پنجم ، شماره 1377 اكتبر 1997 ، سال مهر 1376 ، 9 پنجشنبه 17
|
|
آموزش در فراشناخت نظريه كاربرد
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
آن دهنده تشكيل عناصر و فراحافظه چيستي به نگاهي
;اشاره
پيرامون را مقالاتي همشهري ، فرهنگي‌روزنامه علمي صفحه در اين از پيش
قرار خوانندگان استقبال مورد كه كرديم منتشر فراشناخت نوين نظريه
و فراشناخت نظريه به نگاهي آموزشي ، بازيهاي و فراشناخت نظريه.گرفت
است مواردي جمله از رياضي آموزش و وفراشناخت آن آموزشي كاربردهاي
.است شده منتشر همشهري در تاكنون اين‌نظريه ، تبيين در كه
اطلاعات‌تفصيلي‌تري فراشناخت نظريه است‌درباره نظر در كه ، آنجا از
به را چيست؟ عنوان‌فراحافظه با مقاله‌اي شماره اين در شود ، ارائه
فراشناخت ، نظريه در كه است عناصري از يكي فراحافظه ، .سپرده‌ايم چاپ
براي ارزنده‌اي كمك فراحافظه درك كه طوري به ويژه‌اي‌دارد ، جايگاه
.است فراشناخت ديدگاه فهم و درك
الزامي‌است ، شود ، بحث فراحافظه تفصيلي‌درباره صورت به آنكه از پيش
معني‌شناسي نظر از حافظه واژه.روشن‌گردد آن مفهومي حيطه و حافظه
و علوم‌روان‌شناسي در همه اين با ;دشوارنيست چندان فهم و درك براي
دشوار را حافظه مقصوداز دريافت گوناگون تربيت‌ديدگاههاي و تعليم
تعاريف تلاش‌مي‌شود ، زمينه ، اين در ابهامات براي‌زدودن.مي‌سازد
يكي 5كه ربر ، روان‌شناسي‌آرتور فرهنگ در.شود حافظه‌ارائه از روشني
صورت بدين حافظه شناسي‌است ، روان علم حوزه در فرهنگهاي‌معتبر از
محركها ، درباره نگهداري‌اطلاعات كه ذهني‌اي كرد شده‌است ، كار تعريف
در نژاد شعاري (1).دربرمي‌گيرد را...و ايده‌ها ، تصاوير ، رخ‌دادها
كه چيزي بازشناسي و به‌يادآوري را حافظه رفتاري ، علوم فرهنگ
(2).است كرده تعريف است ، شده تجربه يا آموخته پيشتر
نوع آن شناسي ، روان ديدگاه كه ، از است داشته اظهار ،(3)بياني
تجديد همچنين و ادراكات ونگهداري حفظ به را انسان كه توانايي
تواني ، چنين داشتن بدون.دارد حافظه‌نام مي‌سازد ، قادر گذشته تجارب
دانشمنداني.مي‌گردد مختل انسان تفكر و نمي‌پذيرد ، تحقق يادگيري عمل
ياد به آنچه خصوص در داده‌اند ، قرار مطالعه مورد را توانايي اين كه
از عبارت را حافظه پياژه مثال ، براي.ندارند يكساني نظر مي‌ماند
خاطرات كه است معتقد و مي‌داند گذشته از استنباطي و مفهومي بازسازي
هر انسان ديدگاه ، اين بروفق.دارد قرار درك و فهم تاثير تحت انساني
كپي شي‌ء هر اثر و مي‌آورد ياد به است فهميده كه آنگونه را موضوعي
توجه با حافظه در اثر هر بلكه ;است شده درك گذشته در كه نيست هماني
و مي‌يابد را خود ويژه صورت سپاري ياد به زمان در موجود شرايط به
.مي‌گردد تثبيت
فراحافظه
نظام و راهبردي رفتار از آگاهي درباره فراگيرنده دانش به فراحافظه
آگاهي انواع برگيرنده در دانش اين (4)مي‌گردد اطلاق فردي حافظه
از استفاده نحوه درباره اطلاعي حافظه ، متعدد راهبردهاي درباره
درباره آگاهي و عملكرد ، بر مبتني تكاليف حل براي ذهني راهبردهاي
فراحافظه دانش البته است ، معين راهبردهاي از استفاده نحوه
مثال ، براي.نمي‌شود شده‌محدود شمرده موارد به فراگيرنده
بايد فقط نه معين اشيايي فهرست‌نام يادآوري منظور به فراگيرنده
براساس بندي گروه از گروه‌موثر بندي طبقه راهبرد كه آگاه‌باشد ،
كه را راهبردي از شيوه‌استفاده يا نحوه بايد او بلكه ;رنگ‌است
.باشد آگاه برگزيده‌است ،
همبستگي‌بين وجود امكان پژوهشها مطلوبباشد ، آموزش براي شرايط اگر
روي هر به(5)كرد خواهد تاييد را عملكردموفقيت‌آميز و فراحافظه
به وابسته گسترده‌اي سطح در شده اشاره كه‌ارتباط است يادآوري به لازم
براي نظر مورد تكليف درباره پيشين آگاهي و دانش و سن:چون عواملي ،
به را اطلاعات معمولا توان فراگيرندگان مثال ، براي (6).است يادگيري
پيچيده ، يادگيري تكاليف:مي‌دهند پردازش كارآ و موثر شيوه‌هاي و صورت
(7).مي‌طلباند را بخشي اثر حافظه‌اي فرا راهبردهاي و تواناييها
راهبردهاي زمينه در آموزش كرده‌اندكه پيشنهاد زيادي نويسندگان
و دانستن به تمايل:نظير ويژگيهاي‌شخصي ، برروي بايد فراحافظه‌اي
و راهبرد چون متغيرهايي برروي يادگيري‌و براي آمادگي درباره قضاوت
كرده‌اند ، اشاره الكساندر كارنرو (8)گردد متمركز...و تكليف
را خود يادگيري كه كساني و پاييني‌دارند نفس عزت كه فراگيرندگاني
از مددگيري به زيادي مي‌دانند ، علاقه بيروني شرايط به منوط
از بسياري كرده‌اند ، استدلال مذكور متخصصان.ندارند صحيح راهبردهاي
اطلاعات از معنا دريافت براي كافي توانايي كه دارند باور دانش‌آموزان
رفتار كنترل براي كه فعاليتهايي در بنابراين ، .ندارند را آموزشي
.نمي‌كنند شركت خوبي به مي‌شود طرح آنان يادگيري
بيشتري موارد در.دخيل‌اند پويا وفهم درك در نيز ديگري فردي عوامل
درباره‌آمادگي قضاوت مانند به به‌دانستن ، نسبت فراگيرنده احساس
قرار تحت‌تاثير را دسترسي‌پذير تصميمهاي‌فراشناختي يادگيري ، براي
برآوردهاي صحت ميزان زمينه در كه مطالعه‌اي مثال ، براي.مي‌دهند
برآوردهاي كه شد روشن ;گرفت صورت دبستاني دانش‌آموزان فراشناختي
.ندارند زيادي همبستگي هم با او واقعي پيشرفت و فراگيرنده
سال و سن كم دانش‌آموزان:نظير دارند ، توانشي محدوديت كه دانش‌آموزاني
خود يادگيري واقعي ميزان برآورد براي اندكي تخميني قدرت مبتدي و
.دارند
و اطلاعات به مربوط كه يعني‌دانشي -بياني دانش توانايي چه اگر
دادن انجام روشهاي به كه يعني‌دانشي - روشي دانش با -واقعيتهاست
بين بالاي همبستگي اين ، وجود با برابرنيست ، و يكسان -است مربوط امور
به.است وابسته روشي دانش به بياني دانش از بيش عملكرد ، و فراحافظه
اندك اطلاعات از بيش حافظه ، كاربست شيوه‌هاي انواع از اطلاع سخن ، ديگر
از اوليه آگاهياست بخش اثر قواعد و اصول توليد براي حافظه ، درباره
به است ، زيادي ذهني تلاش به منوط تكاليف برخي دادن انجام اينكه ،
ياري ويژه‌اي راهبرد از استفاده چگونگي و مكان و زمان از اطلاع اندازه
.نيست رسان
آنها به جزئيات كه مي‌كنند راهبردهااستفاده از زماني فراگيرندگان ،
شود مهيا آن كارگيري به زمان و چگونگي درباره شرطي دانش و گردد مشخص
(9).آيد پديد آن از گرفتن ياري براي شخصي ، آمادگي نيز و
صورت به زماني يادگيري ، تكليف يك به مربوط فراحافظه‌اي مهارتهاي
ارزشها ، درباره اطلاعاتي با مهارتها كه مي‌گردند حفظ آميزي موفقيت
راهبردها ، اين از نمونههاييباشد همراه اجرا شكل و كاربردها دامنه
راهبردهاي و (11)سازماني راهبردهاي ،(10)خوشه‌اي بندي دسته راهبردهاي
يادگيري براي فراگيرنده به هدف ، كمك رويهم ، .است (12)كردن كلامي
روشهايي نيازمند افراد اساس ، در.است تكليف به وابسته مهارتهاي
طراحي دانش ، سازماندهي به‌منظور آنان به كمك براي كه هستند
طرح‌يك انگيخته خود كنترل بسياري ، فراگيرندگان موارد در.شده‌اند
.مي‌گيرند فرا بگيرند ، مدد بيروني دادهاي رخ از آنكه بدون را راهبرد
رفتارهاي از آگاهي و دانش داده‌اند ، نشان پژوهشي يافته‌هاي آنكه ، خلاصه
در موفق فراحافظه‌اي عملكرد با نسبت به حافظه نظامهاي و فردي راهبردي
.ارتباطاند
تكليف فرد ، :است مهم بسيار عنصر سه شامل فراحافظه كه است نوشته خلاول
عامل يك مثابه به ديگري و خود درباره فرد كه چيزي هر.راهبرد و
نگرشها و مفاهيم و (پرداز خبر يا پردازنده خبر=) اطلاعات پردازشگر
.است مربوط فراحافظه نظام در عنصرفرد به مي‌داند ،
آن ارتباط و خود حافظه يا ذهن كار نحوه از دبستاني پيش كودكان آگاهي
منفعل كامل كار رابه آنان‌حافظه ;است مكانيكي بسيار دنياي‌خارج با
عيني تجربيات كه مي‌دادند اينرو ، فرض ازميآورند نظر در ياپذيرا
كه ، حالي در.مي‌كند تعيين را او ذهني تجربيات خارج ، دنياي از انسان
كه مي‌دانند را نكته اين و دارند باور حافظه بودن فعال به نوجوانان ،
و تجزيه را آنها كرده ، دريافت را اطلاعات حافظه نظام با انسان ذهن
.مي‌يازد دست آن نگهداري به و انتخاب و تحليل
راانجام ويژه تكليف يك بايد كه‌چگونه است براين ناظر تكليف عنصر
چه تا اينكه از آگاهيسپرد ياد رابه آن از برآمده نتايج و داد
عنصر حيطه در كرد ، صرف زمان مطالبمشكل مطالعه براي بايد حدودي
اين يادگيري تكليف هر در اساسي سوال براين ، افزون.مي‌گنجد تكليف
دست آن به برنامه‌ريزي با مي‌توان چگونه و چيست تكليف از هدف كه است
مورد نباشد ، برانگيزنده يادگيرنده براي تكليف كه موردي هر در.يافت
.گرفت نخواهد قرار انتخابي ادراك شبكه داخل در و نگرفته قرار توجه
توصيه مي‌كنند ، فعاليت آموزش امر در كه كساني عموم به اينرو ، از
تكاليف.بگيرند نظر در انگيزه‌زايي براي را ويژه‌اي راهبردهاي مي‌شود
وسيله به رخ‌دادها جذب توانمندي متناسببا هم و انگيزه‌زا بايد هم
.باشد حافظه
عنصر قلمرو در آنها بودن واثرگذار بالقوه راهبردهاي درباره اطلاع
اهداف و شناختي نظام به اطلاعات‌مربوط بر ، علاوه.است راهبرد
تسهيل راهبردهاي از يادگيرنده اطلاع يادگيري ، مورد موضوع
يادگيري منظور به را يادگيرنده تلاش مي‌تواند نيز اطلاعات پردازش كننده
از يادداشت‌برداري اينكه از آگاهي مثال ، براي.گردد رهنمون صحيح
.است دانش‌راهبردي از مثال مي‌گردد ، آنها پايداري سبب تكاليف ،
آقازاده محرم
- Reber/S.A.)
ص 88 احمد ، 1371 ، بياني ، -اكبر ، 1364 3 علي نژاد ، شعاري -2
- Brown/.Flavell and Wellman/
- Cawanugh and Borkowski/
- Schneides/
Hannafin/-Pressley/ Borkowski, and o'sullwan/.schneides/
-
- Garner and Alexandes/
- Brown, Campione ,and Day/. Pressley etal/
- Cowanaugh and Borkowski/
- Borkowski Peck/ Reid and kutz/
- Betty,
