پنجم ، شماره 1440 سال دسامبر 1997 ، دي 1376 ، 23 سهشنبه2
|
|
آموزش درمديريت زنان حضور سوي به راهي
عالي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
(آخر بخش) ايران در عالي آموزش مديريت و زنان
برايحمايت قانوني تكيهگاهي نيازمند عالي ، آموزش به دسترسي بهبود
فرهنگياست بينش تغيير از
شناخت در زنان به بايد مديريت ، در زنان ويژه خدمات بيان براي
بالاي سطوح در را آنها پيشرفت همچنين و كمك خودشان خاص كيفيتهاي
كرد تقويت مديريتي
عالي آموزش مديريت در زنان حضور بر موثر عوامل از يكي به قبل بخش در
.ميپردازيم بقيهعوامل به ادامه در كه شد اشاره
شغلي و سنتي نقشهاي و دوگانه مسئوليتهاي.2
حرفهاي يا علمي هيات پست و موقعيتهاي كسب در زنان كه هنگامي
از خودشان ديدگاه مانند فرهنگي موانعي با معمولا باشند ، موفق
.ميشوند روبهرو دارند ، ازآنها ديگران كه انتظاراتي و نقشهايزنانه
عنوان به آنها دوگانه مسئوليتهاي با زنان مشكلات بسياري ، درموارد
موارد ، بسيارياز در.دارد ارتباط آنها شغلي مسئوليت و مادر و همسر
هند درقرارميگيرد بعدي درجه در حرفهاي ونقش اول درجه در سنتي نقش
و دادهاند قرار درجهاول در را خانوادگي زنانمسئوليتهاي از بسياري
به مسئوليتها ، اين دانشگاههابا تعطيلات تطبيق و موقعيتراحت بهدليل
سطوح مديريت در زنان مالزي ، دانشگاههاي درآوردهاند علميروي شغلهاي
مقايسه در خود جايگاه پيشرفتضعيف مورد در و دارند خوبي ميانهحضور
كه است آن امر اين دليل.ميشوند دچارنگراني كمتر بامردان
زنانشاغل.ميدانند خانواده امور مرتبطبا را خود اوليه و مسئوليتاصلي
اولاهميت درجه در مادر ، و همسر بهعنوان را خود نقش اندونزي در
تضاد مسئوليتيزنان و خانوادگي نقش بين هنوزهم حال ، اين با.ميدانند
و همسري -نقشهايمادري تلفيق براي جا همه در شاغل زنان و دارد وجود
.هستند روبهرو بامشكل خود ، حرفهاي
همسر ديدگاه.3
براي استقلالآنهاست ، معني به شغل داشتن زنان ، از بسياري براي
دوگانه نقش كه است نيجريه ، غيرممكن دانشگاههاي علمي هيات زنان
و عربي كشورهاي زنان.كنند تنظيم همسرانشان حمايت بدون را خود
.هستند اشتغال و كاركردن همسرانشانبراي اجازه نيازمند معمولا هند ،
امريكاي در.ميشود مشاهده ميزانكمي به نيز صنعتي كشورهاي در اينامر
زنان.دارد قرار اهميت اول درجه معمولادر شوهر شغل نيز اروپا و شمالي
درمحدوده را خود شغل و هستند راعهدهدار خانگي مسئوليتهاي هنوز
الگو اين كه نظرميرسد به البته.ميكنند همسرانشانبرنامهريزي موقعيت
در زوجين سمتمشاركت به آرامي به و بوده تغييرتدريجي حال در
.ميكند حركت شغلي و خانگي مسئوليتهاي
اشتغال كار در وقفه.4
شغلخود در اغلب زايمان از پس تربيتكودك و بارداري دليل به زنان ،
براي كمبودحقوق و كودكان نگهداري كمبودامكانات.ميشوند وقفه دچار
كشورهاي در زنان شغلي پيشرفت در عمده ازموانع يكي زايمان مرخصي
گسترده شبكه كه سنتي جوامع در گذشته در موضوعات اين.است صنعتي
مراقبت و نگهداري براي غيرماهر كارگر زنان تعدادزيادي و خانواده
اين تكنولوژي تغييرات اما ميشد ، نگراني موجب كمتر داشت ، وجود كودك
و شده دستمزد با كار نيروي به كارگر زنان تبديل موجب كشورها ،
با همزمان شاغل ، زنان ازكودكان مواظبت براي را جديدي نيازهاي
.ميسازد نمايان كرده ، تحصيل كودكانزنان از مراقبت براي كاهشظرفيت
ارتقا امتياز و تحقيقاتي سوابق كسب مشكلات.5
عاملي عنوان به علمي ، نيافتن ارتقا و قوي تحقيقاتي سابقه كمبود
مراتب سلسله پايينتر سطوح علميدر هيات عضو زنان تثبيت كمكيبراي
.است شده علميشناخته
و آفريقايغربي عربي ، كشورهاي فرهنگهاييهمانند و كشورها اكثر در
مطالعاتي طريقفرصتهاي از بالاتر درجات زنانبه رسيدن اقيانوسيه ،
و است شدن بهتر حال در وضعيت اين البتهاست مشكل كشور ، از خارج در
در هستند ، خود تحقيقاتي ظرفيت افزايش حال در كشورها ، اين دانشگاههاي
تحقيق ، درانجام زنان به كمك براي دربرنامهريزي بيشتري هماهنگي نتيجه
.ميگيرد صورت
تحقيقاتي سوابق نتوانستهاند هنوز اروپا ، و شمالي امريكاي زنان
مشاغل فرصت.آورند دست به آساني به را مردان با مقايسه قابل
اين و ميآيد پديد ليسانس درجه تكميل از پس حساس سالهاي براساس علمي ،
مسئوليتهاي و كودك باتولد معمولا زنان ، مورد در سالها
تعويق با كه ميكنند زنانسعي از بسياري.ميشود وقفه خانوادگيدچار
نيمه تحصيل يا و شد آنانخواهد كار در ديرتر وقفه موجب شدنكه بچهدار
راه اينها از كدام معمولاهيچ كه كنند مقابله مسئله بااين وقت ،
.تحقيقاتينيست منسجم سوابق كسب قانعكنندهايبراي
جنسيتي ديدگاه.6
.بهوجودميآورد شاغل زنان براي مشكلاتعمدهاي نيز جنسيتي ديدگاههاي
.كنند مديريت مردان بر ميتوانند مشكل بسيار فرهنگها ، برخي در زنان
اين هنوزدچار توسعه ، حال در كشورهاي همانند صنعتي پيشرفته جوامع
غيرمنطقي ويا احساساتي بسيار عالي ، برايمديريتهاي زنان كه باورند
.هستند خانوادگيمناسبتر مختلف امور و جوانب مديريتدر براي و بوده
نقشهاي و شريكشده جنسيتي ديدگاه اين در نيزاغلب زنان خود حتي
شغلي محدوديت و گرفتن قرار حاشيه در موجب كه ميپذيرند را غيرحساسي
.ميشود آنها
مردانه مديريتي فرهنگ.7
قبولقرار مورد مشكل هستند ، آنروبهرو با زنان كه موانعي از يكي
نيز كهآنها چند هر ;است مردان غيررسمي گروههاي سوي از آنها نگرفتن
در گروهها امااين هستند ، خود موثر جمعي وگروههاي زنان گروههاي داراي
.قرارنميگيرند استفاده مورد حرفهايكارشان پيشرفت
را صحيح و منطقي روش به مردان با شدن اجتماعي فرهنگها ، برخي در زنان
.غيرممكنمييابند يا و مشكل بسيار بهكار ، مربوط رسمي نيمه مجموعه در
زنان.ميكند مهميايفا نقش آنها ارتباطات و موردمردان در مسئله اين
مردان با ارتباط در وراحتي طبيعي احساس معمولا تماميفرهنگها در
مردان خوبي به زنان كه نيست كافي تنها نگرش ، اين براساسندارند
نشان مردان از بهتر را خود قابليت كه ميشوند مجبور بلكه باشند ،
كارگيري به رقابتيبراي فرهنگ در زنان كه ميشود موجب امر اين.دهند
.كنند تحمل بيشتريرا روحي -كاري فشار مردان ، برتراز رهيافتهاي
زنان مشاركت براي لازم قوانين و رهيافتها نبود.8
كه كشورهايي در زنان كه كردهاند مشاهده محققان از برخي
آنها درباره خاصي سازماني و حمايتي تشكيلات و مقررات قوانين ،
زنان ، پيشرفت موانع ميان در.برخوردارند بهتري موقعيت از دارد وجود
نقشهاي ايفاي براي زنان از وحمايتي موثر رهيافتهاي و نبودساختارها
به.تعيينكنندهايدارد و ويژه جايگاه شغلي ، و مادري -همسري چندگانه
كه وجودي با نشانميدهد ، فرانسه و فنلاند كشورهايامريكا ، آمار كه طوري
زنان دارد ، وجود وساختارهايي رهيافتها چنين ازكشورها برخي در
ديدگاه زمينه ، درايندستآورند به كاملي موفقيت هنوزنتوانستهاند
به آنها ورسيدن بالا بهشغلهاي زنان دستيابي كه است غالباين
آن ، رهيافتها طي كه است زمان نيازمندگذشت تنها مردان ، با موقعيتمساوي
.آورد وجود به را زنان مناسب كادر و تاثيرگذاشته پايين سطوح بر
راهبردها
مديريت در زنان مهمتر ايفاينقش در موجود موانع رفع براي
چه شود؟ دنبال بايد چهالگوهايي كرد؟ بايد چه آموزشعالي
استكه زنان تجربه سوال اين به مهمترينپاسخ است؟ موثر رهيافتهايي
و دستميدهد به آنها صحيح سازماني باعملكرد ارتباط در روشن تصويري
قرار توجه مورد اگر كه است زمينه اين در جامعه فرهنگي بينش چگونگي
مشاركت براي زنان قابليت شناخت و شكوفايي موانع استمرار موجب نگيرد ،
.بود خواهد كشور جانبه همه توسعه بلكه آموزشعالي ، تنها نه توسعه در
آموزشي امكانات به دسترسيآنان و زنان آموزش توسعه.1
دراين است مدرسه به زنان كامل دسترسي از گام ، اطمينان اولين
بالاتر سطوح و كهسوادآموزي دارند نظر اتفاق محققان موردتمامي
.باشد كشورها تمامي آموزشيدر رهيافتهاي اصلي محور آموزشيبايد
تنهايي به باشند ، قانونگذاري بر متكي اگر حتي همچنين ، رهيافتها
خيريه موسسات كه اينجاست در.كنند تضمين را فراگير آموزش نميتوانند
در آموزش و سواد سطح افزايش در مهمي نقش لازم ، منابع تخصيص طريق از
برنامههاي طريق از كشور ، درهر اصلي مداخله البته.دارند برعهده جهان
و اجتماعي بينش خودي ، تغيير جوامع در كار براي زنان سازي توانمند
نمونهچنين.است جامعه در روشهايموجود ديگر و دور راه آموزشاز
زنان خيريهگروههاي منابع حمايت با آفريقايجنوبي ، در برنامههايي
واز ميشود انجام ماهه دورهاي12 طي روزه سه سريكارگاههاي يك براي
ديگرداشتهاند ، نقاط در موفقي برنامههايمردمي كه زناني تجارب
خود درجامعه اجرا رابراي خودشان خاص طرحهاي سپس.ميبينند آموزش
مشاغل مديريت تا جرائم پيشگيرياز مانند موضوعاتي و آمادهكرده
ضعيفي موقعيت از آنها زنان كه دركشورهاييميكنند بررسي را كوچك
توسعه براي را ميتوانندنقشرهبري عالي آموزش در زنانارشد برخوردارند ،
.كنند ايفا دولت ، براي يامشاوره تحقيق طريق از چنينبرنامههايي
حمايت براي قانوني تكيهگاهي نيازمند عالي ، آموزش به دسترسي بهبود
افزايش بورسيه ، و مالي كمكهاي اعطاي.است فرهنگي بينش تغيير از
است گفتني.است داشته پي در عالي آموزش در زنان مشاركت در را موثري
پيشرفت مثبتيبراي محرك دانشگاهها ، در زنان مطالعات رشته ايجاد كه
.است بوده امريكا و هند ، اقيانوسيه:مانند كشورهايي در زنان
مقررات و قوانين بازنگري.2
زنان تعداد افزايش مديريتيبراي رهيافتهاي عالي ، آموزش سازمان در
اينموضوع ، .است نياز مورد مديريتي يا علمي پستهايهيئت در شاغل
مدير ، زنان تصدي به معترض افراد همچنين و زنان طرفداران بين مكررا
انتخاب عملكرد كه هنگامي مختلف ، كشورهاي دراست آفريده جنجال
ترجيحي دلايل به زنان كه ميشود آشكار ميگيرد ، قرار ذرهبين زير مديريت
شده مشاهده همچنينشدهاند حذف قابليتهايشان ، به مربوط غير اكثرا و
مربوط غير شاخصهاي حذف از اطمينان براي رسمي مقررات كه هنگامي است
پيدا پستها و مقام انتخاب براي زيادي شانس زنان ميشود ، ارائه
مربوطه سازمان نفع به بلكه زنان ، نفع به تنها نه كار اين.ميكنند
.ميشود تمام
تشكيلاتي و قانوني حمايت.3
.نيست آساني آن ، كار مشكلات با رويارويي و چندگانه نقش ايفاي
از موجب زن ، شغلي و اجتماعي مشاركت بر تاكيد با غرب ، در فمنيستها
آوردهاند وجود به را سئوال اين و شده خانواده كانون شدن پاشيده هم
دهد؟ انجام را خانواده و خانه نگهداري مديريتو كار بايد كسي چه كه
نقش گروهي ميشود ، خوبيروشن به ديدگاهها تفاوت كه اينجاست واقع در
كردهاند ، وي اجتماعي مشاركت و شغل راقرباني زن مادري و همسري
بر را يكي و ميكنند مبارزه خانه و شغل بين رقابت با ديگر گروهي
.دهند انجام را دو هر كه ميكنند سعي هم گروهي و ميدهند اولويت ديگري
.باشند كاملي مادر و همسر هم و باشند داشته شغل و حرفهاي تعهد هم
سالهاي در كه ميكنند سازي الگو را فوقالعادهاي قدرت گروه اين البته
كه بسياري شد مشاهده بعد سال بيست.داشت وجود غرب در ميلادي و 70 60
با رويي روبه در و لازم حمايتهاي بدون بودند ، كرده انتخاب را راه اين
را يكي شدند مجبور شغلي ، و خانوادگي نهاد دو هر فوقالعاده مخالفت
.كنند جدا هم از را شغلي يا و خانوادگي روابط و كرده ديگري فداي
بين حساسيت و تقابل اين حل راه كه ميشود بحث مطالعات در البته
خانوادگي نهاد دو هر توسط نقش دو هر كه است آن حرفهاي و فردي نقشهاي
.شود پذيرفته اجتماعي -شغلي و
شك بدون و است سازماني ظريف راه يك تشكيلاتي ، و قانوني حمايت گسترش
ايجاد چندگانه نقشهاي اجراي براي زنان ظرفيت در زيادي تفاوت ميتواند
توجه قابل مهدكودك تسهيلات و زايمان مرخصي اهميت زمينه ، اين در.كند
.است
نگرش تغيير و قوانين تغيير.4
موجب است ممكن چنينرهيافتهايي كه ميكنند فكر محققان از برخي
تجارب.داد تغيير را نگرش بايد ابتدا بنابراين شود ، شديد واكنشي
هيچگاه است ممكن باشيم ، نگرشها تغيير منتظر اگر كه است داده نشان
تغيير را بتوانيمقانون ما اگر اما دهيم ، تغيير را قانون نتوانيم
كار اين.يافت خواهند جهت مسير درهمان تدريج به نگرشها بدهيم ،
نگرش تغيير.گرفتهشود كم دست نبايد كه است جانبهاي همه نيازمندتلاش
آمدن وجود به نيازمند اجتماع.جوانباست همه در تلاش نيازمند
و اجتماعي مساوي ، عدالت فرصتهاي:مانند زمينههايي در رهيافتهايمناسب
اين.است زنان امنيت و سلامت ونيازهاي موجود نابرابريهاي رفع
.گيرد قرار وبررسي بحث مورد وسيعي طور به رسانهها در مباحثبايد
زنان براي خاص برنامههاي ايجاد.5
از حمايت براي زنان شبكههاي تشكيل ارزش به صاحبنظران از بسياري
كه ميگويند برخي.ميكنند اشاره مناسب نقشي الگوهاي شناسايي و يكديگر
متفاوت مردان از تا دارند مديريت آموزشي دورههاي به نياز زنان
زن محدوديت زمينهساز نگرشي عوامل كه معتقدند ديگر برخي ولي نباشند ،
طريق از ميتوان را ميشود اعمال آنها مورد در كه تبعيضي ويژه شكل و
:از عبارتند برنامهها اين.كرد بيان زنان براي خاص برنامههاي
شغلي ، فني زمينههاي در زنان تجهيز براي ويژه آموزشي برنامههاي
غير زمينههاي در مطالعه به زنان تشويق براي مثبت عملياتي برنامههاي
رهبري ، و مديريت تربيتي برنامههاي تحقيقاتي ، دورههاي برگزاري سنتي ،
راهبرد و پيشنهاد برنامهها ، اين تماممخصوص كارگاههاي و سمينارها
عوامل از يكي.است عالي مديريتهاي در زنان سازي آماده براي مناسبي
ميدهد نفس به اعتماد زنان به كه است موقعيتي ويژه ، برنامههاي در مهم
زنان كه طوري به ميكند ، ايجاد آنها در را آگاهي ناخود قلبي تغيير و
رهبريتموفق براي خود ظرفيت و قابليت در آنها به و درمييابند را خود
.ميشود داده نفس به اعتماد موثر و
دولت حمايت.6
خود انساني منابع ازقابليت كامل بهرهبرداري درباره كه كشوري هر
مسئوليتهاي در زنان ناچيز مشاركت به نميتواندنسبت باشد ، جدي
نيازمند كشور ، در سازندگي و تغيير هرگونه.باشد بيتفاوت مديريتي
همه از استفاده و انساني نيروي منابع تمامي از كامل بهرهبرداري
بسيار كرده تحصيل نيرويزنان نقش مسير اين در و است موجود امكانات
كه نيازاست زنانمورد پيشرفت و رشد براي برنامههايمخصوص.است مهم
و قانونگذاري طريق از مختلف ، درسطحسازمانهاي و دولت طرف از بايد
.انجامشود مناسب برنامهريزي و اجرايمقررات
تغيير در نيز زنان بهامور رسيدگي براي خاص بخش و سازمان يك تشكيل
مجامع اخير تحركات با.است موثر زنان عميقفرهنگي تعارضهاي
شده شناخته حمايتهايي چنين به نياز جهان كشورهاي اكثر در بينالمللي
.است گرفته صورت اقداماتي نيز عمل در و
زنان مديريتي روش
اين ميدهند؟ نشان خود مديريتاز در مردان از متفاوت روشي زنان آيا
جالبي سوال مديريت علم براي هم و زنان حقوق مدافعان براي هم پرسش ،
در را مردان و زنان كه الگويي تفاوت تبيين در غرب ، در فمنيستها.است
مرد از متفاوت ولي مساوي را زن كه الگويي و ميبيند يكسان مديريت
كه ميكنند اشاره محققان از دستهاي مثال براي.كردهاند بحث مينگرد ،
يكسان مديريت روش در كه نحوي به دارند مردان مشابه الگويي زنان
در آنها.دارند مشخصي نقش ديگر ، زنان توسعه براي تلاش در ولي هستند ،
و دانشكدهها رياست عهدهدار كه زناني در را زيادي قابليت خود تحقيق
تعارضهاي رفع براي كه دريافتهاند و كرده مشاهده بودهاند ، دانشگاهها
توانمندي ميكنند ، تلاش سنتي غير حرفههاي در زنان ضد بر موجود
اجتماعي -سياسي حقوق با آنها كردن آشنا طريق از را دختر دانشجويان
نشان و دارند مدنظر را الگوسازي و ديد افقهاي كردن گسترده و خودشان
همسر عنوان به خانه در هم و اجتماعي مشاغل در هم ميتوانند كه ميدهند
.باشند موفق مادر ، و
.ميكنند اشاره زنان ضعفدر نقاط وجود به آشكارا محققان ، از عدهاي
در احساسي برخوردهاي از بايد عالي مديريت كه ميكنند توصيه آنها
با و مودبانه را خود مخالفت و دشمني و كند پرهيز بحراني مواقع
پشتكار ، ابتكار ، صحيح ، قضاوت:كه دهد اجازه و كند ابراز هوشياري
اينها.كند هدايت را وي آيندهنگري و درستي تصميم و عزم استقامت ،
نيز مردانه كيفيتهاي داراي بايد زن يك اما است ، مديريتي كيفيتهاي
صورت به و كند شركت تصميمگيري در مناسب و مشخص روشن ، فكري با باشد ،
از دوگانه صفات اين برخوردارياز البته.باشد دسترسي قابل دلسوزانه
كيفيت با ارتباط در زيادي شواهد و منابع.نميرود انتظار مردان
آنها فردي ومهارتهاي قضاوت مستقيم ، درك زمينه در زنان خاصمديريت
مناقشات حل در بيشتر مهارت داراي بهمردان نسبت زنان.دارد وجود
صبرو مراقبت ، نيرويحمايت ، از و دارند روابط به بيشتري توجه بودهو
بر مبني اقداميشجاعانه به مطالعات برخي در.بيشتريبرخوردارند بخشش
كه ميكنند ادعا آنها اشارهميشود ، مدير زنان ويژه خدمات
سازمانها.بگيرند نديده را زن مديران قدرت دانشگاههانميتوانند
ديد از زمينه اين در وزنان روابطدارند درك به عميق توجه نيازمند
آنها.آنهاست قدرترواني از ناشي ديد اين كه چرا وسيعتريبرخوردارند ،
بايدشناخته روابط و مسئوليت بين ارتباط و اهميتدادن و اخلاق ميگويند
مديريت ، جديد نظامهاي در.شد خشونتخواهد و تهاجم به منجر وگرنه شود
همچنين.ميشود حمايت اشارهدارد ، مديريت حمايتي روش به كه ازديدگاهي
درروشهاي تجربه دهه چند از پس كه اين بر داردمبني وجود ديدگاهي
دانشگاهي زنان از بسياري.است پايدارنياز مديريت روش يك به مديريتي ،
خلاصه بهدانشجويانشان كمك در آنها فوقالعاده مهارت كه فكرميكنند
پستهاي پايينتر سطوح در آنها ماندن موجبباقي باور اين و ميشود
.علميميشود
در زنان به بايد درمديريت ، زنان ويژه خدمات بيان براي كه اين خلاصه
درسطوح را آنها پيشرفت همچنين و كمك خودشان كيفيتهايخاص شناخت
رهبري ميتوانند گونهايجديد به زنان.كرد تقويت مديريتي بالاي
زناننشان كه را انساني منابع بالاي ظرفيت و عهدهدارشوند را دانشگاهها
كه دهند ارائه زن از والگويي كنند معرفي جامعه به هستند ، آن دهنده
آيندهشركت و اجتماع سازندگي در او پاي به پا مرد ، اما از متفاوت
.ميكند
احمدي بتول دكتر