پنجم ، شماره 1386 اكتبر 1997 ، سال مهر 1376 ، 20 دوشنبه 28
|
|
سياسي قدرت ساخت نظري فهم
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
روندهاي بر فعالي نقش غيرمستقيم بطور كه غيرسياسي سازمان مهمترين
شاهد سياسي نظام هر خانواده ، با همگام.است خانواده دارد ، سياسي
هدفهاي با كدام هر كه هست نيز ديگري ساختارهاي از بسياري پيدايش
مي‌آيند بوجود خاص سياسي
ساختار مفهوم تبيين
است سياسي علوم و اجتماعي علوم در رايج عمومي مفهوم يك ساختار ، واژه
هربرت.است گرفته‌شده عاريت به بشري ، علوم شاخه‌هاي ديگر از كه
قرن در) را واژه استعمال انگليسي ، سياسي فيلسوف و اسپنسر ، متفكر
.ساخت وارد اجتماعي علوم محدوده به زيست‌شناسي و معماري از (نوزدهم
سياسي فيلسوف و متفكر دوركيم ، بوسيله گرايي ساخت انديشه وي ، از پس
بينش دو رابطه ، اين در آنگاه و گرديد شناسي جامعه وارد فرانسوي ،
(تسميه اصالت) نوميناليسم -ب گرايي تجربه -الف:آمد بوجود
عالم در بررسي‌هاي‌مقايسه‌اي ويژه جمله‌صاحبنظران از پاول ، و آلموند
مقايسه‌اي ، سياست دركتاب را اشاره مورد مطلب هستندكه سياست
استفاده مورد كه به‌طريقي ساختار ، مفهوم.نموده‌اند بررسي بروشني
جمعا كه است منسجمي فعاليت‌هاي مجموعه از حاكي گرفته ، قرار آنان
همگوني هدف ، نوعي داراي معمولا فعاليتهاميشود نظام تشكيل موجب
بر مشتمل دادگاه يك ساختار مثال ، بطور ;هستند انتظارات و رفتاري
در.مي‌باشد متشاكي و شاكي شهود دادستان ، ژوري ، هيئت قاضي ، بين روابط
پس ;مي‌باشند نقشي عهده‌دار كدام هر كه دارند وجود اعضايي ساختار ، هر
نقش‌هاست مجموع از و مي‌دهد تشكيل نقش را ساختار هر واحد ترين پايه‌اي
كه است رفتاري شده منظم الگوي از عبارت نقش مي‌آيد ، بوجود ساختار كه
صحنه در.مي‌شود ايجاد وديگران فرد شخصي اعمال و انتظارات تاثير تحت
شده ، تفويض وي به كه نقشي براساس جامعه عضو هر سياست ، وحوزه اجتماعي
.مي‌نمايد عمل
هماهنگ‌شده‌اي ، فعاليت‌هاي به‌انجام عضو افراد ساختار ، هر در
و آلموند) كاركردگراي‌ساختاري تئوري نظريهپردازانميپردازند
هرنظام سياسي وظايف شناخت كه‌با مي‌نمايند استدلال (وديگران پاول
به مي‌توان هستند ، مزبور وظايف به‌انجام موظف كه ساختارهايي و
در سياسي ، نظام ساختار زيرا ;پرداخت سياسي نظام‌هاي توصيف و ارزيابي
يك.مي‌آيد به‌وجود يكديگر به مرتبط و ملازم نقش‌هاي پيوستن هم به نتيجه
دهندگان ، راي:است زير شرح به مختلف ساختارهاي شامل سياسي ، نظام
قوه مقننه ، مجالس اداري ، سازمان‌هاي گوناگون ، احزاب ذينفوذ ، گروههاي
(1).غيره و كابينه و جمهوري رياست مختلف تشكل‌هاي اجرايي ،
سياسي ساختار بررسي
ساختار ، از ما منظور:گفته‌اند ساختارسياسي درباره پاول ، و آلموند
به يا مي‌آورند بوجود را سياسي نظام كه است مشاهده‌اي قابل فعاليت‌هاي
قرار يكديگر با ارتباط در كه نقش‌هايي از ويژه مجموعه ديگر عبارت
از عبارت را سياسي ساختار ديگر جايي در آنها همچنين (2) ;گرفته‌اند
(3).داشته‌اند بيان مردم جانب از سياسي فعاليت‌هاي اجراي منظم شيوه‌هاي
ساختار از دقيقي نسبتا هندي ، تعريف سياسي متفكران از جوهري ،
كه‌كاركردها حالي در:مي‌نويسد وي.توجه‌است قابل كه دارد سياسي
مي‌پردازند ، عمل الگوهاي فرايند و دادن‌اهداف دخالت نتايج به
كاركردها اجراي به كه دارد دلالت نظام‌ها درون ترتيبات آن بر ساختارها
ساختارها از پيچيده‌اي مجموعه توسط خاص كاركرد يك است ممكن.مي‌پردازد
مي‌تواند مفروض ساختاري ترتيب هر كه شكل همان به درست ;شود انجام
داشته ساختار براي متفاوتي نتايج كه دهد انجام را كاركردهايي
(4).باشد
از را نظام‌سياسي هر بر تاثيرگذار ساختارهاي‌مختلف نقش بايد البته
(وغيرسياسي سياسي) جامعه ، ساختارهايي هر در.يكديگربازشناخت
تاثير سياسي مسائل بر غيرمستقيم ، يا و مستقيم بطور كه دارند وجود
بر فعالي نقش غيرمستقيم بطور كه غيرسياسي سازمان مهمترين.مي‌گذارند
سياسي نظام هر خانواده ، با همگاماست خانواده دارد ، سياسي روندهاي
با كدام هر كه هست نيز ديگري ساختارهاي از بسياري پيدايش شاهد
وبيش كم سازمان‌هاي اين وجود دليل.مي‌آيند بوجود خاص سياسي هدفهاي
بصورت آن جمع‌آوري سپس و ;منافع تشكل:از عبارت سياسي ، -تخصصي
منازعات به قضايي رسيدگي يا و ;قوانين تصويب با مقتضي خطمشي‌هاي
.است حقوقي
سياسي‌عبارت ساختار:كه مي‌شود نتيجه‌گرفته سياسي ، ساختار تعريف در
كه است سياسي(رسمي و غيررسمي) نهادهاي مستقلي‌از مجموعه تكوين از
همچنين‌اين ;مي‌باشند ايفاي‌نقش‌هايي به موظف جامعه‌سياسي ، يك در
داد برون و تصميم‌گيري فرايند در و بوده مراتب سلسله داراي نهادها
.مي‌نمايد نقش ايفاي سياسي ، نظام
ساختارهاي‌سياسي مختلف جلوه‌هاي
تبع به پاول و آلموند دارند ، سياسي ساختارهاي كه حساسي نقش به نظر
در را سياسي ساختارهاي (مقايسه‌اي سياست) خود كتاب كلي تقسيم‌بندي
مطالعه مورد سياستگزاري ، و روندها نظام ، گانه سه جلوه‌هاي پرتو
:قرارمي‌دهند
از عبارت را ساختارهاي‌سياسي مقايسه‌اي ، كتابسياست نويسندگان -الف
نظام تحول و نگهداري عهده‌داروظايف كه مي‌دانند ونهادهايي سازمان
چون وظايفي به كه هستند آنهايي ساختارها ، مهمترينهستند
وظايف.مشغول‌اند سياسي ارتباطات و سياسي استخدام سياسي ، اجتماع‌گرايي
و نگهداري در تخصصي ، كمتر ساختارهاي ديگر با همراه فوق ، سه‌گانه
.مي‌باشند توجه قابل بسيار نظام تحولات
پاول و نظرآلموند مورد روندها جلوه در كه سياسي ساختارهاي -ب
در اقدام‌كنندگي وظايف كه‌عهده‌دار ساختارهايي از عبارتند هستند ،
زير وظيفه چهار به سياسي نظام هر در اين‌ساختارها ، .هستند نظام
اجراي -د سياستگزاري -ج منافع تجمع -ب منافع تشكل -الف:مشغولند
آشكار ، يا پنهان) مختلف اشكال به فوق ، اقدام‌كننده ساختارهايسياست
.دارند وجود سياسي نظام هر در (غيرقانوني يا قانوني
سياستگزاري قالبساختارهاي در ساختارها ، مطالعات جلوه سومين -ج
سياسي وظايف كه است آن از حاكي تاريخي ، مطالعات.مي‌شود متبلور
كه ساختارهايي مثال ، بطور ;نيستند يكسان سياستگزاري سياسي حوزه‌هاي
حوزه در وظايفي اجراي يا سياستگزاري و تجمع تشكل ، وظايف عهده‌دار
عهده‌دار كه است ساختارهايي از متفاوت بسيار هستند ، خارجي سياست
كه است جهت بدان تفاوت ، اين.مي‌باشند جامعه آموزشي يا رفاهي وظايف
بسيار دارند ، اختصاص خارجي سياست وظيفه به صرفا كه ساختارهايي
(5).هستند تخصصي
سياسي نظامي مفهومي بررسي
تئوري اصلي مرجع عنوان به مقايسه‌اي سياست كتاب حاضر ، حال در
منظور به ابتدا پاول ، و آلموند.مي‌شود شناخته ساختاري كاركردگراي
بكار اصطلاحات و مفاهيم و معاني توضيح به لازم ، زمينه آوردن فراهم
مي‌گيرد ، توضيح‌قرار مورد كه مفهومي اولين.مي‌پردازند شده گرفته
مفهوم اولين عنوان به سياسي تعريف‌نظام در.است سياسي نظام مفهوم
دوجزء به آن شكلي تجزيه به اقدام پاول و شده ، آلموند گرفته بكار
سياسي ، ازنظام سياسي جزء تعريف در.مي‌نمايند نظام و سياسي
چون تئوريسين‌هايي و دانشمندان نظريات و مباحث از مذكور نظريه‌پردازان
.مي‌گيرند بهره دال رابرت و كاپلان مورتون لاسول ، هارولد وبر ، ماكس
مفاهيم با كه است مفهومي سياست ، كه مي‌گيرند نتيجه آنان بالاخره
مورد ، اين در.مي‌باشد همراه اجباري مجازات اعمال و قانوني اقتدار
ميان از كه است رشته‌اي مشروع ، زور كه دارند قبول را وبر نظر آنان
.مي‌دهد خاص اهميتي و انسجام آن به و گذشته سياسي نظام يك عملكرد
بلكه ;نيست يااجبار و خشونت ، يا زور سياست ، مشخصه وجه تنها البته
نظام هر از را سياسي نظام كه است بارزي شاخصه اجبار ، و خشونت و زور
تصميمات انحصار حاوي فوق مفهوم علاوه ، به.مي‌سازد مجزا ديگر اجتماعي
و كشور اتباع پاول ، و آلموند نظر به.نيست سياسي نظام براي سياسي
وظايف از خارج مواردي در مي‌توانند نيز جامعه غيررسمي و رسمي رهبران
از سياسي تصميمات اين تمايز وجه اما ;بگيرند سياسي تصميم خود سياسي ،
اعمال و اجرا در كه است اجباري جوهره در سياسي ، نظام تصميمات
(6).دارد وجود سياسي نظام هر متخذه تصميمات
نظام مفهوم رفته ، بكار ساختاري كاركردگراي تئوري در كه مفهومي دومين
آمدن نايل براي كه است يكديگر به وابسته اجزاي از عبارت نظام ، .است
داخلي محيط نوع دو نظام ، هر در.يافته‌اند تركيب هم با خاص ، هدفي به
اجزاي بين مرز نوعي وجود از حاكي داخلي ، محيط:دارد وجود خارجي و
در (خاص موقعيت به بنا) اجزاء ديگر با كه است يكديگر به وابسته
و حد معناي به خارجي ، محيط.دارند قرار ارگانيكي يا مكانيكي رابطه
.مي‌سازد جدا نظام‌ها ديگر از را نظام يك كه است مرزي
نظام جزء يك در تغييري اگر كه است آن اجزاء ، داخلي وابستگي از منظور
بين مرز مفهومميگذارد اثر نيز نظام ديگر اجزاي همه در شود ، ايجاد
شناخته مرزهاي داراي نظام كه است آن از عبارت خارجي ، محيط و نظام
.است مشخص كاملا آن پايان و آغاز كه است وجهي به خود محيط از شده
;تشخيص‌اند قابل وضوح به خارجي ، محيط با طبيعي و مادي نظام مرزهاي
.است تشخيص قابل خود همسايه كارگاههاي از به‌روشني كارگاه يك مثلا
مناسب ابزار و مفاهيم به احتياج آن ، اجزاي و نظام بازشناسي براي
ساختار ، و فردي سطح در نقش مفهوم دو پاول ، و آلموند نظر به.داريم
تا مي‌سازد قادر را محقق مفرد ، نقش‌هاي از هدفدار مجموعه‌اي عنوان به
نقش‌هاي.شناسد باز اجتماعي نظام‌هاي از را سياسي نظام هر مرز وضوح به
مقتضي ساختار درقالب كه است نقشي سه اجرايي ، و قضايي قانونگذاري ،
ديدگاه از.مي‌سازد فراهم سياسي يك‌نظام شناسايي براي را زمينه آن ،
گرديده‌است ، ساختاري كاركردگراي تئوري زمينه‌ساز سيستم‌ها ، كه تئوري
ورودي -الف:مي‌شود فازتقسيم سه به آن ، محيط و نظام بينابيني روابط
.(سيستم) نظام خروجي -ج ورودي‌ها تبديل مرحله -ب (سيستم) نظام به
خود محيط از مي‌دهد ، معمولا نظام يك تشكيل كه اجزاء از مجموعه‌اي هر
توليد را بازدهي خود ، داخلي باتحولات نتيجه در و تاثيرپذيرفته ،
خروجي و ورودي ديگر ، مفهوم به ;مي‌شود نظام تحويل‌محيط كه مي‌كنند
در تبديل داخلي جريان نتيجه در آن ، محيط و نظام بين مبادلاتي محورهاي
و نظام به ورودي منابع چون مسائلي از كه هنگامي.مي‌شود توليد نظام
و تراكم محتوا ، تعداد ، چون مسائلي شامل كه) آن از ناشي خروجي‌هاي
ناخودآگاه مي‌آيد ، ميان به سخن (است نظام از آنها خروج و ورود چگونگي
(7).مي‌شود صحبت هم نظام مرزهاي از
الهي‌منش محمدحسن
دارد ادامه
پانوشت‌ها
و 86 ص 84 دگرگوني‌سياسي ، و نوسازي سيف‌زاده ، سيدحسينك.ر 1ـ
, P..- See: J.C.Johari, Comparative Politics, India,
Sterling Publisher,
Op.Cit, P..- See: Gabriel Almond and Bingham Powell,
- See: J.C.Johari, Op.Cit, P..
الي 96 ص 93 سياسي دگرگوني و نوسازي سيف‌زاده ، سيدحسين:ك.ر 5ـ
هلد ، ديويد -الف:شودبه مراجعه همچنين ;الي 79 ص 77 همان ، .كر 6ـ
ص روشنگران ، تهران ، اول ، چاپ عباس‌مخبر ، ترجمه دموكراسي ، مدل‌هاي
و 420 418
.ص 29 توس ، ج 1 ، سياست ، علم مباني ابوالحمد ، عبدالحميد همچنين
سهامي شركت محمديمني ، ترجمه سيستم‌ها ، نظريه دوران ، دانيل:ك.ر 7ـ
جامعه‌شناسي بشيريه ، حسين همچنين ص41 ، اسلامي انقلاب آموزش و انتشار
ني ، ص 90 نشر سياسي ،
