پنجم‌ ، شماره‌ 1368‏‎ سپتامبر 1997 ، سال‌‏‎ مهر 1376 ، 29‏‎ دوشنبه‌ 7‏‎


اسپيدار‏‎ چيني‌‏‎
چيني‌‏‎ ظروف‌‏‎ توليدكننده‌‏‎

زيست‌محيطي‌‏‎ برنامه‌ريزي‌‏‎ و‏‎ تهران‌‏‎ كلانشهر‏‎


‎‏‏2‏‎- كوهساران‌‏‎ جامع‌‏‎ طرح‌‏‎ -‎ تهران‌‏‎ هفتگانه‌‏‎ دره‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ سامان‌دهي‌‏‎

در‏‎ را‏‎ شهري‌‏‎ توسعه‌‏‎ و‏‎ تحول‌‏‎ همه‌مراحل‌‏‎ شگفت‌آور‏‎ صورتي‌‏‎ به‌‏‎ تهران‌‏‎ شهر‏‎
كلانشهر‏‎ بيست‌‏‎ از‏‎ يكي‌‏‎ به‌‏‎ اينك‌‏‎ و‏‎ گذرانيده‌‏‎ سر‏‎ از‏‎ قرن‌‏‎ نيم‌‏‎ از‏‎ كمتر‏‎ طول‌‏‎
ناموزون‌ ، ‏‎ و‏‎ سريع‌‏‎ تحول‌‏‎ اين‌‏‎ روند‏‎ در‏‎.است‌‏‎ شده‌‏‎ تبديل‌‏‎ جهان‌‏‎ پرمساله‌‏‎
و‏‎ ويرانگر‏‎ تغييرات‌‏‎ با‏‎ تهران‌‏‎ طبيعي‌‏‎ خاستگاه‌‏‎ و‏‎ جغرافيايي‌‏‎ چشم‌انداز‏‎
دامنه‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ شهر‏‎ خزنده‌‏‎ گسترش‌‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ روبرو‏‎ ناهمترازي‌‏‎ انواع‌‏‎
هكتارها‏‎ و‏‎ روستا‏‎ صدها‏‎ آميزش‌‏‎ و‏‎ جنوبي‌‏‎ سرسبز‏‎ دشت‌هاي‌‏‎ و‏‎ البرز‏‎ كوهستاني‌‏‎
افكنده‌‏‎ مخاطره‌‏‎ به‌‏‎ را‏‎ شهروندان‌‏‎ و‏‎ شهر‏‎ حيات‌‏‎ آن‌ ، ‏‎ پيكر‏‎ در‏‎ مزرعه‌‏‎ و‏‎ باغ‌‏‎
.است‌‏‎

شهري‌تهران‌ ، ‏‎ مديريت‌‏‎ پيش‌ ، ‏‎ دهه‌‏‎ سه‌‏‎ ازدو‏‎ خطير ، ‏‎ وضعيت‌‏‎ اين‌‏‎ برابر‏‎ در‏‎
راستا ، ‏‎ اين‌‏‎ در‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ راه‌حل‌‏‎ جستجوي‌‏‎ و‏‎ چاره‌انديشي‌‏‎ از‏‎ ناگزير‏‎
كرده‌‏‎ پيدا‏‎ بيشتري‌‏‎ اهميت‌‏‎ محيطي‌‏‎ برنامه‌ريزي‌‏‎ زيست‌محيطي‌و‏‎ نوين‌‏‎ ديدگاه‌هاي‌‏‎
شهري‌‏‎ جديد‏‎ نهادهاي‌‏‎ توسعه‌‏‎ و‏‎ تاسيس‌‏‎ با‏‎ اخير ، ‏‎ سال‌هاي‌‏‎ در‏‎ ويژه‌‏‎ به‌‏‎است‌‏‎
اجتماعي‌‏‎ خدمات‌‏‎ توسعه‌‏‎ فرهنگي‌ ، ‏‎ فضاهاي‌‏‎ توسعه‌‏‎ سبز ، ‏‎ فضاي‌‏‎ گسترش‌‏‎ زمينه‌‏‎ در‏‎
كيفيت‌‏‎ اعتلاي‌‏‎ براي‌‏‎ جديدي‌‏‎ زمينه‌هاي‌‏‎ شهري‌ ، ‏‎ زيباسازي‌‏‎ برنامه‌هاي‌‏‎ گسترش‌‏‎ و‏‎
به‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ فراهم‌‏‎ آن‌‏‎ محيطي‌‏‎ و‏‎ كالبدي‌‏‎ ساماندهي‌‏‎ و‏‎ شهري‌‏‎ زندگي‌‏‎
نيازهاي‌روزافزون‌‏‎ و‏‎ سو‏‎ يك‌‏‎ از‏‎ تهران‌ ، ‏‎ كالبدي‌‏‎ و‏‎ محيطي‌‏‎ زيست‌‏‎ شرايطحساس‌‏‎
و‏‎ ساماندهي‌‏‎ بازنگري‌ ، ‏‎ ضرورت‌‏‎ بازشهري‌‏‎ فضاهاي‌‏‎ به‌‏‎ مردم‌‏‎ فرهنگي‌‏‎ و‏‎ اجتماعي‌‏‎
ساختار‏‎ در‏‎ مي‌شود ، ‏‎ بيشتراحساس‌‏‎ روز‏‎ به‌‏‎ روز‏‎ فضاها ، ‏‎ به‌اين‌‏‎ نظام‌بخشي‌‏‎
به‌‏‎ شهري‌‏‎ سبز‏‎ و‏‎ باز‏‎ توزيع‌فضاهاي‌‏‎ شيوه‌‏‎ تهران‌ ، ‏‎ مانند‏‎ يك‌كلانشهر‏‎
فرهنگي‌‏‎ مراكز‏‎ حتي‌‏‎ و‏‎ فراغتي‌‏‎ تفريحي‌و‏‎ مراكز‏‎ اكسيژن‌ ، ‏‎ توليد‏‎ عنوان‌مراكز‏‎
چارچوببرنامه‌ها‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ لازم‌‏‎ بنابراين‌ ، ‏‎.‎است‌‏‎ برخوردار‏‎ حياتي‌‏‎ ازاهميت‌‏‎
به‌عنوان‌‏‎ سبز ، ‏‎ و‏‎ باز‏‎ فضاهاي‌‏‎ براي‌‏‎ برنامه‌ريزي‌‏‎ تهران‌ ، ‏‎ كلانشهر‏‎ طرحهاي‌‏‎ و‏‎
و‏‎ گيرد‏‎ قرار‏‎ نظر‏‎ مد‏‎ شهري‌ ، ‏‎ برنامه‌ريزي‌‏‎ از‏‎ مهم‌‏‎ و‏‎ مستقل‌‏‎ بخش‌‏‎ يك‌‏‎
.شود‏‎ ارائه‌‏‎ آن‌‏‎ براي‌‏‎ مناسب‏‎ و‏‎ نوين‌‏‎ راهبردهاي‌‏‎

تهران‌‏‎ كوهستان‌هاي‌شمالي‌‏‎ ساماندهي‌‏‎ راهبرد‏‎
وپيرامون‌‏‎ داخل‌‏‎ در‏‎ سبز‏‎ فضاي‌‏‎ زمينه‌توسعه‌‏‎ در‏‎ بسيار‏‎ كوشش‌هاي‌‏‎ وجود‏‎ با‏‎
مي‌آيد‏‎ به‌شمار‏‎ فقير‏‎ شهري‌‏‎ سبز ، ‏‎ فضاي‌‏‎ لحاظ‏‎ شهراز‏‎ اين‌‏‎ هنوز‏‎ تهران‌ ، ‏‎ شهر‏‎
شهر‏‎ دريا‏‎ و‏‎ درياچه‌‏‎ رودخانه‌ ، ‏‎ فقدان‌‏‎ علت‌‏‎ به‌‏‎ باز ، ‏‎ فضاهاي‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ و‏‎
وضعيت‌‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎ بنابراين‌‏‎.‎است‌‏‎ لطفي‌‏‎ كم‌‏‎ و‏‎ خشك‌‏‎ فشرده‌ ، ‏‎ بسيار‏‎
بافت‌هاي‌‏‎ فشردگي‌‏‎ كويري‌ ، ‏‎ گردوغبار‏‎ اقليم‌ ، ‏‎ خشكي‌‏‎ منطقه‌ ، ‏‎ اكولوژيك‌‏‎
مربوط‏‎ برنامه‌هاي‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ ضروري‌‏‎ صدا ، ‏‎ و‏‎ هوا‏‎ آلودگي‌‏‎ زياد‏‎ ميزان‌‏‎ مسكوني‌ ، ‏‎
داخل‌‏‎ در‏‎ پراكنده‌‏‎ سبز‏‎ سطوح‌‏‎ توسعه‌‏‎ صورت‌‏‎ به‌‏‎ فقط‏‎ نه‌‏‎ سبز ، ‏‎ فضاي‌‏‎ توسعه‌‏‎ به‌‏‎
و‏‎ باز‏‎ فضاهاي‌‏‎ انواع‌‏‎ از‏‎ متشكل‌‏‎ و‏‎ هماهنگ‌‏‎ نظام‌‏‎ يك‌‏‎ عنوان‌‏‎ به‌‏‎ بلكه‌‏‎ شهر ، ‏‎
راستا ، ‏‎ اين‌‏‎ در‏‎.‎كند‏‎ پيدا‏‎ انتظام‌‏‎ و‏‎ توسعه‌‏‎ شهري‌‏‎ حاشيه‌‏‎ شهري‌ ، ‏‎ درون‌‏‎ سبز‏‎
اولويت‌‏‎ در‏‎ البرز‏‎ دامنه‌هاي‌‏‎ امكانات‌‏‎ و‏‎ ازمواهب‏‎ درست‌‏‎ بهره‌گيري‌‏‎ و‏‎ حفاظت‌‏‎
.دارد‏‎ قرار‏‎
ودشت‌‏‎ البرز‏‎ رشته‌كوه‌هاي‌‏‎ ميان‌‏‎ قرارگرفتن‌‏‎ با‏‎ تهران‌‏‎ جغرافيائي‌‏‎ پهنه‌‏‎
ديگر ، ‏‎ سوي‌‏‎ از‏‎ جاجرود ، ‏‎ و‏‎ كرج‌‏‎ بزرگ‌‏‎ دورودخانه‌‏‎ ميان‌‏‎ و‏‎ سو‏‎ يك‌‏‎ از‏‎ كوير ، ‏‎
براي‌‏‎ بزرگ‌‏‎ امتيازي‌‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎ برخوردار‏‎ ويژه‌اي‌‏‎ اقليمي‌‏‎ و‏‎ محيطي‌‏‎ تنوع‌‏‎ از‏‎
به‌‏‎ دسترسي‌‏‎ امكان‌‏‎ نظر‏‎ از‏‎ تهران‌‏‎ واقع‌‏‎ در‏‎مي‌آيد‏‎ به‌شمار‏‎ تهران‌‏‎ شهر‏‎
.دارد‏‎ قرار‏‎ جهان‌‏‎ غني‌‏‎ شهرهاي‌‏‎ زمره‌‏‎ در‏‎ كوهستاني‌ ، ‏‎ باز‏‎ فضاهاي‌‏‎
چنان‌‏‎ از‏‎ تهران‌‏‎ شمالي‌‏‎ پرآبكوهستان‌هاي‌‏‎ دره‌هاي‌‏‎ و‏‎ سرسبز‏‎ دامنه‌هاي‌‏‎
بصري‌برخوردار‏‎ بديع‌‏‎ چشم‌اندازهاي‌‏‎ محيطي‌و‏‎ جاذبه‌هاي‌‏‎ طبيعي‌ ، ‏‎ ارزش‌هاي‌‏‎
آينده‌‏‎ و‏‎ براي‌حال‌‏‎ ملي‌‏‎ ثروت‌‏‎ و‏‎ طبيعي‌‏‎ عنوان‌ذخاير‏‎ به‌‏‎ بايد‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎
البرز‏‎ رشته‌كوه‌هاي‌‏‎ وجود‏‎ اين‌ ، ‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎.‎گيرد‏‎ احياءقرار‏‎ و‏‎ حفاظت‌‏‎ مورد‏‎
افق‌‏‎ در‏‎ ممتد‏‎ شهري‌‏‎ نشانه‌‏‎ يك‌‏‎ به‌عنوان‌‏‎ دماوند‏‎ زيباي‌‏‎ و‏‎ رفيع‌‏‎ قله‌‏‎ با‏‎
.است‌‏‎ بخشيده‌‏‎ اسطوره‌اي‌‏‎ و‏‎ نمادين‌‏‎ ارزشي‌‏‎ بدان‌‏‎ شهر ، ‏‎ شمالي‌‏‎
دركه‌ ، ‏‎ اوين‌‏‎ دارآباد ، دربند ، ‏‎ مثل‌سوهانك‌ ، ‏‎ تهران‌‏‎ شمالي‌‏‎ دره‌هاي‌‏‎
بسترتماس‌‏‎ و‏‎ شهر‏‎ تنفسگاه‌‏‎ به‌عنوان‌‏‎ ديرباز‏‎ از‏‎ كن‌‏‎ و‏‎ ولنجك‌ ، فرحزاد‏‎
طول‌‏‎ در‏‎ امامتاسفانه‌ ، ‏‎.‎است‌‏‎ بوده‌‏‎ مورداستفاده‌‏‎ طبيعت‌‏‎ با‏‎ شهر‏‎ مردم‌‏‎
و‏‎ ساخت‌‏‎ هجوم‌‏‎ مورد‏‎ نحوشتابناكي‌‏‎ به‌‏‎ البرز‏‎ دامنه‌هاي‌‏‎ دهه‌گذشته‌ ، ‏‎ چند‏‎
ارزشهاي‌‏‎ كه‌‏‎ طوري‌‏‎ به‌‏‎ گرفته‌ ، ‏‎ قرار‏‎ تجاوزسوداگرانه‌‏‎ و‏‎ بي‌رويه‌‏‎ سازهاي‌‏‎
انحصار‏‎ در‏‎ يا‏‎ نهاده‌‏‎ نابودي‌‏‎ به‌‏‎ رو‏‎ آنها‏‎ فرهنگي‌‏‎ و‏‎ اجتماعي‌‏‎ طبيعي‌ ، ‏‎
است‌‏‎ دردناك‌‏‎ واقعيت‌‏‎ اين‌‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎.است‌‏‎ گرفته‌‏‎ قرار‏‎ خصوصي‌‏‎ استفاده‌هاي‌‏‎
:است‌‏‎ شده‌‏‎ نظر‏‎ اظهار‏‎ تهران‌‏‎ شهر‏‎ زيباسازي‌‏‎ طرف‌سازمان‌‏‎ از‏‎ درستي‌‏‎ به‌‏‎ كه‌‏‎

نابودي‌‏‎ بر‏‎ علاوه‌‏‎ گذشته‌ ، ‏‎ قرن‌‏‎ طي‌نيم‌‏‎ تهران‌‏‎ شهر‏‎ گسيخته‌‏‎ عنان‌‏‎ رشد‏‎
وميراث‌‏‎ فرهنگي‌‏‎ سرمايه‌هاي‌‏‎ فرسودن‌باقي‌مانده‌‏‎ و‏‎ شهر‏‎ از‏‎ بخشي‌‏‎
روي‌‏‎ شهر‏‎ خزيدن‌كور‏‎ و‏‎ غني‌‏‎ طبيعي‌‏‎ منابع‌‏‎ دست‌رفتن‌‏‎ از‏‎ باعث‌‏‎ تاريخي‌ ، ‏‎
در‏‎ مرغوب‏‎ اراضي‌‏‎.‎است‌‏‎ شده‌‏‎ شهري‌‏‎ منطقه‌‏‎ طبيعت‌‏‎ در‏‎ اراضي‌باارزش‌‏‎ و‏‎ فضاها‏‎
در‏‎ هكتار‏‎ صدها‏‎ آهنگ‌‏‎ با‏‎ تهران‌‏‎ شمال‌‏‎ دلپذير‏‎ مناظر‏‎ و‏‎ باغها‏‎ تهران‌ ، ‏‎ جنوب‏‎
تحول‌‏‎ با‏‎ همراه‌‏‎ سال‌هاي‌اخير ، ‏‎ در‏‎ خوشبختانه‌‏‎.رفته‌اند‏‎ شهر‏‎ زير‏‎ به‌‏‎ سال‌‏‎
رشد‏‎ به‌‏‎ توجه‌‏‎ با‏‎ و‏‎ درتهران‌‏‎ شهري‌‏‎ مديريت‌‏‎ و‏‎ دربرنامه‌ريزي‌‏‎ ديدگاه‌ها‏‎
به‌ايجاد‏‎ مربوط‏‎ تصميم‌هاي‌‏‎ و‏‎ مردم‌ ، انديشه‌ها‏‎ عامه‌‏‎ محيطي‌‏‎ آگاهي‌زيست‌‏‎
تهران‌‏‎ كوهستاني‌شمال‌‏‎ دره‌هاي‌‏‎ ساماندهي‌‏‎ طبيعت‌و‏‎ و‏‎ شهر‏‎ ميان‌‏‎ پيوند‏‎
فضاهاي‌‏‎ نظام‌‏‎ تكميل‌‏‎ و‏‎ عرصه‌توسعه‌‏‎ در‏‎ را‏‎ تازه‌اي‌‏‎ واميدهاي‌‏‎ گرفته‌‏‎ قوت‌‏‎
.است‌‏‎ آورده‌‏‎ پديد‏‎ شهري‌‏‎ سبز‏‎
(وي‌‏‎ پارك‌‏‎)چمران‌‏‎ بزرگراه‌‏‎ كالبدي‌‏‎ زمينه‌ ، طراحي‌‏‎ اين‌‏‎ در‏‎ طرح‌‏‎ نخستين‌‏‎
اجرا‏‎ دست‌‏‎ در‏‎ آن‌‏‎ از‏‎ هم‌اكنون‌بخش‌هايي‌‏‎ و‏‎ شده‌‏‎ آغاز‏‎ سال‌1370‏‎ در‏‎ كه‌‏‎ است‌‏‎
دره‌و‏‎ سبز‏‎ فضاي‌‏‎ و‏‎ طبيعي‌‏‎ حفظويژگيهاي‌‏‎ طرح‌ ، ‏‎ اين‌‏‎ اصلي‌‏‎ هدف‌‏‎.‎است‌‏‎
به‌فضاهاي‌‏‎ بزرگراه‌‏‎ پيرامون‌‏‎ سبز‏‎ اتصال‌فضاهاي‌‏‎ و‏‎ ونك‌‏‎ -‎دركه‌‏‎ رودخانه‌‏‎
درون‌‏‎ به‌‏‎ طبيعي‌دره‌‏‎ فضاهاي‌‏‎ نفوذ‏‎ و‏‎ شمال‌‏‎ ازسوي‌‏‎ دركه‌‏‎ -اوين‌‏‎ دره‌‏‎ سبز‏‎
از‏‎ نواب‏‎ محور‏‎ راستاي‌‏‎ مي‌توانددر‏‎ ايده‌‏‎ اين‌‏‎.‎است‌‏‎ شهري‌بوده‌‏‎ بافت‌هاي‌‏‎
.يابد‏‎ امتداد‏‎ قلعه‌مرغي‌‏‎ تا‏‎ ميدان‌توحيد‏‎
به‌‏‎ دره‌هاي‌البرز‏‎ ويژگي‌هاي‌‏‎ عميق‌تر‏‎ گسترده‌ترو‏‎ چه‌‏‎ هر‏‎ دادن‌‏‎ نفوذ‏‎ فكر‏‎
ايجاد‏‎ منظور‏‎ طبيعي‌ ، به‌‏‎ سبز‏‎ فضاهاي‌‏‎ از‏‎ وحفاظت‌‏‎ شهري‌‏‎ بافت‌هاي‌‏‎ داخل‌‏‎
منظر‏‎ آلودگي‌‏‎ و‏‎ شهر‏‎ فشرده‌كالبدي‌‏‎ بافتهاي‌‏‎ خشونت‌‏‎ و‏‎ ازصلابت‌‏‎ سالم‌‏‎ شهر‏‎
آشتي‌‏‎ البرز‏‎ طبيعت‌‏‎ دلپذير‏‎ جاذبه‌هاي‌‏‎ با‏‎ را‏‎ تهراني‌‏‎ شهروند‏‎ و‏‎ آن‌بكاهد‏‎
.سازد‏‎ مرتبط‏‎ و‏‎ دهد‏‎
دارد‏‎ ادامه‌‏‎

:عكسها‏‎ شرح‌‏‎
متراكم‌‏‎ خاطرشهرك‌سازي‌هاي‌‏‎ به‌‏‎ رودخانه‌‏‎ بدنه‌‏‎ بر‏‎ فشار‏‎

فرحزاد‏‎ رودخانه‌‏‎ بستر‏‎ مانده‌در‏‎ برجاي‌‏‎ طبيعي‌‏‎ فضاي‌‏‎ از‏‎ بخشي‌‏‎



.است‌‏‎ همشهري‌‏‎ روزنامه‌‏‎ به‌‏‎ متعلق‌‏‎ و‏‎ محفوظ‏‎ حقوق‌‏‎ تمام‌‏‎