پنجم ، شماره 1365 سپتامبر 1997 ، سال مهر 1376 ، 25 پنجشنبه 3
|
|
كليشه از پرهيز
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
مقدس دفاع هفته انگيزه به
درجه گراي 270 به رمان‌سفر بر يادداشتي
رمانهاي آن در كه است تهران راديو برنامه‌هاي از يكي شب كتاب:اشاره
گوينده‌اي توسط(تا 23 از 30/22) ساعت نيم مدت به شب هر جهان مطرح
ايراني رمان برنامه اين در مقدس هفته‌دفاع طول در.مي‌شود خوانده
فردا تا شهريور شنبه29 از دهقان احمد نوشته درجه گراي 270 سفربه
را فشرده‌نقدي مقدس دفاع هفته بزرگداشت به‌مناسبت.مي‌شود پخش (جمعه)
.مي‌گذرانيم نظرتان از نوشته‌است ، برآن برنامه ويراستار كه
نويسندگاني معمولا را به‌جنگ مربوط داستانهاي برجسته‌ترين و برترين
تمامي در وجودو و جان همه با را نبرد بي‌واسطه ، كه‌خود مي‌نويسند
.است نويسندگان دسته اين از دهقان احمد.باشند كرده تجربه ابعاد
كتاب دو جنگ دشوار روزهاي تجربه انتقال نيت به او ، تلاشهاي بازتاب
به رمان‌سفر و شلمچه وستاره‌هاي آخر نامهاي‌روزهاي به است خاطره
ايراني رمانهاي ديگر ميان در درجه گراي 270 به سفر.درجه گراي 270
مستقيم به‌تجربه‌هاي اتكاء با كه است نمونه‌اي مقوله ، اين شده‌در منتشر
لحظه‌هاي‌واقعي از بودن دور خلاء دست‌كم ومقاومت ، نبرد عرصه در نويسنده
و تكلف از پرهيز ديگر سوي از.ندارد خود در را دشمن با رودررو ستيز
تا است بخشيده به‌رمان را جنگ از روشن تصاويري بروز گويي‌امتياز مغلق
متداول ، آسان كليشه‌هاي و شعارپردازي ماندن‌از بركنار با اثر
در.بيابد را آن‌روزگار نبرد مردان زندگي از بخشي مجال‌بازتاباندن
حايل‌ميان ديوار آشكار ، نگريهاي يكسو از وپرهيز صراحت مدد به واقع
و پيوندها مخاطب و فرومي‌ريزد دست اين از جنگي اثري با خواننده
.مي‌كند لمس ستيز دشواري‌هاي تلخي رادركنار جبهه دوستي‌هاي
گزارش و ستيز واقعي ساختن‌فضاهاي طريق از درجه گراي 270 به سفر در
ارتباطات بر تامل و درنگ كنار در نبرد ، كشمكشهاي ودقيق لحظه لحظه
و خون بوي مي‌شود ، رو به رو جنگ با خواننده آوران ، رزم متقابل عاطفي
به ميان اين در و مي‌شود شاهد يك به يك را زخمها درد و گلوله‌ها زوزه
نيز شده گرفته ناديده ديگر رسيده طبع به آثار اكثر در آنچه
بچه‌هاي دوستي‌هاي بودن بي‌غش و ساده و رفاقتها صميميت به برمي‌خورد ،
خودمي‌توانند خودي به كه مي‌آيند شمار به قوتي همه‌نقاط اينها.جبهه
اثر غناي و عمق موجب آنچه اما اعتناكنند قابل و خواندني را نوشته‌اي
و تراش خوش قالبي صراحت‌در همان مدد به بكر تجربه‌هاي ساختن مي‌شودروان
طرح‌بعضي به اشاره‌مان ساختن روشن‌تر براي.موجزاست و خورده صيقل
ممل ، اطناب و ساختاري ايجازگسيختگي انگاشتن ناديده جمله از كاستي‌ها
و داستاني عيني‌غير واقعيت از آن تمايز و داستاني بودن‌واقعه كمرنگ
.مي‌پردازيم وتوصيفها زبان عنصر در ضعف همچنين
خالي و جبهه به رفتن حول‌محور داستان انتهاي تا شروع نقطه از ماجرا
رفتن وتحليل دوستان دادن دست از اندوهاست عرصه‌نبرد نگذاشتن
انتها در اما.پذيرفت را آن بايد كه است زخمي قديمي ياران از گروهي
دوستان از تعدادي هربار اگر كه مي‌گيرد شكل مفهوم اين رسول تلگراف با
وبار ماند نخواهد خالي نبرد صحنه اما مي‌روند بين از عمليات در جبهه
.برمي‌دارند زمين از رفته‌اند كه را آنان سلاح نفس تازه نيروهايي ديگر
از ماندن دور باشيم اشارتي‌داشته آن به مي‌توانيم كه را ضعفي اولين
در غيرداستاني عيني واقعيت از دلبازانه و استفاده‌درست و ايجاز
مي‌شود باعث ايجاز به توجهي كم به‌همراه رفتار ايناست روايت طول
.كند نزول عيني واقعيت از مفصل توصيفي گزارش يك مرتبه به رمان‌گاهي
كل در كه روايت زبان.نيست بي‌تقصير نيز زبان عنصر نزول اين در و
شانه معمول و معيار زبان با گاه است نشيب و بي‌فراز و ساده و يكدست
گوهري عنوان به داستاني ادبيات در آنچه از يكسره و مي‌شود شانه به
زبان عوض در.مي‌افتد دور مي‌شود ياد آن از گوهرها ديگر ميان
و نثر در تعادل ازبرقراري است نمونه‌اي دو ، و يك فصلهاي بخش‌پاياني
.زبان‌داستاني به شدن نزديك
فضاهاي كردن برپا و مقوله‌توصيف با ساده و سهل برخورد ديگر نكته
ناميده فضاسازي آنچه شدن لمس‌پذير و بخشيدن تجسم قصد به است وصفي
است اتاقي.بيانجامد هوا و حال ايجاد به مي‌تواند نهايت در و مي‌شود
.است نشسته آن پشت جواني دكتر و گذاشته‌اند ميزي آن وسط در كه كاهگلي
نازكي سبيل و دارد چشم به گردي عينك دكتر.دارد قرار تختي سرش پشت
كدام هر توي كه دارد قرار جعبه چند ميز روي.مي‌پوشاند را لبش پشت
آن ، نظير ديگر نمونه‌هاي و ساكن وصف اين (صفحه 263)..است قرص نوعي
درنگ با مي‌توانست نويسنده.نيست موفق چندان هوا و حال ايجاد در
بهره‌بردن و لازم اشياء چيدن با شخصيت‌ها رفتار و حركات كنار در بيشتر ،
فضاي ساكن ، توصيف‌هاي جاي به ديگر گونه‌گون شگردهاي و نور وضع از
.كند عمل موفق‌تر حس‌انگيزي و هوا و حال ايجاد در و بسازد توصيفي
تجربه‌هاي به رجوع‌هوشمندانه با دهقان احمد ضعفها اين از جدا البته
در قطعاگسترش‌يابنده‌اش توانايي حد آزمودن جنگ ، ضمن از مستقيمش
بر را خود رمان نخستين پردازي شعار پرهيزاز با ادبيات عرصه
متنوع شكلهاي آزمودن فرصت قطعا او.است ريخته پي استوار تكيه‌گاهي
.داشت خواهد را نويسي داستان در
شيرزادي فرزين
