پنجم ، شماره 1347 سپتامبر 1997 ، سال شهريور 1376 ، 4 پنجشنبه 13
|
|
كاري ندانم يا طبيعت قرباني ;قائنات
انسان؟
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
خراسان لرزه زمين ويرانه‌هاي از كارشناسان بازديد از ديگري گزارش
فعال منطقه در فرعي گسل‌هاي انبوهي و اصلي گسل دو حاضر حال در o
كرده‌اند ايجاد ناپايدار و وضعيتي‌بحراني و شده‌اند
شدند ، ويران قائنات سال 1358 لرزه زمين در كه ساختمان‌هايي بيشتر o
رفتند بين از نيز امسال ارديبهشت زلزله در
است اجرا و كيفي كنترل لحاظ از ساختماني مصالح مشكل‌ترين از يكي بتن ،
استفاده مورد سنتي مصالح از يكي عنوان به تدريج به و اشتباه به كه
است گرفته قرار ناآگاه افراد
استادان از فني‌متشكل كارشناسان از گروهي گذشته ، تيرماه چهارم در
و اسلامي جمهوري هواپيمايي شهرداري‌تهران ، نمايندگان دانشگاه‌ها ،
دلايل وارزيابي قائنات اخير لرزه زمين آثار بررسي مشاور ، براي مهندسان
منطقه اين وارد قائنات ، ساختمان‌هاي بناهاو شديد ويراني انگيزه‌هاي و
.شدند
تا 4) انجاميد درازا روزبه سه كه نشست‌هايي جريان در هيات اين اعضاي
لرزه زمين پيامدهاي زمينه در نظر تبادل و بحث به (تير 76 6
را خود يافته‌هاي و ديدگاه‌ها نشست‌ها ، اين پايان در و پرداختند قائنات
.كردند مي‌آيدعرضه پي در كه گزارشي قالب در
امور دست‌اندركاران استفاده و توجه مورد آنان ، يافته‌هاي كه اميد
شرقي جنوب در زلزله‌زده منطقه.واقع‌شود كشور سراسر در ساختماني
و مسئولان ، 130 گفته به و است واقع قائن شهر شرق در و خراسان استان
.دربرمي‌گيرد را روستا قولي 200 به
كه است كشور زلزله‌خيز مناطق از يكي منطقه‌قائنات زلزله‌خيزي وضعيت
خساراتي و تخريبشده شديد زلزله اثر بر بار دو گذشته سال طي18
.است ديده جبران‌ناپذير
و اصلي گسل دو حاضر حال در محل ، در شده انجام بررسي‌هاي براساس
ايجاد ناپايدار و بحراني وضعيتي و شده‌اند فعال منطقه در فرعي گسل‌هاي
در شده شمارش لرزه‌هاي پس تعداد محلي ، تحقيقات براساس.كرده‌اند
توجه با.است رسيده نيز درروز پس‌لرزه صد يك از بيش به نقاط پاره‌اي
.قوي‌است بسيار منطقه در ديگر زلزله‌هاي وقوع نكات ، احتمال اين به
محل از بازديدكننده كارشناسان گسترده طيف به توجه گزارش‌با هدف
است مسائلي به نسبت آگاهي گزارش‌ايجاد اين تهيه از هدف زلزله ، وقوع
قطرات‌باران مانند جزئي نظرات همان ولي مي‌رسد به‌نظر فرعي ظاهر به كه
.مي‌شوند انساني‌تبديل فاجعه‌اي به انتها در و مي‌شوند جمع
در قائنات زلزله وقوع از قائنات‌پس زمين‌لرزه‌هاي پيشينه به نگرشي
و بسازد منطقه در مقاوم مسكوني واحد گرفت‌تعدادي تصميم دولت سال 1358
اسكلت با واحدها اين بيشتر.دهد سكني آن در را بازماندگان‌زلزله
.شدند اجرا و بتني‌طراحي
و شدند ويران ساختمانها اين ارديبهشت 76 ، زلزله 20 در متاسفانه
اول فاجعه از مراتبوحشتناك‌تر به كه فاجعه‌اي آفريدند ، ثانويه فاجعه‌اي
از بالاتر معمولا ساختمانها اين‌گونه قربانيان شمار اولا زيرا.بود
باقي‌مانده مصدومان نجات و كمك‌رساني ثاني ، ودر است ، سنتي ساختمان‌هاي
هزينه و دشواري‌ها.است مشكل‌تر بتني ، آواربناهاي زير در
لاينحل‌مي‌نمايد را منطقه يك مشكل معمولا كه است حدي به آواربرداري‌نيز
كارشناسان و به‌تكنولوژي نسبت را روستائيان عمومي افكار نهايت ، در و
روستائيان مهاجرت بر را راه و بي‌اعتمادمي‌كند منطقه به تكنولوژي حامل
.مي‌سازد هموار نقاطديگر به نقاط اين از
تخريب علل به را خود توجه موضوع ، اهميت خاطر به بنابراين ،
معطوف سال 76 زلزله به سال 58 زلزله از پس شده احداث ساختمان‌هاي
.مي‌داريم
كاخك ، زهرا ، بويين زين ، قيركار لار ، زلزله مانند پيشين ، زلزله‌هاي در
و گرفته صورت گونه ازاين بازسازي‌هائي نيز...و كرمان رودبار ، طبس ،
زلزله وقوع از قبل نيز مناطق دراين ساختمان ايجاد مساله نيست بد
است بهتر ميان اين از.گيرد قرار بازنگري‌هاي‌اصولي و بررسي مورد
گسل‌هاي فعاليت حوزه نزديكي در كه طبس و مانندكاخك مناطقي
.گيرند قرار بازبيني اولويت در حتي هستند ، منطقه‌قائنات
در شده ساخته بتني منطقه‌ساختمان‌هاي در شده ساخته فني ساختمان‌هاي
بررسي براي آفريده‌اند ، انساني فاجعه يك و شده ويران يكسره ، قائنات
يكي‌از كه روستاي‌اردكول از بازديدكنندگان هيات ساختمانها اين وضعيت
.كرد بازديد است شده تخريب محل‌هاي مصيبت‌زده‌ترين
شتاب در و درآورده لرزه به را منطقه ظهر ساعت 12 حوالي در زلزله -1
كرده ويران مسلح بتن تا گرفته سنتي از را روستا ساختمان‌هاي اوليه ،
.است
حركت (شرقي جنوب) S-Eسمت به (غربي شمال) N-Wجهت از ساختمانها -2
.شده‌اند تخريب يكديگر ، به نسبت اندكي فرم اختلاف با و كرده
.داشته‌اند اسكان بتني مسكوني واحد در 106 خانوار حدود 212 -3
مشترك به‌اسكلت مجهز مستقل مسكوني واحد دو شامل ساختمان هر نتيجه در
.است بوده
فونداسيون‌ها ، بين رابط شناژهاي تكي ، فونداسيون شامل سازه سيستم -4
.است سقف پوشش براي بتني دال و بتني تيرهاي بتني ، ستون‌هاي
برابر سه بيش‌از تقريبي طول با مستطيل صورت به ساختمانها كلي شكل -5
.است ساختمان عرض
ضخامت 35 به آجري ساختمانها داخلي و خارجي ديوارهاي بيشتر -6
.بوده‌اند سانتي‌متر نقاط 22 پاره‌اي در و سانتي‌متر
ساختمان كه است گونه‌اي به زيرساختمان از ارتعاش امواج عبور جهت -7
مقاوم سيستم -8(S-E to N-W).مي‌گيرد قرار ارتعاش تحت عرضي جهت در
.شده‌اند فرض قابهاي‌صلب جانبي نيروهاي مقابل در ساختمان
:برد نام مي‌توان را زير مشاهدات شده ، انجام تخريب زمينه در
وجود وبا باقي‌مانده نخورده دست و سالم ساختمانها ، فونداسيون -1
شدن بلند گونه هيچ شده‌است ساختمان كامل تخريب باعث كه واژگوني نيروي
.نمي‌شود مشاهده آنها ديگردر شكل تغيير هرگونه يا زمين از
آرماتور با آرماتور ريشه‌هاي ،(Over lap)پوشي هم محل در ستون‌ها -2
در و شده شكسته تيرهاي‌سقف با ستون اتصال محل در و پايين از ستون‌ها
زمان در ستون‌ها.شده‌اند فونداسيون‌تخريب به ضربه شدن وارد خلاف جهت
آن انتهاي و فونداسيون روي آن مركز كه شعاع‌دايره‌اي صورت به تخريب ،
.پرتابكرده‌اند سو يك به را ساختمان سقف دولولا ، صورت به سقف‌است روي
وسط از ديگر بار يك تخريب لحظه در ستون‌ها ساختمانها ، از پاره‌اي در
در و نياورده پرتاب منحني انتهاي تا را سقف وزن تحمل تاب و شكسته
.افتاده‌اند زمين به راه نيمه
اتصال محل ودر شده كشيده بيرون ريشه‌ها كنار از ستون‌ها آرماتورهاي -3
.است شده تكرار اتفاق نيزهمين سقف با
نوع دو سقف‌ها در ولي است بوده ساده آرماتور ستون‌ها ، آرماتور -4
.مي‌شود مشاهده هم كنار ساده‌در و آجدار آرماتور
ستون‌ها ، سروته شدن لولا علت به و ستون‌ها جانبي حركت وجود با -5
همراه به سقف‌ها نشده‌و ديده سقف تير در گيردار شكل تغيير كوچك‌ترين
بدون و صلب كاملا يكپارچه صورت‌ديافراگم‌هاي به آنها ، اطراف تيرهاي
صفحه‌اي‌به يا طولي يا عرضي (سقوط ضربه براثر حتي) شكل تغيير كوچك‌ترين
.است كرده سقوط زمين
اختلاف كرده ، سقوط سقفهاي بيشتر در ساختمان زياد طول به توجه با -6
اگر نمونه ، برايميشود ديده سقف انتهاي و ابتدا در سقوط زمان
آن انتهاي كرده ، حركت خود اوليه محل از متري يك فاصله به سقف ابتداي
سقف اضلاع صورت ، اين در و كرده حركت خود اوليه محل از متر معادل 5/1
.است حاده زاويه داراي اوليه وضعيت با
پاره‌اي ودر سانتي‌متر xنقاط 3030 بسياري در بتني ستون‌هاي ابعاد -7
.است شده اندازه‌گيري xنقاط 4030سانتي‌متر
.است O Oخاموت‌ها وOستون‌ها آرماتور تعداد -8
شمالي جبهه در و است غربي شرقي جبهه در ستون‌ها آرماتورهاي آرايش -9
در قاعده اين اگرچه.ندارد وجود مياني آرماتور (ساختمان عرض)جنوبي
.است عكس بر آرماتورستون‌ها جهت و است استثناء داراي نقاط پاره‌اي
درصد تا 100 بين 70 سانتي‌متر و 22 سانتي‌متري آجري 35 ديوارهاي -10
بسيار فشار اثر بر تخريب زمان در محل ، ساكنان گفته به و شده تخريب
و شده پرتاب ساختمان اطراف به انفجاري حالت به آنها ، به وارد زياد
.باخته‌اند جان روستائيان از تعدادي آن ، اصابت اثر بر
كاري عايق در اشكال علت به ساختمانها سقفهاي از پاره‌اي روي -11
و ازنايلون استفاده يا كاهگل كشيدن به اقدام اوليه ، روستائيان
تا شده استفاده كاهگل ضخامت موارد از درپاره‌اي كه كرده‌اند كاهگل
.مي‌رسد سانتي‌متر 20
زمين گسيختگي غربي ، كوه‌هاي دردامنه و دهكده مسكوني منطقه غرب در -12
سانتي‌متر پنج به گسيختگي محل در ايجادشده سطح اختلاف مي‌شود ، مشاهده
گسيختگي اينميرسد شده تخريب ساختمان‌هاي مركزي امتدادمحور در درست
فاصله در ساكنان ، اظهارات بنابر.دارد جنوبادامه به شمال امتداد در
سانتي‌متر به 80 گسيختگي بخش دو سطح روستا ، اختلاف مركز از كيلومتري يك
.مي‌رسد
بر كه داشته وجود قنات آن 12 اطراف در و است آبخيز بسيار منطقه -13
اصلي مسير از مختلف فواصل به آب وجريان تخريب آنها همه اثرزلزله
.است شده منحرف قنات
فعال روزه همه منطقه در زمين لرزه‌اي فعاليت‌هاي ساكنان ، اظهار به -14
-است150 شده مهيب صدايي با منطقه غربي كوه‌هاي ريزش وباعث بوده
و بوده حقيقي شخصيت بتني ساختمان‌هاي مجري پيمانكار ساكنان ، گفته به
انجام را پيمان او جاي به وي پسر و كرده فوت خود قرارداد دوره در
.است داده
كه كيلومتراست نزديك 20 آسفالته جاده تا موردبحث روستاي فاصله -16
آن كيلومتر هشت تقريبا هيات بازديد زمان در و زلزله ازوقوع پس
.است خاكي حاضر حال در بقيه و شده آسفالت
:است چنين هيات بررسي‌هاي و مشاهدات اساسي بررسي‌نكات و بحث
واجرا كيفي كنترل لحاظ از ساختماني مصالح مشكل‌ترين از يكي بتن -1
مورد سنتي مصالح از يكي عنوان به تدريج به و به‌اشتباه كه است
نكات به اشاره باره اين در.است گرفته قرار ناآگاه افراد استفاده
:است ضروري زير
ميكسر ، مانند كاري وسائل نقل و حمل روستا ، خاكي جاده وجود با 11
به.عملي نه است صرفه به نه...و جرثقيل پمپ ، بتن ، توليد ايستگاه
با و دستي طريق به را كار اين كه‌پيمانكار ، كرد تصور مي‌توان خوبي
.است داده انجام ابتدائي وسائل
محل به توجه با و حقوقي نه و است حقيقي شخصيت داراي پيمانكار -21
كيفي كنترل از گرفته انجام كار داشت انتظار مي‌توان اجراي‌پروژه ،
.شود برخوردار
و فني اصول براساس نه پسر ، به متوفي پدر از اختيار واسپاري همچنين
.است گرفته انجام عرف براساس كه قانوني ،
واحد طرح اساس بر قائنات منطقه در شده طراحي ساختمان‌هاي همه -31
آبهاي وجود و بوده ، منطقه آبخيز محل نظر ، مورد روستاي و شده‌اند اجرا
گرفته نظر در ساختمانها طراحي در (خاك بالاي سطوح‌نسبتا در) زيرزميني
مكانيك آزمايش گونه هيچ كه داشت انتظار صورت‌مي‌توان اين در.است نشده
كم‌ترين براساس و يكسان صورت به وفونداسيون‌ها نشده انجام محل در خاك
.باشند شده طراحي قائنات منطقه پرونده‌هاي‌اطلاعات در موجود خاك مقاومت
.است فني غير سوي‌ديگر از و غيراقتصادي يك‌سو از مساله اين
ايجاد آنها در شكل تغيير هيچ‌گونه فونداسيون‌ها ، بودن سنگين علت به
.است كرده كمك ستون‌ها پاي در لولا ايجاد به مساله اين و نشده
ضعيف و نامرغوب بسيار ستون‌ها بتن ويژه به و شده ريخته بتن‌هاي -41
يكديگر از دانه‌بندي و بتن شكست ، ايجاد محل‌هاي در و نظرمي‌رسد به
بوده مكعب متر ستون‌ها 3/0 بتن حجم متوسط طور به.شده‌اند جدا كاملا
ستون‌ها از يك هر كه تصور پيمانكارمي‌توان ويژگي‌هاي به توجه با و
.باشند شده بتن‌ريزي سطل ، و كارگر وسيله
گفته براساس و (دوتائي واحد 106) ساختمانها زياد تعداد رغم به -51
كار به آنها در صنعتي ساختمان‌هاي اجراي شرايط از يك ساكنان ، هيچ
.شده‌اند اجرا سنتي كارهاي شكل به همه و نرفته
دارد ادامه
