پنجم ، شماره 1434 سال دسامبر 1997 ، آذر 1376 ، 15 دوشنبه 24
|
|
دولتها وظايف ;همه براي بهداشت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
جهاني بهداشت سازمان رهنمودهاي براساس سرطان كنترل
و جامعه مقياس در سرطان با مبارزه روش‌هاي مي‌خوانيد كه آنچه:اشاره
اين.ضروري‌است ما همه براي آنها دانستن كه است فردي آگاهي‌هاي برخي
كتابسياست‌ها در جهاني‌كه بهداشت سازمان براساس‌رهنمودهاي مطالب
گشته شده ، تدوين ارائه سرطان ملي كنترل برنامه‌هاي اجرايي ورهنمودهاي
كه نكاتي و آمارها برخي و گرديده حذف اجرا به مطالبمربوط غالب.است
دفتر رسمي اجازه با تغييرات اين.است شده اضافه بوده لازم آنها ذكر
كاست و كم مسئوليت و گرفته صورت (ژنو) جهاني بهداشت سازمان انتشارات
.است مترجم عهده به آنها
روش‌هاي و آمده‌است در بهداشتي مهم يك‌مشكل به‌صورت اكنون سرطان
جمعيت شدن مسن‌تر و مختلف اشكال به تنباكو مصرف افزايش زندگي ، جديد
يك عامل سرطان حاضر حال در.افزود خواهد آن اهميت بر بازهم آينده در
يافته توسعه كشورهاي بيشتر در.است دنيا در ميرها و مرگ كل دهم
سرطان شود ، تصور است ممكن اگرچه.است مير و مرگ علت دومين سرطان
موارد از نيمي از بيش واقع در ولي است رشديافته كشورهاي مساله بيشتر
.است افزايش درحال ميزان اين و مي‌دهد رخ رشد درحال كشورهاي در سرطان
گردن و كبد دهان ، حفره معده ، سرطانهاي ازجمله سرطان انواع از برخي
.شايع‌ترند رشد درحال كشورهاي در رحم
.مي‌شود بيشترديده بالاتر سنين در مي‌دهد ، ولي رخ سني هر در سرطان
تماس‌با تنباكو ، مصرف جهان ، افزايش جمعيت شدن بامسن‌تر بنابراين
بيشتر قابل‌توجهي به‌طور نيز سرطان از ناشي بار سرطانزا ، مواد ساير
عدم صورت در كه است آن از حاكي سرطان افزايش اخير روندخواهدشد
و مرگ علت شايعترين سرطان آينده قرن اوائل در كنترل ، برنامه‌هاي وجود
.بود خواهد دنيا كشورهاي بيشتر در مير
كه4 مي‌شوند مبتلا سرطان به جهان نفردر ميليون سالانه 9 حاضر درحال
كشورهاي در ديگر ميليون و 5 توسعه‌يافته كشورهاي در آن مورد ميليون
از بعد سرطان ، كنترل برنامه‌هاي وجود عدم درصورت.مي‌دهد رخ رشد درحال
نفر ميليون و 10 يافته كشورهاي‌توسعه در نفر ميليون سالانه 5 سال 25
مدت 200 اين ظرف در و شد خواهند دچار به‌سرطان توسعه درحال دركشورهاي
.مرد خواهند سرطان از جهان در نفر ميليون
چيست؟ سرطان
هرجاي كه‌مي‌توانند بيماريهاست از گروهي كلي‌براي اصطلاح يك سرطان
مغز ، در مي‌توانند تومورهاي‌بدخيم مثال براي.درگيركنند را بدن
يا دستگاه‌خونسازي و بزرگ روده پروستات ، پوست ، پستان ، ريه ،
.هستند مشترك وجه داراي‌چند سرطانها تمام اما.ديده‌شوند لنفاوي
به شروع غيرطبيعي سلولهايي آنها در كه است آن مشترك وجه مهمترين
از خارج كه سلولهايي چنين.مي‌شوند خارج بدن كنترل از و مي‌كنند تكثير
بافت‌ها به مي‌آيند ، فايق طبيعي سلولهاي بر مي‌يابند ، تكثير معمول حدود
اتصال چون سلولها اين.برهم‌مي‌زنند را آنها ساختمان و مي‌كنند تهاجم
جدا ازآنها ندارند ، گرفته‌اند آن‌منشاء از كه بافت‌هايي به محكمي
پديده‌متاستاز اين به.مي‌كنند ديگرسرايت جاهاي به و شده
مختلف كاركردبافت‌هاي در اختلال باعث متاستازمي‌تواند.مي‌گويند
سلولهاي از سلولها ، مي‌آيند؟اين كجا از غيرطبيعي اين‌سلولهاي اما.شود
سرطانزا عوامل اثر مي‌آيددر به‌نظر.مي‌گيرند منشاء بدن طبيعي
بعضي مي‌شوند باعث كه مي‌آيند به‌وجود بدن سلولهاي در ژني برخي‌تغييرات
سلولهاي اين از بسياري.كنند تغيير شدن سرطاني جهت در سلولها از
را بدن بافت‌هاي و يابند تكثير بتوانند آنكه از پيش تغييريافته ،
ايمني سيستم اگر ولي.مي‌شوند نابود ايمني سيستم توسط كنند ، درگير
از بتوانندبه‌گونه‌اي سرطاني سلولهاي يا كند شناسايي را آنها نتواند
كه ژني تغييرات.شوند بروزسرطان باعث مي‌توانند آنهابگريزند ، چنگ
عوامل‌بيروني و ميزباني عوامل كنش‌بين برهم اثر در شد ، ذكر
به فرد استعداد ميزباني ، ميزان عوامل.به‌وجودمي‌آيند سرطانزا
ما از بسياري.مي‌كنند تعيين را سرطانزا عوامل مقابل در آسيبپذيري
مبتلا سرطان به ما از بخشي فقط ولي هستيم سرطانزا عوامل درمعرض
در ديگر ازسوي.است متفاوت آن به ابتلا براي ما استعداد زيرا مي‌شويم ،
مستعد سرطان از نوعي به ابتلا براي فردي اگر حتي موارد از بسياري
البته.نخواهدشد دچار آن به سرطانزا عوامل با تماس عدم درصورت باشد ،
متفاوت مختلف سرطانهاي ايجاد در سرطانزا عوامل و ميزباني عوامل نقش
نقش ارثي ، رتينوبلاستوم نام به چشم سرطان از نوعي ايجاد در مثلا.است
ولي.است ناچيز بسيار محيطي عوامل اثرات و است قطعي ميزباني عوامل
ريه سرطان ايجاد در (سرطانزا بيروني عامل يك به‌عنوان) سيگار نقش
افرادي %نكشند ، 95 سيگار بشر ابناي از هيچ‌يك اگر كه است زياد به‌قدري
.شد نخواهند دچار آن به هيچ‌گاه مي‌ميرند ، ريه سرطان دراثر كه
مثل عوامل‌فيزيكي (باشند1 گروه ازچند مي‌توانند سرطانزا عوامل
از برخي با اشعه‌راديواكتيو و پوست سرطان كه‌با خورشيدي اشعه
كه كلريد وينيل مثل شيميايي عوامل (دارند20 ارتباط خون سرطانهاي
مي‌تواند آن با طولاني تماس و مي‌شود يافت پلاستيك‌سازي صنايع محصولات در
ويروس با مزمن عفونت مثل بيولوژيكي عوامل (بيانجامد30 كبد سرطان به
دستگاه زگيل ويروس به ابتلا يا مي‌شود كبد سرطان باعث كه B هپاتيت
تماس كه درنظرداشت بايد.مي‌شود رحم سرطان‌گردن باعث كه تناسلي
.مي‌گردد سرطان تماس‌منجربه شروع بعداز سرطانزاسالها مواد با
تماس در عوامل اين با كساني‌كه همه گفته‌شد كه همچنين‌همان‌طور
.بود نيز مستعد بايد ابتلا براي نمي‌شوند ، بلكه دچار سرطان به هستند
قريببه‌اتفاق اكثريت در فردي استعداد ميزان تعيين براي راهي امروزه
به ما از بسياري كه است قطعي امري اين ولي.ندارد وجود سرطانها
كه هرجا عوامل ، اين از پرهيز پس.هستيم مستعد آن از انواعي
ما اطراف محيط در غالبا عوامل اين.است ضروري امري باشد امكان‌پذير
آنها ميزان بر خود فعاليت‌هاي با اوقات از بسياري اما مي‌شوند ، يافت
افزايش آنها با خودرا تماس نامناسب رفتارهاي با آنكه يا مي‌افزاييم
خود فاضلاب كارخانه‌ها از بسياري يا مي‌كشند سيگار برخي مثلا.مي‌دهيم
مي‌كنند وارد هوا به را ديگر آلاينده‌هاي از بسياري و رودخانه‌ها به را
ديگر ، برخيميسازند آزاد محيط در را سرطانزا مواد وسيله بدين و
به خوشرنگ‌تري و خوشمزه‌تر كالباس‌هاي و سوسيس‌ها آنكه براي است ممكن
است ، غذايي صنايع در افزودني ماده يك كه را نيتريت كنند ، عرضه بازار
حد از بيش كه صورتي در نيتريت و بزنند خود محصولات به مجاز حد بيش‌از
ديگر گروهي.بيانجامد مري و معده سرطانهاي به مي‌تواند باشد مجاز
معرض در را خود و يازند دست بي‌بندوبار جنسي تماس‌هاي به است ممكن
قرار ايدز مولد ويروس و B هپاتيت ويروس ، تناسلي دستگاه زگيل ويروس
.شوند مستعد سرطانها از به‌برخي وسيله بدين و دهند
:خاورميانه و جهان در سرطان وضعيت
خوشبختانه.دردنياست سرطان محل ريه‌شايعترين پوست ، سرطان از پس
آن‌سرطانهاي از پس.ندارند ميربالايي و مرگ پوست بيشترسرطانهاي
بعدي رتبه‌هاي كبددر و لنفوم رحم ، گردن روده‌بزرگ ، پستان ، معده ،
سرطان‌كشنده شايعترين سرطان‌معده سال 1359 حوالي در.دارند قرار
علت به دنيا سرطان‌كشنده شايعترين به ريه تبديل‌سرطان.بود دنيا
توسعه درحال دركشورهاي بخصوص سالها دراين سيگار مصرف افزايش
جهان زنان در.است مرد و زن دوجنس مجموع به مربوط فوق آمار.است
.هستند معده و بزرگ روده رحم ، گردن سپس و پستان سرطانها شايعترين
از پس) درمردان سرطان انواع رشدشايعترين حال در كشورهاي در
زنان در و مري و دهان ، كبد و حلق ريه ، معده ، ، سرطان(پوست سرطان
.است بزرگ روده و دهان و حلق معده ، پستان ، رحم ، گردن:ترتيب به
دهان سرطان مثلا نيستند ، دنيايكسان كشورهاي همه در سرطان شيوع‌انواع
كبد سرطان.است زياد تنباكو جويدن به‌علت مجاور مناطق و هند در بخصوص
آسياي‌شرقي آفريقا ، از قسمت‌هايي در است ، نادر دنيا نقاط بيشتر در كه
.دارد توجهي قابل شيوع ايران كردستان از قسمت‌هايي و غربي پاسيفيك و
و جنوبي و مركزي امريكاي كشورهاي از برخي و ژاپن چين ، در معده سرطان
قابل‌توجهي شيوع از هم ما كشور در سرطان اين.است بيشتر شرقي اروپاي
.است برخوردار
درياي‌مازندران ، غرب از كه مري ، آسيايي‌سرطان كمربند در مري سرطان
از و ايران‌مي‌گذرد شمال از مي‌شود ، شروع آذربايجان جمهوري در
.دارد قابل‌توجهي شيوع مي‌رسد ، چين به مغولستان و سيري افغانستان ،
دو طي در.اندك‌است قابل‌اعتماد و موجود خاورميانه ، آمار منطقه در
داده رخ خاورميانه درمنطقه قابل‌توجهي جمعيتي اخيرتغييرات دهه
و مرگ حال‌ميزان درعين و شده برابر منطقه‌دو اين كل جمعيت.است
به زندگي به اميد ومتوسط يافته كاهش سال زير 6 ومير مرگ خام ، مير
در %به44 سال 1985 در %از 39 متوسط به‌طور شهرنشينياست سال‌رسيده 62
دو ظرف مردان ميان در به‌ويژه سيگار مصرف.يافته‌است افزايش سال 1990
جمعيت ، شدن مسن يعني عوامل اين همه و است شده بيشتر اخيرمرتبا دهه
چربي مصرف افزايش و سرطانزا مواد با تماس افزايش سيگار ، مصرف افزايش
.است گرديده منطقه در سرطانها بروز افزايش باعث
مردان ، در ريه سرطان منطقه كشورهاي تمام در مي‌آيد به‌نظر حاضر درحال
پستان كشورها ، سرطان از بسياري در زنان ودر باشد مهم بسيار سرطاني
بيشتري شيوع رحم سرطان‌گردن احتمالا مراكش در است ، ولي غالب سرطان
.دارد
بهنام‌فرهودي دكتر:تدوين و ترجمه
دارد ادامه
