پنجم ، شماره 1405 نوامبر 1997 ، سال آبان 1376 ، 11 سه‌شنبه 20
|
|
فضاهاي تقسيم‌بندي در سبز فضاي جايگاه
شهري
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
پنجم بخش - شهري نماهاي در سبز فضاهاي گسترش
و زندگي محيط روي افراد متقابل محيطزيست ، تاثير روانشناسي علم
مي‌دهد قرار بررسي مورد را جامعه افراد روي محيط تاثير
آن با برگرفته‌و در را حيات فرايند محيطي‌كه از عبارتست زيست محيط
كه فضاهايي و جوامع‌انساني طبيعت ، از محيطزيست.دارد متقابل كنش
فضاي‌زيستي كل و است شده شده‌اندتشكيل ساخته انسان ودست فكر با
.مي‌گيرد فرا را (Biosphere بيوسفر) زيستكره يعني زمين ، كره
از.شده‌است طي آن با مستقيم ودرتماس طبيعت در اوليه انسان زندگي
مترادف را طبيعت و محيطزيست مفهوم مي‌توان آن‌دوران براي رو ، اين
شده ريشه‌اي دگرگوني‌هايي دستخوش تاريخ طول در وضعيت اين دانست ، اما
شكل و زيست محيط كردن دگرگون به خود نيازهاي موازات به انسان.است
آنجا تا محيط ساختار و چهره تغيير اين و ورزيد ، مبادرت آن به بخشيدن
باشد ، داشته سروكار طبيعت با كه آن از بيش امروزي ، انسان كه رفت پيش
.مي‌گذراند روزگار هستند ، او خود عمل و انديشه ساخته كه فضاهايي در
زيست كه‌محيط را پندار اين چيز ، هر از پيش است ضروري رو ، اين از
.كنيم پاك خود ذهن از مي‌شود ، اطلاق وحش حيات و طبيعت به صرفا
فراگيربرخوردار و جهانشمول ماهيتي زيست‌از محيط مفهوم كه حالي در
با مي‌شود ، مفهوم‌محيط مطرح زيربنايي درمباحث بيشتر و است ،
زنده موجود هر محيط.سروكاردارد زيست محيط جنبه‌هاي‌كاربردي
موجود كه biotic جاندار و abioticعوامل‌بي‌جان مجموعه از عبارتست
حالي در.مي‌دهند قرار تاثير تحت معين وزماني مشخص درمكاني را زنده
خواهد باقي زمين زيستكره همچنان او زيست محيط مي‌كند ، تغيير محيطش كه
.ماند
كه طوري به.است يافته گسترده شناسي‌دامنه‌اي محيط مفاهيم امروزه
مقوله آن خاص محيط آدمي ، عيني يا ذهني فعاليت نوع هر براي تقريبا
محيط اقتصادي ، محيط رواني ، محيط مي‌توان جمله آن از.مي‌كنند مطرح را
اين از ديگر بسياري و آموزشي محيط سياسي ، محيط فرهنگي ، محيط شهري ،
مي‌شود شامل را محيط نوع زيست‌سه كلي‌محيط مفهوم در.برشمرد را گونه
محيط يا ساخت انسان محيط و اجتماعي محيط طبيعي ، محيط:از عبارتند كه
.مصنوع
محيطها ازديگر بيش است مصنوع محيط بخشي‌از كه شهري محيط اينجا در
و محيط.مي‌شوند مطرح مقوله اين پيرامون مباحث بيشتر و است نظر مد
مي‌كنند ، ايجاد تماشا و زندگي براي فضايي كه آنجا از شهري فضاهاي
اگر و دارد بستگي فضا اين به شهر برجسته تصوير.دارند اساسي وظيفه‌اي
خواهد برجا منفي تاثيري باشد ، يكنواخت يا نفرت‌انگيز و خشن آن تصوير
.گذاشت
وديگر فضاهاي‌مسكوني -ميدانها -شامل‌راهها شهر دهنده تشكيل عناصر
متفاوتي كالبدي و ويژگي‌هاي‌كاركردي داراي يك كه‌هر مي‌شود فضاها
نحوه و طراحي در موثر نقشي اين‌ويژگي‌ها شناخت و آگاهي.هستند
مناسب مكان انتخاب و آنها هماهنگي و شهري اله‌مان قرارگيري
.دارد جمعيتي و ساختاري موجود تراكم و نياز براساس استقرارشان
است‌طراحان ، لازم پسميدهد تشكيل شهروندرا زندگي محيط شهري محيط
و زندگي كه‌شرايط كنند تجهيز گونه‌اي به را مسئولان‌آن و تجهيزكنندگان
و طراحي براي پس.برخوردارباشد عالي سطح از همواره آن در محيطي زيست
ورفتار شهري متفاوت فضاهاي از شناختي‌درست بايد فضاها اين تجهيزمناسب
.عمل‌آيد فضاهابه آن در انسان
زيست محيط روانشناسي
دارد كليدي اصلي‌و نقش انسانها زندگي درتداوم زيست محيط از حفاظت
راتضمين زيست محيط سلامت كه‌بتواند امكاناتي از بدون‌برخورداري و
نيل براي اميدداشت نمي‌توان نسل‌ها وپويايي نشاط تندرستي ، به كند ،
(Environmmtal Psycholog) زيست محيط روانشناسي علم به هدف ، اين به
.دارد وجود مبرم نياز
بر افراداجتماع متقابل تاثيرات درمورد زيست محيط روانشناسي علم
افراد روي بر محيطزيست تاثيرات همچنين و زندگاني‌خود محيط روي
مي قرار بحث مورد روانشناسي علم و جامعه‌شناسي علم ديد از را جامعه
عرضي طبقه‌بندي لحاظ از را اجتماع افراد ويژگيهاي جامعه‌شناسي ، .دهد
دخالت محيط در چقدر شخص روانشناسي معيار مي‌دهدو قرار مطالعه مورد
است خويش محيط تابع فرد اندازه چه و اوست كنترل تحت حد چه تا و دارد
.مي‌كند مطالعه و تحقيق
و محيط اثرات‌رواني از است عبارت محيطزيست روانشناسي عبارتي ، به
يا فرد روي محيط به‌نام مجموعه يك در بشر دست ساخته‌شده اشياء يا
افراد يا فرد توسط شده اتخاذ آرايش يا ترتيب ديگر عبارت به يا افراد
مشخص شرايط در كننده استفاده به رواني خاص القاء يك ارائه براي
قرار گرم نور بازتاب در چيزي هر.دارد گرم رنگ كه اتاقي نور:مثلا
.مي‌كند القاء ما به را گرم رنگ رواني و روحي حالات و دارد
رفتار
متقابل تاثير روي است‌كه رشته‌هايي از يكي محيطزيست روانشناسي
بيش‌از محيط وفضايي معماري -وشرايطفيزيكي عوامل و رفتار
اله‌مانهاي و مصنوع طرح‌هاي‌محيط تهيه در.دارد تاكيد جنبه‌ها ديگر
قطار يا اتوبوس ايستگاه‌ها مدارس ، بيمارستان‌ها ، جمله از آن در موجود
مربوط اجتماعي نقش‌هاي رفتاري ضرورت‌هاي همچنين و هدف‌ها است لازم...و
مختلف بداندقرارگاه‌هاي بايد طراح.شود گرفته نظر در سازمان هر به
منظور چه به بيمارستان اتاق يا بخش يك يا و درس كلاس يك مانند فيزيكي
كرد؟ خواهند استفاده آن از خصوصيت‌ها كدام با كساني چه و مي‌شود ساخته
بيماران آن ، اتاق‌هاي از يا بيمارستان بخش از نمونه به‌عنوان آيا
خواهند استفاده گرفته‌اند ، قرار جراحي عمل تحت كه كساني يا رواني
كرد؟
جغرافيايي ، ) شرايطمحيطي و عوامل به بي‌توجهي نتايج ما بيشتر
كه مسكوني واحدهاي از بسياري درمعماري را (..فرهنگي اقليمي ،
و راحت به‌ظاهر و شده‌اند اقتباس خارجي نقشه‌هاي و طرح به‌ويژه‌از
در ويژه به طرح‌ها ، اين‌گونه دركردهايم مشاهده هستند ، زيبا
كافي توجه ايراني خانواده زندگي رسوم و آداب به فضاها تقسيم‌بندي
فضاهاي از نمي‌تواند ايراني خانواده يك نيز ، دليل همين بهاست نشده
استفاده است ، شده پيش‌بيني كه به‌گونه‌اي ساختماني ، واحدهاي اين‌گونه
مناسب شرايط ديگر و كافي نور از كه را فضايي خانواده‌ها برخيكند
برخي گرفته‌اند ، درنظر خواب اتاق براي است برخوردار استراحت براي
به نشيمن اتاق از ديگر برخي مي‌دهند ، انباري‌اختصاص به را خواب اتاق
...و مي‌كنند استفاده ميهماني اتاق عنوان
با بودن نامناسب به‌دليل نيز مسكوني واحدهاي از بسياري پنجره‌هاي
مشكل‌تر را زندگي رفتار ، فرهنگي برخي‌ابعاد و اقليمي شرايط
پرده با را عظيم پنجره‌هاي اين‌گونه مردم بيشتر كه به‌طوري مي‌كند ،
فرش خورشيد شديد نور و نشود ديده سو هر از اتاق‌ها درون تا مي‌پوشانند
.نوع اين از ديگر مثال صدها و نكند بي‌رنگ را ديگراثاث و
;معتقدند رشته اين نام محقق‌صاحب دو راش و ويلمر كه است خاطر بدين
جدا خود طبيعي محيط از را انسان محيط بررسي‌هاي‌روانشناختي در
محيط شرايط از تفكيك غيرقابل بعدي عنوان به را انسان بلكه.نمي‌كنند
آزمايشگاه از تخصصي رشته اينميدهند قرار بررسي و تحقيق مورد
طبيعي شرايط تحت رفتار ، علمي تحقيق به و گرفته فاصله روانشناسي
.مي‌پردازد
غريزي رفتارهاي
اختصاص غريزي رفتارهاي به‌بررسي بخشي محيطزيست روانشناختي بررسي در
دارد غريزي‌وجود حالت به كه مرزهايي و رواني آن‌مرزهاي در و دارد
احساس آن در فرد كه شرايطي يعني)هستند برخوردار بيشتري اهميت از
رفتارهاي ابتدا بررسي‌ها ، اين‌گونه در (مي‌كند بيشتري امنيت و آرامش
داده تطبيق انسان رفتار با رفتار آن سپس و مي‌شود بررسي حيوانات پايه
.مي‌شود
مطرح مي‌توان وحش‌ها درباغ را حيوانات رفتارهاي بررسي نمونه ، براي
منظره‌هاي داراي كه خودشان طبيعي محيط از را ماحيوانات وقتي.كرد
در همه‌چيز كه طبيعي ويژگيهاي ديگر و آكوستيك و طبيعي بوهاي طبيعي ،
از حيوان مي‌بينيم مي‌دهيم قرار قفس يك در و مي‌كنيم خارج است خود جاي
بررسي‌هاي به توجه باميدهد نشان غيرطبيعي و ناهنجار رفتار خودش
طراحي گونه‌اي به را حيوانات اين نگهداري محيط تازگي به شده انجام
رفتارهاي بدين‌گونه باشد نزديك بيشتر آنها طبيعي محيط به كه كرده‌اند
.است شده كمتر نيز آنها غيرطبيعي
رواني مرزهاي
منظور به و خود اجتماعي و فيزيولوژيك نيازهاي ارضاء براي انسان
دارد نياز مناسب شرايط و حدود با فضاهايي به اجتماعي ، نقش‌هاي ايفاي
رفتار تغيير كند ايجاد را نظر مورد شرايط نتواند كه هنگامي فقط و
.مي‌كند سازگار موجود شرايط با را خود و مي‌دهد
حيوانات.است رواني مساله‌مرزهاي ما غريزي رفتارهاي در ديگر مساله
را كار قراردادي‌اين نشانه‌هاي و بوها با رواني ايجادمرزهاي براي
محيط ، در تغييراتي با بلكه چنين‌نمي‌كند انسان ولي مي‌دهند انجام
.مي‌كند ايجاد را مرزهاي‌رواني
در ولي مي‌كند احساس‌آرامش آن در فرد كه است فضاهايي محيط ، در
بايداين كه مي‌كند رواني ناامني و استرس نوعي‌احساس ديگر فضاهاي
.شد قائل آنهاارزش براي و شناخت را رواني مرزهاي
در كه فردي رواني مرزهاي تا كرد عمل گونه‌اي به طراحي زمان در بايد
براي.كند آرامش احساس آنجا در فرد و شود مي‌گيردرعايت قرار محيط آن
كمتري آرامش احساس ونامتمايز ، دسته فاقد اتوبوس صندلي‌هاي نمونه ،
.مي‌دهد دست به متمايز به‌صندلي‌هاي نسبت
