پنجم ، شماره 1416 نوامبر 1997 ، سال آذر 1376 ، 24 دوشنبه 3
|
|
شهروندي و شهروند پيرامون
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
سياسي‌منسجمي عقايد جامانده به اسلامي عظيم تمدن از كه ميراثي از
.نيست روم و يونان به كه‌وابسته مي‌شود استخراج
انواع پيرامون كافي اطلاع نيازمند شهروندي درباره مناسب نظريه يك
.است شهروندي متفاوت
فرهنگي اجتماعي ، انديشه‌هاي در كه است مفهومي شهروند:اشاره
اساس اين بر.است برخوردار ويژه‌اي اهميت از سياسي و
چگونگي و گرفته انجام مفهوم اين كيف و كم باب در گسترده‌اي مطالعات
نيزاشاره مقاله اين اساسي نكته.است شده بحث‌گذارده به نيز آن تكوين
كه آن تا است كرده مسئله طرح نويسنده‌بيشتر البته.است مباحث همين به
حقوق ، و شهروندي رابطه.دهد ارائه خواننده به را آشكار و نتيجه‌اي‌مشخص
تاريخ جامعه‌و در شهروند كاركردهاي شهروند ، و دوجانبه‌دولت تاثير
گرفته قرار نظر مطمح نوشتار اين كه‌در است مباحثي جمله از آن شكل‌گيري
.است
مقالات سرويس
روشني اهميت داراي اجتماعي علوم براي (Citizenship ) شهروندي مفهوم
ويژه‌اي داراي‌برجستگي سياسي نظريه و درجامعه‌شناسي چه اگر ;مي‌باشد
.است
با موضوعات‌مرتبط از مجموعه‌اي از شهروندي‌را درباره بحث است مشكل
اجتماعي ، حقوق به‌دست‌آوردن دموكراتيك ، ماهيت‌مشاركت همانند آن
.كنيم جدا انساني جوامع در دولت ماهيت و عمومي مشروعيت‌نظم
طبيعت و مفهوم اين پيچيدگي بيانگر شهروندي مورد در موجود نوشته‌هاي
اين منظور واقع در.است اجتماعي پژوهشهاي و تحليلها در آن ريشه‌دار
آن دليل.است مشكل حقوق مطالعه از شهروندي مطالعه نمودن جدا كه است
شهروندي و حقوق تحليل‌نسبت به به‌ويژه ما مطالعه‌شهروندي در كه است
شامل زمينه‌اي‌گسترده‌تر در تحليل‌هاي‌معاصرشهروندي.مي‌پردازيم
كوچكي تحقيق حتي كه مي‌شوندچرا نيز اجتماعي و حقوق‌انساني مطالعه
و تعهدات بين ارتباط درباره پرسش‌هايي ضرورت ، به شهروندي درمورد
.برمي‌انگيزد حق مسئوليت‌و بين يا حقوق
به‌ناچار شهروندي ، از بيشتر وانسجام روشن تحليل به دستيابي جهت
به چگونه‌شهروندي چيست؟ شهروندي.بسطمي‌دهيم را بحث اين چارچوب
فرايندهاي كدام مي‌شود؟ مرتبط دولت همانند بزرگ اجتماعي نهادهاي ديگر
مي‌كنيم سعي مي‌شوند؟ شهروندي نهاد توسعه و ايجاد موجب علي و تاريخي
.دهيم پاسخ سوالات اين به مختصر به‌طور
درنظر (وظيفه و ) حقوق از عنوان‌مجموعه‌اي به را شهروندي است ممكن
كه است چيزي نتيجه‌آن يا است اجتماعي -عضويت‌سياسي نمايانگر كه بگيريم
.مي‌دهد تخصيص ياافراد خانواده اجتماعي ، گروههاي رابه جمعي منافع
كه‌شامل مي‌آيد حساب به وتعهدهايي حق مجموعه عنوان به بدين‌طريق‌شهروندي
و مي‌شود اجتماعي-سياسي اجتماع در رشد اعضاي‌شايسته عنوان به افراد
از بالا تعريفمستعدميگرداند كمياب منابع به براي‌دستيابي را آنها
نيازمند شهروندي درباره مناسب نظريه يك.است بعدي وچند ساده شهروندي
نوع‌شناسي نيازمند ما.است شهروندي انواع‌متفاوت پيرامون كافي اطلاع
براي تحليلي ابزاري كه هستيم شهروندي پيرامون شايسته‌تر
.مي‌گذارد ما دراختيار پيچيده مقايسه‌اي و پژوهش‌هاي‌تاريخي
آن موردكاركردهاي در نخستين شهروندي ، تحليلي كوتاه تعريف از پس
چه شهروندي:كه است سوال اين پاسخ در آن و مي‌دهيم ارايه جامعه در
دارد؟ كردي كار وچه مي‌كند كار
فرق‌مي‌كند گوناگون اجتماعي دربافت‌هاي شهروندي كاركردهاي چه اگر
از شكلي قالب در شهروندي پايه بر عمومي پاسخي كه است اين مهم ولي
نهفته وناپايداريهاي خيال‌پردازي‌ها برابر در ياقانوني اجتماعي محافظت
.باشيم آن‌داشته با مرتبط زندگي مسير وزيان‌هاي بازار در
آسيبهاي چون مسايلي به پاسخ در و فرد حامي نظام يك عنوان به شهروندي
با قدرت در ونابرابريها اقتصادي ، نابرابريهاي ديگر و بازار نژادي ،
.كرد پيدا ناتوانان‌نمود و كودكان زنان ، به‌وضع توجه
در شهروندي‌اجتماعي ، كه شود بيان است‌اينگونه ممكن پيچيده‌تر پاسخي
همبستگي از جديدي آفريننده‌انواع كه است اين نوين‌كاركردش جوامع
فشرده بطور (تعهدها و حقوق يعني)باشد متقابل اعمال برپايه اجتماعي
به‌عنوان شهروندي.است نوين جامعه مدني عقيده يا ايده جنبه شهروندي
اجتماعي ميثاق نظريه از مستقيم بطور كه است ايده‌اي مدني عقيده
مدني عقيده يا سياسي عضويت از برداشت اين و شد متولد ژان‌ژاك‌روسو
گذارده تاثير نوين جوامع در ميثاق و تعهد به مربوط مباحث بر همچنان
ضمانت‌هايي‌جهت شهروندي نوين ، جوامع شدن عرفي روند باميگذارد و
.كرد خلق خانواده از خارج نوين ، در نسل تعهد و وفاداري
پذيرفت بايد.مي‌رسيم شهروندي علي يا تاريخي ريشه‌هاي به اكنون
سياسي-اجتماعي پيامد و بوده سياست‌مدرن حاصل ضرورت به شهروندي كه
كه باوردارد ، ديدگاه اين.مي‌باشد انقلابصنعتي و فرانسه انقلاب
و برده‌داري جوامع فروپاشي نتيجه كلمه معناي‌كامل در شهروندي
سرمايه‌داري جامعه به‌ظهور مربوط مستقيم طور به بنابرايناست فئودالي
و مدرنيته سازنده هم جامعه‌شناختي‌شهروندي زبان به.است صنعتي‌نوين
نهاد ، عنوان‌يك به شهروندي پس ، سازي‌مي‌باشد مدرن فرايندهاي هم‌نتيجه
يعني كرد تضعيف را سنتي جامعه كه رادربرمي‌گيرد تغييراتي تمامي
نظرات از تقليد به.فرهنگ مدرن‌سازي و شدن صنعتي شدن ، عرفي شهرنشيني ،
همانند شرطها پيش از شماري سياسي ، شهروندي هينتز اوتو و وبر ماكس
در مستقل ظهورشهرهاي پولي ، اقتصاد توسعه رسته‌هاي‌فئودالي بين شكاف
ارزشهاي و هنجارها وظهور حقوقي نظام شدن عقلاني قرون‌وسطي ، جامعه
.مي‌شود راشامل معيني
تجربي و تنش‌نظري بروز باعث نوين عنوان‌نهادي به شهروندي به نگرش
انتقاد مورد سخت كه شده ياد قوم‌گرايي عنوان به تعبير اين از:شد
غيرغربي جوامع كه امكان اين انتقاد اين براساس است ، گرفته قرار
مردود باشند داشته شهروندي‌نقشي كلي ويژگيهاي ايجاد بتواننددر
فقط شهروندي كه مي‌كند تفسيري‌اشاره چنين اينكه روشن‌تر.شمرده‌مي‌شود
عنوان‌ديدگاهي به مي‌تواند بالا اين‌روديدگاه از و است ، تحقق قابل درغرب
اين شهروندي مدرنيستي‌از نگرش دوم.شود انتقادواقع مورد شرق‌شناسانه
يوناني شهرهاي -دولت ريشه‌در شهروندي كه مي‌دهد قرار موردنقد را موضوع
.شده‌است محقق تاريخي منظم طي‌تغييرات و داشته
نگرش يك نفع به ممكن‌است شهروندي اهميت جوامع ، شدن جهاني با
شناسي هستي انگاره يك برپايه كه بشر حقوق از گرايانه كل و راديكال
سياسي نظريه عظيم ميراث به مي‌توان مثال براي.يابد كاهش است ، مشترك
اسلامي نظريه از مي‌تواندطرحي فرد يك آن براساس كه كرد اسلامي‌توجه
نظريات ، آن طبق همچنين و آورده بدست را اجتماع در مشاركت پيرامون
سياسي سازمان پيرامون ايده‌هايي و اجتماعي عدالت مورد در برداشت‌هايي
اسلامي نوين سياسي نظريه باني خلدون ابن كه ادعا اين.راداشته‌باشد
كه گفت مي‌توان فوق مثال از نتيجه يك عنوان به.است متداول بسيار است
منسجمي سياسي عقايد جامانده به اسلامي عظيم تمدن از كه ميراثي از
.نيست روم و يونان به كه‌وابسته مي‌شود استخراج
طور به غرب در مفهوم‌شهروندي از نوين برداشت كه كرد توجه بايد
كه مصونيت‌هايي و غربي شهرهاي‌مستقل ويژه توسعه با اجتنابناپذيري
شدند ، بهره‌مند آن از متمركز اقتدار به توجه با شهر ساكنين
.دارد ارتباط
و دموكراسي يعني شهروندي از غربي برداشت‌هاي كه دارد وجود نظر اين
شهروندي و سياست درباره رومي و يوناني ايده‌هاي ميراث جهتي از حقوق
انحصاري و محدود بالايي حد در يوناني سياسي نهادهاي ولي.مي‌باشد
انجام سالاري پدر نهادهاي طبق سياسي فرايند در اجتماعي عضويت و بودند
را سياست در عقلاني مشاركت اجازه بزرگسال مردان فقط آن در كه مي‌شد
كه داشت ريشه برده‌داري اقتصاد يك در يوناني سياسي زندگي پس.داشتند
آنها كه چرا مي‌داشت باز سياسي فرايند در مشاركت از را بردگان و زنان
استفاده در كلاسيك ميراث ويژگيهاي اينميشدند محروم عقلاني مباحث از
مهمترين يونان اجتماعي و سياسي شرايط به ارجاع در شهروندي واژه از
نهاد يك عنوان به شهروندي چه اگر كه است اين بحث.مي‌باشد محدوديت‌ها
همراه كلاسيك يوناني و رومي سياسي نظامهاي با مي‌تواند نظريه يك و
اگر است خرسندي باعث شناختي جامعه و تاريخي لحاظ به ولي باشد
و فرانسه انقلاب در راديكال تغيير پيامد عنوان به نخست را شهروندي
انقلاب كه‌با شده عرفي شهرنشيني همانند مدرن‌سازي نتيجه عنوان به دوم
.كرد قلمداد بود همراه صنعتي
شكل اخير قرن دو طي در شهروندي تحليل پيرامون نظري مباحث از شماري
را متعددي ابعاد و رشته‌ها پژوهش‌ها اين كه حالي در.گرفته‌اند
نشان مباحث اين در را عمده ديدگاه دو اگر است مفيد.برمي‌گيرد در
.دهيم
.مي‌كند توجه جامعه دولت‌يا در شهروندي ريشه‌هاي به ديدگاه نخستين
پايين‌جريان بطرف بالا از دولت وسيله به آياشهروندي كه صورت بدين
است؟ بوده مستبد قدرتهاي كشمكش‌با حاصل شهروندي اينكه يا يافته
حقوق ، از مجموعه‌اي عنوان به شهروندي آيا كه است اين ديدگاه دومين
نظري سنت دو اين ملاحظه با جمع‌گرايانه؟ يا است فردگرايانه سنت حاصل
را برعكس يا پايين به بالا از شهروندي ايده تا مي‌يابيم را آن امكان
.كنيم بيان اقتدار و مشروعيت قدرت ، از وسطي قرون تفسير با اروپا در
مقدس اقتدار برمبناي و فئودالي توليد نظام براساس وسطي قرون نظريات
پس.داشت را آن ادعاي كليسا كه مي‌كردند اشاره شاهانه حاكميت ماهيت به
مي‌نمود مشكل وسطي قرون شده‌در عرفي شهروندي مفهوم ظهور وضع اين با
(seculavstate) عرفي دولت يكي.داشت تعلق قلمرو به‌دو بشر نوع كه چرا
ديدگاه دو بنيادي بطور وسطي قرون زمان در.مقدس كليساي ديگري و
:داشت وجود شاهانه حاكميت درباره
مردم و پادشاه به جانبخداوند از قدرت سالارانه پدر نگرش طبق -1
و حوزه‌سياسي در هم حكمراني جهت مطلق اقتدار پادشاه به مي‌شود ، داده
جهت در اقتدار از سالارانه ديدگاه‌پدر.مي‌گيرد تعلق خصوصي حوزه هم
بكار بود دارايي مردمالك آن در كه خانواده‌هايي پيرامون گسترش‌تحليل ،
در براي‌حكمراني الهي حق داراي (شوهر نخست) آن‌مرد طبق كه مي‌شد گرفته
.بود خانوادگي حيطه
در خداوند اقتدار آن كه‌در دارد وجود ديگري مردمي بسيار ديدگاه -2
حاكميت‌برتر اقتدار كه مردمي است ، گرفته مردم‌قرار ميان واقع
.مي‌يابد مشروعيت آنان وسيله به پادشاهان
و فردگرايانه رهيافت بين مرسوم دوگانگي شهروندي ، از معاصر بحث‌هاي در
و جمهوري‌خواهان‌مدني بين تنش در وظايف و حقوق به گرايانه جمع
جاي به گرا اجتماع جايگزيني ، رشد.مي‌يابد ظهور ليبرال فردگرايان
.است معاصربوده سياسي نظريه روشن ويژگي ليبراليسم‌فردگرايانه
ترنر.اس برايان:نوشته
عليخواه فردين:تلخيص و ترجمه
