پنجم ، شماره 1342 آگوست 1997 ، سال شهريور 1376 ، 30 شنبه 8
|
|
غربي پژوهشگران آراي و انديشه‌ها به نگاهي
غرب در سياسي توسعه باب در
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
:اشاره
پژوهشگران كه‌آنچه است شده معلوم سياسي پردازان نظريه بر امروزه
همه گوياي نمي‌تواند داده‌اند ، ارائه سياسي مفهوم‌توسعه از غربي
اين با آشنايي اما.باشد توسعه حال در جوامع به مربوط واقعيتهاي
در كه بحثي.سازد مشخص را غرب در سياسي توسعه فرايند مي‌تواند نظريات
درباب را غربي نويسندگان انديشه‌هاي واقع در مي‌شود طرح مقاله اين
به نظريات اين در دقت كه است آن مهم موضوع.مي‌دهد نشان سياسي توسعه
در جوامع ارزشي و فكري مباني با نظريات اين كه مي‌سازد آشكار خوبي
به نيز را نكته اين رو اين از و نداشته چنداني مطابقت توسعه حال
تلاش به وابسته ايران چون جوامعي در سياسي توسعه كه مي‌رساند اثبات
.است داخلي نظريه‌پردازان فكري
مقالات سرويس
كشور آن خاص برشرايط مبتني كشور ، هر در توسعه اينكه به توجه با
آغاز توسعه مسائل مورد در تحقيقات ، گسترده‌اي‌از موج دهه 60 از.است
پي‌ريزي كشور ، هر مناسب وضعيت به توجه با را توسعه ساختار تا شد ،
مختلف كشورهاي مورد در اطلاعات از وسيعي حجم آن متعاقب.نمايد
عهده‌دار كه بين‌المللي و منطقه‌اي مطالعات مراكز و گرديد انباشته
شكل جهان مختلف مناطق در بودند توسعه پيرامون تطبيقي مطالعات انجام
و معين موضوع يك عنوان به سياسي كه‌توسعه بود اينجا ازگرفتند
مطالعات ، اين دستاورد اولين.كرد ظهور سياسي مطالعات گستره در مشخص ،
توسعه ميزان بودند قادر فقط كه بود نمودارهايي و آمارها از عبارت
وجود عدم دليل به و داده ، نشان را مطالعه مورد كشورهاي در سياسي
دستيابي چگونگي و مراحل ، عوامل ، توضيح از زمينه ، اين در نظريه‌پرداز
ميان از نظريه استخراج راستا ، اين در بعدي گامبودند عاجز آن به
اينكه‌دانيل علي‌رغم.بود سياسي توسعه مورد در شده انجام مطالعات
اين كامل تبيين از ولي مي‌شد محسوب راه اين پيشگامان از يكي لرنر
يافته ، توسعه جوامع در اقتصادي اجتماعي ، تغييرات چگونه كه مسئله
.بود ناتوان مي‌شوند ، تازه‌اي روحي و فرهنگي گرايشهاي پيدايش به منجر
:كه است اين مي‌گويد او آنچه
بر است خود وخاص مستقل تاريخي منطق يك تابع مدرنيزاسيون الگوي
را ديگر مرحله خود ، خاص تحت‌مكانيزمهاي مرحله ، هر كه اساس اين
(1).ايجادمي‌كند
انبوه و يافته توسعه كشورهاي پيرامون تحقيقات ميزان افزايش با
و آمده بدست كشورها اين بررسي براي نويني ابزارهاي داده‌ها ،
صدد در دويچ مثلاكارلكردند ارائه متنوع‌تري نظريات انديشمندان
و ساخته ، مرتبط ناسيوناليسم با نحوي به را ، سياسي توسعه بود
بر و ناسيوناليسم ، اصلي ابزار عنوان به شدن برفراينداجتماعي
تاكيد توسعه ، هرگونه انگيزه و محرك عنوان به ناسيوناليسم
به دستيابي براي اصلي كاركردهاي بيان دنبال به ريگنز(2).مي‌ورزيد
تحليل و به‌اندازه‌گيري وگوترگت بود ، نوين كشورهاي در سياسي توسعه
.پرداخت...و سياسي ثبات پارلماني ، انتخابات ، نظام چون شاخصهايي
دراين.مي‌رود شمار به فوق مطالعات روند در مهمي سال.م سال 1963
آن هدف و شد زيرنظرآلموندتشكيل تطبيقي مطالعات سال ، كميته
دستيابي جهت سياسي ، توسعه مطالعات انديشمندان و صاحبنظران گردآوري
بر علاوه كميته اين بود سازي مفهوم و تئوريك سطح در مثبت نتيجه يك به
مجلد شش انتشار به موفقسالهاي 661963م بين فراوان و مهم آثار نشر
حجيم مجموعه اين حال ، اين با.شد سياسي مختلف‌توسعه ابعاد باره در
به اقدامات اين ولي شود موفق سياسي تئوري يك ارائه زمينه در نتوانست
(3).كرد كمك آينده در سياسي تئوريهاي رويش
تميز به‌دنبال بيشتر سياسي توسعه اوليه نويسندگان كلي به‌طور
اين به كمتر و بودند يافته توسعه كشورهاي از نيافته توسعه كشورهاي
چه طي با و نيروها چه با نيافته توسعه كشورهاي كه مي‌پرداختند بحث
درصدد وروستو وارديابند دست سياسي توسعه به مي‌توانند مراحلي ،
توسعه به امروزي يافته توسعه كشورهاي آن طي كه بودند فرايندي تبيين
اين پاسخ يافتن پي در آنان.يافتند دست اجتماعي و اقتصادي سياسي ،
در مشخص و معين مراحل يا قانون و قاعده هيچگونه آيا كه بودند سئوال
با فرايند ، اين طي كشورها ، اين آيا و دارد؟ وجود فرايند اين درون
روبرو مواجهند ، نيافته توسعه كشورهاي اكنون هم كه بحرانهايي و مشكلات
سياسي توسعه در را بحرانها مسئله وپاي ، بعدهااركانسكي.بوده‌اند
به رسيدن براي مختلف مراحل بيان به روستو.دادند قرار بررسي مورد
دمكراسي سياسي ، دمكراسي:مرحله پنج از پرداخت‌شيل اقتصادي توسعه
سنتي اليگارشي و توتاليتري اليگارشي مدرنيزه ، اليگارشي توتاليتري ،
آريستوكراتهاي اقتدار:مراحل نيز كاتسكي جان.آورد ميان به سخن
(4).كرد مطرح را دمكراسي و روشنفكران تسلط سنتي ،
توسعه متون در اقتصادي ، بعد يافتن قوت شاهد مطالعات ، بعدي مراحل در
از كه كردند ظهور نويسندگان از جديدي نسل كه بود اينجا از و هستيم
خود آثار از يكي در وي.برد نام را مي‌توان‌ديويداپتر آنها مهمترين
سيستمي ، ارزشهاي و حكومت نوع به عنايت با مدرنيزاسيون نام‌سياست به
مقدس واجتماع سكولار برآزادي‌گرايي مبتني مدل دو صورت به را آنها
پيرامون آثار ، از عظيمي حجم اپتر ، اثر اين از بعد (5).كرد ارائه
توسعه مطالعات.دهه 1960م اواسط در درآمد تحرير رشته به مدرنيزاسيون
به‌خصوص جامعه‌شناسي ، تاثير تحت توجهي قابل ميزان به سياسي ،
بيشتر كه گرفت ، قرار ساختاري مدل‌كاركردهاي قالب در جامعه‌شناسي
افكارپارسونز ، تاثيرات به توجه با.بود آلموند نظريات شبيه
سيستم آن در كه دادند گسترش را جديدي گرايش سياسي علوم انديشمندان
و فرهنگي اقتصادي ، اجتماعي ، منابع از وابسته ، متغير مثابه به حكومتي
آنها تبديل و اين‌نهاده‌ها جذب آن اصلي وظيفه و مي‌شود تغذيه رواني
زمينه در نيز ارزشمندي تحقيقات چارچوب اين در و است ، به‌داده‌ها
(6).گرفت انجام سياسي توسعه
نسبت يك‌برداشت‌ابزاري اتخاذ با همچون‌ليپست نويسندگان از برخي
بدين است ، اقتصادي توسعه به منوط توسعه‌سياسي شدند مدعي دولت ، به
نتواندتقاضاهاي يافته ، توسعه كشور يك سياسي سازمان كه‌اگر صورت
هماهنگي خوردن هم به با گويد ، پاسخ مناسب نحو به را ، مردم اقتصادي
.داد خواهد دست از را خود نفوذ و مشروعيت اجتماعي ، طبقات يعني مطلوب
هستيم ، سياسي مطالعات در تحولاتي و تغيير شاهد نيز.اواخر 1960م در
تحليل‌اراده به ساختاري ، و روبنايي ابعاد از مطالعات كه صورت بدين
اين براساس يافت ، تغيير سياسي ، سازمانهاي و بازيگران قابليت و
توسعه در اجتماعي ، و اقتصادي روانشناختي ، نيروهاي نقش اگرچه گرايش ،
سياسي رهبران قابليت و اين‌خواست نهايت در ولي است توجه قابل سياسي
بدين.مي‌كند حاصل را سياسي توسعه داده ، شكل نيروها اين به كه است
يك بلكه نشده ، تلقي يافته خاتمه و كامل يك‌توليد سياسي توسعه ترتيب
هانتينگتن ، :جمله از زيادي نويسندگان.مي‌شد ارزيابي مستمر فرايند
به كه دادند گسترش را ديدگاه اين...و آيزنستات ، هالپرن ، ديامانت
(7).است مشهور قابليت و رهيافت‌خواست
به سياسي ازتوسعه خود ، سابق ديدگاههاي در نظر تجديد با آلموند
روند افزايش و سياسي ساختار ساختاري ، تخصص‌گرايي تنوع عنوان‌افزايش
رفتن بالا به منوط را امر اين و كرد ياد سياسي فرهنگ شدن سكولار
ريگز.دانست آن بالاي قابليت و سيستم اجرايي توانايي نفوذ ، كارائي ،
در...و آلموند آيزنستات ، هانتينگتن ، پاي ، انديشه‌هاي تركيب در سعي
ساختارهاي تبعيت اينكه اثبات در وي.داشت خود ديالكتيكي طرح ذيل
غرب فرهنگ پذيرش معني به غربي ، سياسي ساختارهاي از كشور يك سياسي
قائل فرهنگي وتغيير تكنولوژي بين‌تغيير ظريفي تمايز خط يك نيست ،
كمونيستي مدلهاي انديشمندان از گروهي توسعه ، بعدي مطالعات در (8)شد
قابل ميزان به سياسي توسعه متون كلي طور به (9).كردند مطرح را توسعه
اوليه كارهاي در.است متاثر پاي لوسين نظريه‌هاي و انديشه‌ها از توجهي
تركيب و هماهنگي و توافق فرهنگي ، انطباق:از عبارت سياسي توسعه وي ،
سيستم ايجاد بعدا پاي.بود نوين تقاضاهاي با زندگي اوليه الگوهاي
به ديگرش اثر در و دانست سياسي توسعه شاخص مهمترين را دولت -ملت
مختلف و متمايز سطح سه از م(1965) سياسي توسعه و سياسي نام‌فرهنگ
اساس.راند سخن سياسي ، تشكيلات و عمومي و دولتي اجراي سيستم جمعيتي ،
وتنوع مفهوم‌مساوات ، توانايي سه از بهتر و جديدتر تعريف وي بحث
(10).گرديد مطرح كلمن توسط او از بعد كه بود ، ساختاري
دارد ادامه
