پنجم ، شماره 1345 سپتامبر 1997 ، سال شهريور 1376 ، 2 سه‌شنبه 11
|
|
و تار از را بانكي شبكه اقتصادي يادداشت
برهانيم پودمشكلات
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
بسيار - مدرن اقتصاد نهادهاي ساير همانند - ايران در جديد بانكداري
در بانكداري عمليات كه به‌طوري.شد متولد غيرطبيعي به‌صورتي و دير
سال اين در كه كرد پيگيري ميلادي سال 1888 تا تنها مي‌توان را ايران
تاپايان.كرد داير استان‌ها سايرمراكز و تهران در شعبي شرق بانك‌جديد
تخصصي ، بانك دهه 1310دو دربودند فعال درايران بانك سه تنها 1310
چشمگير رشد.شد كشورتاسيس در بازرگاني بانك دهه 1320يك در
بانك‌به‌اضافه كه 19 است دهه 1330 مربوطبه بيشتر ايران در تشكيل‌بانك‌ها
آستانه در.گذاشتند دركشور اقتصادي فعاليت‌هاي به‌ميدان پا مركزي بانك
تخصصي ، 26بانك فعاليت‌هاي با شامل 7بانك بانك ، اسلامي 36 پيروزي‌انقلاب
فعاليت ايران در ناحيه‌اي فعاليت‌هاي با بانك و 3 تجاري فعاليت‌هاي با
سرمايه) خصوصي دولتي ، بخش سه به بانك‌ها سرمايه نظر از.داشتند
در اسلامي انقلاب پيروزي.بودند شده تقسيم مختلط و (ايراني صددرصد
ميدان در و كرد دگرگون را ايران اقتصادي و سياسي نظام ماه 1357 بهمن
در عمده تحول اولين.شد عمده‌اي تحولات دچار كشور بانكي نظام اقتصاد
كه داد رخ اسلامي انقلاب شوراي مصوبه اجراي در و سال 1358 خرداد
تصويب به‌دنبال.شد ملي‌اعلام مختلط ، و خصوصي همه‌بانك‌هاي آن براساس
ماه آبان در بانك‌ها نوع‌مالكيت تغيير و بانك‌ها شدن قانون‌ملي
كه‌زمينه‌ساز رسيد به‌تصويب نيز اموربانك‌ها اداره لايحه سال همان
بانك‌هاي كليه قانون‌اخير براساس.شد ادغام‌بانك‌ها قانون اجراي
استان بانك‌هاي و تخصصي و 3بانك تجاري بانك در 6 دركشور موجود
در.اجراشد رسمي به‌طور از 28آذرماه 1358 قانون اين.شدند ادغام
براي لازم وبررسي‌هاي مطالعات ماه مدت 6 در موظف‌شد دولت سال 1360
به مربوط لايحه و انجام را بدون‌ربا بانكي عمليات تدوين‌پيش‌نويس
بر 5فصل مشتمل كه لايحه اين.كند تقديم اسلامي شوراي مجلس به را آن
اسلامي مجلس‌شوراي نهايي به‌تصويب شهريور1362 در است ماده و 27
قرار نگهبان شوراي تاييد مورد جزيي تغيير يك با همان‌ماه در و رسيد
.است شده بنا كشور در بانكي عمليات پايه تاكنون سال همان از.گرفت
بانكي حاضرنظام شرايط در تا است موجبشده شده ياد تحولات مجموعه
نقش نتواند و شود مواجه متعدد مشكلات با گوناگون زمينه‌هاي در كشورمان
و مالي نهادهاي باساير تعامل در و ملي اقتصاد درعرصه را خود
.كند ايفا اقتصادي‌به‌خوبي
در كه است مهم‌ترين‌مساله‌اي پولي ، برسياست‌هاي مالي سياست‌هاي تسلط
سوي از بارها مساله واين است مواجه آن با بانكي حاضرشبكه حال
بررسي.است گرفته قرار انتقاد مورد اقتصادي كارشناسان و مسئولان
بودجه شديد كسري با دولت كه تا 1368 دوره 1363 در بانكي شبكه عملكرد
اين مويد به‌خوبي تاكنون از 1374 و تا 1373 دوره 1369 و بود مواجه
انبساطي آثار كردن خنثي كشور بانكي شبكه وظيفه مهمترين كه است نكته
بانك‌هاي حاضر شرايط در اين ، بر علاوه.است بوده دولت مالي سياست‌هاي
مجلس سوي از كه نيز را سالانه بودجه‌هاي قوانين تا هستند مجبور كشور
به شده شرايطتكليف.كنند اجرا مي‌شوندبندبه‌بند تصويب اسلامي شوراي
كشور پول بازار نهاد تاثيرگذارعمده‌ترين و پويا كشور ، نقش بانك‌هاي
اجراي.كرده‌است كم‌رنگ آن تصحيح‌حركت‌هاي و ملي اقتصاد بر
- آنها منابع تا شده‌است موجب بانكي شبكه سوي تكليفي‌از تبصره‌هاي
و عمراني طرح‌هاي سمت به عمدتا - است شده تامين خصوصي بخش سوي از كه
بخش‌ها ساير در سرمايه متقاضيان و شود داده سوق دولتي بخش صنعتي
شرايط اين.كنند استفاده منابع اين از كافي و لازم ميزان به نتوانند
ديگر سوي از و شده خصوصي بخش براي سرمايه شدن گران‌تر موجب سو يك از
ارزان‌تر منابع از كه دولتي بخش در صنعتي و عمراني طرح‌هاي واقعي قيمت
تشخيص دليل به‌همين و نشود مشخص مي‌كنند استفاده بانكي شبكه به متعلق
.شود مواجه مشكل با طرح‌هاي‌دولتي اولويت
ديگر يكي اداري شيوه به بانكي اعتبارات و تسهيلات سود نرخ تعيين
نرخ اداري نرخ تعيين.مي‌شود محسوب بانكي نظام كنوني مشكلات از
دليل هر به كه مي‌شود افرادي به زيان موجب اعتبارات و تسهيلات سود
محاسبات‌انجام.مي‌دانند براي‌سرمايه‌گذاري محل بهترين را بانك‌ها هنوز
مبلغ100 سال 1370 آغاز در فردي اگر مي‌دهدكه نشان اين‌باره در شده
فاحش تفاوت به‌دليل - باشد سپرده به‌بانك‌ها سال مدت 5 براي تومان هزار
- مي‌پردازند سپرده‌هاي‌درازمدت به بانك‌ها كه سودي نرخ و تورم نرخ
پايان‌سال در گرفته تعلق بدان سودي‌كه خريد قدرت و پول آن قدرت‌خريد
از 5 پس يعني‌سپرده‌گذار.است يافته تنزل و 672تومان هزار به 69 1374
خريد قدرت تومان و 672 بلكه 30هزار نياورده ، به‌دست نه‌تنهاسودي سال
.است داده ازدست
تخصصي بانك و 3 تجاري بانك در 6 آنها كردن متشكل بانك‌ها ادغام
همين به و است شده آنها ميان رقابت كاهش موجب ديگر سوي از
سرعت با و دقيق به‌موقع ، كامل ، خدمت‌دهي براي لازم و كافي انگيزه دليل
مساله اين و است شده زيادي‌سلب حد تا كشور بانك‌هاي كاركنان در
.مي‌شود و شده مشتريان موجبنارضايتي
و شرايطحاضر در كشور بانك‌هاي خصوصي‌كردن احتمال اين‌كه به باتوجه
مي‌رسد به‌نظر زمان‌دارد ، به نياز و است اساسي‌اندك قانون به باتوجه
.سازد مرتفع را نظام‌بانكي كنوني تنگناهاي بتواند برخي‌نكات رعايت
جديدامور وزير پيشنهادي دربرنامه‌هاي كه اقداماتي اولين از يكي
سيطره از شبكه‌بانكي كردن رها مي‌شود ، نيزديده دارايي و اقتصادي
جدي توجه مورد بايد است‌كه بودجه‌اي قوانين و مالي‌دولت سياست‌هاي
بانكي‌در نظام به بيشتر دادن‌اختيارات ديگر ، سوي از قرارگيرد
كه به‌طوري -متقاضيان به اعطايي واعتبارات تسهيلات سود نرخ تعيين
كنند لحاظ سود تعيين‌نرخ در را تورم نرخ كشوربتوانند پولي مسئولان
بانكي سود نرخ آزادسازيباشد كارساز مي‌تواند حاضر شرايط در نيز -
درخواست و سازد راشفاف‌تر بنگاهها اقتصادي عملكرد مي‌تواند
.كند تعديل را بخش‌دولتي در به‌ويژه غيراقتصادي اجراي‌طرح‌هاي
خدمت‌دهي براي كاركنان انگيزه‌هاي وتقويت بانكي نظام در رقابت ايجاد
فعاليت به دادن اجازه مانند اقداماتي با مي‌تواند نيز كارآمدتر
و گفت‌وگو آن پيش‌درباره سال از 5 حداقل كه - غيربانكي اعتباري موسسات
.يابد تحقق -است شده بحث
