پنجم ، شماره 1441 سال دسامبر 1997 ، دي 1376 ، 24 چهارشنبه3
|
|
مرگ سياه ابرهاي
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
بزرگترين از يكي به‌راستي اندونزي ، جنگلهاي در آتش‌سوزي:اشاره
از توجهي قابل بخش حقيقت در كه است حاضر قرن محيطي زيست فاجعه‌هاي
آغاز مختلف علل.است كرده نابوده را زمين اين‌ريه‌هاي جنگل‌ها ،
سياسي حتي و محيطي پيامدهاي نيز و آن هولناك گسترش دلايل و آتش‌سوزي
قرار بررسي مورد مقاله اين در كه هستند موضوعاتي مساله ، اين
جنگلهاي داراي خود شمالي بخش در كه نيز ايران ما كشور.گرفته‌اند
توجه كه مي‌شود كوچكتر ابعاد در مشكلاتي چنين دچار گهگاه است ، انبوهي
.است مفيد موارد اين در شده ياد نكات به
تقرب آغاز و راهنمايي براي‌دريافت راديويي تماس از پس دقايقي
كيلومتري در 30 گارودا هوايي خطوطA-ايرباس300 فروند يك نهايي ،
.كرد برخورد تپه يك با شمالي سوماتراي مركز ،(Medan) مدان جنوبغرب
هيچ‌كدام نجات گروه‌هاي اما داشت ، خدمه و مسافر جمعا 234 هواپيما اين
پاياني اندونزي ، تاريخ در سانحه‌هوايي بدترين.نيافتند زنده را
بلكه اندونزي ، نه‌تنها براي مصيبت‌بار و وحشتناك هفته يك بر دردآور
را سانحه دقيق علل هيچكس هنوز البته.بود آسيا شرقي جنوب عمده بخش
نقش مورد اين در عامل يك مي‌رود گمان ميان ، اين در اما است ، درنيافته
اندونزي ، جنگلهاي آتش‌سوزي از برخاسته غبار و دود:است داشته اساسي
.است كشيده دريا و برخشكي خفه‌كننده‌اي پوشش اندونزي تا فيليپين از كه
از 500 كمتر به مدان فرودگاه نزديكي در را ديد ميدان دود ابر همين
نيست ، اما بد زياد فرود باند به شدن نزديك براي كه بود ، رسانده متر
.است كمتر بسيار ايده‌ال رقم از
از يكي پرونده بر ديگر برگي نوبه‌خود به دردناك سانحه اين و
آسياي‌جنوب منطقه سراسر كه وبهداشتي زيست‌محيطي مصيبت‌هاي بدترين
كه هنگام آن در نمونه ، به‌عنوان.افزود گرفته ، فرا را شرقي
هفته‌هاپيش از كه را آتش‌سوزي‌ها اندونزي‌اين جمهور رئيس سوهارتو ،
هكتار از300000 بيش برشمرد ملي يك‌مصيبت به‌عنوان بودند ، شده آغاز
.بود شده سوماترانابود و سولاوزي جاوه ، جزايربورنئو ، جنگلهاي
براي مالزيايي و 15000 اندونزيايي تن دست‌كم35000 همچنين
مرده نيز اندونزيايي دو و گرفته قرار درمان مورد تنفسي ناراحتي‌هاي
هوا آلودگي نمايه مالزي ، ساراواك ايالت مركز كوچينگ شهر در.بودند
نمايه اين تا 200 آلودگي 100 سطوح) رسيد بي‌سابقه 839 رقم به
-روز در سيگار كردن 80 دود با همتراز -بالاي 301 سطوح و غيربهداشتي
و تيره روزهاي -شهر آن احوال و اوضاع.(مي‌شود شناخته خطرناك
نقابهاي و پيچيده بلند روسري‌هاي در را خود كه مردمي با غبارآلود ،
سنگاپور ، برونئي ، از بخشهايي در سرعت به -داشتند چهره بر جراحي
لبه هفته ، آن پايان در.شد بدل آشنايي منظره به فيليپين و تايلند
با شرقي جنوب آسياي مجموع در.بود رسيده مانيل تا دود مه ابر تيز
ناشي منطقه ملت‌هاي از يكي نادرست عادت‌هاي از كه گشته روبه‌رو بحراني
.است شده
.مي‌شود نزديك آسماني يك‌بلاي ابعاد به كم‌كم توقف غيرقابل دود مه اين
دارند شكايت اين از سنگاپور ، مردم چون برقي و پرزرق و شيك شهر در
شده آنها مطبوع تهويه مجهزبه آسمانخراش‌هاي وارد غبار دودو كه
:شده آشفتگي دچار نيز منطقه دريايي و هوايي ترافيك ديگر ازسوي.است
آنها تاي دو و -مي‌كنند آمد و رفت تنگه از كه باري كرجي‌هاي و كشتي‌ها
تنها -كردند برخورد هم با (م -مهرماه چهارم) سپتامبر روز 26 در
درحال جهانگردي صنعت.ببينند را خود جلوي چندصدمتري مي‌توانند
در Phuker چون آفتابگيري استراحتگاه‌هاي در بويژه -منطقه شكوفايي
باقي آسمان در دود ابرمه اين اگر فيليپين ، در پالاوان جزاير و تايلند
عمده محصولات كشتزارهاي ترتيب به‌همين ديد ، خواهد بسياري زيان بماند ،
.دارند قرار درخطر نيز دارند نياز آفتاب پيوسته تابش به كه برنج چون
چركيني زرد رنگ به را آسمان هوا ، آلودگي كه جايي كوالالامپور در
دستور طبقه هفت از بلندتر ساختمان‌هاي مالكان به مقامات درآورده ،
.كنند آبپاشي را اطراف پشت‌بام از دقيقه مدت 30 به روز هر تا داده‌اند
سوي دو در.هستند خوف‌انگيزتر چشم‌اندازها فاجعه ، سرچشمه در اما و
درسمت) مركزي ايالت‌كاليمانتان مركز كارايا ، پالانگ به كه جاده‌اي
تا عريان و سوخته علفزارهاي مي‌شود منتهي(بورنئو جزيره اندونزيايي
و تاريك فضاي در روزها ، .شده‌اند گسترده مي‌كند ، كار چشم كه آنجا
و متروك گورستاني چون اكنون كه انبوهي سبزه‌زار فراز بر و غبارآلود
.است شكار پي در بيهوده آسمان ، در تنها عقابي مي‌آيد ، به‌نظر خاموش
خود ، شاخه‌هاي باازدست‌دادن كه مي‌شوند ديده بيگاه و گاه كه تك‌درخت‌هايي
به بزرگراه كنار بوته‌هاي كه درحالي.مي‌رسند به‌نظر سنگي ستون‌هاي شبيه
-Peat) تورب توده‌هاي سوختن از برخاسته دود هستند ، سوختن درحال آرامي
يك يافته‌از تركيب آلي سوخت -مي‌رود به‌كار درفارسي كه فرانسه واژه
بقاياي انباشتگي پي در مرطوب و گرم مناطق در كه سبك رنگ قهوه‌اي ماده
در گام نخستين درحقيقت تورب مي‌آيد ، پديد آنها تلاشي و تباهي و گياهان
سوئد ، روسيه ، چون نقاط برخي در طبيعي سوخت ايناست ذغالسنگ تشكيل
مي‌رسد ، خانگي مصارف به ايرلند بويژه و بريتانيا دانمارك ، آلمان ،
آفتاب در كرده خشك بريده شكل مكعب قالبهاي در را تورب لايه‌هاي معمولا
اين است ، فراوان تورب و ناياب ذغالسنگ كه مناطق برخي در مي‌سوزانند ،
.مي‌زند بيرون زمين از (م -مي‌شود استخراج صنعتي روش به طبيعي سوخت
در را آتش به‌زودي كه مي‌كنند ادعا آتش‌نشاني مقامات مورد ، اين در
لايه‌هاي اما كرد ، مهارخواهند دارند ، را وضعيت كه‌وخيمترين مناطقي
حالت با مي‌پوشانند ، را سوماترا و كاليمانتان مناطق بيشتر تورب ، كه
دود به مونسون باران‌هاي نخستين بارش تا است ممكن خود ، اسفنجي ويژه
سيستم‌هاي گونه هر به اقليم‌شناسي و هواشناسي در).دهند ادامه كردن
اما مي‌شود گفته مونسون مي‌گردد ، وارونه جهتشان فصلي به‌صورت كه باد
و جنوبي آسياي در فصلي بادهاي اين شناخته‌شده‌ترين و مهمترين
در و باران‌هاي‌سيل‌آسا با تابستان در تناوب به و مي‌وزند شبه‌قاره‌هند
در تفاوت مونسون ، علت مهمترين مجموع در.هستند همراه خشكي با زمستان
فصلي تغييرات كه چرا دريااست ، و خشكي در دما تغيير روندهاي‌سالانه
بدين‌سبب و است كم اقيانوس برفرازآبهاي و زياد خشكي برفراز دما
ازدريا تابستان در.مي‌وزند گرم سوي‌مناطق به سرد مناطق از بادها
مناطق در جو فشار -دريا سوي به ازخشكي زمستان در و خشكي سوي به
هوا توده‌هاي جابجايي موجب اين و است پايين گرم مناطق در و بالا سرد ،
گرايش و غربي بيشتر جريان يك تابستانه مونسوني بادهاي بيشتر.مي‌گردد
باران‌هاي و آب بخار تراكم آن حاصل كه دارند هوا توده‌هاي بردن بالا به
.مي‌كند تفاوت سال به سال آنها دوام دوره و شدت كه است سيل‌آسا
پراكنده با و شرقي‌داشته جهت عمدتا زمستاني مونسون بادهاي اما
.دارند پي در را هوا خشكي باران‌زا ، وابرهاي هوا توده‌هاي ساختن
.مي‌كنند تغيير فصلي مونسون‌هاي با نيز هند اقيانوس سطحي جريان‌هاي
و زيستبوم بر ژرفي اثر هند ، اقليمي پديده عمده‌ترين عنوان به مونسون
پوشش مونسون ، شديد بارندگي و خشكي ويژه روند.است داشته هند زندگي
خشك فصل در آن درختان كه آورده پديد هند جنوب در را ويژه‌اي گياهي
سبز دوباره باران فصل در برگها اين و مي‌دهند دست از را خود برگهاي
خزنده گياهان ،(teak) ساج بلند درختان بامبو ، نيزارهاي انبوه مي‌شوند
جنگل‌ها اين گياهان عمده‌ترين اركيده ، خانواده گلهاي نيز و پيچك‌ها چون
گرمسيري برگريز جنگلهاي يا و مونسوني جنگلهاي معمولا كه هستند
مانگورات لامبونگ دانشگاه استاد رادام ، نوريد (م -مي‌شوند خوانده
زيرزمين در آتش مي‌كند ، سوختن به شروع تورب كه وقتي:مي‌گويد اندونزي
ببارد هم روز سراسر كه باراني حتي حال ، اين در و مي‌شود گسترده
.كند خاموش را آن نمي‌تواند
در.دارند نقش اين‌مصيبت در نيز طبيعي شرايط ديگر براين ، علاوه
و نزديكي در ذغالسنگ رشته‌هاي كاليمانتان ، وشرق جنوب از بخشهايي
در كه ملايم خشك يك‌فصل همچنين و دارند قرار زمين سطح روي حتي يا
مواد شدن انباشته موجب بوده ، حكمفرما منطقه براين اخير سال دو
فعاليت‌هاي كه هنگامي ترتيب بديناست شده جزيره سراسر در آتش‌گير
در عملا ،(Hard wood) چوب سخت بلند درختان انداختن فرو با چوببري
در كه درختان تنيده درهم برگهاي و شاخ انبوه ،canopy ) جنگل آسمانه
تابش مانع و افكنده سايه برزمين چتري همچون باراني گرمسيري جنگلهاي
چون جانوري گونه‌هاي از بسياري زندگي محل آسمانه.مي‌گردد خورشيد نور
جنگلهاي زيستگاه‌هاي مهمترين از و است حشرات و ميمون‌ها پرندگان ،
مناطق خورشيد نور آورند ، پديد سوراخ‌هايي (م -مي‌آيد شمار به باراني
شعله‌ور موجب و تابيده طبيعي باروت جعبه اين به مستقيما استوايي ،
پيامدهاي امسال طول در عوامل اين آينده و مي‌شود مواد اين شدن
هواشناسي اداره مه درماه و بهار نيمه در حتي.است داشته مرگباري
اقيانوس در (El nino) نينو پديده‌ال به‌برفر توجه با اندونزي ،
پيش‌بيني را خشكسالي مونسون ، يك بارش فصل در تاخير و جنوبي آرام
جهان سراسر در را اقليمي الگوهاي هوايي و آب اين‌سيستم).بود كرده
آسيا شرقي جنوب و استراليا در خشكسالي‌هايي برفر بويژه و مي‌ريزد درهم
كه بود كرده پيش‌بيني هواشناسي اداره ترتيب بدين (دارد پي در را
زودتر مي‌رفت انتظار آنها بارش سپتامبر در معمولا كه مونسون باران‌هاي
.شد نخواهند آغاز نوامبر ماه از
چنين مسئوليت درجاكارتا ، دولتي مقامات گذشته ، دهه دو در البته ،
رخ كوچكتر بسيار مقياس در تاكنون كه‌البته - را آتش‌سوزي‌هايي
از پس كه كوچ‌نشين‌مي‌كرده‌اند خرده‌پاي كشاورزان متوجه -مي‌داده‌اند
آتش به را خود كوچك مزارع زمين ، ساختن بارور و كردن پاك براي و درو
در محلي‌آنچنان چادرنشين قبايل اين رادام گفته به اما.مي‌كشند
مزارع از خارج به آتش است بعيد كه يافته‌اند تخصص خود سنتي روش‌هاي
كاسوماتماجا ، ساراوانو سرانجام امسال اماباشد يافته گسترش كوچكشان
نشان ماهواره‌اي عكس‌هاي كه كرد اعتراف اندونزي زيست محيط حفاظت وزير
در.گرفته‌اند سرچشمه بزرگ كشتزارهاي از آتش‌سوزي‌ها عمده بخش مي‌دهند
مظنون كه شركت از 176 فهرستي انتشار با ساراوانو سپتامبر ماه ميانه
بي‌گناهي تا داد فرصت هفته دو آنها به هستند (arson) افروزي آتش به
.شد خواهد لغو فعاليتشان امتياز صورت اين غير در و كنند ثابت را خود
به كه كشاورزي شركت هر كرد اعلام جمهور ، رئيس سوهارتو ، بعد ، روز چند
تاكنون.شد خواهد جريمه دلار تا 250000 زند دست كشتزارهايش زدن آتش
به (Salim) سالم گروه چون بزرگ كشتزارهاي مالكان سياسي نفوذ و قدرت
كارتيلا بنياد و سوهارتو جمهور رئيس نزديك دوست سالم ، سودمو سرپرستي
بركنار قانوني رسيدگي و برخورد از را آنها ارتش ، به متعلق اكاپاسكي
به واكنش يك امسال ، آتش‌سوزي‌هاي منتظره غير گسترش اما.بود داشته
ناحيه‌اي در ترتيب ، همين بهاست داشته پي در را نامعمول اندازه همان
داشته ، شهرت همسايگان بين نزديك روابط و همجواري حسن به هميشه كه
كه است نوشته نامعمول و تند حمله يك در پست روزنامه‌بانكوك
از اندونزي كه زماني تا و نمي‌دهند ، آزار را يكديگر خوب همسايه‌هاي
را آن نمي‌توان نكند ، جلوگيري [ منطقه زيست محيط] بيشتر آلودگي
.آورد شمار به خوبي همسايه
برخورد ديده ، را بيشترين‌آسيب اندونزي ، سواي كه كشوري مالزي ، اما و
به‌سوهارتو نامه‌اي در وزير نخست محمد ، ماهاتير.است داشته ملايمتري
آن آمد پي كه كرده ، گله سانحه پي‌اين در كشورش مردم مشكلات مورد در
سوي از.است بوده اندونزي جمهور رئيس سوي از توجه قابل عذرخواهي يك
كردن تعديل براي تلاشي در وزير نخست معاون ابراهيم ، انور ديگر
مهار براي اندونزي تا است كرده اميدواري ابراز تنها انتقادات
همين در.بدهد همسايگانش به بيشتري كمك و همكاري اجازه آتش‌سوزي‌ها ،
سريع كمك‌رساني فعاليت‌هاي با را ملايم برخورد اين مالزيايي‌ها حال
آتش از تن مالزي 1200 سلطنتي دريايي نيروي كشتي‌هاي ساخته‌اند ، همراه
برده‌اند كاليمانتان و سوماترا به كمك‌رساني براي را مالزيايي نشانان
ترابري هواپيماهاي سازي آماده سرگرم نيز مالزي سلطنتي هوايي نيروي و
بارورسازي نيز و آتش ساختن خاموش براي آبي بمبهاي رهاسازي براي خود
.است باران بارش براي نمكي محلول‌هاي با ابرها
كه شد جدي هنگامي تنها پاسخ‌دولت:مي‌گويد برونئويي روزنامه‌نگار يك
اندونزي 8500 مجموع ، در.كردند باز شكايت به زبان همسايه كشورهاي
دلار ميليون و 1 كرده بسيج سوزي‌ها آتش اين مهار براي را آتش‌نشان نفر
براي نيز ديگري كشورهاي مالزي سواي و است ، داده اختصاص كار اين براي
Canon) آبپاش توپ كه 300 داده وعده ژاپن.كرده‌اند آمادگي اعلام كمك
استراليا ، كانادا ، چون كشورهايي و بفرستد اندونزي به نيرومند (Water
كه گفت بايد نهايت دردادهاند فني همياري قول نيز امريكا و فرانسه
همه براي مرگ سياه ابرهاي اين از ناشي مصيبت عمق سرانجام ظاهرا
و سلامتي كه منطقه ساكنان تن ميليون‌ها براي اين اما شده ، روشن
.نيست كافي گرفته ، قرار تهديد مورد زندگي‌شان
اكتبر 1997 تايم 6
