پنجم ، شماره 1337 آگوست 1997 ، سال شهريور 1376 ، 24 يكشنبه 2
|
|
درس‌هايي خراسان زلزله پژوهشي يافته‌هاي
آينده براي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
خراسان جنوب زلزله مقدماتي و فني گزارش بر مروري
استفاده‌از و گسل‌ها فعاليت ازحوزه خارج و درست مكان‌يابي
تكرار از مقاوم ، و سازگار ساختماني مصالح و مهندسي نوين شيوه‌هاي
مي‌كند پيشگيري خراسان در زلزله فاجعه‌آميز خسارات
زمين است‌و طبيعت قانونمندي از زمين‌بخشي كره پوسته در گسل وجود
متمادي ، طول‌هزاره‌هاي در.برمي‌خيزد همين‌قانونمندي از نيز لرزه
توان زلزله ، وقوع از وپيشگيري گسل‌ها مهار براي دانش‌بشري هنوز
يافته‌هاي‌علمي تمامي بشر ، تاريخ مرحله‌از اين در و.ندارد را لازم
گرفته به‌كار لرزه زمين خسارت از براي‌كاستن كارشناسي تجربه‌هاي و
و بوده همراه كامل موفقيت با گاهي طرح‌ها نيز زمينه اين در و.مي‌شود
ما ، پهناور كشور در.است داشته نسبي اثرات دستاوردها نيز ، گاهي
فعال گسل‌هاي اصلي مسيرهاي از يكي در شدن واقع دليل به خراسان استان
معرض در همواره ايران ، مركزي كوير تا هيماليا دامنه‌هاي از
.است داشته قرار فاجعه‌بار و سخت زمين‌لرزه‌هاي
به بيرجند و شرق‌قائن در ماه 1376 بيستم‌ارديبهشت در زلزله آخرين
اين آسيبشناسي براي.آورد بار به سنگيني خسارات پيوست‌و وقوع
آن پيامدهاي و خسارات و زمين‌لرزه وقوع كيف و كم در وكاوش منطقه
منطقه اين به بزرگ تهران زلزله مطالعات طرح كارشناسان از گروهي
و فني معاونت سوي از كه امكاناتي از استفاده با و كردند عزيمت
ضمن بود ، شده فراهم بافت تدبير شركت‌تهران و تهران شهرداري عمراني
گزارش عنوان تحت را خود مطالعات حاصل كارشناسي ، دقيق بررسي‌هاي انجام
.داد انتشار (قائن) اردكول ارديبهشت 1376 زلزله 20 مقدماتي و فني
.است شده تهيه گروه اين مطالعات نتايج از بهره‌گيري با حاضر گزارش
شنبه 20 ثانيه‌روز و 32 دقيقه و 27 ساعت 12 در شديدي زلزله براثر
وسيعي بخش‌هاي بيرجند قائن‌و شرق در محلي وقت به ماه1376 ارديبهشت
وعليرغم درآمد لرزه به ويزد مشهد ، كرمان جمله از ايران ازخاك
قرار پاييني نسبي تراكم با و جمعيت كم درمنطقه لرزه زمين آنكه
ويران كلي به متعددي روستاهاي و بخش‌ها زمين تكان‌هاي براثر اما داشت ،
اين براثر شده اعلام آمارهاي اساس بر.آمد بار به سنگيني خسارات و شد
از 5 بيش و باختند جان خراسان جنوب مردم از نفر حدود 1700 لرزه زمين
خسارات و رفت بين از احشام از زيادي تعداد و شدند زخمي نفر هزار
.آمد بار به سنگيني
در.شده‌است ذكر مورد ديده 128 روستاهاي‌آسيب شمار آمارها اين در
خسارات ميزان.آسيبشده‌اند دچار مسكوني روستاها 11800واحد اين
درصد تا 100 بين 60 واحد به 8000 و درصد زير 60 واحد به 4800 وارده
.است
درناحيه آسيبها شديدترين مشاهدات‌محلي و بررسي‌ها مبناي بر
قائن شهرستان ازتوابع زيركوه بخش در وحاجي‌آباد آبيزكهنه اردكول ،
منطقه از دورتر كيلومتر از 30 بيش و خاوري جنوب در كه است شده وارد
.دارد قرار
و كم‌جمعيت منطقه در خراسان اخيرجنوب زلزله شد اشاره كه همچنان
منطقه در همچنين رخ‌داد ، مهم تاسيسات و فاقدساختمان و روستايي
نيمه ساختمانهاي همچنين و بتن‌آرمه اسكلت با ساختمانهاي زلزله‌زده
كه شده‌اند ساخته قائم و افقي كلافهاي ساختمان‌هاي‌داراي يعني مهندسي‌ساز
قابل زلزله وقوع محل‌اصلي در ويژه به ساختمان‌ها براين زلزله تاثير
جمله از مهم سازه چند منطقه‌همچنين اين در.دارد بحث جاي بوده‌و توجه
كه است موجود رحيم‌آباد سنگريزه‌اي سد دشگران ، ساخت حال در خاكي سد
.است آموزنده سدها اين از يك هر بر زلزله اثر مطالعه
خط اطراف در جنوبخراسان ماه 1376 زلزله 20ارديبهشت شدت بيشترين
سمت به درجه حدود 15 تمايل با جنوبي شمالي صورت به كه گسلش‌است
و حسين‌آباد آبيزكهنه ، روستاهاي و حاجي‌آباد بخش حوالي از خاوري جنوب
.مي‌كند گذر اردكول
بناهاي زلزله‌زده ، شامل منطقه در ساختمان‌هاي‌موجود تعداد بيشترين
است ، سنگيني سقف‌هاي داراي و گلي و خشت معمولا كه است روستايي سنتي
مي‌باشد ، رايج ايران روستايي مناطق بيشتر در كه ساختمان‌ها نوع اين
نفر صدها مرگ باعث نيز زلزله اين جريان در و بوده آسيبپذير بسيار
.است شده
بسترسنگي روي بر كه ساختمان‌ها نوع همين از تعدادي حال عين در اما
كرده حفظ را ايستايي‌خود عمده ، آسيبهاي تحمل بدون بودند ، شده ساخته
سنگي بستر روي بر رفتارسازه‌ها مورد در كلي طور به نكته اين.بودند
با درمقايسه سنگي بستر در زمين جنبش ناشي‌از شتاب زيرا.دارد عموميت
سازه‌ها به وارده ضربه شدت نتيجه در و پايين‌تر مراتب به نرم خاك
.مي‌باشد كمتر بسيار
در كه باوجودي كريزان روستاي در سقف‌چوبي با گلي و خشت خانه‌هاي
تحمل با قراردارند ، زلزله ، همراه گسل از حدود 300متري فاصله
و خشتي سنتي خانه‌هاي اما كرده‌اند ، حفظ را خود ايستايي آسيب ، كمترين
ساختمانهاي بررسي در.ريختند فرو كامل طور به گزيك روستاي در گلي
با ديوارهاي اعظم بخش شدن خراب وجود با كه است شده مشاهده ديده آسيب
قائم ، كلاف و سقف آرمه بتن كلافهاي وجود دليل به تنها بنايي ، مصالح
.است مانده امان در كامل فروريزي از ساختمان
منطقه در مخابرات‌موجود و نظامي و مراكزدرماني مدارس ، ساختمانهاي
كاربري حفظ و مي‌آيند به‌شمار مهم ساختمانهاي زمره كه‌در زده زلزله
است ، برخوردار حياتي اهميت از زلزله رويداد از پس و هنگام در آنها
.مي‌باشند ساختمان‌ها گونه اين از يا و آرمه بتن قاب داراي
اين به ساختمان‌ها اين بيشتر در كه يادآوري‌است خور در نيز نكته اين
و كلي ايستايي باوجود نيامده ، عمل به كافي دقت آنها ساخت در كه علت
آنها از دوباره استفاده كه است حدي به وارده آسيبهاي ماندن‌سقف ، باقي
.بود نخواهد عملي
رعايت طوردقيق به اجرايي نكات و ساختمان‌هاجزئيات نوع ساخت در
.مي‌شود ديده زير شرح به نارسايي‌هايي براي‌نمونه ، .است نشده
انتهاي قائم‌تا و افقي كلافهاي در ميلگردهاي‌طولي نيافتن امتداد 1ـ
كه جايي همان يعني‌در.اتصال محل ميانه در شدن‌آنها قطع و كلافها
ديگر ، عبارت به.پيدامي‌كند فراوان ضرورت آنها جزئيات‌در رعايت
محل شدن ضعيف باعث سانتيمتر چند براي تنها ميلگردها گرفتن كوتاه
.است شده كلافها اتصال
يكديگر به وقائم افقي كلافهاي طولي انتهاي‌ميلگردهاي نكردن قلاب 2ـ
كردن رها كه عمل اين.كلافها بين كافي انسجام عدم‌تامين نتيجه در و
اتصال محل در ضعف نقاط ايجاد باعث است آزاد صورت به ميلگردها انتهاي
سقف يكپارچه رفتار از نتيجه در و مي‌شود كلافها پيوستگي مانع و
.مي‌كاهد
.قائم ويژه‌كلاف‌هاي به كلافها و بين‌ديوارها كافي چسبندگي نبود 3ـ
مي‌داد نشان قائم ازكلاف‌هاي باربر ديوارهاي موردجدايي چند مشاهده
چيني‌صورت ديوار سپس و شده قائم‌اجرا كلافهاي ابتدا اجرا كه‌هنگام
با بايد كه دوعنصر اين بين كافي چسبندگي همين‌دليل به.است گرفته
.است نداشته وجود باشد ، يكديگر با هردو توام كار
و شود انجام چيني ديوار نخست است بهتر ساختمان‌ها قبيل اين اجراي در
قالب نقش خود ديوارها ترتيب اين به و گيرد صورت كلافها بتن‌ريزي سپس
و نمود خواهند ايفا هستند ، ديوار روبه كلافها كه ، جهت‌هايي در را
ديوار بين لازم چسبندگي عمل ديواره‌در ناهمواري‌هاي در بتن نفوذ با
صورت به زلزله رويداد هنگام در سيستم كل و مي‌شود ايجاد وكلاف‌ها
.مي‌كنند عمل يكپارچه
مناطق براي ساده ميلگردهاي استفاده‌از كه است يادآوري شايان
.نيست مناسب زلزله‌خيز
جنوب ارديبهشت 1376 زلزله 20 تاثير تحت منطقه در كه سازه‌اي مهم‌ترين
ويژه به كه مي‌باشد داشگران ساخت حال در خاكي سد است ، موجود خراسان
داشته منطقه آن در را شدت بيشترين زلزله كه دارد قرار منطقه‌اي در
.مي‌باشد سد روي در وارده آسيبهاي بخش‌عمده.است
عرضي ترك‌هاي همچنين و محل چندين بزرگ‌در طولي ترك‌هاي سد روي در
براي اين‌سد روي بر زلزله اثر مطالعه.است شده ايجاد كوچك‌تر
.است برخوردار ازاهميت‌ويژه‌اي علاقه‌مند كارشناسان
درباره تهران شهرداري عمراني و معاون‌فني آشوري ابوالقاسم مهندس
خراسان جنوب در لرزه زمين آسيبديده مناطق در كارشناسي مطالعات اهميت
:است كرده خاطرنشان
جنوبخراسان در بيرجند و قائن منطقه‌شرق در اخير زلزله گرچه...
شماري بي‌خانماني و عزيز هموطنان از عده‌اي رفتن‌زندگي دست از موجب
براي را درس‌هايي اما شد ، توجهي قابل خسارت آمدن وارد همچنين و ديگر
كاهش و بيشتر آمادگي در مي‌تواند آنها از بهره‌گيري كه نمود تكرار ما
.گردد واقع مفيد تهران شهر براي ويژه به آتي خسارات
