پنجم ، شماره 1343 آگوست 1997 ، سال شهريور 1376 ، 31 يكشنبه 9
|
|
بي‌رونقي روزگار رونق
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
العماره شمس به نگاهي
نظارت با و تومان‌بودجه پنجاه‌هزار با شمس‌العماره ساختمان
شد ساخته معيرالممالك
چشم اتومبيل‌ها صداي و سر و مردم گذر به پابرجا هنوز العماره شمس
خاطراتي.مي‌كند تداعي را گذشته غريبانه‌خاطرات و است دوخته
.نشسته غبار در و گرفته دود ازگذشته‌هاي
كه نداشت اتومبيلي تهران كه مي‌آورد ياد به را روزها آن العماره شمس
حوالي همان نهايي‌اش حد تهران كه روزهايي باشد ، داشته ترافيكي
به قدمتش يادگار ، اين.بود بزرگ‌نشده قدر اين هنوز و بود شمس‌العماره
ساختمان.دارد ماجرايي‌شنيدني آن بناي و مي‌رسد شاه زمان‌ناصرالدين
به گلستان كاخ شرقي ضلع در كه زيبايي‌كاملش با شمس‌العماره
بين در كه‌امروزه قصري مي‌كند ، نگاه ناصرخسرو خيابان‌دودآلود
رونق‌و روزگاري مي‌كند ، جلوه ناشناس آپارتمانهاي‌رنگارنگ و آسمانخراش‌ها
.داشت زيادي اهميت
بزرگ بسته يك خود اروپاهمراه سفر از بازگشت از پس شاه ناصرالدين
او.بود آورده ايران به اروپايي قصرهاي از وكارت‌پستالهايي عكسها
هنگام به و كرد جمع‌آوري قصرها ، از بازديدهايش هنگام را عكسها اين
و مينا قابهاي عكسها ، اين همه براي تا داد دستور ايران ، به بازگشت
از تا دهند قرار قابها درون را آنها و بسازند شده منبت‌كاري و مطلا
از كه عاج اتاق در را آنها قابها شدن آماده از پس و نروند بين
مي‌گذرانيد ، آن در را خود اوقات بيشتر و بود فتحعليشاه زمان بناهاي
بود جالب شاه‌آنقدر ناصرالدين براي عكسها اين.كردند ديوارهانصب به
تصاوير ، يك‌از هر درباره‌ء و مي‌كرد جمع را مناسبتي ، اطرافيانش هر به كه
از تصويري به عكسها دادن نشان به‌هنگام روزي.مي‌داد فراوان توضيحات
ما پذيرايي براي قصررا اين كه داد توضيح و رسيد آلمان كاخ‌سلطنتي يك
ناصرالدين به همراهان از يكي.داده‌بودند اختصاص همراهان و
را شمس‌العماره موجبات‌ساختن بعدها توصيه همين كه كرد شاه‌توصيه‌اي
عمارتي‌داشته چنين نيز ما است بهتر:بود توصيه‌اين آن.آورد فراهم
عنوان به مي‌آيند ايران به كه كشورهاي‌خارجي بزرگان و شاهان تا باشيم
شمس‌العماره فكرايجاد بعد ، هفته چند.كنند استفاده آن استراحت‌از
اشكالات‌فراوان وجود با و شد داده آن احداث كه‌دستور گرفت قوت آنقدر
نتيجه در و (1)درآورد عمل به را فكر تا يافت دستور الممالك معير
بر ديگري بناي و شد ساخته شمس‌العماره مداوم ، فعاليت ماه از 30 بعد
معماري اين اختصاصي و جالب نكات از.شد افزوده قاجاري دوره بناهاي
تاريخي بناهاي و گلستان كاخ در مورد اين است ، اتاقها بلند سقف قديم ،
را خنكي تابستانهاي جهت همين به و است شده رعايت نيز شيراز و اصفهان
معماري‌اصيل اختصاصات از يكي كه قرينهسازيحسكرد مي‌شد عمارات اين در
كف از شمس‌العماره.است شده كاملارعايت شمس‌العماره در است ، ايراني
رفته هم روي سرداب با16پله‌ء كه دارد پله نقطه‌اش 96 بالاترين زمين‌تا
به پله اين‌همه وجود.دارد وجود بالا به پائين از عمارت 112پله اين در
ساختمان‌داخلي از تصويري الملك ، كمال (2).عمارت‌است بلند سقف‌هاي خاطر
وضعيت نمايانگر و نمونه كه‌بهترين است كرده ترسيم شمس‌العماره
.است ساختمان‌شمس‌العماره
جلوي حياط به را ايوان‌شمس‌العماره عريضي پلكان ساختمان ، ابتداي در
با كه دارد ارتفاع متر يك آن كف تا ايوان لبه و است ساخته مربوط آن
.است بسته نقش زمان آن لباسهاي و آدمها تصاوير بديعي ، كاريهاي كاشي
درهاي كه داشته قرار مجللي آينه‌كاري تالار ، ميانه اول طبقه در
دو به آن‌نيز كناري در دو و مي‌شده مربوط ايوان‌شمس‌العماره به شاه‌نشين
.است مي‌شده گشوده ايوان طرف‌آن دو در گوشواره به موسوم اتاق
.است كرده راحفظ خود گذشته شكل هنوز دستكاريها ، با شمس‌العماره‌اكنون
از پلكان‌ها.است شده بزرگ به‌پنجره‌هاي تبديل آن قديمي ارسي‌هاي
كاشي آن لبه‌هاي كه ايواني‌زده‌اند بزرگ ، اتاق سقف روي است ، جنس‌كاشي
بخشي وميانه است شده تكرار مرحله اتاقها 3 اين داردو زيبايي كاري
كه دارد قرار شمس‌العماره ساعت‌معروف برج دوم ، طبقه ايوان عقبي
برج ، آن بام بر رعدوبرق از ساعت حفاظت براي.خوابيده اكنون‌سالهاست
طرف‌كاخ به آن روي يك كه دارد رو دو ساعت اينكردهاند نصب برق‌گير
در و است مروي بازارچه روبه‌روي و خيابان سمت به ديگرش روي و گلستان
ساعت ، اين وسيله‌ءزنگ به كسبه و مردم و شاهي عمارات ساكنين قديم زمان
.مي‌سنجيدند را زمان
نظارت با و تومان‌بودجه هزار پنجاه با شمس‌العماره ساختمان
و بود هنگفت مبلغي زمان آن براي پول اين و شد ساخته معيرالممالك
به را شاه ، معيرالممالك نزديكان شد ، موجب هنگفت مبلغ همين
وانمود چنين شاه نزد و كنند متهم شده ، ياد ساختمان از سوءاستفاده
گران معيرالممالك بر اين‌اتهام (3).است واقعيت يك اتهام اين كه كردند
مبرا هراتهامي از را خود معير كه چرا مي‌شود ، او موجبرنجش و مي‌آيد
معيرالممالك لذا بود ، شده مطرح شاه‌نيز پيش مسئله اين چون و مي‌داند
اين تبديل از بعدميكند پيش‌كش شاه ناصرالدين به را اين‌ساختمان
زيادي توجه اخير ، سالهاي در موزه ، به گلستان كاخ با همراه ساختمان
مرمت مشغول زبده‌اي مرمت‌كاران اكنون هم.است شده آن حفاظت و مرمت به
است اميد.هستند آن آينه‌كاري‌هاي و شكسته كاشي‌هاي و شده تخريب بخشهاي
سياحان و هنر اربابان بازديد مورد بناهاي از يكي نزديك ، آينده در
.باشد
-زوار انتشارات-تهران -تهران دارالخلافه -نجمي ناصر -منابع1
ص 129 جلد 1 -1348
صفحه 16 -اول سال -شماره 3-مردم و هنر -ايران معماري -سامي علي -2
تا 24
-ابوعلي 1339 انتشارات-تهران -گلستان كاخ راهنماي -ذكاء يحيي -3
تا 20 ص 12 -جلد 1
