پنجم ، شماره 1401 نوامبر 1997 ، سال آبان 1376 ، 6 پنجشنبه 15
|
|
عادلانه هميشه عدالت قضاوت روانشناسي
!نمي‌شود تقسيم
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
جهت‌دار سوالاتي عيني ، شاهدان از گزارش تهيه مامور يا بازپرس وقتي
را سوال متن در مستتر مفروضات گرفته ، قرار مواخذه مورد فرد مي‌كند ،
مي‌پذيرد
:اشاره
كه هستند زيادي عوامل كه نشان‌مي‌دهند آمارها بررسي و پژوهشها
از اتخاذشده تصميمات همچنين و دادگاهها ازسوي صادره احكام به‌روي
منفي تاثير متهمين ، شناختن گناهكار بر مبني منصفه هيئت اعضاي سوي
صادر عدالت به‌نام احكام‌ناعادلانه‌اي گاهي كه مي‌شوند باعث و گذاشته
.شود
زمينه در كه نتايج‌پژوهشهايي به استناد با حاضر مقاله
psychology andlegalsystem)قضايي سيستم و اجتماعي روانشناسي
در قضاوت روند بررسي و نقد براي و امريكايي پژوهشگران توسط(Social
.است تنظيم‌گرديده و ترجمه است ، پذيرفته امريكاصورت قضايي سيستم
پژوهش‌ارائه اجراي سال و پژوهشگران نام باذكر آنها نتايج و پژوهشها
.است شده
دادگاهي درزمينه‌روانشناسي مطالعات و پژوهشها امروزه
به اخص كه‌به‌طور روانشناسي از شاخه‌اي يعني](Forensic psychology)
در كه نشان‌داده‌اند مكررا [دارد اشاره ودادگاهي قضايي مسائل
هميشه بشر كردن ، منطقي‌رفتار و درستكاري عملكردبرمبناي فرايند
آن بر اجتماعي روانشناسان.نمي‌كند عمل صحيح هميشه و نيست ثابت‌قدم
وقتي اينكه ، مبني‌بر كنند ، ارائه مستحكمي و مدلل چهارچوب كه هستند
طرز و نگرشها از قضاوتشان و رفتار هستند تعامل در يكديگر با افراد
ممكن كه هيجاناتي و شناختها تعامل اين در و مي‌شود متاثر يكديگر فكر
اينها و مي‌گيرند قرار تاثير تحت باشند ، نيز نادرست و غيرمنطقي است
در هنگامي‌كه افراد آگاهي و رفتار بر حدودي تا كه هستند عواملي همان
.مي‌گذارد تاثير مي‌كنند ، پيدا حضور دادگاه
موضوع اگر بخصوص مي‌دهد رخ عاطفي يا جنايي حادثه يك كه هنگامي
برنامه‌هاي مجلات ، روزنامه‌ها ، اغلب باشد ، جنجالي و غيرمتعارف
وقايع قبيل اين به را خود فضاي از اعظمي بخش كتابها حتي و تلويزيوني
چنين ابعادمنفي از يكي(هنري 1991 و بارنز 1989) مي‌دهند اختصاص
عمومي وقايع‌اذهان شدن روشن و محاكمه كه‌قبل‌از است اين گزارشاتي
جزء بعدا است آنهايي‌كه‌ممكن بخصوص) اشخاص وعقايد مي‌شود متاثر
براي.مي‌شود هدايت خاصي به‌جهت(بگيرند قرار نيز اعضاي‌هيات‌منصفه
پذيرفت صورت سال 1991 در كالتر و موران توسط كه پژوهشي در مثال
شواهد و اطلاعات تحت‌تاثير كه منصفه هيات اعضاي از آن‌دسته گشت معلوم
شناخته مقصر را متهمين بيشتر بودند ، گروهي رسانه‌هاي در شد ارائه
حال بودند ، شده محكومين‌خواستار براي را شديدتري مجازات و بودند
مدارك و شواهد به استناد فقطبا مي‌بايستي منصفه هيات اعضاي آنكه
.كنند قضاوت دردادگاه مطروحه
صورت‌پذيرفت ، سال 1986 در ولوفتوس توسطشولر كه پژوهشي در
و عليه مدعي از كه سوالاتي و پليس بازپرسي و جلسات‌بازجويي چهارچوب
مورد مي‌پذيرد ، صورت دادگاه به متهم فرستادن از قبل واقعه شاهدان
مامور يا بازپرس وقتي كه دادند نشان نتايج.گرفت قرار كنكاش و بررسي
مواخذه مورد فرد مي‌كند ، جهت‌دار سوالاتي عيني ، شاهدان از گزارش تهيه
يك مثال براي.مي‌پذيرد را سوال متن در مستتر مفروضات گرفته ، قرار
با و شد واردپياده‌رو كه را اتومبيلي شما آيا:است چنين جهت‌دار سوال
خود چشمان با كوبيد ، خيابان كنار جدول به را وي و كرد تصادف عابر
مي‌تواند خير ، يا باشد واقعيت سوال‌عين متن اينكه از اعم.ديديد؟
با نيز وي كه شود آن منجربه و بگذارد تاثير پرسش مورد فرد به‌روي
(1986) وكلارك گاجنسون.دهد پاسخ پرسش به تائيدآميز سوگيري
به متمايل ساختارش امريكا ، پليس در بازپرسي معمول روش كه دريافتند
مطرح كه سوالاتي و مي‌باشد واقعه در حاضر افراد ذهنيات و فرضيات تقويت
حدس‌زدن قدرت افزايش اين.دارد تكيه خاصي موضوعات و اطلاعات بر مي‌شود
پاسخ به شخص زياد به‌احتمال كه مي‌شود باعث مظنون فرد يا شاهد فرد در
.بشود هدايت خاصي
وي‌بعدا باشد ، جنايي رخداد نوع ياهر جرم شاهد يك‌نفر هنگامي‌كه
يا شنيده آنچه مورد تادر مي‌شود احضار براي‌شهادت دادگاه ازطرف
درمورد 77 قطع به‌طور شاهدان درامريكا هرساله.بدهد ديده‌شهادت
شهادتها اين يقين به‌طور و مي‌دهند شهادت دادگاهها در مظنون هزار
حتي خواهدداشت ، قضاوت روند و منصفه هيات اعضاي افكار بر مهمي تاثير
با را جزئيات شاهد كه وقتي !باشد نادرست ايشان شهادت هنگامي‌كه
هيات اعضاي و قضات مي‌كند ، صحبت ترديد و شك بدون و مي‌دهد شرح اطمينان
غيرمنتظره ، هميشه حادثه‌ها آنجايي‌كه ازميشوند متقاعد منصفه
بهترين و باهوشترين درستكارترين ، حتي هستند ، استرس‌زا و كوتاه‌مدت
و شوند اشتباه دچار واقعه جزئيات شرح موقع در است ممكن نيز شهروندها
مي‌توانند كه هستند كساني بهترين عيني شاهدان اگرچه.كنند عمل نادرست
تاثير شاهد يك دقت به‌روي زيادي عوامل اما كنند ، شناسايي را مظنونين
شاهد دقت دارد دست در اسلحه مظنون هنگامي‌كه مثال براي مي‌گذارند ،
فرد واكنش تا مي‌دوزد چشم اسلحه به همواره وي زيرا مي‌يابد ، كاهش
ايپه ، ) دهد نجات را خود جان لزوم صورت در و كند پيش‌بيني را مهاجم
.(ورومانزيك ، 1992 مانيون ،
شكل قضات‌مي‌تواند و مدافع وكلاي وحركات حرفها با نيز محاكمه جلسه
هيات‌منصفه اعضاي براي كه مي‌كنند داوري‌هايي وكلا.بگيرد خاصي تركيب و
را مداركي چه مدافع وكلاي اينكه.مي‌كند متقاعد را آنها و است پسنديده
شاهدان از سوالاتي چه مي‌كنند ، دادگاه تقديم زماني چه در و چگونه
جمع‌بندي هيات‌منصفه اعضاي براي انتها در را موضوع چگونه و مي‌كنند
برتمام قاضي.مي‌گذارد تاثير هيات‌منصفه نظر و راي به‌روي مي‌كنند ،
لازم‌الاجراست ، دادن شهادت براي كه قوانيني مثل شده ، ردوبدل تعاملات
ديگر و عليه موردمدعي در كه توضيحاتي و مدارك ارائه و نمايش
رياست و نظارت مي‌شود ، هيات‌منصفه‌ارائه اعضاي به ذيربطان‌قضايي
و ، وونش ، كاستلو(1988) ووبستر توسطايسز كه پژوهشي.دارد
كه است وقتي‌قرار كه ، مي‌دهد نشان است انجام‌گرفته (1991) مور
جذابيت از كه متهمي آن‌گاه كند ، معين متهم ، براي نقدي جريمه قاضي
در نيز متهم نژاد.مي‌كند دريافت كمتري جريمه است برخوردار بيشتري
توسط كه مطالعه‌اي در.است تاثيرگذار مجازات شدت ميزان و صادره راي
از ;شد استخراج تاسف‌باري نتايج چنين آمد ، به‌عمل سال 1991 در استيفن
به قتل به‌اتهام همگي كه سفيدپوست و سياه‌پوست متهمين مساوي تعداد
هر از يعنيبود بيشتر بسيار سياهپوستان سهم بودند شده محكوم اعدام
تنها شده‌بودند ، محاكمه ديگري سفيدپوست قتل به‌جرم كه سفيدپوست 100
سياهپوستي هر 100 از درحالي‌كه بودند ، شده محكوم اعدام به درصد 1/12
محكوم اعدام به درصد شده‌بودند 40 محاكمه سفيدپوست يك قتل جرم به كه
متهم 1/11 نژاد از صرف‌نظر كه مي‌دهد نشان ديگر پژوهشيبودند شده
محكوم اعدام به رسانده‌اند ، قتل به را سفيدپوستي كه كساني از درصد
به‌قتل را سياهپوستي كه كساني از درصد تنها 5/4 درحالي‌كه شده‌اند ،
حتي.(هندرسون ، 1985 و تايلر) كرده‌اند دريافت اعدام حكم رسانده‌اند
به كه متهميني.مي‌گذارد تاثير صادره راي در نيز متهم گويشي زبان
در يا و مي‌كنند هيات‌منصفه‌صحبت و قاضي زبان ديگري‌غيراز زبان
جرايم در مي‌كند ، ديگران‌ترجمه براي را آنها سخنان دادگاه‌مترجم
محكوميت‌سنگين‌تري همزبان ، به‌افراد نسب ،(جرم‌شناسي) نظر مساوي‌از
.(واستفان ، 1986 استفان) كرد خواهند دريافت
بودن عادل كه‌به‌روي عواملي به‌روي ودقيقتر بيشتر پژوهش است بديهي
مي‌گذارد ، منفي قضايي‌تاثير مسئولان كردن قضاوت وعادلانه افراد
داشته مثبت تاثير حقوقي وامور قضاوت كيفي روند بهبود مي‌توانددر
.بخشد فزوني عادلانه عدالت تقسيم هميشه اينكه به اميد و باشد
پيام محمد امير
روانشناسي ارشد كارشناس
:منبع
Seventh Psychology; "Understanding - Baron & Byren. Social
Pages-Edition.. Chopter. Humon Interaction.
