پنجم ، شماره 1441 سال دسامبر 1997 ، دي 1376 ، 24 چهارشنبه3
|
|
و هنر از جلوه‌اي سيرجان ، چپقي بادگير
خلاقيت
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
چاپ سيرجان چپقي ازبادگير عكسي شهريور مورخ 20 همشهري صفحه 16 در
فروريخته به‌كلي آن دهانه‌هاي از يكي حاضر متاسفانه‌درحال كه بود شده
به‌زودي نشود ، استثنايي اثر اين وبازسازي مرمت به توجهي چنانچه و است
.بود خواهيم آن كامل شاهدنابودي
بادگير عكس كه اينك نيست بي‌مناسبت بادگير تاريخي ارزش به باتوجه
.آشناشويم اثر اين خلق چگونگي با شده ، آراسته چاپ به‌زيور
سازنده زبان از بادگير ساخت انگيزه
همه براي شجاع سيد نام با همراه خاتم‌الانبياء مسجد شهر مركزي قسمت در
و هيات و مسجد اين كه محرم ايام خصوصا است ، شده شناخته مردم
و گوشه‌اي ثبت براي قلم دارد ، ديگري هواي و حال آن اطراف كوچه‌هاي
و دعاي‌ندبه بعداز جمعه روز بالاخره مي‌كند ، بي‌تابي تاريخ از لحظاتي
و نموده انتخاب را ساكت و اي‌خلوت گوشه مسجد صحن در صبحانه صرف
به علاقه‌مند ايراني‌هاي از همانندبسياري سيد مي‌دهي ، گوش سيد به‌سخنان
لباس همچنان غرب سوغات بي‌اعتنابه و مذهبي و ملي رسوم و آداب
خاطراتي و تجربه بار از سيدنشان رفتار سنگيني و متانت و بلندمي‌پوشد
از پس سيد.دارد خودبه‌همراه با سال به 80 نزديك طول كه‌در دارد
:مي‌كند آغاز چنين مكث لحظه‌اي
مي‌باشم ، سيرجان در شمسي هجري متولد 1297 شجاعي محمد سيد اينجانب
امامان پايبوسي و عاليات به‌عتبات رفتن شوق حالي‌كه در پيش حدود 60سال
خود به‌سوي را آرزومندي هر دل‌سوخته و عاشق جان عليهماالسلام شهيد
اسباب مدت كوتاه در خدا به‌لطف فراخواند ، خود سوي نيز مرا مي‌كشيد ،
زمان آن در ممكن راه كوتاه‌ترين از تا گرفتم تصميم و گرديد مهيا سفر
تاكيد بسيار سيد -بشوم زيارتي سفر اين عازم كشتي با مسافرت يعني
در -است بادباني كشتي نوعي غراب بنويسم ، غراب كشتي به‌جاي كه مي‌كرد
در و كنم ديدن آن اكثرقسمت‌هاي از توانستم كنجكاوي حس بنابه كشتي
قرارمي‌گيرد آب زير معمولا كه وقسمتي تحتاني قسمت از حين‌بازديد
مي‌وزد ، خنكي كشتي‌نسيم قسمت‌هاي ساير قسمت‌برخلاف آن در شدم متوجه
از را بيرون هواي كه متوجه‌شدم كشتي مسئولين از سوال‌نمودن از پس
تقليد چپقي بادگير در بعدا من آنچه شبيه (لوله‌هايي) كانالهايي راه
قسمت در هوا يافتن جريان با كه كرده هدايت تحتاني قسمت به نمودم
در توقف مدتي از پس خلاصه.مي‌شود مطبوع هوايي آمدن پديد باعث تحتاني
كارهاي مشغول كه روز يك چندي از پس كردم ، مراجعه به‌وطن عاليات عتبات
شدم متوجه بودم ، مجدرضوي اصغر سيدعلي دكتر آقاي محل‌طبابت در بنايي
نگهداري محل اطاق پنجره‌هاي اينكه به‌علت را دكتر ، داروخانه‌دار كه
مي‌دهد ، قرار مواخذه مورد است ، شده گرم اطاق و بازنگذاشته را داروها
كه آمد به‌يادم (غراب) كشتي مطبوع‌درون هواي و خنك نسيم لحظه آن من‌در
بادگيري ساختن پيشنهاد دكتر به فورا اطاق درون هواي نمودن براي‌خنك
و تهيه ابتدايي نقشه دكتر درخواست به بنا دادم را اطاق بام فراز بر
شرقي كنج در بدين‌ترتيب و گرفت قرار موافقت مورد كه گرديد دكتر تقديم
.نمودم به‌ساختن‌بادگير شروع دكتر منزل
در و است جنوبي و شمالي -غربي -شرقي (لوله) دهانه داراي 6 بادگير
لوله‌هاي از يكي حاضر درحال).است غربي -شرقي قلوي دو لوله يك وسط
از كه مي‌شود لوله كه‌مجموعا 8 (است فروريخته و شده خراب (غربي)دوقلو
.است منحصربفرد نقشه و حيث‌طرح
لوله‌ها زير درست اطاق همكف قسمت در لوله‌ها كار اتمام بعداز
راه از هوا ورود براثر باشد پر آب از حوض اين موقعي‌كه ساختم ، حوضي
آمدن پديد باعث حوض آبداخل سطح با برخورد و ساختمان داخل كانالهابه
درجه آمدن پايين سبب درنتيجه كه مي‌شود مطبوعي خنك و هواي‌نمناك
.مي‌شود بيرون به نسبت ساختمان حرارت‌داخل
ابتكاري ، و نو طرحي وبا استاد همت با كه بود ترتيب بدين
.صورت‌گرفت بادگير ساختن در كاري‌منحصربفرد
بيش‌از تاكنون كسي‌كه به‌دست بادگير اين شدن ساخته سرگذشت است چنين و
تاريخي ، اثري گذاشتن به‌جا با و كرده معاش امرار و زندگي قرن ربع 3
.ماندگارخواهدماند نامش ايران و سيرجان تاريخ در
هويداست چهره‌اش در پيري آثار درحالي‌كه و سن كهولت عليرغم سيد
.مي‌دهد نشان نشاط و پرشور اماهمچنان
فرهنگي ميراث مسئولين بي‌توجهي از و مي‌كشد آهي بعد مي‌كند مكث لحظه‌اي
اقدام اثر اين به‌مرمت نسبت هستم زنده تا چرا:كه مي‌كند گلايه
فردا مبادا تا قراربدهم ، اختيارشان رادر تجربياتم بتوانم تا نمي‌كنند
كنند بدتر وضع‌را سهل‌انگاري يا ندانم‌كاري با ياكم‌تجربه ناآگاه افراد
كور نيز را چشمش بلكه نكنند درست را ابرويش نه‌تنها معروف به‌قول و
.كنند
دارد وجود مناسب ساختماني مصالح و وسايل امروزه خوشبختانه
بادگير اين ساختن در كاه و چوب گل ، خاك ، از فقط موقع آن در درحالي‌كه
اين ساختمان در كه شش‌گوش آجرهاي همين مثال به‌عنوان كرديم ، استفاده
بدين‌صورت سائيدن و كمك‌تيشه با شده به‌كاربرده زيبايي براي بادگير
.درآورديم
كه ماه قريب 9 مدت درطي:گفت پرسيدم ، كارهايش ديگر مورد در سيد از
گنبدي جمله از بگذارم به‌جاي ازخود آثاري توانستم بودم عتبات در
مسجد سردرب ساختن كوفه ، در (ع)مسلم‌بن‌عقيل حضرت زيارتگاه برفراز
گنبد ساختن درسيرجان ، كارهايم ديگر و آن كاري‌هاي وكاشي كوفه
با زيرآباد جعفرآباد در ، بادگيري(ع)امامزاده‌علي زيارتگاه
مسجدخاتم‌الانبياء گلدسته‌هاي و گنبد ساختن و متر ارتفاع‌بيش‌از12
.مي‌باشد
