پنجم ، شماره 1428 سال دسامبر 1997 ، آذر 1376 ، 8 دوشنبه 17
|
|
مسلمانان همگرايي و حاضر عصر مخاطرات
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
تهران در اسلامي كشورهاي سران كنفرانس هشتمين برگزاري مناسبت به
.دارد وجود آينده ورويدادهاي حاضر زمان رويدادهاي بين مسلمي رابطه
مسلمانان فهم اخير دهه دو طي سياسي و اجتماعي روبه‌رشدتغييرات آهنگ
مسلمانان همه آرزوي رغم به اما.است بخشيده وسعت رويدادها اين از را
نيز غيرمسلمان جوامع و افراد واقعي نياز نوعي كه آينده‌نگري ، براي
و نامطمئن به‌صورت‌كاري همچنان رويدادها پيش‌بيني مي‌شود ، محسوب
است وابسته آينده چون.است باقي احتمالات تصادف‌هاي انواع به آميخته
جمله از گوناگون متغيرهاي و عاملها از بسياري متقابل تاثيرهاي به
درست و دقيق شناسايي مدعي نمي‌تواند كس هيچ كه جغرافيايي متغيرهاي
-زيستي جنبه‌هاي از بعضي خاص مورد مثال عنوان به.باشد آنها همه
آنها به پيش‌بيني نوع هر كه غيرمسلمانان و مسلمانان محيطي -طبيعي
پيش‌بيني به قادر هنوز انسان كه است اين آن صريح مثال و است وابسته
(ايدز مثلا) مرگبار بيماريهاي بعضي يا و آن اساسي تحولات و زلزله
.نيست
نكته سه به بايد دارند ، حداقل پيش‌رو در چه مسلمانان ديد كه آن براي
:كنيم توجه اساسي
موفقيت احتمال بگيريم نظر در را نزديكتري زمان هرچه اينكه اول
داد خواهد افزايش را احتمال اين دور آينده‌هاي پيش‌بيني.داريم بيشتري
پيش‌بيني واردميدان پيش‌بيني غيرقابل حال عين در و مهم بعضي‌عامل‌هاي كه
درهم را پيش‌بيني محاسبات تمام ويروس‌كامپيوتري مانند به و شوند
خطاهاي به تكرار اثر كوچك‌در محاسباتي خطاهاي بعضي است ممكن و بپيچند
.شوند مبدل بزرگ
زمانهاي‌نهاد از بركدام‌يك مبتني پيش‌بيني كه ديد بايد كه اين دوم
مثلا) تاريخي زمان تحليلهاي مبناي بر يك‌پيش‌بيني اگراست شده
مثلا) زيسته يازمان و (تاريخي گذشته در مسلمان كشورهاي فروپاشي
خواهد حاصل آن از مطمئن‌تري نتيجه استوارباشد (ايران اسلامي انقلاب
مسلمان جاري‌كشورهاي وضعيت نمي‌توانيم ما كه است معني اين‌بدان.شد
چه كه كنيم تحليل بايد بلكه كنيم مشخص‌پيش‌بيني بطور آينده در را
متغيرهاي چه و بوده‌است موثر خاص وضعيت يك ظهور براي متغيرهايي
كردن شتابدار يا و آن در نوسان ايجاد يا و وضعيت آن تثبيت به ديگري
پيش‌بيني را آن آتي روند يا شدنها معكوس بتوانيم تا است بوده موثر آن
.كنيم
پيش‌بيني موضوع و كننده‌كيست پيش‌بيني اصولا كه است اين سوم نكته و
اعم مسلمانان مختلف شئون در ايرانيان شگرف تاثير مثال به‌طور چيست؟
غيرمسلماني و مسلمان هيچ بر هنر و علوم فرهنگ ، تمدن ، سياست ، از
ملت و قوم هر از بيش اسلام از نيز ايرانيان شك بدون.نيست پوشيده
كه داده‌اند مسلمان جامعه تحويل را دانشمنداني و داشته‌اند نصيب ديگري
.نداشتند مانندي اسلامي ملل ساير بين در
ربع به را مسلمان پيش‌بيني‌جوامع بايد اول نكته به توجه با بنابراين
است كوتاه نه‌چنان دوره اين.سازيم محدود (تا2020 يعني) قرن‌آينده
نه و بود خواهد امروز مانند همه‌چيز آن پايان در بگوييم بتوانيم كه
به توجه با و باشيم ذهني و فرضي بحثهاي نيازمند كه است طولاني چنان
تحولات بر حاكم ممكن متغيرهاي مبناي بر را آينده‌نگري دوم نكته
با و سازيم استوار بايد زيسته زمان و تاريخي زمان سياسي و اجتماعي
هرچه توانمندساختن برمبناي مسلمان پيش‌بيني‌كننده سوم نكته به توجه
كاهش منظور به است ممكن غيرمسلمان پيش‌بيني‌كننده و مسلمانان بيشتر
مرقومه اين در اساسي عنصر چند.بپردازد آينده‌نگري به توانمندي اين
.مي‌شود اشاره
جنبه‌هاي و است پيچيده بسيار زيست محيط عنصر:زيست محيط (الف
زندگي بستر كه محيطزيست از حفاظت مساله حاضر عصر در.دارد گوناگوني
و قراردارد مسائل ديگر سرلوحه و است انساني جامعه فعاليتهاي و
كه اينباشند داشته وافري توجه مسئله اين به بايد مسلمانان
بدانيم غيرمسلمان صنعتي فرا كشور يك خاص را جهان آلوده شهر بزرگترين
تعجبآور جامع دين يك بر اتكا عدم دليل به و بودن فراصنعتي دليل به
جهان آلوده شهرهاي در رده كوچكترين اگر حتي موضوع اين وقتي ولي نيست
و نبودن فراصنعتي دليل به باشد ، دارا را آن مسلمان كشور يك و باشد
يك به دست‌يابي منظور به است بهتر.است تعجبآور بودن مسلمان دليل به
و است مربوط (نفت مثلا) منابع استخراج به كه را مسائلي مشخص نتيجه
.سازيم منفك هم از مي‌شود مطرح محيطزيست از حفاظت عنوان با كه آنچه
و مسلمان دانشمندان از بسياري امروزي فكري اشتغالات از بزرگي بخش
.مي‌شود ياد آن از اكولوژي به گاهي كه است محيطزيست مساله غيرمسلمان
همت علمي مقالات و كتب انتشار به زيادي بين‌المللي و ملي سازمانهاي
اين در و است اكولوژي بحران آنها انتشاراتي و تحقيقي موضوع و دارند
باشند باور براين و باشند داشته بايد ويژه‌اي جايگاه مسلمانان خصوص
و آمد خواهد پديد زيست برمحيط موثر فاجعه‌هاي از زنجيره‌اي كه
شيوه‌زندگي به ساخت خواهد وادار ناگهاني طور به صنعتي‌را جامعه‌هاي
سلامتي پرچم همواره مسلمانان‌بايد اين بنابر و بازگردند ساده‌تري
و درآورند اهتزاز به ديگران پرچم از راافراشته‌تر محيط و انسان
راستا اين در اسلامي‌مي‌تواند كشورهاي بين عملي و علمي همكاريهاي
.شود تلقي مهمي گام
روند به توجه با مسلمان دنياي جمعيت ذهني تخمين يك با.جمعيت (ب
ميليارد نيم و يك تقريبا به سال 2020 تا جمعيت افزايش كنوني
نيازهاي معني به همچنين و بيشتر خوردن معني به اين.رسيد خواهد نفر
در بهبودي بي‌آنكه هم آن شود برآورده كه‌بايد گسترده‌تر و متنوعتر
حاد مسائل از يكي جمعيت افزايش مسئله.گردد حاصل كنوني سطح‌زندگي
به مشكل اين توجيه در دليل سه و خواهدبود آينده در مسلمان كشورهاي
چنين نيازمنديهاي رفع براي غذايي منابع يافتن كه اين يكي.مي‌رسد نظر
از بسياري كه خاصي نامساعد وضعيت‌اقليمي به توجه با جمعيتي
در جمعيت متعادل توزيع كه اين دوم.است مشكل دارند كشورهاي‌مسلمان
محيطي و طبيعي خشونت به توجه با موردنفوذمسلمانان سرزميني فضاي
نفوذ حوزه مناطق‌محدودتر در جمعيت تمركز بنابراين و دشوار كاري‌است
از بسياري كه آن سوم.مي‌سازد بسيارمشكل را تامين و مديريت كار
يا بي‌اطلاع پيامدهاي‌آن و جمعيت افسارگسيخته رشد از مسلمان كشورهاي
عوارض و آثار به مسلمان كشورهاي بعضي‌از كه اين چهارم.هستند بي‌اعتنا
از بسياري.نشان‌نداده‌اند جدي نگراني خود از ولي برده‌اند پي رشدجمعيت
پيشگيري براي كه شد خواهند ناچار آينده‌نزديك در مسلمان كشورهاي
در جمعيت مساله حل براي جدي تدابير اجتماعي فاجعه‌هاي ديگر و ازقحطي
دهه دو طي در جمعيت زياد رشد كه بايددريابند مسلمانانگيرند پيش
چنين در و سازگاري‌ندارد آنها موردعلاقه اسلامي ارزشهاي با آينده‌درواقع
خود جمعيت رشد ، افزايش كنترل رويه باوحدت مسلمان جوامع بايد وضعيتي
(خردسالان -جوانان-سالمندان) مسلمانان جمعيت تركيب.كنند راكنترل
.باشد متعادل تركيب يك بايد
ترابري الگوهاي پيشرفته ، ترابري گذشته سال طي 50 در.ارتباطات (ج
از كه نحوي به است ساخته متحول مسلمانان بين در را سنتي
به.است باقي‌نمانده اثري احتمالا اسلامي كشورهاي در سكونتگاهي انزواي
در هنوز زندگيش كه يافت را كشورمسلمان يك از عضوي مي‌توان دشواري
و سير هيچ‌گاه‌به كه مسلماناني حتي.باشد مانده محصور كوچك‌خود قلمرو
خود كاشانه و خانه به رسانه‌هاي‌جمعي طريق از را دنيا نمي‌روند ، سفر
بخصوص)جمعي رسانه‌هاي گسترش و سواحل فرودگاهها ، -راهها كشانده‌اند
سرزمين‌هاي باديگر را مسلمان‌نشين سرزمين‌هاي ،(ماهواره‌ها
ادامه لزوما هم آينده در روند اينميتند يكديگر در غيرمسلمان‌نشين
بعضي تااز بود خواهد موثري عامل قوي احتمال به وخواهديافت
.نمايد پيشگيري هولناك‌محيطي مصيبتهاي يا نظامي ماجراجوييهاي
گسترش و رشد طريق از مسلمان كشورهاي ارتباطات آينده سالهاي در
حجم و يافت خواهد فزوني الكترونيكي دريايي‌و -زميني -هوايي ترابري
از وبسياري داد خواهد افزايش را مسافر و كالا جابجايي و مبادلات
غيرمسلمان افراد و مي‌برند خودبسر ملي سرزمين از خارج در مسلمانان
به‌دلايل.هستند فعاليت و كار مشغول مسلمانان درسرزمين نيز زيادي
آينده دهه دو جريان در روندها اين كه داشت انتظار مي‌توان زيادي
.كند توجه آن به سران اجلاس كه است وخوب شد خواهد شتابانتر
اقتصادي آينده يك براي مسلمان جامعه‌هاي اميدواري بيشترين.اقتصاد (د
نفت.است نهفته آنها معدني منابع تنظيم و نگهداري در روشن‌تر
اورانيوم ، ازآن بعد و است مسلمان كشورهاي معدني منابع بارز نمونه
كشورهاي از دسته آن.ندارند وضع‌يكساني خصوص اين در مسلمان كشورهاي
احتمالا اختيارندارند در حيات ادامه براي توجه قابل كه‌منابعي مسلمان
كه اسلام جهان در كشورهايي يا هستندجامعه‌ها و رفت خواهد خرابي به رو
كمك‌هاي اينكه مگر غلتند فرو اقتصادي نااميدي در آينده است‌در ممكن
.دهد نجات را آنها غيرمسلمان و مسلمان كشورهاي ديگر پردامنه و وسيع
پيش‌خواهند در را پيوسته‌اي تغييرات مسلمان اقتصادي‌كشورهاي نهادهاي
نوآوريهايي نمايشگر و است فني‌گذشته فراوري بازتاب كه تغييراتي داشت
از.داشت خواهد تعلق مسلمان كشورهاي آينده دهه به‌دو احتمالا كه
متقابل وابستگي كشورهاي‌مسلمان آينده روند مهمترين تجربي ديدگاه
بين گسترش‌مبادلات و رشد گرچه.است مسلمان تمام‌جامعه‌هاي ميان اقتصادي
حكومتهاي بيشتر مداخله براي را فشارهاي‌بيشتري احتمالا اسلامي كشورهاي
يك امر ، امااين.آورد خواهد پديد مسلمانان اقتصادي امور غيرمسلمان‌در
و روشن چندان آينده اقتصادي ، كاهش‌نابرابري زمينه در.است ضرورت
وجه هيچ به و نيست مسلمان كشورهاي از بسياري روي پيش اميدبخشي‌در
آينده نفت ، صدور از بامحروميت مسلمانان كه كرد پيش‌بيني نمي‌توان
.بخشيد خواهند بهبود راچگونه خود اقتصادي
الگوهاي محصول كه غيرمسلمان جوامع با مسلمان جوامع ميان نابرابري
جوامع در و آورده پديد را تنشهاي‌خطرناكي است گذشته ساله رشد 50
كه قادرنشده‌اند كدام هيچ (سرمايه‌داري نه و سوسياليسم نه)غيرمسلمان
.نرم‌كنند پنجه و دست نابرابري مسئله با
:چشم‌اندازها
و اجتماعي تغييرات بعضي بروز براي عاملي حقيقت در اسلامي نوين نظم
عبارتست كه مي‌شود محسوب مسلمان دركشورهاي اقتصادي و سياسي و فرهنگي
:از
نظم در فعال كشورهاي شمار ميلادي سال 2020 تا كه مي‌رود احتمال 1ـ
سو يك از را اسلام جهان كه سياسي و اقتصادي وضعيت دلايل به اسلامي نوين
نحوي به.بشود گرفت‌بيشتر برخواهد در ديگر سوي از را غيرمسلمانان و
مداخله‌گرتبديل و فعال حالت يك به انفعالي حالت از كشورها از بعضي كه
.شد خواهند
نظر از مسلمانان كلا و مسلمان كشورهاي سال 2020 تا كه اين انتظار 2ـ
نظم و نيست حقيقت از دور امروزباشند از پيشرفته‌تر بسيار تكنولوژي
.موثرباشد بسيار موضوع اين تقويت در مي‌تواند نوين‌اسلامي
شود بالغ ميليارد به 5/1 مسلمان جمعيت سال 2020 تا كه اين احتمال 3ـ
محيطي زيست شرايط و اكولوژي به بيشتر فشار معني به اين و دارد وجود
را تمهيداتي بايد قرآني تعاليم از الهام با جهاني نوين نظم است‌كه
.بيانديشند
يكديگر به امروز به نسبت آينده در اسلامي كشورهاي اقتصادي نظر از 4ـ
.خواهندداشت بيشتري وابستگي
وجود مسلمان بين‌كشورهاي تنش‌زايي براي فراواني انگيزه‌هاي اكنون 5ـ
منطقه‌اي -كشوري بين همكاريهاي با ناچاربايد به مسلمانان و دارد
نوين نظم و دهند ممكن‌كاهش حداقل به را موجود انگيزه‌هاي وبين‌المللي
تا صورت اين در و باشد موثر بسيار اين‌راستا در مي‌تواند اسلامي
آن جاي به و منسوخ انگيزه‌ها از بسياري است ممكن ميلادي سال2020
ظاهر اسلامي جوامع بين در قابل‌كنترل‌تري همچنين و جديدتر انگيزه‌هاي
.بشود فكري بايد نيز اين‌خصوص در كه شود
انجام مي‌توان متعددي مثالهاي با را اسلام جهان آينده‌نگري و پيش‌بيني
ملموس مثالهاي از شمه‌اي مرقومه اين در ذكرشده اساسي عنصر چند و داد
كار به مناسب به‌شيوه‌اي كه مي‌شوند واقع موثر مسائل حل در وقتي است‌و
بسيار خصوص اين در اسلامي كشورهاي بين همكاري‌علمي بي‌شك شوند گرفته
.است حائزاهميت
مقيمي ابراهيم
