پنجم ، شماره 1338 آگوست 1997 ، سال شهريور 1376 ، 25 دوشنبه 3
|
|
روزگار در كشاورزي بخش ستانده‌هاي
خشكسالي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
قرار بخش يك درباره‌ء داوري مبناي را كالا دو يا يك توليد عملكرد
ندهيم
موجب خشكسالي بروز خشك اقليم داراي سرزمين‌هاي در طبيعي طور به
مي‌شود نيز توليد كاهش
در جمعيت پراكندگي.است گوناگون اقليم‌هاي با پهناور سرزميني ايران
.است روستايي هزار دهها ساكنين نفع به قبل دهه دو تا اين‌سرزمين
جز و شده‌اند پراكنده كشور اين سراسر در و هم از به‌دور روستاها اين
پذيرفته صورت اقداماتي آنان آبادي و براي‌عمران كه اخير سالهاي در
نسبتا اجتماعي بهداشتي ، امكانات‌آموزشي ، از گذشته دهه‌هاي در است ،
با.نداشت نمودي روستاها عام‌در معناي به توسعه و مي‌بردند بهره كمتري
شهرنشين جمعيت روستانشين‌به جمعيت نسبت گذشته دهه‌هاي در كه وجودي
هنوز اقتصادي ، كشورمان رايج الگوهاي اساس بر اما است ، شده كاسته
.است كشاورزي كشوري
در صنعت و كشاورزي بخش افزوده ارزش سهم مقايسه داوري چنين دليل
بخش سهم و درصد تا 25 حدود 23 كشاورزي سهم كه است ملي توليدناخالص
بخش در ويژه به ايران كنوني كشاورزي.است درصد تا 18 حدود 15 صنعت
در -ژرف و گسترده چندان نه -تحولات حاصل و گذشته قرنهاي يادگار زراعت
امكانات از استفاده عدم پراكنده ، و خرد اراضياست اخير دهه‌هاي
سرمايه‌گذاريهاي كمبود ايران ، كشاورزي با سازگار و مدرن تكنولوژيك
است گذشته دهه‌هاي در فعاليت اين ويژگيهاي از..و اساسي و زيربنايي
.مانده‌اند برجا پا هنوز آن زيادي بخش كه
تا است شده موجب كشور روستايي جامعه اقتصادي اجتماعي ، بافت و ساختار
بي‌انصافي.باشد مواجه ويژه‌اي دشواريهاي با بخش اين در تحول ايجاد
داوري مبناي سال دو يا يك در را كالا دو يا يك عملكردتوليد كه است
بخش اجرايي مديران به نسبت اساس همان بر و قرارداده بخش اين درباره
.دهيم حكم و داوري
اما نيست ، نقص و عيب از خالي بخش اين در شده انجام اقدامات چه ، اگر
داده‌ها به توجه با بخش اين ستانده‌هاي مجموعه معتقدند ، كارشناسان
برخي و كشاورزي فعاليتهاي نسبي ناكامي دلايل از برخي.بوده‌است مناسب
.آورده‌ايم ذيل در را شده زيربنايي‌انجام اقدامات
نيست ايران به منحصر خشكسالي
درآسمان را درخشان ماه جايي جابه بيدار چشماني با و هوشيار پيرمرد ،
كه بود آموخته او به تجربه سال دهها حاصل.مي‌كرد دنبال ازستاره پر
لحظه.مي‌شود نزديك او آبياري نوبت باشد ، كجاي‌آسمان در ماه اگر
از تا كوشيدند توان تمام با ارشدش فرزند و مرد پير.فرارسيد موعود
كه داد نشان زمان كه هنگامي.استفاده‌كنند شكل بهترين به خود آب نوبت
مزرعه از گوشه‌اي به شود ، براي‌استراحت سرازير ديگري مزرعه به بايد آب
اما بودند ، برده كار به را خود توان تمام اينكه بابردند پناه
سر زمين جاي همه به آب كه نداد اجازه سنتي و ناهموار عرض ، كم جويهاي
به تنها داستان اين.كند نفوذ خاك عمق به كافي اندازه به و بكشد
كشورمان كشاورزان از بسياري بلكه نمي‌شود ، مربوط كشاورز پيرمرد اين
نمي‌توانند زراعي آب قلت دليل به كشور مركزي مناطق در ويژه به
.كنند سيراب را خود زمينهاي
كشاورزي در آب كمبود:مي‌گويد كشاورزي كارشناس يك گذاري گل ناصر
دليل 50 همين به و دارد كشورمان تاريخ اندازه به ايران‌سابقه‌اي
ديم صورت به كه است قرن قرنهاي بوم و مرز اين زراعي‌در اراضي از درصد
.مي‌شود كشت
را زمين كمتر آسماني نزولات و مي‌رسد فرا خشك سالي كه هنگامي
.مي‌آيد بدست كمتر نيز محصول مي‌نوازند ،
.نيست كشورمان به منحصر و جديد پديده‌اي خشكسالي:مي‌گويد كارشناس اين
خشكسالي ايران اقليم و هوا و آب با كشورهايي ويژه به دنيا جاي هر در
ناشي توليد كاهش كه است نادرستي داوري اين و مي‌شود توليد كاهش موجب
پديده اينبدهيم نسبت مسئول آن يا اين به را آسماني نزولات كمبود از
بايد آرماني شرايط پيداشدن تا و آيد پيش نيز آتي سالهاي در است ممكن
.كرد تحمل را وضعيت اين
كه است اين واقعيت:مي‌گويد كشاورزي ديگر كارشناس يك حيراني محمدقاسم
آنجا ازدارد هنگفتي سرمايه‌گذاري به نياز ديم زراعت توسعه رشدو
اين دارند ، نازلي پس‌انداز سطح عموما ايراني كشاورزان كه
با كه مي‌دهد نشان بررسي‌ها.پذيرد صورت دولت توسط بايد سرمايه‌گذاري
مالي منابع تخصيص براي كشاورزي بخش اجرايي مديران زياد تلاشهاي وجود
شده انجام اقدامات وجود اين با.نشد ميسر امر اين بخش اين به بيشتر
.است بوده مناسب نشده داده تخصيص مالي منابع با مقايسه در
اراضي كه مي‌دهد نشان ايران كشاورزي پراكنده‌تاريخ و كوچك زمين
.شده‌اند تبديل پراكنده و كوچكتر قطعات به سال به سال ايران در زراعي
از كمتر آن درصد كشور8/18 زراعي اراضي كل از سال 1371 در كه طوري به
تا 5 آن‌بين 2 درصد هكتار 7/25 تا 2 بين 1 آن درصد هكتار ، 2/14 يك
تا بين 10 آن درصد هكتار ، 3/17 تا 10 بين 5 آن درصد هكتار ، 8/18
بين 50 آن درصد تنها 1/1 و هكتار تا 50 بين 25 آن درصد 25هكتار 8/2
.بوده‌اند هكتار از100 بيشتر و
و خرد اينكه بر علاوه ايران در زراعي اراضي كه مي‌دهد نشان بررسي‌ها
اقتصادي كارشناسان.برخوردارند نيز زيادي پراكندگي هستنداز كوچك
اين در كشت وضع بهبود براي زيادي اگرسرمايه‌گذاريهاي حتي معتقدند ،
ترويج براي تلاش بيشترين پذيردو صورت اجرايي مديران سوي از اراضي
تلاش روز شبانه نيز بزرگترين‌متخصصان و شود انجام كشاورزي علمي اصول
خيلي كشورمان در مساله‌آب به توجه با اراضي اين در توليد بازده كنند ،
.بود نخواهد مفيد
دلايل با توانست كشاورزي وزارت وضعيتي چنين از رفت بيرون براي
براي را پراكنده و خرد اراضي كردن يكپارچه سياست فوايد قانع‌كننده
واحدهاي ايجاد براي را عمومي تمايل و كند تشريح گوناگون مسئولان
.دهد افزايش كشاورزي توليد تعاوني
از هكتار هزاران كردن يكپارچه و روستايي توليد تعاوني صدها تشكيل
نشان‌دهنده سو يك از اخير سالهاي در پراكنده و خرد زراعي اراضي
ديگر سوي از و مسئولان ساير كردن قانع براي اجرايي مديران موفقيت
با سنتي صورت به كه است زارعاني با وگو گفت در آنان توفيق نمايانگر
.مي‌كردند مقاومت همواره ديگران اراضي در خود ادغام‌اراضي
كه مي‌رود انتظار روستايي توليد تعاونيهاي فزاينده روند به توجه با
كار نيروي و زمين آب ، از اقتصادي استفاده بر علاوه آتي سالهاي در
.كنيم تجربه زراعي توليدات از دربسياري را عملكرد افزايش
كشاورزان زيان به شهرنشينان ، نفع به
با تعامل بدون نمي‌توانند كشاورزي بخش در شده اتخاذ سياستهاي
با مي‌آيد ، بدست تعامل اين از كه نتيجه‌اي و باشند اقتصادي سياستهاي
خواهد متفاوت كند ، غلبه ديگري بر ازسياستها كداميك اينكه به توجه
.بود
ما كشور اساسي و عمده تنگناهاي از يكي:مي‌گويند اقتصادي كارشناسان
مواد مصرف در كشورمان مردم از بسياري گذشته دهه دو طي در كه است اين
.شده‌اند وابسته دولتي يارانه‌هاي به غذايي
.مي‌دهد يارانه شهرنشينان ويژه به و مردم به گوناگون شيوه‌هاي به دولت
.است ارزانتر ارز با غذايي مواد واردات دل در يارانه‌ها اين از بخشي
به اقدام دولت شهري ، مصرف‌كنندگان راضي‌كردن براي گذشته سالهاي در
به توجه با.كرده‌است برنج به‌ويژه غذايي مواد زيادي مقادير واردات
ترجيحي ارز نرخ مي‌شود داده اختصاص كار اين براي كه ارزي نرخ اينكه
ساير و ايران در برنج كشاورزي نحوه و سابقه به توجه با و است ،
از بسياري در و مواجه نگراني با عموما ايراني برنج‌كاران كشورها
از آن‌دسته تا است شده موجب وضعيت اين تداوم ديده‌اند ، زيان سالها
.دهند تغيير را خود شغل داشته‌اند توانايي كه كشاورزاني
خريد قيمت‌هاي كه سالها از بسياري در:مي‌گويد اقتصادي كارشناس يك
مي‌شود مقايسه گندم وارداتي قيمت با داخلي كشاورزان از گندم تضميني
از گندم خريد نرخ از ارزانتر داخلي گندم نرخ‌خريد كه مي‌كنيم مشاهده
در.است شهرنشينان نفع به كشاورزان اجحاف‌به معناي به اين و است خارج
انجام عمده‌اي اقدام كشاورزي‌نمي‌توانند بخش اجرايي مديران حالتي ، چنين
.است جايي‌نرسيده به اين‌باره در كشاورزي وزير تلاشهاي دهند
و گسترده مجموعه‌اي زراعت زيربخش به‌ويژه كشاورزي زيربناهابخش
عوامل اين از بخشي.است وابسته گوناگوني فعاليتهاي به و است پيچيده
كارشناس يك.است تاريخي بخشي و بخشي‌اقتصادي فرهنگي ، بخشي اجتماعي ،
براي كشاورزي فرآورده عالي‌ترين مثابه به گندم:مي‌گويد اقتصادي
مراحل در بايد كه مختلف‌است فعاليت دهها حاصل ايران ، چون كشورهايي
.آوريم رابدست آن تا پذيرد صورت مختلف اشخاص توسط و گوناگون
بذرهاي وجود آن توليد افزايش و گندم كشت براي مقدماتي مراحل از يكي
.دهيم افزايش را كشت زير سطح عملكرد بتوانيم تا است مرغوب
توليدگندم افزايش براي مرغوب توليدبذر:مي‌گويد جاسبپور غلامعلي
مي‌تواند مدت ميان در و دارد زيادي كاربردي پايه‌اي ، تحقيقات به نياز
.بنشيند بار به
بيروني‌تاثيرگذار عوامل اخير درسالهاي كه وجودي با:مي‌افزايد وي
شاغل پژوهشگران اما بخش‌آمده‌اند ، اين كمك به كشاورزي‌كمتر بخش بر
براي مرغوب بذر تعدادي توانستند كشاورزي بخش تحقيقاتي دستگاههاي در
يكي اقدام اين.كنند توزيع كشاورزان ميان در و توليد را گندم توليد
.است اخير سالهاي در اقدامات زيربنايي‌ترين از
ساير در كشاورزي وزارت فعاليتهاي اين ، بر علاوه:مي‌گويند كارشناسان
زراعي اراضي سنتي ، يكپارچه‌سازي انبار نظيرنوسازي زيربنايي بخش‌هاي
نتايج و است بوده بخش ثمر و بسيارمفيد كشور كشاورزي نوسازي براي
.شد خواهد نمايان آتي سالهاي اقدامات‌در اين از حاصل
اجراي درسالهاي كشاورزي وزارت كه مي‌دهد نشان دسترس در گزارش‌هاي
داشته ترويج و آموزش به‌مسايل ويژه‌اي توجه توسعه دوم و اول برنامه
اگر اهميت اين.دارد اساسي اهميت نوسازي‌كشاورزي و توسعه براي كه است
اقدامات زيربنايي‌ترين از يكي به‌عنوان اما چشم‌نمي‌آيد ، به چه
.كند توليدكنندگان به شاياني كمك آتي سالهاي مي‌توانددر
تاسيس ترويجي مددكاران دفتر حدود 378 و 74 سالهاي 73 در مثال به‌طور
فرا را لازم آموزش‌هاي ترويجي مددكار تنها 1378 مراكز اين در كه شد
باشگاه و 71 پسر روستايي جوانان باشگاه سالها 466 همين در.گرفتند
آنها گسترش كه است شده تشكيل وزارت‌كشاورزي توسط دختر روستايي جوانان
.باشد بخش نويد مي‌تواند
