پنجم ، شماره 1385 اكتبر 1997 ، سال مهر 1376 ، 19 يكشنبه 27
|
|
نابودي راز گشودن در تازه گامي
دايناسورها
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
ديرينه‌شناسي در تازه نظريه
قاره‌اي بر و -كرتاسه دوره پيش ، سال ميليون 65-دور دور گذشته‌هاي در
كنارش و گوشه در كه خشكي نيمه چشم‌انداز در ندارد ، ديگروجود كه
نخستين مانند ، بوته (Angiosperms) نهانزادان و (palm) نخل درختان
در دايناسورها از گونه حدود 20 بودند ، پراكنده زمين ، گلدار گياهان
،(Titanosaurus) تيتانوسوروس آنها ميان در.مي‌زيستند هم كنار
شكارگر و گوشتخوار (Abelisaurus) آبليسوروس نيز و متري گياهخوار 12
را خود تخم‌هاي تا مي‌آمدند بدانجا خونسرد جانوران اين.داشتند وجود
احتمالا كه ناحيه‌اي بگذارند ، كيلومتر طول 1000 به ويژه‌اي منطقه در
ناگهان اما ، .است بوده دايناسورها تخمگذاري سرزمين‌هاي پهناورترين از
در همجنسانشان نيز و جانوران آن زندگي به فاجعه‌بار و ويرانگر رخدادي
.داد پايان -مزوزوئيك دوران و كرتاسه دوره به نيز و -جهان سراسر
ساله ميليون فرمانروايي 150 تاريخ كتاب از پاياني فصل ترتيب بدين
.خورد رقم خاك كره بر دايناسورها
هم هنوز اما شده ، زده آنها درباره بسيار گمان‌هاي و حدس كه دلايلي به
آمده بدانجا تخمگذاري براي كه دايناسورهايي ناشناخته‌مانده‌اند ،
جوجه به هرگز نيز آنها وتخم‌هاي تمامي‌همجنسانشان‌مردند چون بودند ،
سرزمين با قاره ، همراه آن از سترگي پاره سرانجام ، .نشدند بدل
امروز آفريقاي نزديكي در محلي از جانداران آن فرزندآوري و تخمگذاري
آسيا قاره به شده ، جدا خشكي پاره اين سال ميليون‌ها از پس.شد جدا
هيماليا كوهستان و هند قاره شبه برخورد ، نيروي اثر در و برخوردنمود
يافتن سرگرم هند ديگر ، سال ميليون‌ها گذشت از پس واكنون ، آمدند پديد
سال 1981 ، دراست خود دايناسورهاي پازل نهادن‌پاره‌هاي هم كنار و
آنها تخمگذاري سرزمين غربي بخش در آن‌دايناسورها از مانده بجا تخم‌هاي
فسيل تخم‌هاي روزه هر تاكنون هنگام آن از.شدند كشف گجرات ايالت در
بسياريشان پوسته كه شش‌عددي ، يا پنج خوشه‌هاي در معمولا بسياري شده
در نيز البته‌دانشمندان و شده‌اند كشف آنجا در است ، سالم هم هنوز
تخم‌بيرون از هرگز جانداران اين نوزادان چرا كه دريابند تا تلاشند
شرق شمال در اخيرا كه فسيل‌هايي با يافته‌ها اين مجموع ، در.نيامدند
و زندگي درباره تازه دانسته‌هاي براي سرچشمه‌اي به‌عنوان شدند چين‌كشف
يك در هندي پژوهشگر دو واقع ، در.مي‌كند برابري دايناسورها ، مرگ
پاسخي مي‌تواند آنها ، باور به كه ساخته‌اند راعنوان نظريه‌اي نوشتار ،
chatterjee) چاترجي سانكار.دايناسورهاباشد فرجام معماي براي
كومار هيراج و Texas tech دانشگاه در ديرينه‌شناس دانشمند يك (Sankar
اين بر آماري‌هند موسسه از زمين‌شناسي (Dhiraj Kumar Rudra) رودرا
كيلومتر قطر 600 به (Crater) شهابسنگ برخورد دهانه يك كه باورند
زير در اكنون آن عمده بخش چه اگر ;شده كشف بمبئي نزديكي در كه‌اخيرا
نابودي راز گشودن اصلي كليد دارد ، قرار عرب درياي ساحلي آبهاي
.است دايناسورها
نوزايي و نابودي خداي -(Shiva)كه‌شيوا دهانه اين آنها ، گمان به
سيارك يك برخورد پي در است ممكن گرفته ، نام -هندو اسطوره‌هاي در
پديد سال‌پيش ميليون در 65 زمين با كيلومتر قطر 40 به (asteroid)
مهيب ، زمين‌لرزه‌هاي يعني آن پيامدهاي‌فوري ديگر كه رخدادي باشد ، آمده
سرانجام جنگل‌ها در گسترده آتش‌سوزي‌هاي و (Tidal waves) كشندي امواج
ماه‌ها ، براي وغبار دود در غرقه زيستگاهي در دايناسورها نابودي موجب
بين‌المللي‌ديرينه‌شناسان انجمن سرپرست (John Talent) تالنت جان.گشت
سناريوي رودرا و چاترجي:مي‌گويد مي‌كند ، زندگي سيدني در كه
.كشيده‌اند پيش را كاملامتقاعدكننده‌اي
دگرگوني‌هاي عامل زمين به شهابسنگ يك برخورد كه باور اين البته ،
زمين جانداران تمامي از سوم دو نابودي و جهاني مقياس در بوم‌شناختي
مورد هشتاد دهه سال‌هاي در ايده اين واقع در.نيست تازه چندان بوده ،
به دانشمندان از گروهي كه گرفت ، هنگامي قرار بحث‌عمومي و پذيرش
بركلي در كاليفرنيا دانشگاه از والتر پسرش و آلوارز لوئيس سرپرستي
در مكزيك در chixulub برخوردي دهانه كه نهادند بنياد را نظريه اين
كه را اين‌فرضيه آلوارز البته) است آمده پديد شهابسنگ يك برخورد پي
ودر زمين در جانداران گسترده نابودي موجب مي‌توانسته برخوردهايي چنين
مجله در كه نوشتاري با و سال 1981 در باشد ، شده كرتاسه دوره پايان
پژوهشگران اين از پيش كه چرا كرد ، زنده نو از رسيد به‌چاپ Science
به اما بودند ساخته مطرح را فرضيه اين دهه 1970 سال‌هاي در نيز ديگري
در نيز آلوارز نظريه.نكرد آنها به توجهي كسي شواهد وجود عدم سبب
ابتداي در كه آن تا روبروشد ، بسيار مقاومت‌هاي و مخالفت‌ها با ابتدا
عمليات‌پي‌جويي داده‌هاي كامپيوتري مدل‌سازي‌هاي و بررسي‌ها دهه 90 ،
را كيلومتري برخوردي 180 دهانه يك وجود مكزيك نفت شركت ژئوفيزيكي
نام به روستايي در آن مركز كه ساخت روشن مكزيك خليج درحاشيه
و نمونه‌برداري‌ها.مي‌گرفت قرار يوكاتان جزيره درشبه Puerto chixulub
گرفتند ، انجام آن‌پس از كه زمين‌شناسي بررسي‌هاي
اثبات پاياني‌را كرتاسه دوره با آن همزماني و دهانه اين وجود
پيروزي شاهد كه نبود زنده ديگر پدر آلوارز ترتيب هر به اما كردند ،
با كه كيلومتري شهابسنگ 10 يك نظريه اين برپايه (م-باشد نظريه‌اش
دهانه است ممكن كرده برخورد زمين به درساعت كيلومتر سرعت 000/90
براي برخورد اين غبار و دود برآن علاوه.باشد آورده پديد را چيكسولوب
و گياهان از بزرگي بخش ساختن نابود و سرما و تاريكي در زمين فروبردن
و ديرينه‌شناسان همه و علمي جامعه البته.است بوده كافي زمين جانوران
مورد اين در رقيب مكتب يك.نپذيرفتند را نظريه اين فورا زمين‌شناسان
از دايناسورها نابودي كه شناختي بوم دگرگوني‌هاي كه مي‌سازد عنوان
كه گسترده‌اي آتشفشاني فعاليت‌هاي سبب به است ممكن بود آنها پيامدهاي
فوران‌ها اينباشد افتاده اتفاق يافته ، ادامه سال ميليون‌ها براي
پديد آتشفشاني خاكستر و غبار و دود انبوهي و گدازه بي‌پايان جريان‌هاي
(Cockroach) حمام سوسك چون زيستي گونه‌هاي اندكي شمار كه آوردند
ترتيب ، هر به امابردند به‌در جان آنها از كروكوديل‌ها و لاك‌پشت‌ها
دهانه‌هاي جهان سراسر در جستجو با شهابسنگ برخورد نظريه طرفداران
گذشت از بجامانده رسوبات انبوهي در كه يافتند را بسياري برخوردي
خود نظريه الوارزها كه از 1980 مجموع در.شده‌اند دفن سال ميليون‌ها
فهرست‌بندي و كشف جهان سراسر در دهانه كنون 150 تا ساختند عنوان را
.شده‌اند
جديديادنامه‌هاي شماره در كه نوشتاري در شيوا دهانه اما و
علمي يك‌نشريه (Memoirs of QueenslandMuseum)كوئينزلند موزه
در.شد معرفي هندي دودانشمند بوسيله رسيد چاپ به استراليايي ،
يافته‌هاي و دانسته‌ها برپايه دهه 1990 ، چاترجي نخست سال‌هاي
تا ساحل كناره در دريا بستر از كه دهانه‌اي زد تازه ، حدس زمين‌شناسي
آمده پديد يك‌شهابسنگ برخورد پي در دارد امتداد گجرات ايالت داخل
كه مي‌كند گمان او براين علاوه شيواناميد را دهانه اين او.است
بر آن ديگر نيمه كه است بزرگتر دهانه يك نيمه واقع در شيوا دهانه
هند جنوب كيلومتري فاصله 2800 در سيشل جزاير نزديكي در دريا بستر
جدايي و جابجايي سبب به هنوز دونيمه اين كه هنگامي.دارد قرار
طول ، 450 كيلومتر طول 600 به دهانه‌اي بودند ، نشده جدا هم از قاره‌ها
چنين پيدايش براي.است مي‌داده تشكيل ژرفا كيلومتر عرض‌و 12 كيلومتر
در افتاده فرو شهابسنگ به نسبت بزرگتري بسيار شهابسنگ دهانه‌اي
گمان رودرا و چاترجي.باشد كرده زمين‌برخورد با بايستي چيكسولوب
با برخورد از پيش و فضا در كه شهاب يك دوپاره است ممكن كه مي‌كنند
محل دو در ساعت طور 12 در زمين چرخش پي در بودند شده جدا هم از زمين
دهانه بزرگتر پاره آمده ، فرود غربي و شرقي نيمكره دو در گرفته قرار
.باشند آورده پديد را چيكسولوب دهانه كوچكتر پاره و شيوا
كه دهند نشان تا دست‌است در كافي دانسته‌هاي رودرا و چاترجي گفته به
كه زماني يعني آمده ، پديد پيش سال در 65ميليون تقريبا شيوا دهانه
عصركنوني و گرفت پايان جهانگيري فاجعه پي در دوران‌مزوزوئيك
دوره يك زمان ، همين در ديگر ، سوي از اما گشت آغاز پستانداران
براي 3 كه شد آغاز هند قاره شبه در گسترده آتشفشاني فعاليت‌هاي
لايه‌هاي با را هند خاك از پهناوري بخش‌هاي و يافت ادامه سال ميليون
هند غرب در دكن فلات عمده بخش كه گدازه‌ها اين.پوشاند گدازه گسترده
است ، پلكان معناي به Trap -مي‌شوند خوانده Deccan Traps پوشانده ، را
پلكان به‌صورت گدازه‌ها ، اين دهنده تشكيل بازالتي لايه‌هاي كه زيرا
و متر تا 50 بين 10 معمولا گدازه لايه‌هاي -دارند قرار هم روي مانند
مربع كيلومتر از 000/10 بيش مجموع در و داشته ضخامت متر تا 150 گاه
متر به 2400 گدازه لايه‌هاي ضخامت كل نقاط برخي در فراگرفته‌اند ، را
كيلومتر ميليون دو گدازه‌ها اين فرسايش ، اثر از پيش اصل ، در مي‌رسد
حجم مكعب كيلومتر ميليون دو از بيش احتمالا و مي‌گرفته فرا را مربع
آمريكاي شرق سيبري ، از گسترده‌اي بخش‌هاي دكن ، فلات سواي.داشته‌اند
در Karoo كارو ناحيه شمالي ، آمريكاي غرب در كلمبيا رود حوزه شمالي ،
ستبر لايه‌هاي زيرپوشش نيز برزيل در پارانا حوزه جنوبي ، آفريقاي شرق
فعاليت‌هاي نقش نظريه هواداران).دارند قرار بازالت گدازه‌هاي
ايالات اين از كدام هر جانداران ، گسترده نابودي‌هاي در آتشفشاني
پيوسته جانداران توده‌اي نابودي‌هاي از دوره‌اي با را آتشفشاني
فعاليت وجود با كه باورند براين هندي پژوهشگر دو اين (م-مي‌دانند
را دايناسورها فرجام كه بوده شهابسنگ برخورد اين آتشفشاني ، گسترده
چاترجي.داشته نقش زيست‌محيطي فاجعه در هم آتشفشاني زده‌فعاليت رقم
اصلي و عمده نقش شهابسنگ برخورد كه مي‌كنيم احساس ما اما ، :مي‌گويد
در دانشمندي ،(Lin Sutherland) ساتلرلند لين.است كرده عنوان را
كه آنها ، نظريه:مي‌گويد مورد اين در سيدني در استراليا موزه
برخورد هند به آمده ، فرود مكزيك در كه آن از بزرگتر حتي شهابسنگي
بسيار زمين‌شناختي رخداد يك دايناسورها نابودي كه مي‌دهد نشان كرده ،
.است بوده پيچيده
خواهد دشواري و پيچيده نيزكار آنها نظريه اثبات ترتيب ، همين به
گيرد ، فرايندي قرار فراگير بررسي مورد بايد شيواهنوز دهانه.بود
.است گسترده‌اي ژئوشيميايي و ژئوفيزيكي شواهد گردآوري نيازمند كه
ساحلي آبهاي در نفت پي‌جويي عمليات جريان در معمولا دانسته‌هايي چنين
آن دولت مالكيت در كه هند طبيعي گاز و نفت كميسيون.مي‌آيند بدست
بمبئي ساحلي آبهاي در نفت‌خيز لايه‌هاي در را بررسي‌هايي چنين است ، كشور
دسترسي بررسي‌ها اين نتايج به دانشمندان هنوز اما داده ، انجام
نظريه اين تاييد بر عمده گواه يك تاكنون وجود اين با اما.نيافته‌اند
ايريدم از عادي غير و بالا سطوح گجرات در شناسان زمين:است آمده بدست
شهابسنگ‌ها در عموما كه سفيدي فلز داده‌اند ، تشخيص را (Irridium)
افتاده‌اند فرو آنجا در شهابسنگ‌ها كه محل‌هايي ديگر از و مي‌شود يافت
چاترجي بياوريم شانس اگر.است شده گزارش آن از عادي غير سطوح نيز
.كنيم پيدا نيز را شهابسنگ خود از تكه‌اي حتي است ممكن:مي‌گويد
و كرتاسه دوره‌هاي بين مرز كه رسي لايه يك در ايريديم بالاي تمركز)
در Gubbio منطقه از سال 1980 در مي‌دهد ، تشكيل را K-T مرز - ترشياري
تيم نظريه اصلي پايه‌هاي از يكي بصورت فورا و شد گزارش ايتاليا
نسبتا زمين پوسته در پلاتين خانواده هم فلز ايريديم ، .درآمد آلوارز
بين در گرفته قرار بخش ،mantle ) زمين گوشته در اما.است نادر
در نيز و كيلومتر تقريبي 2900 ضخامت به بيروني هسته و پوسته
در شده انجام بررسي‌هاي پس ، آن از.است فراوانتر بسيار شهابسنگ‌ها ،
تا 100 10-ايريديم عادي غير فراواني فرانسه و دانمارك اسپانيا ،
.كردند تاييد K-T مرز لايه‌هاي در را -زمين در آن فراواني برابر
دارد ادامه
:عكس شرح
مي‌كند پيشكش مقدس تخم يك برابر در را نارگيلي قبيله‌داهور از زني
