پنجم ، شماره 1361 سپتامبر 1997 ، سال شهريور 1376 ، 21 يكشنبه 30
|
|
فراروي مساله پنج و جديد دولت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
رشد موتور راه‌اندازي زمينه گذشته سال ده در شده اجرا طرحهاي
به موتور اين راه‌اندازي ولي.است كرده مهيا پيش از بيشتر را وتوسعه
دارد نياز راسخ عزمي بالاو همتي و تدبير
مشايخي علينقي دكتر
اقتصادي توسعه راه در مهمي چالشهاي و مسائل با جديد دولت:اشاره
دهه ودر نبوده فعلي دولت مختص مسائل اينروبهروست كشور اجتماعي
تبيين.داشت خواهد ادامه نيز آينده دولتهاي يا دولت براي و آينده
و وعمق مسائل اين از آگاهي آنكه ، اول.است نظرمهم دو از مسائل اين
را صحيح سوي و سمت به حركت و تعديل‌مي‌كند را انتظارات آن ، ابعاد
دوم.مسائل آن نهايي حل تا داد قرارخواهد دولت عملكرد سنجش ملاك بيشتر
دقيق‌تر شناخت جهت وسيعتر مشاركت سبب مي‌تواند مسائل اين طرح آنكه ،
.شود آنها حل در همدلي و همكاري و مسائل
كه مي‌داند مسائلي مهمترين زمره در را ، زير اساسي مسئله پنج نويسنده
.است مواجه آن با دولت
مقالات سرويس
جامعه اساسي نهادهاي بازسازي:اول
كه است مديريتي و فرهنگي مهم نارسايي‌هاي و خرابي اساسي ، مسئله اولين
در.است آورده بوجود جامعه اساسي ازنهادهاي برخي در گذشته تورم‌دهه
به دولتي وتوليدي زيربنايي بزرگ طرحهاي اجراي به‌موازات گذشته دهه
طرحها ، آن براي بانكي اعتبارات اعطاي تحميل و بودجه كسري وجود علت
شاخصهاي از يكي تورم.آمد بوجود زيادي تورم و يافت افزايش نقدينگي
كشور اقتصاد شاخص اين اساس بر و دولتهاست اقتصادي عملكرد سنجش مهم
و تورم.است داشته خودرا دوره‌هاي ضعيف‌ترين از يكي گذشته دهه در
حقوق خريد قدرت موجبكاهش تورم ، نرخ با متناسب حقوق‌ها نيافتن افزايش
تضعيف و تورم نرخ‌بالاي استمرار.شد آنها اقتصادي بنيه تضعيف و بگيران
نارسايي موجببروز بودند متكي خود رسمي حقوق به فقط كه كساني اقتصادي
.شد مديريتي‌كشور نهادهاي مهمترين در مديريتي و فرهنگي عميق مسائل و
خودرا زندگي امور نتوانند آنها كه شد موجب بگيران حقوق مستمر تضعيف
تغييرات است كافي امر اين شدن روشن براي.بگذرانند حقوق به اتكا با
در خوابه دو آپارتمان يك اجاره با را كارمندعادي يك مزاياي حقوق‌و
.كرد مقايسه ديگر بزرگ شهرهاي يا مختلف‌تهران مناطق
از بسياري كرده ، ايجاد بگيران حقوق براي تورم كه وضعيتي علاوه ، به
داشته سومي و دوم كار خود زندگي امور گذران براي واداشته را آنها
يا و وقت كمبود يا خستگي علت به سوم ، و دوم پذيرفتن‌كارهاي باباشند
نتيجه در و شده كاسته كارمندان اصلي كار واولويت اهميت از بي‌انگيزگي
.است يافته كاهش دولتي سازمانهاي از دربسياري كارآيي و وري بهره
با را كشور اداري نظام مي‌گيرد ، ريشه تورم از كه مزبور مسائل مجموعه
بروز.است ساخته مواجه فرهنگي و اخلاقي كارآيي ، و مديريتي جدي مشكلات
آميز ، مخاطره مهم ، بسيار جامعه اساسي نهادهاي از برخي در مشكلات اين
نهادهاي اين جمله از.است مدت بلند نامناسب پي‌آمدهاي با همراه و
.است دفاعي و انتظامي نيروهاي قضاييه ، قوه پرورش ، و آموزش اساسي
ذهني نگراني موجب اساسي نهادهاي اين در شاغل نيروهاي تامين عدم
طرف يك از نهادها آن نامطلوب عملكرد و معاش تامين براي آنها شاغلين
صحيح و كيفي خدمات ارائه براي مناسب نيروهاي جذب در آنها توان وعدم
و اداري نظام مناسب عملكرد بدون.بود خواهد ديگر طرف از آينده ، در
آن پايدار توسعه و پيشرفت جامعه ، يك در آن اساسي نهادهاي خصوص به
.بود نخواهد امكان‌پذير جامعه
بازسازي آتي ، دولت و جديد دولت فراروي مهم مسائل چالشهاو از يكي لذا
عملكرد ، كيفيت نظر از مزبور اساسي نهادهاي اداري ، اصلاح‌نظام و
جانبه همه سازندگي واقع در.است اخلاقي و وفرهنگي كارآيي ، و بهره‌وري
كارآمدو عمومي نهادهاي و اداري نظام مستلزم‌ساختن جامعه يك پايدار و
همين وبه است مشكل و پيچيده اين‌كار البته.است جامعه آن در سالم
معدودي فقط توسعه حال كشورهاي‌در زيادي تعداد ميان از كه است خاطر
يك طول در ده‌درصد حدود رشد نرخهاي با پايدار سازندگي به توانسته‌اند
رشد و مخربتورم و شوم آثار همين خاطر به يا و.يابند دست دهه دو يا
وكنترل‌رشد تورم مهار اجتماعي ، و اقتصادي عقلاي كه است نقدينگي بي‌رويه
و سازندگي گونه هر پيشتاز را آن و قرارداده اولويت در را نقدينگي
.مي‌دانند توسعه‌پايدار
توسعه موتور اندازي راه:دوم
ماشين موتور راه‌اندازي است ، مواجه آن با دولت كه دوم اساسي مسئله
كه مي‌افتد كار به زماني توسعه و رشد موتور.است پايدار وتوسعه رشد
خود امكانات از بالا بهره‌وري با كشور اقتصادي و بنگاههاي‌توليدي
توليدي امكانات آن ، سرمايه‌گذاري و مازاد ايجاد با و كنند استفاده
و نفت درامدهاي محل از كشور گذشته سال ده دردهند توسعه را خود
زيربنايي و توليدي طرحهاي توجهي قابل تعداد داخلي و خارجي استقراض
ساخت در تحركي و بالامي‌خواست همتي خود كار اين چند هركرد اجرا را
اجراي ولي بود ، وارزنده مثبت بسيار كه كرد ايجاد كشور فيزيكي وساز
متفاوتي استقراض‌مقوله و نفت ناپايدار درامد محل از عمراني طرحهاي
راه توسعه‌وقتي و رشد موتوراست توسعه و رشد موتور راه‌اندازي از
يا و اقتصادي بنگاههاي مازاد محل از سرمايه‌گذاريها اعظم قسمت بيفتد
آن سودآوري اعتبار به كه است بانكي منابع و مردم پس‌اندازهاي محل از
بنگاهها آن سمت به (قانوني اجبارات و تحميلات خاطر به ونه)بنگاهها
دولت سرمايه‌گذاريهاي بيفتد ، راه وقتي توسعه و رشد موتورميكند حركت
افول روبه درامدهاي به متكي عمومي خدمات يا و زيربنايي امكانات در
و دولتي شركتهاي بازده و سود به متكي بلكه نيست ، استقراض يا و نفت
و سودآور اقتصادي بنگاههاي روزافزون تعداد سود از شده اخذ مالياتهاي
و پايدار منابع به متكي دولت سرمايه‌گذاري نتيجه در و است بالنده
راه به وقتي توسعه رشدو موتور.بود خواهد افزايش روبه و زاينده
بزرگ كارخانه هر و بزرگ كارخانه‌هاي به تبديل كوچك كارگاههاي بيفتد ،
.مي‌شود بزرگ كارخانه چند به تبديل
.است نيفتاده راه به كشور در هنوز داخلي توسعه و رشد موتور قطعا
به كه مي‌كنيد ملاحظه را كوچك كارگاههاي از ناچيزي يا كم تعداد
بزرگ كارخانه ناچيزي يا كم تعداد.باشند شده تبديل بزرگ كارخانه‌هاي
را ديگر بزرگ واحدهاي خود ، اقتصادي مازاد به اتكا با كه مي‌بينيد را
از عمدتا دولت وسرمايه‌گذاريهاي جاري هزينه‌هاي.باشند كرده ايجاد
بانكي سيستم به شده تحميل اعتبارات‌بانكي يا استقراض و نفت درامد محل
درامدهاي و دولت قبلي سرمايه‌گذاريهاي از حاصل سود سهمميگيرد صورت
خلاصه.نمي‌دهد نشان صعودي پايدار روند دولت ، درامدهاي كل در مالياتي
.است نشده روشن هنوز ايران در پايدار وتوسعه رشد و سازندگي موتور
كنده جا از و موتور اين كردن روشن دولت ، فراروي مهم چالشهاي از يكي
گذشته سال ده در شده اجرا طرحهاي.است پايدار توسعه و رشد ماشين شدن
.است كرده مهيا پيش از بيشتر را وتوسعه رشد موتور راه‌اندازي زمينه
نياز راسخ عزمي و بالا همتي و تدبير به موتور اين راه‌اندازي ولي
.دارد
دولت مالي منابع كمبود:سوم
براي مالي منابع كمبود دولت ، اساسي و مهم مسئله سومين
خدمات نظير اساسي عمومي خدمات ارائه و سرمايه‌گذاريهاي‌زيربنايي
در.است مناسب كميت و كيفيت با انتظامي ، قضايي‌و بهداشتي ، آموزشي ،
.است بوده نفت درآمد محل از مالي‌دولتها منابع عمده اخير دهه چند
را دولت هزينه‌هاي از ثابتي وعمدتا پايين سهم مالياتي درآمدهاي
درآمدهاي بوده افزايش به رو كشور جمعيت كه حالي دركردهاند تامين
اخير دهه دو در ثابت قيمتهاي با بلكه است نيافته افزايش نه‌تنها نفت
افول و محدوديت علت به كاهش‌درآمدهاي‌نفت.است داشته نيز كاهش به رو
درآمد كاهش.يافت خواهد ادامه داخلي مصرف افزايش نيز و نفت ذخاير
و زيربنايي امكانات به آن نيازهاي و جمعيت افزايش و طرف ازيك نفت
تامين براي دولت مالي منابع كمبود موجب ديگر ، طرف از عمومي خدمات
.است شده دولت افزايش به رو و نياز مورد هزينه‌هاي
دولت اول‌آنكه:داشت خواهد ناگوار دوپي‌آمد دولت مالي منابع كمبود
ارائه مناسب كميت و باكيفيت را اساسي عمومي توانست‌خدمات نخواهد
ايجاد و استقراض براي فشار دولت مالي منابع كمبود آنكه دوم.دهد
از) را آن پوشيده و مخفي نوع از يا روشن و صريح نوع از بودجه كسري
رفتن بالا موجب و داده افزايش (بانكها به تحميلي اعتبارات طريق
بالا در كه را اول مسئله نيز تورم استمرارميشود تورم و نقدينگي
افزايش طريق از دولت منابع كمبود مشكل حل لذا.مي‌كند تشديد شد بيان
دولت فراروي مهم چالشهاي از يكي هزينه‌ها ، به نسبت درآمدها سريعتر
.است آتي دولتهاي و جديد
صادرات توسعه و ارزي منابع كمبود:چهارم
مواجه آن با دولت كه است اساسي مسئله چهارمين ارزي منابع كمبود
كشور ارزي درآمدهاي تامين اصلي منبع تاكنون نفت صادراتبود خواهد
از حاصل درآمدهاي شد ، مطرح بالا در كه طوري همان ولي.است بوده
جمعيت رشد با و بوده افول به رو ثابت قيمتهاي با نفت صادرات
صادرات ديگر طرف از.است كرده پيدا نفت‌كاهش از حاصل سرانه درآمدهاي
جمعيت رشد با لذا.است نداشته توجهي قابل رشد طورسرانه به غيرنفتي
.خواهدبود مواجه ارزي منابع كمبود با كشور ارزي ، نيازهاي وافزايش
از حاصل درآمدهاي‌ارزي از بخشي كه آينده سال چند طي در مزبور كمبود
فوق‌العاده شدت از شود ، ارزي بازپرداخت‌بدهي‌هاي صرف بايستي نفت صادرات
سالانه واردات كه است شده سبب امر اين.بود برخوردارخواهد بيشتري
به اتكا با كه اوايل‌دهه 70 در دلار ميليارد ازحدود 28 كشور
تا 14 حدود 12 به بود شده امكان‌پذير نسيه خريدهاي استقراض‌و
به‌آن شديد كاهش اين.يابد كاهش بعد ، به سالهاي 74 از ميليارددلار ،
كه طور آن دلار تا 12ميليارد سالانه 10 استقراض امكان اولا كه است علت
درآمدهاي از بخشي ثانيا و ندارد افتادوجود اتفاق دهه 70 اوايل در
بايد آينده سال چند طي در و بعد به سال 1374 نفت‌از صادرات از حاصل
گسيخته‌سالهاي لجام واردات از حاصل بدهي‌هاي فرع و اصل صرف‌بازپرداخت
واردات كاهش‌امكان موجب ارز ، شديد كمبود اين.شود دهه 1370 اول
واردات امكان كاهش نيز و براي‌سرمايه‌گذاري جديد تجهيزات و ماشين‌آلات
كمبود.شد خواهد توليدي واحدهاي نياز مورد وقطعات اوليه مواد
توليدي واحدهاي ظرفيت استفاده درصد كاهش موجب قطعات و مواداوليه
دنبال به را سرمايه‌گذاري افت تجهيزات ، و ماشين‌آلات وكمبود مي‌شود
.دارد
طي در دولت كه است جدي مشكلات و مسائل از يكي ارزي منابع كمبود لذا
بزرگ چالش مشكل ، اين حل براي بالطبعاست مواجه آن با آينده سالهاي
دولت و جديد دولت فراروي آينده دهه در غيرنفتي صادرات سريع توسعه
.بود خواهد بعدي
دارد ادامه
