ششم ، شماره 1453 سال ژانويه 1998 ، دي 1376 ، 7 چهارشنبه 17
|
|
مي‌گشايد رخ باستاني‌هگمتانه شهر
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
شهر باستاني تپه‌هاي در تاريخي ارزشمند و نوين يافته‌هاي انگيزه به
همدان
و داشته وجود ميلاد از پيش قرت كه‌همدان 12 است آن نشانگر حفاريها
است بوده اشكانيان و هخامنشيان مادها ، پايتخت
...واقعيت و افسانه ميان
همدان‌نشانه‌هاي كنوني شهر درتپه‌هاي كاوشگران نوين يافته‌هاي
باستاني شهر تمدن و تاريخي پيشينه ساختارمعماري ، از تازه‌اي
.است كرده برملا را هگمتانه
كه فرضيات برپاره‌اي فرهنگي ميراث كاوشگران‌سازمان تازه دستاوردهاي
سراغ ديگري مكان بلكه همدان در نه را هگمتانه شهرباستاني نشانه‌هاي
كارشناسان اخير پژوهش‌هاي و تلاش‌ها حاصل.است كشيده بطلان خط بود ، كرده
از پيش قرن همدان 12 كه رسانده اثبات به را واقعيت اين فرهنگي ميراث
.است داشته وجود ميلاد
طول در هگمتانه تپه‌هاي كندوكاو از آمده بدست نشانه‌هاي و آثار
در وواقعيت افسانه آن در كه مي‌باشد ، شگفت‌انگيز چنان آن اخير دهه‌هاي
.است آميخته هم
باستانشناسان‌ماحصل جديد ازيافته‌هاي علاقه‌مندان بيشتر آگاهي براي
صراف رحيم دكتر باآقاي همدان در همشهري تحقيق‌خبرنگار و گفت‌وگو
حاضرارائه گزارش در هگمتانه درتپه مستقر باستان‌شناسي رئيس‌هيات
.است شده
ميراث رئيس اميني سيدمحمد آقاي ازنقطه‌نظرات همچنين گزارش اين در
.گرفته‌ايم بهره نيز استان‌همدان فرهنگي
و چهارصد جمعيت وبا كيلومترمربع و552 هزار مساحت 13 با همدان شهر
دره طول در كه است همدان استان مركز نفر يك و هشتاد دويست و يكهزار
.است شده واقع الوند ارتفاعات و بلند كوههاي ميان در سو دو از وسيعي
و داشته وجود ميلاد از پيش قرن همدان 12 كه آن‌است نشانگر حفاريها
.است بوده اشكانيان و مادها ، هخامنشيان پايتخت
است كرده آلماني‌طراحي مهندس فريش كارل پيش سال را 65 شهر كنوني نقشه
شش كه است متر باارتفاع 80 مركزي ميدان يك داراي آن‌شهر اساس بر كه
شش‌خيابان اين.مي‌شود منشعب آن درجه‌از زاويه 60 با سي‌متري خيابان
مركز به را نواحي‌اطراف و مي‌آيند شمار به دايره‌وسيع يك از شعاعهايي
.مي‌پيوندند شهر
;كرده‌است تحمل را متعدد خونبار و تلخ حوادث كه است شهري همدان
اعراب وسيله به تصرف‌همدان و (ميلادي 686) درنهاوند ساسانيان شكست
931) خليفه حكمران راندن وبيرون همدان به گيلان از ورودآل‌زيار با
چهل عام قتل و مي‌كرد دفاع محكم‌شهر باروي و برج در كه (ميلادي
بودند ، حمله گريخته مصلي تپه كه‌به شهر بي‌دفاع سكنه از تن هزار
دشتهاي در زدن‌تيمور اردو ميلادي ، درسال 1221 مغول چنگيز سپاهيان
1138) بغداد در عثماني والي احمدپاشا توسط همدان اشغال همدان ، سرسبز
عثماني ، مهاجم نيروهاي راندن بيرون و همدان به نادرشاه حمله ،(ق.هـ
اشغال و دوم طهماسب سپاهيان عزيمت همدان ، به عثمانيها مجدد هجوم
تعلق درباره عثماني و قراردادايران امضاء ،(ق.هـ 1144)شهر دوباره
.خونبارديگر و تلخ حوادث بسياري و(ق(1145هـ ايران به همدان قطعي
آرامگاه همچون تاريخي بناهاي با همدان ;اين‌همه با
شيرسنگي ، گنجنامه ، علويان ، گنبد خاي ، استرومرد وبوعلي‌سينا ، باباطاهر
بعضا كه ديدني و قديمي مسجدوامامزاده دهها عباس‌آباد ، تپه‌توريستي
.است تابستاني مسافران خيل پذيراي سال هر شده اعلام ملي آثار جزء
در را تاريخ كه شهري شدن نمايان و تپه‌هگمتانه حفاريهاي پيشرفت با
كشاند خواهد خود به‌تماشاي را بي‌شماري مسافران قطعا دارد خود قلب
براي‌اين بيشتري هتل‌هاي احداث به‌فكر استان اجرايي مسئولين ومي‌طلبد
.باشند شهر
شمال‌به از كيلومتر يك حدود طول به شهر مركزي هسته هگمتانه تپه
قديمي وكوچه‌هاي محله‌ها دل در باختر به خاور از متر پانصد عرض و جنوب
ميدان با زيادي جنوبيش‌فاصله منتهي‌اليه گرفته ، شهرقرار شرقي شمال
.شهرندارد مركزي
كه گريگوريان‌استيان كليساي.پيداست ارامنه كليساي تپه شرقي ضلع در
كوچك پيچ چند و سربالايي كوچه يك طي با و است ساختمان‌زيبايي داراي
.است شمال سمت در ديگر كليسايميرسي آن به
به هجري يازدهم قرن دوم نيمه در كه است يادآوري به لازم
داده همدان شهر در استقرار و اقامت اجازه كاتوليك مذهبي هياتهاي
.شد
و كوچه‌اي‌طولاني مي‌شود ، محدود كوچه‌عنابيها به هگمتانه تپه شمالي ضلع
تپه شمالي حدودضلع تدريجي خم و پيچ با اين‌كوچه دنباله ;خم و پرپيچ
اكباتان خيابان پله‌به ازچند صعود از بعد و معين‌مي‌كند را هگمتانه
خشتي باروي بقاياي عنابيها كوچه جنوب سمت ازخانه‌هاي.مي‌رسي
دوره‌هخامنشيان به مربوط كه قلعه‌شاه‌داراب شمال سمت سترگ وديوارهاي
.پيداست است
آن با مي‌يابي‌و چيزي كمتر مي‌كني هگمتانه‌نگاه به دقيق‌تر هرچه اما
زمين نوشت آن ازرويت پس م.ق مورخ‌يوناني204132 بيبوس چه‌پولي
ارگ و قلعه با هگمتانه شهر ارنتس كوه دامان در.دارد تفاوت آسمان تا
استوار آن قلعه آخرين درون شاهي قصر و گرفته قرار حيرت‌آوري و مستحكم
.است مترمربع حدود 1300 در شاهي كاخ زير زمين مساحت و گرديده
ستونها و درها سيم ، و زر از پوشيده رسيده مصرف به آن در كه چوبهايي
.است شده آراسته نگارها و نقش و كنده‌كاريها گونه هزاران با رواقها و
نمي‌شود ، كاخ‌يافت آن در بي‌پيرايه يك‌ديوار و زيور از عاري تير يك
با است مقر دروني ديوارهاي و ازاره‌ها كه‌زينت‌بخش كاشيهايي حتي
است كاج و سرو جنس از چوبها همه و گشته اندود سيم نقره آب از پوششي
هگمتانه تپه بالاي بر عتيقش عهد خشتي ، ديوارهاي از بخشي فقط حالا و
باستان‌شناسان گروه توسط كه حفاريهايي باپيشرفت چند هر مانده ، باقي
و است شدن هويدا حال در امكاناتش همه با شهر مي‌شود انجام ايران
شامل شده پيدا هگمتانه تپه در باستان‌شناسي مكاشفه سالها طي كه آثاري
افسوس است ديگر مورد دهها و زيرستونها گردن‌بند ، بشقاب ، كوزه ، لوح ،
مورد دهها اسلامي ايران كشورشان بر مردم حاكميت از قبل غارتگران كه
متروپوليتن ويدال ، مارسل زينت‌بخش‌موزه‌هاي تپه اين از شده كشف آثار از
.است شده يك‌انگليسي شخصي مجموعه‌هاي و گورگيان‌نيويورك نيويورك ،
سلسله واين شد تاسيس ديااكو توسط سلسله‌ماد تاريخي متون اساس بر
تا بين‌النهرين ايران‌از غرب نواحي بر ميلاد قبل‌از تا 750 از 550
ميان به سخن مادها از آشوري سالنامه‌هاي در.است داشته قفقازحاكميت
و بوده ساكن استور شرقي جنوب و مغرب در قوم اين است شده گفته و آمده
.است شده ياد مادها بلامنازع رهبر و مرشد به‌عنوان ديااكو از
قوم‌ماد سران بين وفاق و آشتي درايجاد نقش‌عمده‌اي حكومت بر ديااكوعلاوه
بالا آتش‌افروزي و جنگ خطر كه وهنگامي داشته اطراف طوايف و
.است بوده آرامش و امنيت مروج و قاضي مي‌گرفت‌ديااكو
ناشي ازآنجا لغت اين تسميه وجه و تجمع‌است لغوي معني در هگمتانه
در و طبيعي وبلاياي نزاع جنگ ، خطر بروز و مواقع‌لزوم در كه شده
هگمتانه مصيبت‌ها ووقوع مذهبي مراسم و اعياد شادي ، جشن‌ها ، مراسم
.است بوده مشكلات حلال ميعادگاه‌و
سلسله‌هاي‌هخامنشي ، پايتخت به‌عنوان هگمتانه از تاريخي متون در
و اسلام ظهور دراوايل و شده برده نام وساسانيان پارت‌ها سلوكي ،
و حاكمان توجه ودايره سياست كانون شهر اين آن‌نيز از بعد
.است بوده اسلام از بعد سلسله‌هاي
تپه گودين -ملاير جان نوشي درتپه حفاريهايي گذشته قرن نيم در
غربي‌در آذربايجان زيويه و نورآبادلرستان باباجان -كنگاور
اما آمد مادهابدست از ارزشمندي آثار پذيرفت‌و انجام تكاب نزديكي
ماد قوم و مادها درباره ما اطلاعات هنوز كوشش‌ها همه رغم به متاسفانه
و ما توجه كانون به همدان هگمتانه تپه علت همين به و است ضعيف بسيار
محقق يك بار نخستين براي.است شده تبديل جهان شناسان ديرين
گفت‌هگمتانه ميلادي سال 1881 در كوئينر به‌نام انگليسي ديرين‌شناس
جمعي.است گرفته آرام همدان مركز در كه است مدفون تپه همان باستاني
.پذيرفته‌اند را فرضيه اين باستان‌شناسان و مورخان از
بود معتقد كه داشتند باور را انگليسي راوينسون گفته اين نيز جمعي
جستجو غربي درآذربايجان سليمان تخت حوالي در رابايد باستاني هگمتانه
آن به نظريه اين بررسي براي شوش حفاري هيات رئيس آقاي‌دمورگان و كرد
مقايسه با و فراوان مطالعات و تحقيقات از بعد او.كرد عزيمت منطقه
در موجود فضاي گفت كردو رد را راوينسون نظريه موجود شواهد و قرائن
و كافي‌نيست هگمتانه عظمت با بزرگي شهر يك ايجاد براي سليمان تخت
آن از بعد و باشد مادها چون بزرگي قوم مركز الراس‌و مسقط نمي‌تواند
در همچنين.شد همدان تپه‌هگمتانه متوجه ديگر يكبار ونظرات توجهات همه
نوعي و خنجر جام مانند سيمين و اشياءزرين تعدادي اخير سالهاي طول
شكل به كتيبه‌دار لوح‌هاي و شده ساخته شير نيم‌تنه شكل آبه ظرف
اعلام غيرمجاز حفاران و شد قاچاق كشور از خارج به و كشف غيرقانوني
اين از بخشي و است آمده بدست همدان هگمتانه تپه اين‌اشياءاز كه كردند
-برلن -نيويورك گورگيان -ويدال مارسل مجموعه درموزه‌هاي اشياء
ايران و مرمر كاخ -انگليسي شخصي مجموعه يك -نيويورك متروپولتين
.مي‌شود نگهداري باستان
دارد ادامه
