پنجم ، شماره 1408 نوامبر 1997 ، سال آبان 1376 ، 15 شنبه 24
|
|
صادرات سراشيب و اوج ايران ، فرش
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(نخست بخش) صادركنندگان نگاه از فرش بازار بحران ريشه‌هاي
آمده ، پديد آن هنري جلوه‌هاي در كه تنوعي رغم به ايراني قالي چرا
است؟ باخته رنگ رفته رفته
اشاره
را بسياري بحث‌هاي ايران فرش صادرات بازار در چشمگير ركود بروز
و بافت به اساسي توجه فرش خبره كارشناسان.است برانگيخته
اصالت‌هاي بازگرداندن اساس بر فرش توليد چرخه سازي بهينه بافندگان ،
و مي‌دانند كنوني تنگناهاي راهگشاي را ملي صنعت اين به پيشين
بر باف تك فرش‌هاي بافيدن جفت مثل تحميلي برنامه‌هاي حذف خواستار
نظرات پاره‌اي برگيرنده در كه حاضر گزارش در.مي‌باشند بافندگان
تثبيت و اصلاح است ، فرش بازرگانان ديدگاههاي عمده طور به و كارشناسي
تشكيل همچنين و ممتاز فرش‌هاي صدور بر تكيه و صادراتي سياست‌هاي
.است گرفته قرار تاكيد مورد فرش صادركننده كشورهاي كنفرانس
خود اوج نقطه در ايران فرش صادرات منحني وقتي اين ، از پيش سال‌ها
بزرگ شركت يك ،(سال 1373 در دلار ميليارد يك از فراتر)بود ايستاده
تكيه نوآورانه شعاري به خود زيراكس جديد دستگاه‌هاي تبليغ براي ژاپني
:كرد
قالي بيفزايد ، آن ارزش بر زمان گذر كه بخريد كالايي مي‌خواهيد اگر
.ديگر كالاي تبليغ براي كالا يك آوازه از بهره‌گيري:بخريد ايران
به اما گذشته سال دو در صادراتي مهم كالاي اين مورد در سياست‌ها چرخش
به سر و كرد كمانه پويانه فراز منحني آن باره يك به كه بود گونه‌اي
.گرفت پيش در زوال راه و افكند زير
و تامل به را كشور اقتصادي محافل مي‌بايست دهنده تكان چنين فرودي
كه نگفت كس هيچ صنعت اين سوته‌دلان برخي جز اما وادارد فوري چاره‌جويي
.است گذشته چه سودآفرين صنعت اين سر بر
و چنين اگر كه برداشته‌اند دعا به دست ايران فرش سالاران قافله اينك
نفيس فرش انتظار در دلار ميليارد يك پهنه به بازاري شود ، چنان
به)هم نيافتني دست ظاهر به اين‌آرمان اگر حتي:بود خواهد ايران
يك جاي باز يابد ، تحقق (مي‌خورند فرش صادركنندگان كه حسرتي اعتبار
فرش‌ايران صادراتي ارزش بايد چرا كه مي‌ماند باز افسوس هزاران و پرسش
يابد؟ كاهش روز به روز
به‌بازارهاي را ايراني فرش پاي صفوي عباس شاه برانگيز تامل سياست يك
و نفيس فرش‌هاي كالبد در آينده‌نگر مرد اين هداياي:گشود جهاني
مجلل‌اشرافيت كاخ‌هاي و دربارها از سر ايراني پرشوكت و چشم‌نواز
در كالاي‌شگفت اين از برخورداري حسرت رفته رفته و برآوردند اروپايي
كالاهاي‌پرطرفدار رديف در ايران فرش زمان ، همين از.كرد رخنه دل‌ها
.رفت فراتر كشور مرزهاي از و گرفت قرار
كه‌اگر مي‌آورد ميان به سخن جاده‌اي از فرش كارشناسان از يكي
قالي جاده:بود آن از ارزشمندتر اما نبود ابريشم راه از پرآوازه‌تر
تحرك اوج به قاجاريه روزگار در كارشناس ، اين تعبير به كه جاده‌اي.
رفته رفته و مي‌ريزد آن بستر بر سنگ واپسين ، سياست‌هاي اما مي‌رسد خود
.مي‌كنند پرسنگلاخ را آن
مي‌مانيم در ما ، و است گرفته بالا جهان در فرش مصرف فرهنگ:مي‌گويد وي
جلوه‌هاي در كه تنوعي رغم به ايراني قالي چرا رويكردي چنين با كه
است؟ باخته رنگ رفته رفته آمده پديد آن هنري
از موفقيت بازيابي راه كه است آن بر ديگري صادركننده و كارشناس
گشوده يك درجه قالي صادرات بر تكيه با تنها ايراني فرش رفته كف
آنهافرش نمونه يك كه نامرغوب فرش‌هاي صادرات براي مي‌گويد او.مي‌شود
.آفريد جدي محدوديت‌هاي بايد است شيراز درجه 3
گسيخته هم از تاروپود
برآنند ايراني فرش صادركنندگان هم و شناسان فرش و كارشناسان از برخي
برخي چوب كه آن از پيش -كشور ديرينه و ملي هنر اين -ايران قالي كه
اقتصادي پرسش‌آميز سياست‌هاي پايمال بخورد را خود كيفي كژمداري‌هاي
خود ، بي‌ثباتي با همراه و مي‌بازند رنگ دم هر كه سياست‌هايي.است
.مي‌دهند كف از يك به يك را بازارها
بسيار آن داخلي عوامل دربرابر را ايران فرش خارجي مسايل پژوهشگر يك
فرش خارجي گره‌گاههاي بيشتر كه است باور اين بر و مي‌بيند رنگ‌تر كم
.گشود خرد سرانگشت با مي‌توان را
از شماري كه تهران فرش بزرگ نمايشگاه ششمين برگزاري روزهاي در
بودند ، آمده تهران به آلمان از دستباف فرش ايراني بازرگانان
فرش خارجي بازارهاي مشكلات مورد در را خود ديدگاههاي درگفت‌وشنودي ،
.كردند مطرح ايران
:مي‌گويند دستباف فرش خارجي بازرگانان اين از جمعي
چرخه يك براي بايد ، دستكم فرش صادرات به مربوط سياست‌هاي و برنامه‌ها
صادرات فرايند و نپاشند هم كارهااز شيرازه تا شوند طراحي پنجساله
.نشود خيز و افت دچار تندباد مصاف در پركاهي چون هم فرش
اين كنوني بحران زمينه در فرش ، كاركشته كارشناسان از يكي
جستار اين خواننده حوصله از آنها رئوس آوردن كه دارد صنعت‌حرف‌هايي
سايه كشور فرش صادرات برسر كه را نارسائي‌هايي او.بيرون‌نمي‌زند
:مي‌كند ارزيابي چنين گسترده
بازرگاني بي‌ثبات‌وزارت سياستهايگمركي و ارزي متغير سياست‌هاي
دولتي ارگان‌هاي مداخله.توليد سنتي سيستم فروپاشي.فرش گسترده قاچاق
برسر بازدارنده سياست‌هاي.ناهماهنگ رقابت‌هاي.فرش صدور و توليد در
و گمرك و نقل و حمل پرتاخير نظام.ايران به خارجي بازرگانان سفر راه
فرش تحريم.تهران فرش بزرگ نمايشگاه گسيختگيمربوطه فني مسائل
صادركنندگان اتحاديه با داخلي بازرگانان ناهمسوئي.امريكا در ايران
فرش ايراني بازرگانان اتحاديه با ارگان اين ناهماهنگي و دستباف فرش
متولي نبود.جهان سراسر در فرش فردي و نامتمركز تبليغات.آلمان در
بازرگانان ، همه حمايت از برخوردار تشكيلاتي پي‌ريزي ضرورت و.مشخص
توليد مسافران ، توسط فرش حمل...و دولت توليدكنندگان ، هنرمندان ،
ضرورت نيز و...و غيرطبيعي رنگ‌هاي مصنوعي ، الياف با تقلبي فرش‌هاي
گذشته سال‌هاي در پرسش‌آميز سياست‌هاي كاربست اما.فرش دانشكده پي‌ريزي
تنها جديد ، بازرگاني وزير شريعتمدار محمد گفته به كه بود گونه‌اي به
آن از پيش سال نسبت به را ايران فرش صادرات ارزش ،(1375) سال يك در
.داد كاهش درصد 35
را سياست‌ها اين در ريشه‌اي بازنگري ارزش برانگيز بحث رويداد اين آيا
نداشت؟
بررسي كارآن كه داد را كميته‌اي پي‌ريزي نويد بازرگاني جديد وزير
و بازرگانان امابيشتر.بود خواهد ايران فرش صنعت تنگناهاي
فرش ايراني بازرگانان اعضاي‌اتحاديه ويژه به و فرش كارشناسان
بار نمي‌تواند خود خودي به كميته اين تاسيس:مي‌گويند آلمان در دستباف
چنين در كه است اين مهم.بردارد كنوني دشواري‌هاي دوش از را چنداني
و توليدكنندگان تا گرفته دولتي نمايندگان از ذينفع افراد همه تشكلي
حضور بايد همه و همه صنعت اين صنفي تشكل‌هاي نمايندگان و بازرگانان
.شود بررسي آن گوناگون اضلاع از مشكلات ، منشور تا باشند داشته
همواره كميته‌اي چنين جاي:مي‌گويد فرش كارشناسان و بازرگانان از يكي
وقتي كه است اين پرسش اما بوده ايران‌خالي فرش صنعت بازار راسته در
وپود تار كه برد بهره كساني رايگان رايزني و مشورت از مي‌توان
كرد؟ چنين نبايد چرا خورده گره ملي فرش الياف با وجودشان
كاهش 80درصد-ايران 90 فرش صادرات گذشته سال ده در وي گفته به
محدوديت مولفه‌هاي از يكي تنها صادراتي فرش‌هاي فراواني كه يافته
لرزه به را صنعت اين اركان كه مولفه‌هايي ديگر اما.است بوده آفرين
كدامند؟ آورده‌اند در
يك حاضريم كه گفته‌ايم بارها:مي‌گويد فرش قديمي صادركننده يك
بدهيم دولت دست به و بگذاريم هم روي را فرش صادراتي درآمدهاي درصد
مگر.نشد توجهي پيشنهاد اين به اماكند مرزي برون تبليغات خرج تا
از پس -را اساسي نقش دومين كشور اقتصادي سرنوشت در ايران فرش صنعت
ششم يك) ايراني ميليون ده حدود در كه اين نه مگر نمي‌كند؟ ايفا -نفت
اقتصادي چنين كه اين نه مگر مي‌كنند؟ زندگي فرش راه از (كشور جمعيت
دارد؟ را ارزي درآمد بيشترين ارزبري ، كم‌ترين با
را نقش ممكنه‌بيشترين تجهيزات ساده‌ترين با صنعت اين كه اين نه مگر
است؟ كرده ايفا اقتصادخانواده گردانش و كارآفريني در
و هنري باظرافت‌هاي كه است كارآيند هنگامي تنها تبليغات اما
كشور ، پرتيراژ روزنامه‌هاي يكي‌از پيش چندي.شود همراه روانشناختي
اما.كرد تكثير نسخه هزار ده‌ها در را كودكان‌قالي‌باف از تصويري
سئوال غربي‌ها براي داشت رمانتيستي جاذبه‌هاي ما مردم آنچه‌براي
فرش صنعت بودن كودكانه تا نابالغ كودكان استثمار از:بود برانگيز
خارجي بازارهاي در ايران فرش بازار ركود باعث تصوير ، همين.ايران
ماهر ، كارگران و كارشناسان جاي به قالي دار برابر در زيرا.شد
.بودند نشسته ناوارد كودكان
گيرد ، فرهنگ‌مندانه‌صورت و يافته سازمان و درست اگر تبليغات ،
.آورد فراچنگ ايران‌را فرش رفته كف از موقعيت مي‌تواند
جهان كار است بستگي فرو گرچه غنچه چو
مي‌باش گره‌گشا بهاري باد همچو تو
ايران فرش موقعيت بر حراج چوب و دادند هم دست در دست كه مولفه‌هايي
خود از را مولفه‌ها اين زنجيره وقتي:نبودند دوتا -يكي زدند
واقعيت‌هاي به مي‌كنيم دنبال تهران سنتي بازار تا مونيخ و فرانكفورت
و زوريخ و پاريس و لندن تا آلمان كلن و فرانكفورت از.مي‌رسيم تازه‌اي
و هند و چين فرش‌هاي شرقي ، جنوب آسياي رونق پر بازارهاي تا آن‌جا از
هم ساله‌اش هزاران شاهكار كه صنعت اين نورسيدگان ديگر و نپال و تركيه
.مي‌كند خيره را چشم‌ها مسكو ارميتاژ موزه در اينك
ساله دويست ديرينه‌اي پيشرفته جهان در رايت حق‌كپي كه است راست اگر
روشن روز ايراني كهنسال فرش نقشه‌هاي و طرح‌ها مقلدان اين چرا پس دارد
چيزي كام تا لام و مانده‌ايم خاموش ما و مي‌برند تاراج به را حق اين
از -ايراني فرش كهن‌ترين اين - شگفت‌پازيريك قالي كه نمي‌گوييم؟روزي
از هوش آن رشك‌برانگيز نقشه و شد آورده بيرون سيبري دره‌پازيريك دل
نيرومندتر جهاني بازارهاي در ايراني فرش موقعيت ربود ، جهانيان سر
به را كار برانگيز تفكر طرح اين از ناشيانه برداشت‌هاي وقتي اما.شد
بي‌ريشه مقلدان ميدان آن ، دولتي از كه آفريد تمهيدي و كشانه ابتذال
به چرا؟ و.نگفتيم چيزي و مانديم خاموش همه باز شود ، آسيبپذيرتر
مي‌گذرد؟ كجا از ايراني قالي رستگاري راه راستي
