ششم ، شماره 1458 سال ژانويه 1998 ، دي 1376 ، 13 سه‌شنبه 23
|
|
قديمي تصاوير پژوهشگر
.است همشهري روزنامه به متعلق و محفوظ حقوق تمام
عكاسي تاريخ در پژوهش سال چهل انگيزه به ذكاء بايحيي گفتگويي
ايران
عكاسي تاريخ در پژوهش‌او سال چهل و ذكاء بزرگداشت‌يحيي مناسبت به
.است داير شهر عكسخانه در دوره‌قاجار تصاوير از نمايشگاهي ايران ،
كارت و عكس به كودكي از.آمد دنيا به تهران سال 1302در ذكاء يحيي
تصاوير و عكس‌هاي‌قديمي جمع‌آوري با زمان آن از و داشت علاقه پستال
اين تداوم.كرد تهيه خود مجموعه‌هايي‌براي ايران ، مناظر و شخصيت‌ها
در پيشگام عكاسان و عكاسي كتابتاريخ تا شد باعث امروز به تا كار
مجموعه اين عكسهاي از منتخبي حاضر كه‌نمايشگاه كند گردآوري را ايران
اين از تعدادي به دسترسي پيش سال چهل:باره‌مي‌گويد اين در او.است
مطالبي گردآوري و بررسي به كه داشت برآن مرا تصويري آثار قبيل
عكاسي ببينم و بپردازم نيز ايران در عكاسان و وعكاسي عكس درباره
بوده‌اند ، كساني چه عكاسان اولين و شده ايران وارد زماني چه و چگونه
اينها شده ، ايجاد كي عمومي عكاسخانه حرفه‌اي ، يا بوده‌اند آماتور آيا
هم خانه‌هايشان در يا بوده ، دربار در يعني اختصاصي بيشتر عكس‌هايشان
و عكس‌ها جمع‌آوري و جدي مطالعه به كردم شروع بعد و مي‌كرده‌اند عكاسي
تصادفا نمي‌كرد هم را فكرش آدم اصلا كه كتابهايي در گاهي اطلاعات ،
انقلابهم از بعد.مي‌كردم يادداشت و مي‌كردم پيدا عكاسي درباره مطالبي
شناسايي و تحقيق به كردم شروع داشتم زيادي فرصت و شدم بازنشسته كه
زيرنوشت از مي‌كردند ، راهنمايي را من عكس‌ها خود بيشتر معمولا.اشخاص
مكان و عكاس درباره و مي‌كردم استفاده آنها آرم‌هاي و مهرها و عكس‌ها
اين درباره من اطلاعات نتيجه در و مي‌كردم تحقيق غيره و عكسبرداري
.شد بيشتر موضوع
نكرد پيدا عام ايران‌جنبه در زيادي مدت تا عكاسي كه است معتقد ذكاء
درايران هميشه مي‌گويد او.بود محدود خاصي طبقه و دربار به كار اين و
بوده روبه‌رو ممانعت‌ها و مقاومت‌ها يكنوع با مصادف مدرن و نو كارهاي
آنها برابر در اول كه داشته‌ايم هم ديگر چيزهاي خيلي البته و است ،
هم عكاسي كه كردند پيدا اشاعه و شده عادي كم‌كم ولي شده ايستادگي
مقابل در هيچگاه‌آنها كه زن‌ها مورد در بخصوص.است موارد قبيل ازاين
خانه در مثلا پسرشان يا شوهر اينكه مگر نمي‌گرفته‌اند ، قرار دوربين
نشان جايي را عكسهايتان كه قول اين با سياحان وزن‌هاي مي‌كرده عكاسي
.بگيرند عكس آنها از توانسته‌اند نمي‌دهيم
كند ، ايجاد صورت آن به را تحولاتي نمي‌تواند خود عكاس ذكاء نظر به
عكس‌ها اين روي از ما كه كرده ضبط و ثبت ما براي را چيزها بلكه‌خيلي
خودش عكاس و كنيم پي‌جويي مي‌توانيم شده‌اند متحول كه مسائلي‌را
از يكي كردن عكاسي خود البته نداشته ، زمينه اين دخالتي‌در مستقيما
عكاسان اولين كه مي‌بينيم مثلا.است بوده نوجويي و وسايل‌روشنفكري
رفته‌اند خارج به كه بوده‌اند افرادي يا و بوده‌اند دارالفنون شاگردان
عكاسي به و آورده ايران به و خريده‌اند دوربيني آنجا از و
ضبط و ثبت به خيلي عكاسي مشروطه زمان در مثلا يا و.پرداخته‌اند
يا و آزاديخواهي براي مردم تحريك يا و افراد شناساندن يا و وقايع
زمان آن در عكاسان از بسياري.كرده كمك آرمان‌ها بعضي طرف به رفتن
زمان آن در.نكرده‌اند دريغ كوششي هيچ از و بوده‌اند آزاديخواه خودشان
و گرفته‌اند عكس زمان آن وقايع از تمام سختي با بزرگ دوربين‌هاي آن با
و مشروطه‌خواهان آزاديخواهان ، مستبدين ، يا و گذاشته‌اند يادگار به
جهت همين به و شناساندند و كرده‌اند معرفي عكس بوسيله را رجال
از پر كه مي‌بينيم را شده تاليف مشروطيت راجع‌به كه را كتابهايي
.است مختلف عكسهاي
هنر يك عنوان به و ماند باقي كاربردي‌اش حد در ايران در عكاسي
اروپا در حاليكه در نشد پرداخته هنري‌اش شيوه به و نشد مطرح مستقل
چنين ذكاء را آن دليل يافتند را خود جايگاه هنري عكاسان زود خيلي
جزو سينما حتي يا و عكاسي آيا كه بوده اين بر بحث مدت‌ها:مي‌كند عنوان
مطرح صنعت و فن عنوان به اينها اوايل نه؟ يا محسوبمي‌شود هنر
و دارد ديگري تعريف هنر چون.بوده‌اند همينطور واقعاهم و مي‌شده‌اند
فن يك اولشان مرحله در عكاسي يا و فيلمسازي بنابراينديگر تعريفي فن
و نوردهي و پيشرفت‌ها و ممارست‌ها اثر بر وبعدا هستند صنعت و
كم‌كم ديگر فني مسائل كشيدن پيش و به‌موضوعات توجه با و زاويه‌يابي‌ها
هنر بعنوان سينما مي‌بينيم چنانكه.فني‌گذشته‌اند و صنعتي مرحله از
را مفهوم و معنا همين هم عكاسي مي‌كنم آن‌فكر جوار در و درمي‌آيد هفتم
نمايشگاه‌هايي و مي‌شود گرفته كه به‌عكس‌هايي توجه با و.است كرده پيدا
مطلق فني مرحله از عكاسي مي‌شود كه‌داده جوايزي و مي‌شود برگزار كه
.است شده هنر مرحله وارد و گذشته
كه است طبيعي خيلي بنابراين است اروپايي اختراعي كه هم عكاسي خوب
هميشه ما.كند پيدا تحول و برسد پيشرفت به خودش اختراع محل در اين
.نبوده‌ايم مبتكر بوده‌ايم تابع موارد اين در
زمان در عكاسي توجه قابل موارد از يكي پرتره كه است باور اين بر او
در آدم‌ها خود اول دارد انسان كه ذاتي حب علت به كه چرا است ، قاجار
شده گرفته ايران در كه پرتره‌هايي جهت همين به هستند ، مطرح عكاسي
آنها به كه جامعه مختلف طبقات تيپ‌هاي همينطور و توجهند قابل خيلي
اجتماعي مختلف وقايع و بناها و مناظر به البته آن از بعد و شده توجه
كادربندي ، هست هم كتاب در كه ظهيرالدوله درعكس مثلا.است شده توجه
در.است داده آن به هنري جنبه كاملا كه است طوري عكس زاويه و سايه‌ها
.است معمولي و رسمي كاملا پرتره عكسهاي اغلب كه حالي
و علم با كه است ايراني دومين ميرزا قاسم ملك از پس شاه ناصرالدين
زمان در مهم عكاسان از يكي شك بدون و است شده آشنا عكاسي عمل
ميان از و گرفته غيره و دربار از متعددي عكسهاي كه قاجاراست
.است كرده انتخاب را عكاسي زمان آن در وفراوان مختلف سرگرمي‌هاي
تعداد شهر عكسخانه در درآمده نمايش به عكسهاي:مي‌گويد ذكاء يحيي
را عكس‌هايي جا ، محدوديت علت به كه بوده‌اند عكس‌هايش از محدودي
حتما ايراني‌ها زندگي و تيپ‌ها جامعه ، معرفي ضمن كه كرده‌اند انتخاب
كه هستند عكس‌هايي مي‌كند فكر و نباشند كپي و باشند (اصل)اريژينال
.است جالب بسيار ما مردم آنهابراي تماشاي
عكس موزه يك روزي كه است اين آرزوهايش و آرمان‌ها از يكي ذكاء يحيي
اسناد و مدارك همه با تهران بزرگ كاخ‌هاي از يكي در عكاسي و عكاسان و
و عكس به مربوط هرچه و دوربين‌ها انواع از هنر و فن اين به مربوط
و شود ايجاد علمي موزه‌آرايي روش‌هاي با عكاسان مورد در واطلاعات عكاسي
در و كند هديه را عكس‌ها شود تشويق هم او مركز اين باايجاد بسا چه
گونه هر انجام براي شود ايجاد مركزي بدينسان و دهد مركزقرار اختيار
و گردآوري و نمايشگاه هرگونه برگزاري و آن وتاريخ عكاسي مطالعات
ايراني خانواده‌هاي و اشخاص دست كه متفرقه وعكس‌هاي آلبوم‌ها خريد
در كه گلستان كاخ سلطنتي آلبوم‌خانه‌هاي آلبوم‌هاي بخصوص‌با است ، موجود
.افتاد خواهد موثر نيز ايران اجتماعي و تاريخي تحولات ساختن روشن
سليماني زهره
:عكس شرح
ق. هـ سوريوكين‌ـ 1337 آنتوان:عكاس
