پنجم ، شماره 1439 سال دسامبر 1997 ، دي 1376 ، 22 دوشنبه1
|
|
باشد ، داشته ادامه مي‌تواند نشيني كوچ
...اما
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
كوچنده عشاير زندگي ساماندهي براي مناسب راهبردهاي
و بحث‌ها موضوع اخير سال‌هاي در ايران نشينان كوچ آينده:اشاره
.است بوده كارشناسان و دست‌اندركاران ميان بسيار ، مجادله‌هاي گاه
كوچ دوره دارند اعقتاد ازكارشناسان برخي ونيز مسئول‌دولتي سازمان
عشاير اسكان براي بايد و است رسيده به‌پايان ايران در نشيني
كوچ‌نشيني ، كه باورند اين بر ازكارشناسان بسياري اما.كرد برنامه‌ريزي
بهره‌وري متضمن مي‌تواند آن حفظ و دارد را تازه شرايط با تطابق توان
ما فرهنگي ميراث از مهمي بخش نگهداشت و طبيعي منابع از افزون‌تر
كوچ‌نشيني تداوم طرفداران از نيز سازمان‌يونسكو كه است گفتني.باشد
كوچ‌نشيني تقويت طرح‌هاي از نيز ملل سازمان زيست محيط برنامه و بوده
.مي‌كند حمايت
بينابين طرحي ارائه به جغرافي‌دان يك خواند ، خواهيد كه نوشتاري در
تفصيل.عشايري خانواده‌هاي اسكان اما رمه‌گرداني ، حفظ:است پرداخته
.مي‌خوانيم درپي را طرح اين
شمار به مملكت اجتماعي گروه‌هاي آسيبپذيرترين از كوچنده عشاير امروز
آنان فرهنگي و سياسي اقتصادي ، و اجتماعي زندگي مباني چون.مي‌روند
يا و پديده بتوان مشكل مباني اين رفتن بين از با و است نابودي روبه
شده تلاش‌هايي زمينه اين در چند هر نمود آن جانشين را ساختارهاي‌جديدي
بعد از مي‌تواند فقط تلاش‌ها اين تمامي ولياست شرف‌انجام در يا و
كوچكترين سطح در آنان معيشتي نظام چون باشد ، مسئله‌چاره‌ساز اقتصادي
روند اين كه شد خواهد خانواده‌ها تك بر مبتني وبالاخره اجتماعي واحد
با رو اين از.گسست خواهد را معيشت از شيوه شيرازه‌اين فردگرايي يا
چند در را مناسب راهبردهاي كوچندگان ، جاري‌معيشت مسائل اجمالي بررسي
:مي‌نمايد پيشنهاد مورد
اجتماعي ساخت دگرگوني و مشخصات -1
دارد وجود عشايري جمعيت نفر ميليون يك از بيش ايران در امروزه
در جمعيت اين گذشته در كه (عشايري 66 سرشماري طبق نفر (1152000)
تش و بنكوه خيل ، تخمه ، و اولاد و تيره‌ها و طوايف وكوچك ، بزرگ ايلات
و تيره و طايفه چندين بر مشتمل ايل هر چنانكه.بود يافته شكل...و
ايل ، 454 به 92 آن اجمالي رقم سال 1366 ودر بود..و بنكوه و اولاد
مي‌توان تغيير اندكي با كه مي‌رسيد..و اولاد و 23563 تيره...طايفه
داشت وجود سال 1341 تا طايفه‌اي مراتب سلسله اين پذيرفت را ارقام اين
ساخت رفته رفته خانخاني نظام بردن بين از و مراتع شدن ملي از پس ولي
از ايل هر چون.شد دگرگون آن مراتبي وضع‌سلسله و ايل سنتي اجتماعي
از مجموعه‌اي چنانكهبود تشكيل‌يافته اجتماعي متداخل گروه‌هاي
داخل در تش مجموعه و تش درداخل اولاد مجموعه و اولاد داخل در خانوارها
را ايل يك طايفه‌ها مجموعه وبالاخره طايفه داخل در تيره مجموعه و تيره
بعضي در و (بختياري ايل مثل)مفصلتر ايلات از بعضي كه مي‌داد تشكيل
.مي‌شد ديده (باصري ايل مثل)مختصرتر
بود پدرسالاري خويشاوندي روابط اساس بر ايلي جامعه در نيز روابط
مشترك سازمان و متقابل تفاهم بر مبتني جوامعي چنين در انگيزه‌نيز
بقدري اجتماعي ساخت دگرگوني‌هاي امروزه اما بود حمايت همياري‌و و كمك
و نفوذ كاهش و مراتبي سلسله قدرت ساخت فروپاشي بر كه‌علاوه است شديد
از صرفنظر)اجتماعي تعاون و همياري بزرگ ، وكدخدايان خوانين اقتدار
اضمحلال روبه تقريبا (پائين رده‌هاي در هم دامداري‌آن اقتصاد موارد
كربو ، اولاد ، حد در فقط اقتصادي و نظامات‌اجتماعي حاضر حال در.است
و سرمال حد در طايفه و ايل رئيس وامريت مي‌شود اعمال ياخيل و تخمه
خلاف بر كوچندگي و ايلي جوامع نتيجه دراست يافته نزول مال سفيد ريش
بلكه نمي‌گذارند را انتقالي يك‌حالت تنها نه محققين از بعضي نظر
از بعضي در فقط و است فروپاشي‌كامل شرايط در ايلي اجتماعي سازمان
نضج شرايط در كوچ مبتني‌بر دامداري توليد شيوه بقاي كوچندگي جوامع
كه است تطور درحال ناخواسته يا خواسته و است جديد اقتصادي مناسبات
.كرد هدايت محتاطانه بايد را تطور اين
اقتصادي مسائل -2
رقمي عشايري جامعه كل به نسبت عشاير سرانه دام تعداد:دام (الف.
اين و است شامل را دامي واحد يا 133 و كوچك دام راس درحدود 126
دام تعداد مراتبي سلسله توزيع چنانكه.است عشاير دام نتيجه‌كل رقم
از بيش فاقد عشايري خانوارهاي از درصد كه 66 است ازآن حاكي خانوارها
دارا را دام تعداد اين از كمتر كه كساني و كوچك‌هستند دام راس 100
اگر.مي‌برند سر به فقر خط زير در يعني.مي‌آيند حساب به فقير باشند
حد تا كه بگيريم نظر در كشور مهم و گانه ايلات17 حسب بر را ملاك اين
ايلات از درصد از 41 بيش هم باز باشد برحقيقت منطبق نمي‌تواند زيادي
مطالعات در مملكت جمعيت از سته د اين مي‌برندكه سر به فقر خط زير مهم
به مربوط ارقام اين كه ويژه به.گرفته‌نشده‌اند نظر در فقرزدايي طرح
به مربوط ارقام به هنوز ما و كشوراست كل عشايري سرشماري سال 1366
فقر اين دامنه است مسلم ولي‌آنچه نداريم دسترسي سال 1375 سرشماري
وسيله به كه است وساليانه موجود تورم آن دليل و است شده وسيع‌تر
روستايي و شهري براي‌جوامع ايران مركزي بانك مثل ذيربط دستگاه‌هاي
خانوار رقم882390 شهري فقير ساكنان براي سال 1373 در و مي‌شود اعلام
فقير خانوارهاي سال همان در و است درصد معادل 2/12 كه است شده ذكر
.است دربرداشته را خانوارها كل از درصد روستايي 2/36
توجه با است شده بالغ روستايي خانوار به 20089 سال 1375 در رقم اين
كه بوده نفر كشور 25002408 روستايي جمعيت كل سال 1373 در به‌اينكه
بعد احتساب با و است يافته افزايش نفر به 25941147 سال1375 در
كه است خانوار شامل 4583241 كشور روستايي جمعيت كل ((66/5نفر خانوار
در و شهري جامعه در فقر برابر دو از بيش روستايي درجامعه فقر نوسان
بدين كه است روستايي جامعه در فقر برابر دو بيش‌از عشايري جامعه
شهري جامعه در فقر برابر از 5/5 بيش به جامعه‌عشايري در فقر ترتيب
در برنامه‌ريزي عدم يا و برنامه‌ريزي تعادل نشانگرعدم امر اين و مي‌رسد
.است مطالعه مورد جوامع
نمي‌دهد نشان را مهمي جايگاه هنوز عشاير زندگي در كشاورزي نقش
ديمي زمين سرانه و است هكتار حدود3/0 عشاير آبي زمين چنانكه‌سرانه
كوهستاني آنها آبي زمين‌هاي اكثر چون و است هكتار يك بيش‌از كمي آنها
چون نيز آنان ديمي زمين‌هاي و است ناچيز آن هكتار در است‌بازده سنگلاخي
يا و شور و نمكي يا گرمسيري زمين‌هاي عموما و است درگرمسيري بيشتر
به اغلب اينكه به توجه با و ندارد مناسبي هكتار در وبازده است آهكي
.نمي‌كند تامين نيز را عشاير نان حتي دارد غلات‌اختصاص كشت
ايفا را ملاحظه‌اي قابل نقش هنوز دائمي تحرك علت به نيز دستي صنايع
تحت مي‌توان كه بردارد در دام را شده ياد اقتصادي مسائل اساسنميكند
بهره‌برداري مورد بخش كه كرد ياد آن از ثابت و جاري عنوان‌اقتصاد
.مي‌دهد عشايرتشكيل جاري اقتصاد را آنان
و بز راس بره ، 7679000 و گوسفند راس را 9283000 عشاير احشام شمار
سب 29608 ا كره و اسب همچنين و گوساله ، و گاو راس بزغاله ، 192500
الاغ كره و الاغ راس ، اسب 66016 و قاطر نفر ، شتر 2690 بچه و شتر راس
سرمايه عنوان به مي‌توان ثابت دامهاي از كه مي‌دهد تشكيل 18575راس
دارد ادامه.كرد ياد سنتي‌عشاير ثابت
