پنجم ، شماره 1389 اكتبر 1997 ، سال آبان 1376 ، 23 پنجشنبه 1
|
|
نيست محروميت نماد ديگر تهران جنوب
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
سابق‌كشتارگاه مكان در -بهمن فرهنگسراي 
آبان كوي 13 از نمايي
شهرتهران جنوبي محله‌هاي از محروميت‌زدايي براي تلاش دهه يك بر مروري
.بود بي‌همانند مورد يك جهان در شايد تهران ولي‌عصر خيابان روزگاري
در.فقر نهايت درفرودست و بود رفاه حداكثر آن فرادست كه خياباني
هيچ گويا كه پايدارمي‌نمود چنان تقسيم‌بندي اين دور ، نه‌چندان گذشته‌اي
ذهن در اين‌انديشه پيش دهه يك اما.سازد دگرگون آن‌را نمي‌تواند چيز
اساس شهروندان‌بر جغرافيايي تقسيم‌بندي كه جاي‌گرفت شهري سامان طراحان
نگاهي اينباشد پايدار مي‌تواند ونه است عادلانه نه سكونتشان محل
چون مفاهيمي ايران اسلامي كشور شهرهاي در.بود شهر اداره چگونگي نوبه
سپرده فراموشي به و بربندد رخت اذهان از بايد شهر پائين و شهر بالاي
.شود
به ;دارد روستايي خاستگاه كه ندار و دارا منطقه به شهرها تقسيم‌بندي
يك از واقعيات اساس‌اين بر.برمي‌گردد ابتدايي جوامع و گذشته‌هاي‌دور
;است مثابه‌الگو به كشور شهرهاي از بسياري براي تهران ، كه در پيش دهه
كه جرياني.شد سرازير شهر جنوب مناطق سوي امكانات‌به و سرمايه جريان
تقسيم‌بندي‌شهر عقبماندگي و ناپايداري ناعادلانه‌بودن ، به باور پايه بر
.گرفت شكل جنوب و شمال به
كاسته همپاي شهر اين سراشيب در.ساخته‌اند البرز دامنه بر را تهران
اين.مي‌دهد به‌نداري را خود جاي آرام آرام دارايي ارتفاع ، از شدن
رفاه مشاركت‌شهروندان ، همانند مفاهيمي با عقبمانده ، شهرنشيني الگوي
بسياري كه‌بروز حالي در.است ناسازگار پايدار نهايت‌توسعه در و همگاني
واصطلاحا محروم مناطق در زندگي از ناشي احساس‌حقارت و منفي عواطف از
ازپايه‌هاي يكي كه انساني منابع توسعه مي‌توان‌به چگونه است ، شهر جنوب
.بود است ، اميدوار پايدار توسعه اساسي
وضعيت اين دگرگوني صدد در شهري سامان دست‌اندركاران پيش دهه يك
اجرا به آنها كه‌توسط بود برنامه‌اي اصلي‌ترين اقدام اين و برآمدند
در چنداني تاثير بلند ساختمان و برج چند شدن وگرنه‌ساخته.شد گذاشته
ضرورت‌هاي و جبر.است بزرگ‌نداشته شهرهاي ساير و تهران شهرنشيني الگوي
و بيست قرن آستانه كه‌در داد نشان شهري سامان به‌دست‌اندركاران زمانه
و عليا و سفلي رعيت‌نشين ، و شاه‌نشين تقسيم‌بندي با نمي‌توان‌شهرهايي يكم
.داشت بازتاب تصميم‌گيري‌آنها در آگاهي اين.داشت شهر وبالاي شهر پايين
كهن‌شهرنشيني الگوي ;فرادست و فرودست
بوجود را آدمي سكونتگاه‌هاي طبيعي بلاياي از بودن ايمن و امنيت آب ،
كه آنجا از.گرفت برگزيدگان‌تعلق به محل‌ها بهترين درسكونتگاه‌ها.آورد
خاستگاه سكونتي ، چنين‌الگوي ;است بوده روستا شكل به زيستگاه‌ها نخستين
هنگام كهن‌و دوران در پايين‌نشيني و بالانشيني اما.دارد روستايي
ولي.كرد رسوخ نيز الگوي‌شهرنشيني در اوليه شهرهاي شكل‌گيري
بي‌رنگ حدي تا جهان‌متمدن در روستاها حتي و شهرها اينگونه‌تقسيم‌بندي
.است چشم‌پوشي قابل كه شده
مورد در اجتماعي مسايل پژوهشگر و دانشگاه استاد يوسفيان جواد دكتر
:مي‌گويد سكونت الگوهاي شكل‌گيري چگونگي
بنابر.است بوده آب بويژه اكولوژيك شرايط تابع سكونت الگوي
قنات‌ها خط طول ودر مظهر در و چشمه‌ها كنار در انساني زيستگاه‌هاي اين
يا قنات‌ها مظهر در معمولا اجتماع يك برگزيدگان گروه.است شده بنياد
و طبيعي ويژگي تدريج‌اين به سپس.مي‌كردند سكونت به‌چشمه‌ها نزديك
.درآمد واجتماعي فرهنگي الگوي يك صورت به بقيه‌مردم براي جغرافيايي
طبقه ازشاخص‌هاي يكي شكل به برگزيده گروه محل سكونت‌در كه صورت اين به
پايتخت‌شد ، آغامحمدخان دوره از كه تهران در.درمي‌آيد اجتماعي برگزيده
كه هنگامي كشورما در.ساخته‌اند قنات‌ها مظهر در را كاخ‌ها تمام
شمال به شده كنده شهر جنوب در خودش پدري بوم از مي‌شود شخصي‌پولدار
گرفته صورت طبقاتي تغيير كه مي‌دهد نشان شدن جابجا اين.مي‌آيد شهر
براي را افرادبرگزيده طبيعي مناظر داراي مناطق عامل‌آب ، بر علاوه.است
دلايل و مشرف‌بودن لحاظ به نيز سكونت محل ارتفاع.مي‌كند جلب سكونت
.است اهميت داراي امنيتي
عواملي امروزي مدرن شهرهاي شهرنشيني‌در الگوهاي دگرگوني
شاه‌نشين ديرين مفاهيم سكونت‌كه محل ارتفاع و آب منبع به همانندنزديكي
از را خود اعتبار ارزش‌و ديگر ;آمده پديد آنها از وفرودست بالادست و
و ده به‌بالاي نيز روستاها حتي امروز متمدن دردنياي.است داده دست
دردسترس شهر تمامي در سالم و پاكيزه آب.نمي‌شود تقسيم‌بندي ده پايين
مطلوبي نحو به را شهر نقاط راه‌هاتمامي شبكه.دارد قرار شهروندان
درمانگاه‌ها ، مراكزآموزشي ، پراكندگي و مي‌دهد پيوند به‌يكديگر
نيازها و مناطق اساس‌جمعيت بر و اصولي سبز فضاي و تفرجگاه‌ها ، پارك‌ها
بوده الگوهايي راستاي‌چنين در تهران شهر كلان شهري اقدامات‌مديريت.است
به.نيست جهان‌ناشناخته در و داشته ضرورت آنها كه‌اجراي الگوهايياست
.دارد قرني چند سابقه كشورها برخي الگوهادر اين كارگيري
:مي‌كند توصيف چنين را شهرنشيني شدن‌الگوهاي دگرگون يوسفيان دكتر
.است زده هم بر را جنوب و شمال مساله ما عصر در جديد شرايط ظهور
و مترو پل‌ها ، ايجاد با.است دگرگوني حال در شهرسازي اساسا زيرا
اهميت حائز ديگر پيشين ويژگي‌هاي آن بزرگ ساختمان‌هاي و بزرگراه‌ها
آب زيرا.ندارد اهميتي ارتفاع و آب طبيعي عامل دو حاضر حال در.نيست
.مي‌شود حل مسائل از بسياري انرژي انتقال با.كرد منتقل مي‌توان را
معيارهاي كه است شده موجب شهري خدمات ارائه و بزرگراه جاده ، احداث
به و مي‌شود يكسان شهرها مختلف مناطق اين بنابر.بخورد برهم پيشين
و بيشتر فضاي و محكم بناهاي ايجاد موضوع خاص ، مناطق به توجه جاي
رفتن براي گرايش تهران در اساس اين بر.مي‌گيرد قرار نظر مورد آسايش
شهرهاي در.است تغيير دستخوش چيزها خيلي و شده كمتر خاصي مناطق به
امكانات وجود و راحت و محكم ساختمان‌هاي بر را اساس پيشرفته كشورهاي
كافي محيط و بزرگ فروشگاههاي پاركينگ ، دانشگاه ، مدرسه ، مثل زندگي
زندگي محل اساس بر تقسيم‌بندي امروز جهان در اين بنابردادهاند قرار
مي‌گويند خطي تقسيم‌بندي آن به اصطلاحا كه پايين‌شهر و شهر بالاي يعني
و پايين‌ده به‌شكل روستاها در خطي تقسيم‌بندي اين.ابتدايي‌است كاري
سفلي علياو قسمت نيز قاهره مثل قديمي درشهرهاي.دارد وجود ده بالاي
.است داشته وجود
همكاري و مشاركت به تمايل شهروندي ، اميداحساس و بيم ;شهروندان
آن بيگانگي و حقارت احساس.است پايدار توسعه برنامه اجراي اساس
رايج اصطلاح به يا فرودست منطقه در زندگي و تولد خاطر به تنها هم
مردم.است ازشهر عمده‌اي بخش در ناكارايي بروز مفهوم به ;شهر پايين
شهر محدوده‌جغرافيايي تمامي كه پنداشت ، خودخواهند خانه را شهر هنگامي
طي شهري وسامان‌دهي مديريت برنامه بنياد و اساس.بدانند خود آن از را
.است بوده راستا اين در كلان‌شهرتهران در گذشته دهه يك
برنامه تهران ، شهر جنوب ساكن ساله شش و پنجاه شهروند طالبلو عباس
:مي‌كند توصيف اينگونه را سامان‌شهري اصلي
بوي زياد خيلي فاصله از پيش سال چند.ندارند خاطر به خيلي‌ها
محل اين اطراف در ولگرد سگهايميرسيد مشام به كشتارگاه نامطبوع
كه پسربزرگم‌زماني.بود آشغال و كثافت خون ، جوي‌هاپراز و مي‌زدند پرسه
.خجالت‌مي‌كشيد بدهد را خانه‌مان نشاني وقتي‌مي‌خواست مي‌كرد زندگي ما با
ما خانه مي‌گويد افتخار كمال با دبيرستان‌مي‌رود به كه دخترم امروز اما
.دارد قرار بهمن فرهنگسراي درنزديكي
و معماري ديدگاه‌هاي شدن دگرگون از هنر دانشجوي بهارزاده نازنين
و شمال نام به پديده‌ناخوشايندي تهران شهرداري:مي‌گويد شهرسازي
بر شهروندان ارزشي‌تقسيم‌بندي نظام اين در.ندارد باور را شهر جنوب
.است ناپسند كاري سكونتشان جغرافيايي محل اساس
كوهي ما خانه چشم‌انداز زماني:مي‌گويد دبيرستان دانش‌آموز صولتي رضا
قرار كه مي‌شود باز پاركي به رو ما پنجره امروز امابود زباله از
اين و دارد نام انرژي پارك آنجا.باشد آموزشي و سرسبز مجموعه‌اي است
پارك ازاين بازديد براي دانش‌آموزان و تمام‌دانشجويان مي‌گويند كه طور
.آمد خواهند محله‌ما به
كنارگذاشتن و قطبزدايي و شهري امكانات عادلانه توزيع جريان مردم
آنها هراس و كرده‌اند باور را بالا و پايين به شهر غيراصولي تقسيم‌بندي
.است روندي چنين ياتوقف و كندشدن از
اشرفي محمود
