با ايران
توسعه الگوي ارائه و آن وكيف كم بررسي براي اين بنابراست متفاوت
و آن ويژه تركيب و تشكيل‌دهنده عناصر ويژگيهاي به بايد مطلوب و بهينه
.كرد بنيادي بيروني‌توجه عامل تاثيرگذاري و تاثيرپذيري به بالاخره
/ومقياس‌عمودي 50 وتورفتگي 0 /مقياس‌افقي 12 با:تطبيقي چاپ-:213
شماره 2 الگوي
اجتماعي سيستم شكل‌گيري فرآيند
ايران جامعه دهنده تشكيل ناهمگون آن‌عناصر ماهيت و ايران
-114. خارجي و بيروني عوامل سيستم‌اجتماعي‌ناموزون‌وناهماهنگ
تطبيقي چاپ انتهاي
ايران در ناپايدار و ناموزون اجتماعي -اقتصادي توسعه عوامل و علل
پيراموني و اجتماعي‌ناپايدار -اقتصادي توسعه جامع و عمقي بررسي ضرورت
معضلات و مسائل زيرا.نيست كسي‌پوشيده بر ايران در اخير دهه چند در
ما اجتماعي هنجارهاي و عقايد ارزشها ، تنها توسعه‌اي‌نه چنين از ناشي
ره‌آوردهاي‌انقلاب و اجتماعي سيستم كل بلكه است ، ساخته پرمساله را
.مي‌دهد قرار تهديد مورد را اسلامي
سيستم ساختاري عملكرد شد ، بيان اول بخش نظري مباحث در كه طور همان
در اجتماعي روابطمييابد تبلور جامعه اجتماعي روابط در اجتماعي
گسترش و تعميق موجب جريان اين.است ناعادلانه اجتماعي روابط ايران ،
افسردگي ، بيكاري ، بيسوادي ، مانندفقر ، اجتماعي معضلات و مسائل
.است شده..و بزهكاريهاي ناهنجاريها ، طلاق ، اعتياد ، بي‌اعتمادي ،
در ايران جامعه در ناعادلانه اجتماعي روابط گسترش و شكل‌گيري منشا
.است نهفته ايران جامعه بنيادي عناصر ساختاري تركيب در و ماهيت
از بيروني ، عوامل پذيرش و نفوذ براي را زمينه اجتماعي سيستم چنين
.است كرده فراهم جهاني ، جمله‌اقتصاد
از خود دروني ناموزوني خاطر به ايران جامعه بنيادي عناصر واقع ، در
از نوعي شكل‌گيري موجب ديگر ، سوي از آنها ناهمگون وتركيب سو يك
كجرفتاريها تنش‌ها ، ناسازگاريها ، ساز زمينه كه است شده اجتماعي سيستم
.است شده گوناگون معضلات‌اجتماعي و مسائل بالاخره و
/ومقياس‌عمودي 40 وتورفتگي 0 /مقياس‌افقي 12 با:تطبيقي چاپ-:213
سرمايه‌داري اجتماعي -اقتصادي توسعه شماره 3فرآيند الگوي
ناهمگون و ناهماهنگ اجتماعي ايران‌سيستم در وناپايدار پيراموني
ايران در وناپايدار پيراموني اجتماعي-اقتصادي توسعه
اروپايي سرمايه‌داري گسترش و نفوذ
تطبيقي چاپ انتهاي-قرن 20114 جهاني اقتصاد و قرن 19
پيراموني و ناموزون اجتماعي -اقتصادي توسعه از ناشي اجتماعي مسائل
ايراني
و روند و اجتماعي سيستم ساختار در ريشه ايران در اجتماعي مسائل
واقع در.دارد ايران اخير دهه چند اجتماعي -اقتصادي توسعه ماهيت
به و رفته فراتر عادي اجتماعي مسائل حد از كنوني‌ايران اجتماعي مسائل
و درآمده سياسي و فرهنگي اجتماعي ، جمعيتي ، اقتصادي ، بحران‌هاي صورت
قرار تهديد مورد و كرده تضعيف ابعادگوناگون در را اجتماعي سيستم
.است داده
مشابهت‌هايي و تفاوتها جوامع ساير با مقايسه در ايران اجتماعي مسائل
ساختاري فرايند از مستقيم به‌طور ايران اجتماعي مسائل طرف ازيك.دارد
تحت‌تاثير ديگر ازطرف و آمده پديد اجتماعي سيستم عناصرتشكيل‌دهنده
.است شده افزوده پيچيدگي‌آنها به و گرفته قرار عناصرخارجي و عوامل
ترانزيتي استراتژيكي ، ژئوپوليتكي ، موقعيت با اولا ايران درواقع ،
و تحت‌الارضي و الارضي سطح بالقوه و بالفعل امكانات و زيست‌محيطي تنوع و
جوان ساختار و فرهنگي قومي گروههاي ازنظر ناهمگون جمعيت با ثانيا
و گوناگون زندگي شيوه‌هاي و توليدي بودن‌شيوه‌هاي دارا با ثالثا و آن
-پيدايش‌نابرابريهاي و ناعادلانه اجتماعي روابط متعارض‌زمينه‌ساز
و فرهنگي ساختار در واقعيت‌هاي‌بنيادي اين تبلور.است بوده اجتماعي
و قومي فرهنگهاي خرده وجود.است كاملامشهود جامعه سياسي ساختار
تاريخ در خودمدار و مستبد سياسي نيزمديريت‌هاي و اجتماعي
ومشكلات مسائل نهايت در كه است واقعيت‌ها اين از معاصر ، نمونه‌اي
.است كرده تحميل اجتماعي سيستم پيكر بر را گوناگوني
در تاريخ ، به‌ويژه طول در خارجي وعناصر عوامل تهديدكننده حضور
كاملا را ايران اجتماعي-اقتصادي توسعه ماهيت و اخير ، روند دهه‌هاي
سيستم‌اجتماعي.است كرده راپيچيده آن و داده قرار تحت‌تاثير
رشد:ازجمله.است ويژه‌اي مشكلات و مسائل داراي ماهيتي چنين با ايران
مسكن ، كمبود بي‌رويه ، خارجي و داخلي مهاجرت‌هاي جمعيت ، سرسام‌آور
و بهداشتي نارسايي‌هاي اعتياد ، پنهان ، بيكاري و بيكاري افزايش
افزايش اجتماعي ، نظارتهاي و قانون به بي‌توجهي درماني ، اختلاس ،
توسعه و رشد محيطزيست ، آلودگي اجتماعي ، و اقتصادي نابرابريهاي
ناهنجاريهاي نوجوانان ، و كودكان بزهكاريهاي فقر ، اقتصادي ، ناموزون
انديشه‌هاي و ستيزها وجود اداري ، سيستم كندي و بزرگسالان ، رخوت
.غيره و اجتماعي و فرهنگي متعارض
مشاهده زير الگوي در مي‌توان را ايران اجتماعي مسائل شكل‌گيري فرايند
:كرد
شماره 4 الگوي
ايران در اجتماعي مسائل شكل‌گيري فرايند
ايران اجتماعي سيستم بنيادي ساختار ناموزون تركيب
ايران ناموزن سيستم
ناعادلانه اجتماعي روابط
اجتماعي نابرابريهاي
اجتماعي ناموزون‌مسائل توسعه
بيروني عناصر و عوامل نفوذ
احتمالا و هدف داراي بايد جامعه از تبييني و تحليل هر كه آنجا از
ايران اجتماعي مسائل براي كه دارد ضرورت بنابراين باشد ، عملي كاربرد
.شود ارائه الگويي
ايران ، جامعه و انساني جامعه از نظري تبيين‌هاي و تحليل‌ها به باتوجه
ساختار چون و چند به سو ازيك بايد ايران اجتماعي مسائل بررسي براي
عوامل نفوذ و تاثير ماهيت به ديگر ازسوي و ايران اجتماعي سيستم
.كنيم توجه‌بنيادي بيروني
سيف‌اللهي سيف‌الله دكتر
